Rola Krajowego Systemu Ratowniczo-

Gaśniczego w systemie

bezpieczeństwa państwa



st.bryg.dr Ryszard Grosset



Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży
Pożarnej

1/ walkę z pożarami lub innymi klęskami
żywiołowymi,

2/ ratownictwo techniczne,

3/ ratownictwo chemiczne,

4/ ratownictwo ekologiczne,

5/ ratownictwo medyczne.

Art.2.1. Państwowa Straż Pożarna jest
organizatorem krajowego systemu ratowniczo-
gaśniczego, mającego na celu ochronę życia ,
zdrowia, mienia lub środowiska poprzez:

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy to
integralna część organizacji
bezpieczeństwa wewnętrznego państwa,
obejmująca, w celu ratowania zdrowia,
życia, mienia lub środowiska -
prognozowanie, rozpoznawanie i
zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub
innych miejscowych zagrożeń.

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy,
skupia jednostki ochrony
przeciwpożarowej , inne służby,
inspekcje, straże, instytucje oraz
podmioty, które dobrowolnie w drodze
umowy cywilno-prawnej zgodziły się
współdziałać w akcjach
ratowniczych.

STRUKTURA

STRUKTURA

KRAJOWEGO SYSTEMU RATOWNICZO-

KRAJOWEGO SYSTEMU RATOWNICZO-

GAŚNICZEGO

GAŚNICZEGO

Struktura KSRG - zakres zadań

Struktura KSRG - zakres zadań

Minister Spraw Wewnętrznych odpowiada
za realizację polityki państwa w zakresie
ochrony przeciwpożarowej oraz pełni
nadzór nad funkcjonowaniem Krajowego
Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Komendant Główny Państwowej Straży
Pożarnej jest centralnym organem
administracji rządowej w sprawach
organizacji Krajowego Systemu
Ratowniczo-Gaśniczego oraz ochrony
przeciwpożarowej .

Komendant Główny Państwowej Straży Pożar-
nej, wojewoda lub starosta, odpowiednio na
obszarze kraju, województwa lub powiatu okre-
ślają zadania krajowego systemu ratowniczo-
gaśniczego, koordynują jego funkcjonowanie i
kontrolują wykonywanie wynikających stąd za-
dań, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń
życia, zdrowia lub środowiska - kierują tym sys-
temem.

Wojewoda i starosta wykonują swoje zadania przy pomocy
zespołów d/s ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa.
W sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń ludzi i środowiska,
występujących na obszarze przekraczającym granice powiatu,
koordynacja działań powiatowych zespołów do spraw ochrony
przeciwpożarowej i ratownictwa należy do wojewody.
Natomiast, gdy obszar zagrożeń przekroczy granice
województwa, koordynacja działań wojewódzkich zespołów do
spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa
należy do ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Zespoły te, w przypadku nadzwyczajnego zdarzenia oraz
zagrożenia życia, zdrowia lub środowiska noszącego znamiona
kryzysu, stają się zespołami reagowania kryzysowego.

Komendant Główny Państwowej Straży

Pożarnej

 kieruje krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym,

a w szczególności:

 dysponuje jednostkami krajowego systemu ratowniczo gaśni-

czego poprzez swoje stanowisko kierowania,

 ustala zbiorczy plan sieci jednostek krajowego systemu ratow-

niczo-gaśniczego,

 ustala rozmieszczenie sprzętu specjalistycznego na obszarze

kraju,

 dysponuje odwodami operacyjnymi i kieruje ich siłami,
 dowodzi działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg

przekracza możliwości sił ratowniczych województwa,

 analizuje działania ratownicze, prowadzone przez jednostki

krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Komendant Wojewódzki Państwowej Straży

Pożarnej

 organizuje krajowy system ratowniczo-gaśniczy na

obszarze województwa,

 organizuje odwód operacyjny na obszarze wojewódz-

twa z sił i środków jednostek krajowego systemu ra-
towniczo-gaśniczego,

 dysponuje oraz kieruje siłami i środkami krajowego

systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze woje-

wództwa poprzez swoje stanowisko kierowania, a w
szczególności dowodzi działaniami ratowniczymi, któ-

rych rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił ra-
towniczych powiatu,

 opracowuje plany ratownicze na obszarze wojewódz-

twa.

Komendant Powiatowy Państwowej Straży

Pożarnej

 organizuje krajowy system ratowniczo-

gaśniczego na obszarze powiatu,

 dysponuje oraz kieruje siłami i środkami

krajowego system ratowniczo-gaśniczego
na obszarze powiatu poprzez swoje
stanowisko kierowania,

 organizuje i prowadzi akcje ratownicze,



opracowuje plany ratownicze na obszarze
powiatu.

Do zadań własnych powiatu należy budowanie

systemu koordynacji działań jednostek ochrony

przeciwpożarowej wchodzących w skład KSRG oraz

służb, inspekcji , straży oraz innych podmiotów

biorących udział w działaniach ratowniczych na

obszarze powiatu.

Ponadto zadaniem powiatu jest organizowanie

systemu łączności, alarmowania i współdziałania

między podmiotami uczestniczącymi w działaniach

ratowniczych na obszarze powiatu.

Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) koor-
dynuje funkcjonowanie krajowego systemu
ratowniczo-gaśniczego na obszarze gminy,
w zakresie ustalonym przez wojewodę, przy
pomocy komendanta gminnego ochrony
przeciwpożarowej.

KONCEPCJA DOCELOWEGO KSZTAŁTU

KONCEPCJA DOCELOWEGO KSZTAŁTU

KRAJOWEGO SYSTEMU RATOWNICZO –

KRAJOWEGO SYSTEMU RATOWNICZO –

GAŚNICZEGO

GAŚNICZEGO

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy stanowi
integralną część bezpieczeństwa wewnętrznego
państwa, obejmującą w celu ratowania życia,
zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie,
rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk
żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń.

SYSTEM skupia jednostki ochrony
przeciwpożarowej posiadające siły i środki
ratownicze oraz służby, inspekcje i straże oraz
inne jednostki

organizacyjne

, jak również organy

administracji niezespolonej wyznaczone przez
organ administracji ogólnej do udziału w tym
systemie. W SYSTEMIE mogą uczestniczyć
również inne podmioty.

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy funkcjonuje w
dwóch stanach:

• stałym czuwaniu i doraźnym reagowaniu,
polegającym
na podejmowaniu działań ratowniczych przez
własne siły
i środki powiatu,

• wykonywaniu działań ratowniczych wymagających
użycia
sił i środków spoza powiatu.

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy zorganizowany jest na
trzech poziomach odpowiadających zasadniczemu podziałowi
terytorialnemu państwa:

 wojewódzkim –

poziom wspomagania i koordynacji działań

ratowniczych
w sytuacjach wymagających użycia sił i środków
spoza
obszaru danego powiatu,

 centralnym /kraju/ –

poziom wspomagania i koordynacji działań

ratowni-
czych w sytuacjach wymagających użycia sił
i środków spoza obszaru danego
województwa.

 powiatowym –

podstawowy poziom wykonawczy

/wykonywane są

wszystkie
podstawowe zadania systemu związane z obszarem
powiatu/,

POZIOM POWIATOWY

POZIOM POWIATOWY

podstawowy poziom wykonawczy

SYSTEM na poziomie powiatu samorządowego jest podstawowym

narzędziem starosty służącym do realizacji zadań ratowniczych na

obszarze powiatu w czasie pożaru, klęski żywiołowej lub likwidacji

miejscowych zagrożeń , które wymagają użycia sił i środków

ratowniczych.

Starosta powiatu zapewnia skuteczne warunki realizacji

bieżących zadań ratowniczych przez jednostki SYSTEMU.

Starosta ponosi odpowiedzialność za wykonywanie zadań
publicznych w zakresie ochrony życia, zdrowia, mienia
lub środowiska przed poża-rem, klęską żywiołową lub
innym zdarzeniem, wynikającym z rozwoju cywilizacyjnego i
naturalnych praw przyrody.

Na poziomie powiatu SYSTEM tworzą:



komenda powiatowa PSP,

w tym jednostki ratowniczo-

gaśnicze

i powiatowe stanowisko kierowania,

 jednostki ochrony przeciwpożarowej z obszaru

powiatu

włączone do SYSTEMU,

 powiatowy zespół d/s ochrony przeciwpożarowej

i ratownictwa,

 specjaliści d/s ratownictwa działający na obszarze

powiatu,

 służby, inspekcje, straże, jednostki organizacyjne

oraz inne podmioty.

SYSTEM na poziomie powiatu działa autonomicznie w

zakresie ustawowo nakreślonych zadań i zapewnia

możliwość skutecznego reagowania na wszystkie realnie

występujące w powiecie rodzaje zagrożeń.

SYSTEM współdziała z innymi systemami bezpieczeństwa

wewnętrznego /takimi jak system ochrony porządku

publicznego, ochrony ludności /, których podmioty

wykonują zadania określone przez kierującego działaniem

ratowniczym, w ramach ich właściwości.

Wiodącą rolę w zakresie koordynacji działań jednostek SYSTEMU z

podmiotami współdziałającymi z SYSTEMEM pełni starosta, poprzez

powiatowy zespół d/s ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa.

Procedury działania SYSTEMU w odniesieniu do poszczególnych
typów zagrożeń są określone w

powiatowym planie

ratowniczym

, stanowiącym część kompleksowego planu

bezpieczeństwa powiatu.

Plan ratowniczy dla obszaru powiatu opracowuje komendant
powiatowy Państwowej Straży Pożarnej, a zatwierdza starosta, po
zasięgnięciu opinii powiatowego zespołu ds. ochrony
przeciwpożarowej i ratownictwa.

W planie ratowniczym określone są zadania dla podmiotów
wchodzących w skład SYSTEMU i dla podmiotów
współdziałających oraz zasady i sposób ich alarmowania.
Komendant powiatowy uzgadnia plan ratowniczy z jednostkami
SYSTEMU oraz z podmiotami współdziałającymi z SYSTEMEM, w
części dotyczącej ich zadań.

W przypadku, gdy siły i środki SYSTEMU na obszarze
powiatu okażą się niewystarczające ( drastyczny wzrost skali
zdarzenia , równoczesność zdarzeń, brak jednostek
specjalistycznych) lub zdarzenie swym zasięgiem wykracza
poza obszar powiatu, uruchamiany jest wyższy poziom
SYSTEMU - poziom wojewódzki.

Kierowanie /dowodzenie siłami/ działaniami ratowniczymi,
których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił
ratowniczych poziomu powiatu przejmuje komendant
wojewódzki PSP lub upoważniony przez niego oficer.

POZIOM WOJEWÓDZKI

POZIOM WOJEWÓDZKI

wspomaganie i koordynacja

Na poziomie województwa SYSTEM tworzą:

 komenda wojewódzka PSP,

w tym wojewódzkie stanowisko

koordynacji ratownictwa,

 wydzielone siły i środki z poziomów powiatowych,
stanowiące wojewódzki odwód operacyjny,

 wojewódzki zespół d/s ochrony przeciwpożarowej
i ratownictwa,

 ośrodki szkolenia Państwowej Straży Pożarnej,

 krajowa baza sprzętu specjalistycznego,

 służby, inspekcje, straże, jednostki organizacyjne
oraz inne podmioty,

 specjaliści do spraw ratownictwa działający
na obszarze województwa,
 organy administracji niezespolonej.

Służby i podmioty innych systemów bezpieczeństwa
wewnętrznego współdziałające z SYSTEMEM na poziomie
wojewódzkim wykonują zadania określone przez
kierującego działaniem ratowniczym, w ramach swoich
właściwości.

Istotną rolę w zakresie koordynacji działań jednostek SYSEMUT z
podmio-tami współdziałającymi z SYSTEMEM na obszarze
województwa pełnił wojewoda, poprzez wojewódzki zespół d/s
ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa.

Procedury działania i uruchamiania SYSTEMU na poziomie
wojewódz-twa, w odniesieniu do poszczególnych typów
zagrożeń, są określone w wojewódzkim planie
ratowniczym, który opracowuje komendant wojewódzki
Państwowej Straży Pożarnej.

Ich treść stanowiąć wybrane elementy planów ratowniczych,
tych powiatów, w których siły i środki są niewystarczające do
usuwania istniejących tam zagrożeń. Ponadto zawiera
organizacyjno-techniczne sposoby likwidacji zagrożeń,
wymagających zaangażowania w działaniach ratowniczych
znacznych sił i środków / np. podczas klęski żywiołowej/ oraz
zagrożeń, które mogą powstać na granicy powiatów lub
województwa.

Plan ratowniczy zawiera szczegółowe zadania dla
podmiotów wchodzących w skład SYSTEMU i dla
podmiotów współdziałających oraz określa zasady i
sposób ich alarmowania

.

Komendant wojewódzki uzgadnia plan ratowniczy z
podmiotami SYSTEMU oraz z podmiotami
współdziałającymi z SYSTEMEM, w części dotyczącej
ich zadań.
Plan ratowniczy zatwierdza wojewoda, po zasięgnięciu
opinii woje-wódzkiego zespołu ds. ochrony
przeciwpożarowej i ratownictwa.

W przypadku zdarzenia, gdy siły i środki SYSTEMU na
poziomie województwa okażą się niewystarczające lub
zdarzenie /zagrożenie / przekracza obszar województwa,
uruchamiany jest najwyższy poziom SYSTEMU – poziom
centralny / kraju/.

Kierowanie /dowodzenie siłami/ działaniami ratowniczymi,
których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił
ratowniczych poziomu wojewódzkiego przejmuje
Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej lub
upoważniony przez niego oficer.

POZIOM CENTRALNY

POZIOM CENTRALNY

/KRAJU/

/KRAJU/

wspomaganie i koordynacja

Na poziomie centralnym / kraju/ SYSTEM tworzą:

 Komenda Główna PSP,

w tym Krajowe Centrum Koordynacji

Ratownictwa,

 wydzielone siły i środki z wojewódzkich odwodów
operacyjnych stanowiące centralny odwód
operacyjny,

 krajowe bazy sprzętu specjalistycznego,

 szkoły PSP,
 Centrum Naukowo - Badawcze Ochrony
Przeciwpożarowej,

 specjaliści do spraw ratownictwa działający
na obszarze kraju,

 inne podmioty realizujące zadania SYSTEMU

.

Rolę koordynatora współdziałania SYSTEMU z innymi
systemami bezpieczeństwa wewnętrznego na obszarze
kraju pełni minister właściwy do spraw wewnętrznych .

Dysponowanie jednostek SYSTEMU do działań ratowniczych
oraz alarmowanie systemów współdziałających
odbywa się poprzez:

•

powiatowe stanowisko kierowania PSP -

na obszarze

powiatu,

 wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa PSP

–

na
obszarze województwa,

 Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa PSP

– na

obszarze kraju.

Uruchamianie poziomów wspomagania / wojewódzkiego i

centralnego / następuje na żądanie kierującego działaniami

ratowniczymi poprzez:

• powiatowe stanowisko kierowania

- przy uruchamianiu

poziomu

wojewódzkiego,

• wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa

- przy

uruchamianiu

poziomu centralnego.

W przypadku nadzwyczajnych zdarzeń, wymagających zaangażowania

znacznych sił i środków SYSTEMU, komendant wojewódzki oraz Komendant

Główny Państwowej Straży Pożarnej mogą podjąć decyzję o uruchomieniu

wyższych poziomów SYSTEMU, odpowiednio wojewódzkiego i centralnego,

bez zachowania procedur , o których mowa wyżej.

Wraz z reformą administracyjną kraju podstawowe
założenia działalności krajowego systemu ratowniczo -
gaśniczego nie uległy zasadniczej zmianie. W szczególności
niezmienione zostały ich następujące elementy:



system stanowisk koordynacji i kierowania funkcjonujący

w strukturach PSP,

 procedury dowodzenia i kierowania akcją ratowniczą, w
tym tryb
jednoosobowego podejmowania decyzji i jednoosobowej
odpowiedzialności,

 system dysponowania sił i środków,

 zasady współdziałania z podmiotami ratowniczymi nie
wchodzącymi
w skład KSRG,

 organizacja i funkcjonowanie odwodów operacyjnych
oraz Krajowych Baz Sprzętu Specjalistycznego.

POWÓDŹ 97

POWÓDŹ 97

Wdrożenie koncepcji docelowego kształtu SYSTEMU, będzie
przebiegało etapami, przy zachowaniu przedstawionej
poniżej kolejność działań:

•

dokonanie analizy zagrożeń na obszarze powiatu i

województwa / przy uwzględnieniu zagrożeń z terenów

sąsiadujących powiatów (województw), w tym terenów

objętych prawem górniczym, poligonów, wód przybrzeżnych

oraz terenów państw ościennych/,

• sporządzenie analizy zabezpieczenia operacyjnego

poszczególnych obszarów /powiatu, województwa/ ,

określającej siły i środki niezbędne do ratowania życia,

zdrowia, mienia i środowiska oraz ograniczenia, likwidacji

lub usuwania potencjalnych zagrożeń ,przy uwzględnieniu sił

i środków własnych SYSTEMU oraz współdziałających z

SYSTEMEM na jego poszczególnych poziomach

funkcjonowania .

•

powyższe analizy będą podstawą ewentualnych korekt sieci

jednostek SYSTEMU na jego poszczególnych poziomach
funkcjonowania oraz planowania i rozmieszczenia sprzętu
specjalistycznego

/ możliwość powołania nowych jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP,

mieszanych zawodowo-ochotniczych straży pożarnych lub włączenia do
SYSTEMU podmiotów i służb specjalizujących się w określonych
dziedzinach ratownictwa np. zakładowych straży pożarnych, zakładowych
służb ratowniczych, Stacji Ratownictwa Chemicznego, ochotniczych straży
pożarnych itp./

•

ustalenie zasad współdziałania z SYSTEMEM podmiotów i

służb
funkcjonujących poza SYSTEMEM, a których udział w
działaniu
ratowniczym jest nieodzowny.

•

opracowanie nowych planów ratowniczych dla obszaru

powiatu
i województwa .

Pełna realizacja przedstawionego planu organizacji
docelowego kształtu SYSTEMU uzależniona jest od
środków

finansowych

jakimi

będą

dysponować

organizatorzy systemu / na poszczególnych poziomach
jego funkcjonowania/ m.in. na:

 udział odwodów operacyjnych w działaniach
ratowniczych
i utrzymanie ich gotowości operacyjnej,

 utrzymanie i funkcjonowanie grup
specjalistycznych
w ramach odwodów operacyjnych,

 wprowadzenie

podwyższonej gotowości

operacyjnej
w jednostkach SYSTEMU.

Podstawą prawną, która uporządkuje sprawę organizacji
SYSTEMU będzie rozporządzenie ministra właściwego do
spraw wewnętrznych w sprawie szczegółowych zasad
organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, w
szczególności w zakresie:

 organizacji na obszarze powiatu, województwa i kraju,

 walki z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi,

 ratownictwa technicznego, chemicznego , ekologicznego i

medycznego,

 dysponowania do działań ratowniczych,

 kierowania działaniem ratowniczym,

 prowadzenia dokumentacji zdarzeń i funkcjonowania systemu,

 organizacji odwodów operacyjnych,

 organizacji stanowisk kierowania.

R o z m ie s z c z e n i e s a m o c h o d ó w r a t o w n ic t w a c h e m i c z n o - e k o lo g ic z n e g o / s t y c z e ń 2 0 0 0 r . /

W O J . Z A C H O D N I O P O M O R S K I E

W O J . P O M O R S K I E

W O J . W A R M I Ń S K O - M A Z U R S K I E

W O J . P O D L A S K I E

W O J . M A Z O W I E C K I E

B I A Ł A P O D L A S K A

W O J . L U B E L S K I E

W O J . Ś W I Ę T O K R Z Y S K I E

W O J . Ś L Ą S K I E

W O J . L U B U S K I E

W O J . W I E L K O P O L S K I E

W O J . K U J A W S K O - P O M O R S K I E

W O J . D O L N O Ś L Ą S K I E

W O J . O P O L S K I E

W O J . M A Ł O P O L S K I E

W O J . P O D K A R P A C K I E

W O J . Ł Ó D Z K I E

C H E Ł M

L U B L I N

Z A M O Ś Ć

T A R N O B R Z E G

P R Z E M Y Ś L

R Z E S Z Ó W

K I E L C E

B I A Ł Y S T O K

C I E C H A N Ó W

W A R S Z .

Z A C H .

W A R S Z A W A

P Ł O C K

R A D O M

Ł O M Ż A

S I E D L C E

E L B L Ą G

O L S Z T Y N

S U W A Ł K I

O S T R O Ł Ę K A

B Y D G O S Z C Z

G D A Ń S K m . p .

T O R U Ń

S Ł U P S K

W Ł O C Ł A W E K m . p .

K O N I N

L E S Z N O

P O Z N A Ń

P I Ł A

Z I E L O N A

G Ó R A .

G O R Z Ó W

W I E L K O P O L S K I

K O S Z A L I N

S Z C Z E C I N

K A L I S Z

L E G N I C A

J E L E N I A

G Ó R A

W R O C Ł A W

O P O L E

C Z Ę S T O C H O W A

K A T O W IC E

B I E L S K O

B I A Ł A

K R A K Ó W

N O W Y

S Ą C Z

T A R N Ó W

K R O S N O

Ł Ó D Ź

P I O T R K Ó W

T R Y B .

S K I E R N I E W I C E

O S T R O W I E C

W A Ł B R Z Y C H

C i ę ż k i s a m o c h ó d

r a t o w n i c t w a c h e m i c z n e g o

G W - G 1 2 / 2 2 s z t . /

Ś r e d n i s a m o c h ó d

r a t o w n i c t w a c h e m i c z n e g o

G W - G 7 ,5 / 2 6 s z t . /

L e k k i s a m o c h ó d

r a t o w n i c t w a c h e m i c z n e g o

G W - G 3 ,5 / 5 2 s z t . /