Rynek węgla

kamiennego Świat,

Europa, Unia

Europejska, Polska

Rok

1993 1994

199

5

199

6

199

7

199

8

199

9

200

0 2001 2002

Produkcja

łączna

130,

5

133,

9

137

138

138

116

112

103

104

104

węgiel

energety

czny

104,

3

107,

2

109

112

111 93,6 91,6 85,4 86,9

87,8

węgiel

koksowy

26,1

26,5 28,1 25,7 26,7

22

20,3 17,9 17,1

15,9

antracyt

0,1

0,2

0,2

0,2

0,1

0,07

0

0

0

0

Import

0,1

1,1

1,5

2

3,2

4,2

2,37

1,5

1,9

2,77

Eksport

23

28

31,9 28,9 29,5 28,1 24,1 23,2

23

22,6

Gospodarka

Gospodarka węglem kamiennym w

Polsce

Bilans energetyczny

Produkcja węgla kamiennego w

Polsce

Bilans energetyczny

Eksport i import węgla kamiennego z

Polski

Rola i pozycja polskiego węgla na światowych rynkach,

zwłaszcza Europy Zachodniej, ugruntowała się po II

wojnie światowej, w latach 1988-92 traciła na znaczeniu.

Odwrócenie tej tendencji nastąpiło w 1993r., a w

kolejnych dwóch latach dalszy wzrost. W 1996 r. eksport

zmalał o blisko 3 mln Mg. (głównie węgla koksowego),

natomiast w 1997 r. nieznacznie wzrósł. W 1997 roku

polska

była

7

światowym

eksporterem

węgla

kamiennego po Australii, USA, RPA, Indonezji, Kanadzie i

Chinach. W 1997 roku nastąpił dalszy spadek dostaw do

krajów pozaeuropejskich oraz wzrost zakupów przez kraje

europejskie, 98% polskiego eksportu przypada na ten

rynek. Do najbardziej liczących się odbiorców należały :

Ukraina, Finlandia, Niemcy, Dania, Austria i Słowacja.

Zmniejszenie się roli polskiego węgla kamiennego

obserwuje się głównie na rynkach krajów dysponujących

portami morskimi dostępnymi dla wielkotonażowych

statków węglowców dostarczających tani węgiel z

Australii, RPA i innych.

Import węgla kamiennego do Polski w 1997 r. osiągnął 3244

tys. Mg.. W ostatnich latach tempo eksportu jest słabsze ale
wyraźnie

wielkość

eksportu

pozostaje

w

ścisłej

współzależności z możliwościami zakupu przez kraje
europejskie bowiem na ten rynek przypadało w granicach
96-92% sprzedaży. Największymi odbiorcami były kraje UE
Niemcy, Dania, Finlandia, Austria, Francja i Wielka Brytania.

Znaczne ilości sprzedawane były również do innych krajów

europejskich. Systematycznie wzrasta eksport do krajów
pozaeuropejskich, który stanowił już ok. 8% sprzedaży w
roku 2002. Dostawach dominuje węgiel energetyczny, a jego
udział zwiększył się w 2002 r. do 84,5% eksportu. Resztę
stanowił węgiel koksowy. W większości sprzedawane są
gatunki węgli, które spełniają wymagania jakościowe rynku

międzynarodowego, a monopolistą w tym zakresie

jest Węglokoks S.A. Polska w 2002 była 10
światowym eksporterem węgla kamiennego po
Australii, Chinach, RPA, Indonezji, Rosji, USA, Kolumbii,
Kanadzie i Kazachstanie. Dalej małe znaczenie ma
import węgla kamiennego do Polski, chociaż od 2000 r.
zwiększa się systematycznie.

Kierunki eksportu węgla kamiennego

z Polski

Bilans energetyczny

Importer/Ro

k

1993 1994 1995

199

6

199

7

199

8

199

9

200

0

200

1

200

2

Austria

2265 1847 2108

141

6

157

0

165

6

152

1

181

2

211

4

221

2

Czechy

2027 2049 3958

326

3

228

7

154

2

105

1

107

8

117

2

120

1

Dania

2094 3295 2940

265

5

340

4

264

3

243

6

221

4

204

8

213

0

Finlandia

3623 4685 3065

364

9

426

1

265

3

167

4

189

2

187

5

169

5

Francja

1011 1055

845

104

9

107

6

213

2

840

140

8

105

8

107

5

Niemcy

2728 3860 3552

324

9

399

4

612

3

644

0

652

8

728

2

707

0

Ukraina

446

927 2750

504

8

537

8

374

6

614

139

0

152

5

941

Wielka

Brytania

1625 2016 1329

860

651

109

9

117

2

104

4

123

4

127

8

Kierunki eksportu węgla kamiennego

z Polski

Bilans energetyczny

Wartość obrotów węglem

kamiennym w Polsce

Rok

1993

1994

1995

1996

1997

Eksport

1769753

2372452

2989179

3072157

3688503

Import

13721

97512

172803

259133

502225

Saldo

1756032

2274940

2816376

2813024

3186278

1998

1999

2000

2001

2002

3349732

3034929

3212476

3754780

3333470

612773

329309

248033

313282

442478

2736959

2705620

2964443

3441498

2891492

Wartość obrotów węglem

kamiennym w Polsce

Bilans energetyczny

Najbliższe perspektywy dla

polskiego węgla na rynkach

międzynarodowych

Prowadząc działalność handlową Węglokoks S.A. zwraca

szczególna uwagę na maksymalne wykorzystanie

dostaw droga lądową dla odbiorców w krajach

geograficznie najbliższych. Wszystko wskazuje na to, że

czynnik ten pozostanie decydujący w określaniu

kierunków dostaw w ciągu najbliższych lat. Z tego

powodu następuje systematyczny wzrost dostaw węgla

do Niemiec, Czech i Słowacji. W krajach poszerzonej UE

węgiel ma i będzie miał wyjątkowe znaczenie dla

sektora produkcji energii elektrycznej. Wspólnota

posiada przy tym znaczący potencjał wzrostu

efektywności energetyki opartej na tym surowcu.
Mówiąc o szansach i potencjalnych możliwościach

sprzedaży węgla poza granice Polski należy zwrócić

uwagę na zagrodzenia, które mogą się pojawić i być

przeszkodą w realizacji tych planów dwa główne wśród

nich to zagrożenie podażowe oraz zagrodzenie cenowe.

Główni dostawcy węgla na rynek europejski za

wyjątkiem Polski zapowiadają znaczny wzrost
wydobycia węgla. Realizacja tych planów zwiększy
ofertę ilościową na rynku międzynarodowym, co może
szybko doprowadzić do nadpodaży węgla.

Eksporter/Ro

k

1991

1992

1993

1994

1995

1996

Czechy

2500

2788

5137

6200

7015

6738

Holandia

2475

2196

2242

3080

2866

2360

Irlandia

24

20

10

20

0

0

Rosja

27900

22200

25700

24700

26263

23521

RPA

47300

52100

53500

55500

59676

59449

Kolumbia

16300

16100

16300

17400

18274

24922

Kanada

34101

27401

28225

31625

33993

34448

USA

98809

92955

67602

64736

83414

82076

Chiny

18600

19600

19800

24300

28617

28997

Australia

12018

3

12624

2

13175

2

13120

1

13670

2

14050

0

Eksporter/Ro

k

1997

1998

1999

2000

2001

2002

Czechy

6609

6725

6127

5887

5900

5700

Holandia

3516

7985

7240

9122

9200

8000

Irlandia

0

0

0

0

0

0

Rosja

21553

24042

27709

34275

40300

45100

RPA

63369

61300

66235

69946

69210

68670

Kolumbia

25720

29401

29860

34495

37400

34400

Kanada

36509

34184

33573

31735

30600

26800

USA

78653

72098

53001

53006

44070

34566

Chiny

30719

32289

37437

55047

90125

85750

Australia

15733

5

16660

6

17163

1

17717

4

19275

0

19786

0

Eksport
węgla
kamiennego
na Świecie

w tys.Mg

Bilans energetyczny

Eksport węgla kamiennego na
Świecie

Węgiel kamienny
będący przedmiotem
obrotów na rynku
międzynarodowym
odpowiada terminowi
hard coal i ma
najwyższe parametry
jakościowe.

Bilans energetyczny

Łączne obroty w latach1993-97 dynamicznie wzrastały z

poziomu 400 mln Mg do około 500 mln Mg. Blisko 61%

obrotów światowych przypadało na węgiel energetyczny.

W 2002 r. doszło do przyhamowania dynamicznego

wzrostu obrotów które praktycznie utrzymały się na

poziomie 2001 r., a ponad 69% ich wielkości przypadało

na węgiel energetyczny. Głównymi dostawcami węgla

kamiennego są: Australia, Chiny, Indonezja i Kanada

głównie na rynek japoński, pozostały azjatycki i

europejski; RPA na rynek azjatycki, europejski, afrykański

i południowoamerykański; USA i Kolumbia na rynek UE,

północno i południowo- amerykański; Rosja na rynek

europejski, azjatycki i do krajów WNP. Największym

dostawca jest Australia deklasując kolejnych, tj. Chiny,

Indonezje, RPA i Rosje. Z kolei, liderem wśród odbiorców

jest Japonia, która podobnie jak Australia (eksporcie)

deklasuje pozostałych Tajwan, Indie i innych.

Eksport i import węgla kamiennego

na Świecie

Wydziela się osobne rynki węgla energetycznego i

koksowego. Wielkość obrotów węglem energetycznym, po

niewielkim spadku w 1993 r. wykazuje tendencję

wzrostową. W ostatnich czterech latach prawie wszyscy

eksporterzy, zwiększyli dostawy, co spowodowało wzrost

obrotów do ok. 307 mln Mg. W latach 1994-98 nastąpił

dalszy wzrost obrotów. Wzrastały dostawy z Australii, RPA,

Chin i rosły zakupy z krajów Azji Wschodniej i UE. W 2002

odnotowano wzrost eksportu węgla energetycznego, a

jego wielkość wynosi 455mln Mg. Wśród wielkich

eksporterów spadki odnotowały takie kraje jak Chiny,

Kolumbia i USA, ale z drugiej strony znacznie wzrosły w

Indonezji, Rosji i Australii zrekompensowały je z

nadwyżką. Obroty węglem koksowym po trwającej

stagnacji do 1994 r., ponownie wykazują nieznaczna

tendencje wzrostową, co jest skutkiem zwiększenia

zakupów w Azji, Ameryce Płd. i krajach Europy,

głównie Wschodniej. W latach 1995-98 nastąpił wzrost

zapotrzebowania w Azji Południowo-Wsch. i Brazylii. Po
wzroście w latach 2000-2001, w kolejnym zmalały
obroty węglem koksowym a ich wielkość w 2002 r.
szacowana jest na ok.. 200 mln Mg. Najważniejszym
dostawcą od lat pozostaje Australia, zdecydowanie
mniejszymi

Kanada,

USA

i

Chiny.

Łącznie

zabezpieczają one 79-83% światowych dostaw. Z kolei,
głównymi odbiorcami są kraje azjatyckie i kraje UE.
Dalej w najbliższych latach przewiduje się wzrost
zapotrzebowania na węgiel koksowy

Importer/Rok

1993

1994

1995

1996

1997

Belgia

11894 12659 14098 12814 12796

Francja

14231 12190 13190 15544 13566

Niemcy

13090 15483 15052 16348 19850

Rosja

28200 27193 22734 20070 17700

Wielka

Brytania

18400 15041 15895 17790 19757

Egipt

1522

1700

1724

1430

1410

Brazylia

10967 11319 11790 13058 15335

Japonia

11140

2

11617

1

12265

8

12628

1

12939

5

Tajwan

25294 28680 28680 31088 39391

Importer/Rok

1998

1999

2000

2001

2002

Belgia

12634 10836 11347 12680 13900

Francja

18424 17491 18980 15960 17760

Niemcy

22234 22280 27950 33510 31050

Rosja

21800 16044 25520 27820 20990

Wielka

Brytania

21244 20758 23446 35540 28690

Egipt

1510

1410

1510

1300

900

Brazylia

12908 12772 13800 15700 14200

Japonia

12897

0

13324

0

14944

0

15515

0

15853

0

Tajwan

37103 41105 45424 47900 52200

Import węgla
kamiennego na
Świecie

w tys. Mg

Import węgla kamiennego na
Świecie

Bilans energetyczny

Australia

Po latach permanentnych przyrostów produkcyjnych Australia odnotowała obniżkę o 3,3 mln Mg. Poprzez zmniejszenie

stanu zapasów uzyskano przyrost eksportu z 204 do 216 mln Mg. Australijski węgiel koksowy pokrywa 62%
zapotrzebowania światowego. W aspekcie alternatywnych scenariuszy eksport węgli australijskich może osiągnąć
wielkość mieszczącą się w przedziale od 230 do 270 mln Mg w perspektywie 2010 roku.

Bilans energetyczny

Chińska Republika Ludowa

Chiny kontynuują proces rozwoju produkcji górniczej, znaczne przyrosty

uzyskano we wszystkich typach kopalń. Eksport wzrósł o kolejne 10 mln Mg;

obejmuje 81 mln Mg węgla energetycznego i antracytu oraz 13 mln Mg

węgla koksowego. Rynkiem zbytu jest pawie wyłącznie obszar gospodarczy

Pacyfiku. W imporcie odnotowano pierwsze zakupy węgla koksowego w

Australii i Kanadzie o łącznej wielkości 2,6 mln Mg. Zakłada się, iż w wyniku

gwałtownie rosnącego zapotrzebowania wewnętrznego nastąpi istotne

zmniejszenie eksportu węgla chińskiego.

Bilans energetyczny, Biuletyn górniczy

Republika Południowej Afryki i

Kolumbia

RPA podwyższyła wydobycie w odpowiedzi na wzrost zapotrzebowania wewnętrznego. Większość eksportu 76,5% trafia do Unii

Europejskiej. Słabnie natomiast pozycja RPA na rynku azjatyckim.

Kolumbia zwiększyła rozmiary produkcji i eksportu. Ponad połowę eksportu kieruje do Europy.

Bilans energetyczny

Kanada i Rosja

Kanada zajmuje drugą pozycje w rankingu eksporterów węgla koksowego. Eksport dociera do Europy i pozostałych znaczących

producentów stali. Pierwsze dostawy skierowano do ChRL. Węgiel importowany pochodzi z USA, Kolumbii i Wenezueli.

Rosja odnotowała wzrost produkcji i eksportu. Wzrosły dostawy na rynek Unii Europejskiej

Bilans energetyczny

Dziękuję za uwagę

Literatura:
- „Biuletyn Górniczy”
- „Polityka Energetyczna tom 8” 2005
- „Bilans energetyczny surowców

mineralnych i skalnych 1993-1997,
1998-2002”