Slajd 1

Możliwy zakres interwencji państwa w

ochronie zdrowia:

TYPY

AKTYWNOŚCI

PAŃSTWA

SPOSOBY REALIZACJI

Aktywność

legislacyjna

Tworzenie norm prawnych stanowiących wykładnię dla

definiowania uprawnień i obowiązków:

osób korzystających z usług medycznych:

prawo do opieki zdrowotnej (gwarancje

dostępności, przyznawanie i ograniczanie

uprawnień, limity dopłat pacjentów),

uprawnień, limity dopłat pacjentów),
prawa pacjenta

specjalne procedury (dotyczące aborcji, eutanazji,

przeszczepów, eksperymentów medycznych),

PRAWA PACJENTA

1. Prawo pacjenta do świadczeń
zdrowotnych

prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających

wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej;

w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia

odpowiednich  świadczeń  zdrowotnych,  do  przejrzystej,
obiektywnej,  opartej  na  kryteriach  medycznych,
procedury  ustalającej  kolejność  dostępu  do  tych
świadczeń;

1.Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych

Pacjenta może żądać, aby udzielający mu świadczeń zdrowotnych:

1) lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie
-  Lekarz  może  odmówić  zwołania  konsylium  lekarskiego  lub
zasięgnięcia  opinii  innego  lekarza,  jeżeli  uzna,  że  żądanie,  jest
bezzasadne  (żądanie  oraz  odmowę  odnotowuje  się  w  dokumentacji
medycznej).
2)  pielęgniarka  (położna)  zasięgnęła  opinii  innej  pielęgniarki
(położnej).

prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze

względu na zagrożenie zdrowia lub życia;

przypadku porodu pacjentka ma prawo do uzyskania świadczeń

zdrowotnych związanych z porodem;

prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą

starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w
warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach
wymaganiom fachowym i sanitarnym.

2. Prawo pacjenta do informacji

prawo do informacji o swoim stanie zdrowia;

pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego

ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od lekarza
przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu,
proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i
leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich
zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz
rokowaniu - pacjent ma prawo żądać, aby lekarz nie udzielił mu
informacji;

pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego

ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od
pielęgniarki, położnej przystępnej informacji o jego pielęgnacji i
zabiegach pielęgniarskich;

pacjent małoletni, który nie ukończył 16 lat, ma prawo do

uzyskania od lekarza informacji, w zakresie i formie potrzebnej
do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub
terapeutycznego;

2. Prawo pacjenta do informacji

pacjent lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do

wyrażenia zgody na udzielenie informacji innym osobom - osobie
bliskiej  pacjentowi  -  małżonek,  krewny  lub  powinowacony  do
drugiego  stopnia  w  linii  prostej,  przedstawiciel  ustawowy,  osoba
pozostająca  we  wspólnym  pożyciu  lub  osoba  wskazana  przez
pacjenta;

prawo do informacji o prawach pacjenta - podmiot udzielający

świadczeń zdrowotnych udostępnia tę informację w formie
pisemnej, poprzez umieszczenie jej w swoim lokalu, w miejscu
ogólnodostępnym;

w przypadku pacjenta niemogącego się poruszać informację,

udostępnia się w sposób umożliwiający zapoznanie się z nią w
pomieszczeniu, w którym pacjent przebywa;

prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych

udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, w
tym o profilaktycznych programach zdrowotnych finansowanych
ze środków publicznych, realizowanych przez ten podmiot.

3. Prawo pacjenta do tajemnicy informacji

z nim związanych

- prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby
wykonujące

zawód

medyczny,

tym

udzielające

świadczeń

zdrowotnych,

informacji z nim związanych, a uzyskanych w
związku z wykonywaniem zawodu medycznego -
osoby

wykonujące

zawód

medyczny

są

obowiązane zachować w tajemnicy informacje
związane z pacjentem, w szczególności ze
stanem zdrowia pacjenta.

3. Prawo pacjenta do tajemnicy informacji

z nim związanych

Tajemnicy nie stosuje się, w przypadku gdy:

1) zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla

życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;

2) pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na

ujawnienie tajemnicy;

3) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o

pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym

osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w

udzielaniu tych świadczeń;

4) stanowią przepisy prawa;

5) przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach

medycznych.

Osoby wykonujące zawód medyczny, z wyjątkiem przypadków powyżej,

są związane tajemnicą również po śmierci pacjenta.

4. Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na

udzielenie świadczeń zdrowotnych

stosuje się do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych

albo odmowy takiej zgody.

-  prawo  do  wyrażenia  zgody  na  udzielenie  określonych  świadczeń
zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji;
-  przedstawiciel  ustawowy  pacjenta  małoletniego,  całkowicie
ubezwłasnowolnionego  lub  niezdolnego  do  świadomego  wyrażenia
zgody, ma prawo do wyrażenia zgody;
-  pacjent,  w  tym  małoletni,  który  ukończył  16  lat,  ma  prawo  do
wyrażenia  zgody  na  przeprowadzenie  badania  lub  udzielenie  innych
świadczeń zdrowotnych przez lekarza;
- pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona
albo  pacjent  chory  psychicznie  lub  upośledzony  umysłowo,  lecz
dysponujący  dostatecznym  rozeznaniem,  ma  prawo  do  wyrażenia
sprzeciwu co do udzielenia świadczenia zdrowotnego, pomimo zgody
przedstawiciela  ustawowego  lub  opiekuna  faktycznego  -  w  takim
przypadku wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego;

4. Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na

udzielenie świadczeń zdrowotnych

-  zgoda  oraz  sprzeciw  mogą  być  wyrażone  ustnie  albo
poprzez  takie  zachowanie  osób  wymienionych,  które  w
sposób  niebudzący  wątpliwości  wskazuje  na  wolę  poddania
się  proponowanym  przez  lekarza  czynnościom  albo  brak
takiej woli;
-  w  przypadku  zabiegu  operacyjnego  albo  zastosowania
metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone
ryzyko  dla  pacjenta,  zgodę  wyraża  się  w  formie  pisemnej  -
przed pacjent ma prawo do uzyskania informacji;
-  zasady  przeprowadzenia  badania  lub  udzielenia  innych
świadczeń  zdrowotnych  przez  lekarza  pomimo  braku  zgody
albo wobec zgłoszenia sprzeciwu, określają przepisy art. 33 i
art. 34 ust. 6 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

W dokumentacji indywidualnej wewnętrznej

zamieszcza się :

oświadczenie pacjenta o wyrażeniu zgody

albo

zezwolenie

sądu

opiekuńczego

albo

zezwolenie

sądu

opiekuńczego

przeprowadzenie

czynności

medycznych

przeprowadzenie

czynności

medycznych

podwyższonym ryzyku

Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń

zdrowotnych stosuje się do wyrażenia zgody na udzielenie

świadczeń zdrowotnych albo odmowy takiej zgody

- po uzyskaniu

informacji o świadczeniu zdrowotnym, w tym jego przebiegu,

ewentualnych negatywnych skutkach, postępowaniu alternatywnym do

tego świadczenia.

Do historii choroby dołącza się oświadczenia pacjenta

PACJENT

małoletni

od 0-16 roku życia

od 16-18 roku

życia

samodzielnie

prawo wyrażania prawo do wyrażania zgodny ma

zgodny ma przedstawiciel ustawowy ten małoletni na

równi z

tylko w przypadku

gdy jest to

przedstawicielem ustawowym,

który

biologiczny rodzic posiadający może wyrażać zgodę samodzielnie

pełne prawo rodzicielskie gdy ma pełne prawo rodzicielskie

Zgoda kumulatywna

Przedstawiciel ustawowy – sprawuje opiekę nad małoletnim

W przypadku rodziców – wymagana jest zgoda obydwojga rodziców

W przypadku ograniczonych praw rodzicielskich lub innego prawnego opiekuna np.

rodzina zastępcza, dom dziecka, kurator – występują o zezwolenie na czynności

medyczne do sądu opiekuńczego

W przypadku pacjenta całkowicie ubezwłasnowolnionego
(nie ma zdolności do czynności prawnej)
- prawny opiekun (rodzic - samodzielnie)
- inni opiekunowie prawni za zgodą sądu.

Jeżeli osoba taka jest w stanie z rozeznaniem
wypowiedzieć opinię w sprawie badania, konieczne jest
ponadto uzyskanie zgody tej osoby.

Jeżeli pacjent pełnoletni nie wyraża zgody na zabieg, wówczas
lekarz kieruje do sądu prośbę o wydanie zgody na wykonanie
czynności medycznych i załącza opinię psychiatryczną, wówczas
sąd wie, że pacjent nie jest w stanie świadomie wydać zgody.

Jeżeli  jednak  małoletni,  który  ukończył  16  lat,  osoba
ubezwłasnowolniona  albo  pacjent  chory  psychicznie  lub
upośledzony  umysłowo,  lecz  dysponujący  dostatecznym
rozeznaniem,  sprzeciwia  się  czynnościom  medycznym,  poza
zgodą  jego  przedstawiciela  ustawowego  albo  w  przypadku
niewyrażenia przez nich zgody wymagane jest zezwolenie sądu
opiekuńczego.

Jeżeli w trakcie leczenia małoletni kończy 18 rok życia (nabywa
samodzielności do czynności prawnych) wymagana jest jego
zgodna.

Gdy brak opiekunów prawnych lub brak zgody:

Art. 33. 1. Badanie lub udzielenie pacjentowi innego
świadczenia

zdrowotnego

bez

jego

zgody

jest

dopuszczalne,  jeżeli  wymaga  on  niezwłocznej  pomocy
lekarskiej,  a  ze  względu  na  stan  zdrowia  lub    nie  ma
możliwości  porozumienia  się  z  jego  przedstawicielem
ustawowym.

2. Decyzję

podjęciu

czynności

medycznych

okolicznościach, o których mowa w ust. 1, lekarz powinien
w miarę możliwości skonsultować z innym lekarzem.

3. Okoliczności, o których mowa w ust. 1 i 2, lekarz
odnotowuje w dokumentacji medycznej pacjenta.

Obowiązek lekarza powiadomić sąd opiekuńczy

o wykonanym zabiegu.

Art. 30.

Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy

lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w
jej

udzieleniu

mogłaby

spowodować

niebezpieczeństwo

utraty

życia,

ciężkiego

uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju
zdrowia,

oraz

innych

przypadkach

niecierpiących zwłoki.

Pacjent:

Świadkowie Jehowy

– jeżeli nie ma możliwości

zastosowania innego zabiegu a brak zgody rodziców
wówczas lekarza informuje sąd rodzinny i udziela
pomocy lekarskiej.

Cudzoziemiec

– zgoda obydwojga rodziców aby była

świadoma powinien być tłumacz – najlepiej przysięgły.

Świadome wyrażenie zgody:

Art. 31. 1.

Lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi lub jego

ustawowemu  przedstawicielowi  przystępnej  informacji  o
jego  stanie  zdrowia,  rozpoznaniu,  proponowanych  oraz
możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających
się  przewidzieć  następstwach  ich  zastosowania  albo
zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.

2. Lekarz może udzielić informacji, o której mowa w ust. 1, innym
osobom za zgodą pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego.

3. W sytuacjach wyjątkowych, jeżeli rokowanie jest niepomyślne
dla pacjenta, lekarz może ograniczyć informację o stanie zdrowia i
o rokowaniu, jeżeli według oceny lekarza przemawia za tym dobro
pacjenta. W takich przypadkach lekarz informuje przedstawiciela
ustawowego pacjenta lub osobę upoważnioną przez pacjenta. Na
żądanie pacjenta lekarz ma jednak obowiązek udzielić mu żądanej
informacji.

4. Obowiązek lekarza, określony w ust. 1, dotyczy także pacjentów,
którzy ukończyli 16 lat.

5. Jeżeli pacjent nie ukończył 16 lat lub jest nieprzytomny bądź
niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji, lekarz udziela
informacji osobie bliskiej.

Prawo do poszanowania intymności

i godności pacjenta

- prawo do poszanowania intymności i godności, w

szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych;

- prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do

umierania w spokoju i godności;

- pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do

świadczeń zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i

innych cierpień;

- przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może być obecna

osoba bliska - osoba wykonująca zawód medyczny udzielająca

świadczeń zdrowotnych pacjentowi może odmówić obecności

osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w

przypadku

istnienia

prawdopodobieństwa

wystąpienia

przypadku

istnienia

prawdopodobieństwa

wystąpienia

zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo

zdrowotne pacjenta, odmowę odnotowuje się w dokumentacji

medycznej;

Prawo do poszanowania

intymności i godności pacjenta

-  osoba  wykonująca  zawód  medyczny  ma  obowiązek
postępować  w  sposób  zapewniający  poszanowanie
intymności i godności pacjenta;
-  osoby  wykonujące  zawód  medyczny,  inne  niż
udzielające  świadczeń  zdrowotnych,  uczestniczą  przy
udzielaniu  tych  świadczeń  tylko  wtedy,  gdy  jest  to
niezbędne  ze  względu  na  rodzaj  świadczenia.
Uczestnictwo,  a  także  obecność  innych  osób  wymaga
zgody  pacjenta,  a  w  przypadku  pacjenta  małoletniego,
całkowicie  ubezwłasnowolnionego  lub  niezdolnego  do
świadomego  wyrażenia  zgody,  jego  przedstawiciela
ustawowego  i  osoby  wykonującej  zawód  medyczny,
udzielającej świadczenia zdrowotnego.

6. Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej

- ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej

dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu

świadczeń

zdrowotnych

dane

zawarte

świadczeń

zdrowotnych

dane

zawarte

dokumentacji medycznej podlegają ochronie.

podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest obowiązany prowadzić,
przechowywać  i  udostępniać  dokumentację  medyczną  oraz  zapewnić
ochronę danych zawartych w tej dokumentacji
Lekarze,  pielęgniarki  i  położne  są  uprawnieni  do  uzyskiwania  i
przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej,
-Podmiot  udzielający  świadczeń  zdrowotnych  udostępnia  dokumentację
medyczną  pacjentowi  lub  jego  przedstawicielowi  ustawowemu,  bądź
osobie upoważnionej przez pacjenta.
PACJENAT MA PRAWO DO UDOSTĘPNIENIA MU ORYGINAŁU DOKUMENATCJI

MEDYCZNEJ

Po śmierci pacjenta, prawo wglądu w dokumentację medyczną ma osoba

upoważniona przez pacjenta za życia.

Udostępnienie dokumentacji następuje w trybie

zapewniającym zachowanie poufności

i ochrony danych osobowych.

Dokumentacja medyczna jest udostępniana (formy

udostępniania):

do wglądu

, w tym także do baz danych w zakresie ochrony

zdrowia, w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń

zdrowotnych;

poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii;

poprzez wydanie oryginału

za pokwitowaniem odbioru i z

zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeżeli uprawniony

organ lub podmiot żąda udostępnienia oryginałów tej

dokumentacji.

7. Prawo

7. Prawo pacjenta

do zgłoszenia sprzeciwu

wobec opinii albo orzeczenia lekarza

-  Pacjent  lub  jego  przedstawiciel  ustawowy  mogą  wnieść  sprzeciw
wobec  opinii  albo  orzeczenia  jeżeli  opinia  albo  orzeczenie  ma
wpływ  na  prawa  lub  obowiązki  pacjenta  wynikające  z  przepisów
prawa.
Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku
Praw Pacjenta,
za  pośrednictwem  Rzecznika  Praw  Pacjenta,  w  terminie  30  dni  od
dnia  wydania  opinii  albo  orzeczenia  przez  lekarza  orzekającego  o
stanie  zdrowia  pacjenta  -  sprzeciw  wymaga  uzasadnienia  -
przypadku  niespełnienia  wymagań  sprzeciw  jest  zwracany  osobie,
która go wniosła.
Komisja  Lekarska  na  podstawie  dokumentacji  medycznej  oraz  w
miarę  potrzeby,  po  przeprowadzeniu  badania  pacjenta,  wydaje
orzeczenie niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia
wniesienia sprzeciwu.
  Komisja  Lekarska  wydaje  orzeczenie  bezwzględną  większością
głosów w obecności pełnego składu tej komisji.

7. Prawo

7. Prawo pacjenta

do zgłoszenia sprzeciwu

wobec opinii albo orzeczenia lekarza

Od rozstrzygnięcia Komisji Lekarskiej nie przysługuje odwołanie. W
skład Komisji Lekarskiej wchodzi trzech lekarzy powołanych przez
Rzecznika Praw Pacjenta z listy, w tym dwóch tej samej
specjalności, co lekarz, który wydał opinię albo orzeczenie.

  Konsultanci  krajowi,  w  porozumieniu  z  właściwymi  konsultantami
wojewódzkimi,  opracowują  raz  w  roku  w  terminie  do  dnia  30
marca, listę lekarzy w danej dziedzinie medycyny, którzy mogą być
członkami  Komisji  Lekarskiej.  Z  tytułu  uczestnictwa  w  Komisji
Lekarskiej  lekarzowi  przysługuje  wynagrodzenie,  które  ustala
Rzecznik Praw Pacjenta.
Koszty  działania  Komisji  Lekarskiej  są  finansowane  z  budżetu
państwa, z części będącej w dyspozycji Rzecznika Praw Pacjenta.

8. Prawo pacjenta do poszanowania życia

prywatnego i rodzinnego

-  Pacjent  przebywający  w  podmiocie  leczniczym  wykonującym  działalność
leczniczą  w  rodzaju  stacjonarne  i  całodobowe  świadczenia  zdrowotne  w
rozumieniu  przepisów  o  działalności  leczniczej  ma  prawo  do  kontaktu
osobistego,  telefonicznego  lub  korespondencyjnego  z  innymi  osobami  -
Pacjent ma prawo do odmowy kontaktu z osobami;
- Pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, która nie polega na
udzielaniu  świadczeń  zdrowotnych,  w  tym  także  opiekę  sprawowaną  nad
pacjentką  w  warunkach  ciąży,  porodu  i  połogu  -  Pacjent  ponosi  koszty
realizacji  praw,  jeżeli  realizacja  tych  praw  skutkuje  kosztami  poniesionymi
przez  podmiot  leczniczy  wykonujący  działalność  leczniczą  w  rodzaju
stacjonarne  i  całodobowe  świadczenia  zdrowotne  w  rozumieniu  przepisów  o
działalności leczniczej.

Wysokość  opłaty  rekompensującej  koszty,  ustala  kierownik  podmiotu,
uwzględniając  rzeczywiste  koszty  realizacji  praw  -  Informacja  o  wysokości
opłaty  oraz  sposobie  jej  ustalenia  jest  jawna  i  udostępniana  w  lokalu
przedsiębiorstwa podmiotu

9 Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej

Pacjent

przebywający

podmiocie

leczniczym

Pacjent

przebywający

podmiocie

leczniczym

wykonującym

działalność

leczniczą

rodzaju

wykonującym

działalność

leczniczą

rodzaju

stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w

rozumieniu przepisów o działalności leczniczej ma prawo

do opieki duszpasterskiej.

W sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia

życia podmiot, jest obowiązany umożliwić pacjentowi

kontakt z duchownym jego wyznania.

Podmiot leczniczy ponosi koszty realizacji tego praw

pacjenta

10 Prawo pacjenta do przechowywania

rzeczy wartościowych w depozycie

Pacjent w przebywający w podmiocie leczniczym
wykonującym

działalność

leczniczą

rodzaju

stacjonarne  i  całodobowe  świadczenia  zdrowotne  w
rozumieniu  przepisów  o  działalności  leczniczej  ma
prawo  do  przechowywania  rzeczy  wartościowych  w
depozycie. Za rzeczy wartościowe rozumiemy wszystko
co należy do pacjenta, ale podmiot leczniczy odpowiada
tylko  za  te  rzeczy  pacjenta,  które  są  mu  niezbędne
podczas hospitalizacji (np. ubranie).

Koszty realizacji tego prawa ponosi ten podmiot.

Document Outline