Typy
niedożywienia
białkowego
Typy
niedożywienia
białkowego
MARASMUS (choroba
głodowa)
Związana z niedoborem białkowo-kalorycznym. Następstwo
długotrwałego głodzenia się lub niedostatecznej ilości
spożywanego pokarmu. Dotyka dzieci w pierwszych 2 latach
życia.
Natępstwa:
- zmniejszenie masy ciała
- ubytek mięśni, osłabienie siły
- mała ilość tkanki tłuszczowej
- obniżenie wskaźników antropometrycznych
- twarz starego człowieka, skóra pomarszczona
- brak obrzęków
- wątroba niestłuszczona, niedokrwistość, spadek odporności
- dobry apetyt
- upośledzenie funkcji oddechowych
KWASHIOTOR (związane z
niedoborami białka w diecie,
dostarczona energia ale bez
białka)
Często dalszy etap marasmusu, może mieć
charakter pierwotny np. po stresie
pooperacyjnym lub jako wynik chorób
pasożytniczych. Nasilony katabolizm.
Następstwa:
- mniej nasilone objawy ( 60 – 80 % m. c.)
- normalna ilość tkanki tłuszczowej
- obniżenie stężenia albumin (hipoalbuminemia)
- Twarz „księżycowata”, skóra popękana
- Jadłowstręt, zmiany struktury i koloru włosów
- Obrzęki, stłuszczenie wątroby
Nadmierne spożycie białka:
- wzrost tkanki tłuszczowej
Nadmiar białka u niemowląt:
- biegunka
- kwasica metaboliczna
- odwodnienie
- hiperamonemia (wzrost poziomu amoniaku)
- gorączka
Nadmiar białka u dorosłych:
- obciążenie pracy nerek i wątroby
- odwapnienie kości, sprzyja osteoporozie
- Pośrednio sprzyja rozwojowi otyłości i
dyslipidemi
Celiakalia (choroba trzewna) – nietolerancja na
gluten
Podział węglowodanów:
WĘGLOWODANY
PROSTE
ZŁOŻONE
GLUKOZA OLIGOSACHARYDY
POLISACHARYDY
FRUKTOZA SACHAROZA
SKROBIA
GALAKTOZA LAKTOZA
GLIKOGEN
MANNOZA MALTOZA
CELULOZA
DEKSTRYNY
PEKTYNY
MONOSACHARYDY
Glukoza (soki owocowe, miód, składnik
cukru buraczanego, laktozy, celulozy,
skrobii, glikogenu)
Fruktoza (soki owocowe, składnik cukru
buraczanego, miód)
Galaktoza (składnik mleka ssaków [laktoza])
Mannoza (w skórce pomarańczy, drożdżach,
składnik trudnostrawnych roślin)
POLISACHARYDY
Sacharoza (trzcina cukrowa, buraki
cukrowe, ananasy, marchew)
Laktoza (mleko)
Maltoza (słód jęczmienny)
Skrobia ( ziarna zbóż, ziemniaki,
kukurydza)
Dekstryny (skórka pieczywa, grzanki,
ciasta, odżywki sportowe)
Źródła węglowodanów w
żywieniu:
Najbogatsze (od 80 – 100%
węglowodanów)
- cukier rafinowany
- mączka ziemniaczana
- przetwory z cukru i mączki ( miód
pszczeli, suszone owocowe)
Bogate (50 – 80% węglowodanów)
- produkty zbożowe (mąka, kasza,
makarony, płatki śniadaniowe)
- słodycze
- pieczywo cukiernicze
- niektóre przetwory owocowe (dżemy,
konfitury)
- suche nasiona strączkowe
Ilość węglowodanów (od 10 – 25%)
- ziemniaki
- warzywa okopowe (kapusta, pomidor,
ogórek)
- warzywa korzeniowe (buraki, cebula,
marchew)
- Owoce
- napoje
Trawienie węglowodanów
Skrobia, glikogen (amylaza ślinowa) ->
dekstryny, maltoza
Kwas solny w żołądku (hydroliza w
małym stopniu)
Amylaza trzustkowa, glukoamylaza
- maltaza -> glukoza + glukoza
- sacharaza -> glukoza + fruktoza
Laktaza -> glukoza + galaktoza
Podział węglowodanów ( z
punktu widzenia
żywienia):
Węglowodany przyswajalne (cukry proste i
złożone rozkładane do cukrów prostych
przez enzymy trawienne przewodu
pokarmowego).
Węglowodany nieprzyswajalne (włókno
pokarmowe, błonnik pokarmowy) czyli
węglowodany oporne na działanie enzymów
trawiennych człowieka.
Węglowodany częściowo przyswajalne
(celuloza, pektyny, oporna skrobia)
Ligniny, skrobia oporna, celuloza – błonnik
nierozpuszczalny
Nierozpuszczalne > hemicelulozy > błonnik
w wodzie rozpuszczalny
Rozpuszczalne w wodzie > pektyny, insulina,
polisacharydy, śluzy, gumy
Błonnik jako substancja
niejednorodna składa się z
wielu frakcji o różnych
właściwościach funkcjonalnych
Zdolność wiązania wody
Zdolność do tworzenia żeli (rozp. Błonnik)
Zdolność do wymiany kationów
Zdolność do wiązania kwasów żółciowych,
cholesterolu
Rola błonnika
Normalizacja i optymalizacja perystaltyki jelit
(frakcja nierozpuszczalna błonnika)
Profilaktyka nowotworu jelita grubego
Obniżenie poziomu cholesterolu i
triglicerydów (ligniny)
Regulacja wydzielania insuliny i stabilizacja
stężenia glukozy we krwi
Polepszenie procesów trawienia, wchłaniania i
wykorzystania białek
Oczyszczanie z toksyn (metale ciężkie,
substancje rakotwórcze)
Zalecane spożycie
błonnika (27-40 g/24h)
Zapobiega miażdżycy, nowotworowi j.
grubego, hemoroidom, żylakom
podudzia
Zapobieganie otyłości
Zapobieganie stanom zapalnym i
uchyłkowatości jelita
Niedobór powoduje nowotwory j. grubego,
stany zapalne wyrostka robaczkowego,
przewlekłe zaparcia.
Zawartość błonnika na
100g
Fasola biała (15,8 g)
Chleb żytni razowy (8,4 g)
Ryż brązowy (8,7 g)
Maliny (6,7 g)
Otręby pszenne (42,4 g)
Płatki żytnie (11,6 g)
Suszone morele i jabłka (10,4 g)
Mak (20 g)
Źródła błonnika
Błonnik rozpuszczalny
+ owoce (jeżyny, porzeczki, maliny, rodzynki)
+ rośliny strączkowe (fasola, groch)
Błonnik nierozpuszczalny
+ warzywa (zielony groszek, fasola, seler,
marchew)
+ produkty zbożowe (mąka pełnoziarnista, płatki i
kiełki zbóż, kasze, ryż)
+ Otręby spożywcze
+ orzechy, migdały, ziarna maku, lnu, słonecznika