Wykład 1
Dlaczego bliskie związki są ważne?
Wykład 1
Dlaczego bliskie związki są ważne?
Dlaczego związki są ważne?
Specyfika gatunku
Zdolność przeżycia i możliwość przekazania genów jest
uzależniona od innych ludzi
Specyfika umysłu
Nasz umysł jest stworzony do kontaktów społecznych
Jesteśmy motywowani, aby tworzyć i podtrzymywać bliskie
relacje z innymi ludźmi.
Liczy się jakość a nie ilość
introwertykowi wystarczy 1 osoba,
ekstrawertykowi - 3
Samotność
Predyktory:
osobne mieszkanie
liczba przeprowadzek w ciągu ostatnich 10 lat,
odległość od rodzinnego domu,
Istotne jest subiektywne poczucie osamotnienia, a nie
realny brak obecności innych ludzi.
Samotność jako sygnał
Samotność jako awersyjny sygnał biologiczny:
jesteś w niebezpieczeństwie!
Skutki samotności
Podejrzliwość i wrogość wobec innych ludzi
Egocentryzm
Lęk i większa wrażliwość na zagrożenia społeczne
Zniekształcony obraz świata
Kłopoty ze snem
Obniżenie samooceny
Skłonność do antropomorfizacji
Nasilenie wiary religijnej
Samotność jako choroba zakaźna
Cacioppo, Fowler & Christakis (2009).
Alone in the Crowd: The Structure and Spread of Loneliness in
a Large Social Network
Rok 1948, miasteczko Framingham
12 tysięcy połączeń społecznych między 5124 osobami.
Samotność jako choroba zakaźna
Samotność jako choroba zakaźna
Podatność:
Kobiety, które częściej potrzebują emocjonalnego wsparcia,
łatwiej zarażają się samotnością niż mężczyźni.
Nosiciele:
samotnością łatwiej możemy się zarazić od przyjaciół niż od
rodziny.
samotnością najłatwiej zarazić się od sąsiada (najbardziej
zakaźna odległość: ok. 1,6 km).
Ryzyko zarażenia:
Od przyjaciela - około 52%,
Od przyjaciela przyjaciela - około 25%,
Od znajomego przyjaciela znajomego - około 16%.
Czy odrzucenie boli?
On złamał mi serce,
To zraniło moje uczucia,
To było bolesne rozstanie
Dlaczego ludzie opisując odrzucenie mówią o bólu? Czy
odrzucenie naprawdę boli?
czy odrzucenie aktywizuje w mózgu rejony podobne do
tych odpowiedzialnych za odczucia bólu fizycznego?
Czy odrzucenie boli?
Eisenberger, N., Lieberman, M. & Williams K. (2003)
fMRI
Cyberball
Samoopis – czy czułeś się wykluczony?
Czy odrzucenie boli?
Odrzucenie społeczne powoduje aktywację tych samych
rejonów mózgu, które są odpowiedzialne za ból fizyczny
Osoby, u których aktywacja tego obszaru była szczególnie silna
zeznawały w samoopisie, że czuły się szczególnie odrzucone
.
Mimiczne wyrazy dezaprobaty –
aktywacja tych samych rejonów mózgu.
ludzie o większej wrażliwości na ból są bardziej wrażliwi na
odrzucenie.
Lekarstwo na odrzucenie?
Badanie 1
Środek przeciwbólowy lub placebo przez 3 tygodnie
Codzienne notatki na temat poczucia odrzucenia,
zranienia przez innych
Wynik: Grupa eksperymentalna (ze środkiem
przeciwbólowym) czuła coraz mniej bólu psychicznego
Lekarstwo na odrzucenie?
Badanie 2
Środek przeciwbólowy lub placebo przez 3 tygodnie
Po 3 tygodniach - Cyberball
Wynik: badani, którzy systematycznie brali wcześniej
środek przeciwbólowy mieli w trakcie gry mniejszą
aktywację tego rejonu mózgu.
Ból psychiczny to więcej niż metafora – oba rodzaje
doświadczeń rozgrywają się w podobnych rejonach mózgu.
Czy wsparcie społeczne może zmniejszać odczucie bólu?
dla osób cierpiących trzymanie ręki osoby bliskiej lub
patrzenie na jej zdjęcie zmniejsza odczucie bólu. Czy
podobnie jest z bólem psychicznym?
Czy...
Jesteś lekiem na całe zło?
Pomocna dłoń
Coan, Schaefer & Davidson (2006)
Reakcja mózgu na zagrożenie rejestrowana dzięki fMRI.
Kobiety oczekiwały na szok elektryczny
samotnie
trzymając za rękę obcego mężczyznę
trzymając za rękę męża
Wynik: wsparcie bliskiej osoby zmieniło
reakcję mózgu na zagrożenie
im lepsza relacja, tym SILNIEJSZY efekt!
Zamężne kobiety...
mają niższe niż samotne kobiety ciśnienie tętnicze krwi
mają niższy poziom cholesterolu,
rzadziej są otyłe
są bardziej odporne na depresję.
Żonaci mężczyźni...
rzadziej chorują
częściej rzucają palenie,
mniej piją
lepiej się wysypiają
rzadziej cierpią na schorzenia układu oddechowego
rzadziej mają nadciśnienie,
rzadziej mają kłopoty ze wzrokiem
rzadziej mają podwyższony poziom cukru.
lepiej radzą sobie z napadami duszności towarzyszącymi
przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.
W związku ludzie żyją zdrowiej
Ludzi w związku rzadziej dotyka:
alkoholizm
schizofrenia,
zaburzenia jedzenia
myśli samobójcze
otyłość
U samotnych szybciej rozwija się choroba Alzheimera
W rodzinach wielopokoleniowych obserwuje się mniej
nawrotów chorób i powikłań schorzeń układu krążenia
Po rozwodzie ludzie mają wyższe ciśnienie krwi i słabszy
układ odpornościowy
Samotni studenci częściej łapią przeziębienie i grypę
W związku ludzie żyją dłużej
wywilżnia karłówka, Drosophila melanogaster
Żonaci mężczyźni żyją dłużej niż kawalerowie, mimo iż
wykazują mniejszą aktywność fizyczną i częściej są otyli.
Osoby posiadające bliskich mają 2 do 3 razy większe
szanse na przeżycie najbliższych 9 lat (Berkman & Glass,
2000)
W dobrym związku ludzie żyją dłużej
Coyne i in.., 2001
Zapis filmowy rozmawiającej pary.
Zachowania pozytywne/
zachowania negatywne
Wynik: mili wobec siebie żyją dłużej...
W związku ludzie żyją szczęśliwiej
Ludzie, którzy kontaktują się z bliskimi dbającymi o nich są
bardziej zadowoleni z życia niż ci, którym brakuje kontaktów
społecznych. (Nezlek i in, 2002)
Ludzie w małżeństwie są szczęśliwsi niż niezwiązani
(Diener, 2000)
zadowolonych z życia i swojego zdrowia jest 47 proc.
żonatych mężczyzn i 21 proc. kawalerów.
Ludzie w nieszczęśliwych związkach są szczęśliwsi od
całkiem samotnych (Dush & Amato, 2005).
PODSUMOWANIE
Związki z innymi ludźmi są podstawą naszej egzystencji od
urodzenia aż do śmierci.
Bliski satysfakcjonujący związek sprawia, że jesteśmy szczęśliwsi:
żyjemy, pracujemy, uczymy się bardziej efektywnie.
Brak bliskich relacji lub związki zaburzone, niesatysfakcjonujące są
źródłem cierpienia, wpływają negatywnie na zdrowie i życie
człowieka.
Ludzie potrzebują częstych i pozytywnych interakcji z bliskimi
osobami, aby normalnie funkcjonować
Żadna inna sfera ludzkiego doświadczenia nie wywiera tak
głębokiego wpływu na nasze życie jak relacje z ludźmi.
.
Kontakt
Magdalena Śmieja-Nęcka
magdalena.smieja-necka@uj.edu.pl
Dyżury: wtorek 15.30-17.00
www.surveymonkey.com/s/bliskiezwiazkiW1
Identyfikator: inicjały, dzień i miesiąc urodzenia,
np. MŚ2304