ZAWAŁ 

- rodzaje, mechanizm, 

przykłady

Magdalena 

Szomszor

Kierunek : pielęgniarstwo

Grupa : 5

 

 

ZAWAŁ :

• Jest ogniskiem martwicy spowodowanej 

przez nagły niedostateczny dopływ krwi 
tętniczej w warunkach braku 
skutecznego krążenia obocznego albo 
przez nagłe przerwanie odpływu krwi 
żylnej jednocześnie z niedostatecznym 
dopływem krwi tętniczej. W sumie jest 
skutkiem niedokrwienia, w tym 
niedotlenienia.

 

 

Podział zawałów ze względu na 

wygląd makroskopowy :

• Zawał blady

, czyli bezkrwiste 

(niedokrwienne)

                                                                

                

• Zawał czerwony

, czyli krwotoczny 

albo przekrwienny

 

 

ZAWAŁ BLADY

• powstaje w przypadku zatoru lub zakrzepu 

w tętnicy albo też miażdżycowego 

zwężenia jej światła, jeżeli krążenie 

oboczne tętnicze nie zapewnia wyrównania 

niedoboru krwi

• zawał blady ma charakter martwicy 

skrzepowej. W narządach z tętnicami 

anatomicznie końcowymi jest to klinicznie 

bladożółtawe ognisko martwicy 

skrzepowej, dobrze odcinające się od 

otaczającej tkanki żywej, np. zawał 

śledziony i zawał nerki

 

 

ZAWAŁ BLADY c.d.

• zawał serca i wątroby ma charakter 

martwicy skrzepowej i ma obrys 
nieregularny

• zawał blady ma również charakter 

martwicy rozpływnej. Wokół zawału tworzą 
się dwa pasy czasem dobrze widoczne: 
zewnętrzny wiśniowy (przekrwienie) i 
wewnętrzny żółtawy (naciek z 
granulocytów), np. zawał niedokrwienny 
mózgu

 

 

ZAWAŁ KRWOTOCZNY

• powstaje w wyniku zatrzymania 

odpływu krwi żylnej z danego 
obszaru

• jest nazywany inaczej nadzianką 

krwawą. Tkanka martwicza jest 
przepojona krwią. Do zawału takiego 
dochodzi w 2 okolicznościach :

 

 

ZAWAŁ KRWOTOCZNY c.d.

1.

w przypadku nagłego zamknięcia żyły. 
Martwica obejmuje wtedy cały narząd 
lub jego fragment, np. nerkę własną 
lub przeszczepioną w konsekwencji 
zakrzepicy żyły nerkowej, jelita w 
ostro narastającej zakrzepicy żyły 
wrotnej, pętle jelit po skręcie, 
wgłobieniu, zadzierzgnięciu, 
uwięźnięciu w worku przepuklinowym, 
fragmentu mózgu w zakrzepicy zatok, 
jajnika lub jądra w razie ich skrętu

 

 

2.

w razie zamknięcia tętnicy z wyrównawczym 
dopływem krwi przez anastomozy, nie 
wystarczającym jednak do utrzymania 
zagrożonego obszaru przy życiu. Np. w 
płucach dzieje się tak po zamknięciu drobnych 
gałązek tętnicy płucnej, kiedy do nie 
zaopatrzonego przez nie obszaru dopływa 
krew z gałązek tętnic oskrzelowych. Zawał 
taki ma wygląd wiśniowego spoistego stożka 
lub klina w obwodowej części płuca – zawał 
płuc.

•

zawał przekrwienny powstaje zwykle w 
jelitach i płucach, czasami w korze mózgu 
(jako powikłanie zakrzepicy opon mózgowych 
w przebiegu zapalenia), powstaje również w 
jądrach i jajnikach.

 

 

ZAWAŁ KRWOTOCZNY c.d.

• zawał wtórnie ukrwotoczniony jest 

postacią zawału, który powstaje w 
wyniku utrudnienia dopływu krwi 
tętniczej, wskutek czego powstaje 
ognisko martwicy rozpływnej, do 
którego wtórnie wlewa się krew z 
uszkodzonych naczyń krwionośnych 
znajdujących się w sąsiedztwie 
obszaru zawału, np. zawał mózgu

 

 

Zawał świeży uwypukla się 

ponad powierzchnię narządu, 

ponieważ jego objętość jest 

zawsze większa od objętości 

odpowiedniego fragmentu 

tkanki żywej. Zależy to od 

przyciągania do tego miejsca 

wody w następstwie wzrostu 

ciśnienia osmotycznego, 

spowodowanego przez rozpad 

składników tkanki.

 

 

Zawały powstają w wyniku:

• zakrzepicy:
1.  miażdżyca
2. zapalenie naczyń
3. zapalenia zatok opon mózgowych

• zatorów

• ucisku mechanicznego na naczynia żylne 

lub tętnicze

• nacieku nowotworowego z sąsiedztwa

• W patogenezie zawału płuca najistotniejszą 

rolę odgrywa współistnienie niewydolności 

prawokomorowej serca

• Skurczu elementów mięśniowych w ścianie 

tętniczej na podłożu nerwowym lub innym

 

 

Dziękuje za uwagę.