Badanie fizykalne

pacjenta 

urazowego

 

Schemat postępowania

  ratownika medycznego

ETAPY POSTĘPOWANIA 

RATOWNICZEGO

 Szybka ocena sytuacji

 Wstępna ocena kliniczna i 
resuscytacja

 Wtórna ocena kliniczna i leczenie  
   wstępne

 Leczenie specjalistyczne

Szybka ocena 

sytuacji

1.Czy miejsce jest 

bezpieczne?

2. Czy ambulans jest 

postawiony 

prawidłowo?

3.Czy potrzebne są 

dodatkowe zespoły?

Wstępna ocena 

kliniczna i 

resuscytacja

 

ABCDE

 A

irways- 

DROGI ODDECHOWE

       B

reathing- 

ODDYCHANIE

              C

irculation- 

KRĄŻENIE

                     D

ysfunction- 

OCENA 

CUN

                            E

xposition- 

ROZCIĘCIE         
                                                                     
ODZIEŻY

A

irways- DROGI 

ODDECHOWE

 Ocena i przywrócenie drożności dróg 
   oddechowych (

z unieruchomieniem

   kręgosłupa szyjnego

)

 Usunięcie ciał obcych z dróg oddechowych
 Rurka ustno-gardłowa
 Maska tlenowa 100% tlen
 Intubacja przez usta lub nos
 Konikotomia
 Ambu z rezerwuarem- 100% tlen 
 Szybka ocena szyi ( obrzęk, zastój żylny, 
   przemieszczenie tchawicy, poszerzone
   żyły)

B

reathing-

 

ODDYCHANIE

 Szybka ocena oddechu własnego 
   pacjenta (częstość, ruchomość i 
symetria   
   klatki piersiowej, jakość szmerów)
 Wspomaganie oddechu
 Oddech kontrolowany- respirator
 Punkcja, drenaż opłucnowy
 Opatrzenie otwartych ran klatki 
   piersiowej
 Monitorowanie (Sa0

2

)

C

irculation- KRĄŻENIE

 Szybka ocena stanu krążenia (zabarwienie 

powłok,
   mikrokrążenie) 
 Tętno: tętnice promieniowe, udowe, szyjne
  CPR
 Tamowanie krwawień ( najczęściej wystarczy 

ucisk!!!)
  Pomiar RR
  Resuscytacja płynowa (dwa duże wkłucia w 

czasie 
    do 2 min.)- ogrzane infuzje i.v. krystaloidów 

[do 2 l] i  
    koloidów [do 2l]  
Monitorowanie- EKG
 Pobranie krwi do badań (

grupa krwi, próba 

krzyżowa,

 

   morfologia, Hb, Ht, mocznik, elektrolity, gazometria)

D

ysfunction- OCENA CUN

 Ocena wg skali Glasgow (GCS)
 Unieruchomienie na materacu 
   próżniowym
 Unieruchomienie złamań

GCS- Glasgow Coma 

Scale

Otwieranie oczu- „O”

4 - spontaniczne 
3 - na polecenie 
2 - na bodźce bólowe 
1 - nie otwiera oczu

 

GCS- Glasgow Coma Scale 

cd

.

Kontakt słowny- „M”

5 - odpowiedź logiczna, pacjent 
zorientowany
     co do miejsca, czasu i własnej osoby 
4 - odpowiedź splątana, pacjent 
     zdezorientowany 
3 - odpowiedź nieadekwatna, nie na 
temat lub
     krzyk 
2 - niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie 
1 - bez reakcji

 

GCS- Glasgow Coma Scale 

cd

.

Reakcja ruchowa- „R”

 

6 - spełnianie ruchowych poleceń słownych, 
      migowych 
5 - ruchy celowe, pacjent lokalizuje bodziec bólowy 
4 - reakcja obronna na ból, wycofanie, próba usunięcia 
     bodźca bólowego 
3 - patologiczna reakcja zgięciowa, 

ODKOROWANIE 

 

     (przywiedzenie ramion, zgięcie w stawach 

łokciowych i  
     ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych) 
2 - patologiczna reakcja wyprostna, 

ODMÓŻDŻENIE

     (przywiedzenie ramion do wewnątrz, wyprost w 
     stawach łokciowych, nawrócenie przedramion i
     zgięcie stawów ręki, przeprost w stawach 
     kończyn dolnych) 
1 - bez reakcji 

GCS- Glasgow Coma 

Scale cd.

Ocena zaburzeń 

świadomości:

GCS 15-13 - łagodne 
GCS 12-9 -  umiarkowane 
GCS  8-3 -    głębokie= 
śpiączka

Exposition-   

ROZCIĘCIE 

ODZIEŻY

 Pełna ekspozycja pacjenta 
  (delikatne rozcięcie i 
   zdjęcie odzieży)

 Ochrona przed hipotermią
  (ciepłe pomieszczenie, 
   folia NRC)

SAMPLE

S

ymptoms - 

OBJAWY

   A

llergies- 

ALERGIE

     

M

edications- 

ZAŻYWANE LEKI

         

P

ast illness- 

CHOROBY 

PRZEWLEKŁE

             

L

ast

 

meal- 

OSTATNI POSIŁEK

                

E

vents

 

preceding accident-

 

CO SIĘ DZIAŁO 

                                   PRZED WYPADKIEM?

Wtórna ocena 

kliniczna i 

leczenie wstępne

Schemat badania szczegółowego

 i postępowania ratowniczego

Rdzeń kręgowy

Ocena prawdopodobieństwa 

uszkodzenia rdzenia kręgowego: 

rodzaj i mechanika urazu

Objawy uszkodzenia: 

defekt czuciowy i  

                                                  ruchowy,
                                                  hipotensja, 
                                                  bradykardia, 

priapizm,       
                                                  utrata napięcia 

zwieraczy

Unieruchomienie
Ocena neurologiczna i 

radiologiczna stopnia uszkodzenia

Ocena ogólna: rany, krwiaki, upośledzenie 
ruchomości, 
                         asymetria, osłuchiwanie
Ściana klatki piersiowej: kości, rany drążące, 
rozedma podskórna
Wykluczenie: odmy, odmy prężnej, krwiaka 
opłucnej –
                         nakłucie, 

drenaż opłucnowy

Wykluczenie tamponady serca - 

nakłucie 

osierdzia

Wykluczenie tętniaka rozwarstwiającego 
aorty, pęknięcia 
                         przełyku, pęknięcia przepony
Krwotok-wstrząs hipowolemiczny- 

płynoterapia

Monitorowanie: EKG, SaO2, temperatura

Klatka 

piersiowa

Jama brzuszna

Ocena zewnętrzna: rany, krwiaki, 

ruchomość,  
                                obrona mięśniowa

Złamania miednicy

Krwawienia

Sonda  żołądkowa

Cewnikowanie pęcherza moczowego

Kończyny

Ocena zewnętrzna: 

rany, krwiaki, 

deformacje,
                                       ruchomość

Badanie radiologiczne

Unieruchomienie złamań

Opatrunki

PRIORYTETY 

POSTĘPOWANIA 

OKOŁOURAZOWEGO

SCOOP & RUN

?

STAY & PLAY

SCOOP & RUN

- szybki, kwalifikowany 

transport do najbliższych 

właściwych warunków 

szpitalnych

(+)

 szybkie dotarcie do warunków  

szpitalnych

(-)

 wydłużony czas stabilizacji 

parametrów funkcji życiowych

STAY & PLAY

-natychmiastowa stabilizacja 

(+)

 szybsza poprawa 

parametrów funkcji 
życiowych

(-)

  opóźnienie 

specjalistycznego leczenia 
szpitalnego

STAY & PLAY

cd.

- ALS
- Drenaż opłucnowy
- Tamowanie krwawień
- Resuscytacja płynowa
- Unieruchamianie złamań
- Leczenie bólu

Właściwe 

postępowanie 

ratownicze w 

określonych 

przypadkach

 

1.  KRWOTOK ZEWNĘTRZNY 

DAJĄCY SIĘ OPANOWAĆ

 Pozycja na wznak

 100% tlenu

 ‘Pakujemy i jedziemy’

 Można wstępnie zastosować
   pneumatyczną odzież 

przeciwwstrząsową 

 Zapewnienie dostępu do żyły po 

drodze

Bolus 20ml/kg ( średnio ok. 1,5 litra)
Ponowna ocena- powtórne podanie bolusu 

płynu, gdy potrzeba

 Dokładne monitorowanie- RR, monitor,
     Sa0

2

2.  KRWOTOK ZEWNĘTRZNY NIE 

DAJĄCY SIĘ OPANOWAĆ

  Pozycja na wznak
  100% tlenu- 

15l/ min.

  ‘Pakujemy i jedziemy’
  Zapewnienie dostępu do żyły po 

drodze

– Podawaj płyny w celu utrzymania 

ciśnienia skurczowego krwi 90-100 

  Użyj opaskę uciskową w razie 

potrzeby

  Powiadomienie SOR

3. KRWOTOK WEWNĘTRZNY

  Pozycja na wznak
  100% tlenu
  ‘Pakujemy i jedziemy’
  Zapewnienie dostępu do żyły po 

drodze

– Podawaj płyny w celu utrzymania 

ciśnienia skurczowego krwi 

90-100

  Powiadomienie SOR

POSTĘPOWANIE W ODMIE 

OPŁUCNOWEJ

 

„Cisza nad płucem”

Zapewnij drożność dróg 

oddechowych
100% tlenu
Zamknij otwartą ranę
‘Pakujemy i jedziemy’
Wkłucie dożylne w drodze
Powiadom SOR

POSTĘPOWANIE W ODMIE 

WENTYLOWEJ

 Zapewnij drożność dróg oddechowych

  100% tlenu

  Dekompresja igłą, jeśli jest 

wskazanie ( częściej stosowane jest 

założenie opatrunku trójstronnego)

  ‘Pakujemy i jedziemy’

  Zapewnij dostęp do żyły po drodze

  Powiadom SOR

POSTĘPOWANIE W KLATCE 

CEPOWATEJ

 Zapewnij drożność dróg 

oddechowych

  100% tlenu
  Możliwa intubacja
  ‘Pakujemy i jedziemy’
  Ustabilizuj odcinek cepowaty
  Zapewnij i.v. po drodze
  Monitoruj EKG
  Powiadom SOR

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU 

WBITYCH PRZEDMIOTÓW

 Zapewnij drożność dróg oddechowych

  100% tlenu

  Ustabilizuj przedmiot

Nic nie usuwaj!!!

  ‘Pakujemy i jedziemy’

  Zapewnij dostęp do żyły po drodze

  Sprawdzaj czy nie rozwija się odma
    wentylowa lub krwiak opłucnej

AMPUTACJE

 Opanuj krwawienie uciskiem 

bezpośrednim

– Opaski uciskowe są rzadko potrzebne

  Zlokalizuj część amputowaną
  Nie umieszczaj części amputowanej
    bezpośrednio w lodzie lub wodzie

– Umieść ją w plastykowej torebce
– Umieść torebkę w mieszaninie wody z 

lodem

KONIEC