st. bryg. dr inż. Witold Skomra

Krajowy System Ratowniczo –

Gaśniczy

Ustawa o ochronie

przeciwpożarowej

Art. 1. Ochrona przeciwpożarowa polega na

realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę

życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed

pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym

zagrożeniem poprzez:

1) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu

się pożaru, klęski żywiołowej lub innego

miejscowego zagrożenia,

2)  zapewnienie sił i środków do zwalczania

pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego

zagrożenia,

3)  prowadzenie działań ratowniczych.

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
 1) zapobieżeniu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się

pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego

zagrożenia - rozumie się przez to:

a) zapewnienie koniecznych warunków ochrony

technicznej nieruchomościom i ruchomościom,

b) tworzenie warunków organizacyjnych i

formalnoprawnych zapewniających ochronę ludzi i

mienia, a także przeciwdziałających powstawaniu

lub minimalizujących skutki pożaru, klęski

żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

2) działaniach ratowniczych - rozumie się przez to

każdą czynność podjętą w celu ochrony życia,

zdrowia, mienia lub środowiska, a także likwidację

przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klęski

żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

3) innym miejscowym zagrożeniu - rozumie się przez to

zdarzenie wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych

praw przyrody nie będące pożarem ani klęską żywiołową,

stanowiące zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub

środowiska, któremu zapobieżenie lub którego usunięcie

skutków nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków,

4) krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym - rozumie się przez

to integralną część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego

państwa, obejmującą, w celu ratowania życia, zdrowia, mienia

lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie

pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń;

system ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne

służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które

dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się

współdziałać w akcjach ratowniczych.

• Organizacja ochrony przeciwpożarowej

Art. 12. Minister właściwy do spraw wewnętrznych

(8)

odpowiada za realizację polityki państwa w zakresie

ochrony przeciwpożarowej oraz pełni nadzór nad

funkcjonowaniem krajowego systemu ratowniczo-

gaśniczego.

Art. 14. 1. Krajowy system ratowniczo-gaśniczy ma na

celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska

poprzez:
  1)     walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi,
  2)      ratownictwo techniczne,
  3)      ratownictwo chemiczne,
  4)      ratownictwo ekologiczne,
  5)      ratownictwo medyczne,
  6)  

(10)

współpracę z systemem Państwowe Ratownictwo

Medyczne.

2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w

drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady organizacji

krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, w

szczególności w zakresie:

1)  organizacji na obszarze powiatu, województwa i kraju,
2)  walki z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi,
3) ratownictwa technicznego, chemicznego, ekologicznego

i medycznego,

4)  dysponowania do działań ratowniczych,
5)  kierowania działaniem ratowniczym,
6)  prowadzenia dokumentacji zdarzeń określonych w art.

2 pkt 2 oraz dokumentacji funkcjonowania krajowego

systemu ratowniczo-gaśniczego,

7)   organizacji odwodów operacyjnych,
8)  

(12)

organizacji centrów powiadamiania ratunkowego i

stanowisk kierowania.

3. Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, wojewoda lub

starosta odpowiednio na obszarze kraju, województwa lub

powiatu określają zadania krajowego systemu ratowniczo-

gaśniczego, koordynują jego funkcjonowanie i kontrolują

wykonywanie wynikających stąd zadań, a w sytuacjach

nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska kierują

tym systemem.

4. Wojewoda i starosta wykonują swoje zadania przy pomocy

odpowiednio wojewódzkiego i powiatowego zespołu reagowania

kryzysowego, działających na podstawie przepisów o stanie klęski

żywiołowej.

5. Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) koordynuje funkcjonowanie

krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze gminy w

zakresie ustalonym przez wojewodę. Zadanie to wykonywane jest

przy pomocy komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej,

jeżeli komendant taki został zatrudniony przez gminę.

Art. 20. Minister właściwy do spraw wewnętrznych

(13)

określi,

w drodze rozporządzenia, zakres, szczegółowe warunki i

tryb włączania jednostek ochrony przeciwpożarowej, o

których mowa w art. 15 pkt 1a-6 i 8, do krajowego systemu

ratowniczo-gaśniczego.

Art. 21b. Do zadań własnych powiatu w zakresie ochrony

przeciwpożarowej należy:

1)  prowadzenie analiz i opracowywanie prognoz dotyczących

pożarów, klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych

zagrożeń,

2)  prowadzenie analizy sił i środków krajowego systemu

ratowniczo-gaśniczego na obszarze powiatu,

3) budowanie systemu koordynacji działań jednostek ochrony

przeciwpożarowej wchodzących w skład krajowego

systemu ratowniczo-gaśniczego oraz służb, inspekcji,

straży oraz innych podmiotów biorących udział w

działaniach ratowniczych na obszarze powiatu,

4)  organizowanie systemu łączności, alarmowania i

współdziałania między podmiotami uczestniczącymi w

działaniach ratowniczych na obszarze powiatu.

Art. 22. 1. Działanie ratownicze prowadzą jednostki ochrony

przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1-6 i 8.

2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych

(15)

określi, w

drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady kierowania i

współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej

biorących udział w działaniu ratowniczym.

Art. 23. 1. Jednostki ochrony przeciwpożarowej, o których

mowa w art. 15 pkt 1a-6 i 8, mają obowiązek uczestniczyć,

na wezwanie Państwowej Straży Pożarnej, w działaniach

ratowniczych poza terenem własnego działania.

2. W przypadkach określonych w ust. 1 koszty związane z

działaniami ratowniczymi są zwracane tym jednostkom z

budżetu państwa.

Art. 25. 1. Kierujący działaniem ratowniczym może:
1)  zarządzić ewakuację ludzi i mienia,
2)  wstrzymać ruch drogowy oraz wprowadzić zakaz

przebywania osób trzecich w rejonie działania ratowniczego,

3)  przejąć w użytkowanie na czas niezbędny dla działania

ratowniczego nieruchomości i ruchomości, środki transportu,

sprzęt, ujęcia wody, inne środki gaśnicze, a także

przedmioty i urządzenia przydatne w działaniu ratowniczym.

2. Kierujący działaniem ratowniczym ma prawo żądać

niezbędnej pomocy od instytucji, organizacji,

przedsiębiorców i osób fizycznych.

3. Kierujący działaniem ratowniczym może odstąpić w trakcie

działania ratowniczego od zasad działania uznanych

powszechnie za bezpieczne.

Art. 27. Z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym

dla funkcjonariuszy publicznych korzystają:

1) uprawnieni do prowadzenia czynności kontrolno-

rozpoznawczych,

2) strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej i

członkowie ochotniczych straży pożarnych biorący

udział w działaniu ratowniczym lub wykonujący

inne zadania związane z ochroną przeciwpożarową,

3) osoby fizyczne, które na podstawie art. 25 ust. 2

zostały zobowiązane do udziału w działaniu

ratowniczym.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW

WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

z dnia 29 grudnia 1999 r.

w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu

ratowniczo-gaśniczego.

§ 1. 1. Krajowy system ratowniczo-gaśniczy, zwany dalej

"systemem", jest zorganizowany na trzech poziomach:

  1)   powiatowym,
  2)   wojewódzkim,
  3)   krajowym.

2. Na poziomie powiatowym wykonuje się wszystkie

podstawowe zadania systemu, związane z obszarem

powiatu.

3. Poziomy wojewódzki i krajowy spełniają rolę

wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach

wymagających użycia sił i środków spoza obszaru

danego powiatu lub województwa.

§ 2. 1. Na poziomie powiatowym system tworzą

następujące podmioty systemu:

  1)   komenda powiatowa (miejska) Państwowej Straży

Pożarnej,

  2)   jednostki ochrony przeciwpożarowej mające

siedzibę na obszarze powiatu włączone do

systemu,

  3)   powiatowy zespół do spraw ochrony

przeciwpożarowej i ratownictwa (obecnie zespół

reagowania kryzysowego),

  4)   włączone do systemu inne służby, inspekcje, straże

i instytucje, o których mowa w art. 2 pkt 4 ustawy z

dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej

  5)   specjaliści w sprawach ratownictwa i inne

podmioty, włączeni do systemu w drodze umowy

cywilnoprawnej.

2. Na poziomie wojewódzkim system tworzą

następujące podmioty systemu:

  1)   komenda wojewódzka Państwowej Straży

Pożarnej,

  2)   wydzielone siły i środki z poziomów powiatowych

stanowiące wojewódzki odwód operacyjny,

  3)   ośrodki szkolenia Państwowej Straży Pożarnej,
  4)   wojewódzki zespół do spraw ochrony

przeciwpożarowej i ratownictwa (obecnie zespół

reagowania kryzysowego),

  5)   krajowa baza sprzętu specjalistycznego

Państwowej Straży Pożarnej,

  6)   podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 5,

włączone do systemu na poziomie wojewódzkim.

.

3. Na poziomie krajowym system tworzą następujące

podmioty systemu:

  1)   Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej,
  2)   wydzielone siły i środki z wojewódzkich odwodów

operacyjnych stanowiące centralny odwód operacyjny,

  3)   szkoły Państwowej Straży Pożarnej,
  4)   krajowe bazy sprzętu specjalistycznego Państwowej

Straży Pożarnej,

  5)   jednostki badawczo-rozwojowe ochrony

przeciwpożarowej,

  6)   podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 5, włączone

do systemu na poziomie krajowym.

§ 3. 1. Dobrowolne wspomaganie systemu przez instytucje,

jednostki organizacyjne, osoby fizyczne i prawne odbywa

się na każdym z trzech poziomów wymienionych w § 1 ust.

1.

§ 4. 1. Komendanci: powiatowy (miejski) i

wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, zwani

dalej "komendantami powiatowym (miejskim) i

wojewódzkim", opracowują plany ratownicze,

zwane dalej "planami", odpowiednio dla

obszarów powiatu i województwa.

2. Podstawowe elementy składowe planów określa

załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 6. 1. Plany sprawdza się w drodze ćwiczeń

aplikacyjnych i praktycznych z udziałem

podmiotów systemu oraz poddaje się

aktualizacji co najmniej raz w roku.

2. Podmioty wchodzące w skład systemu na

poszczególnych poziomach są obowiązane do

przekazywania odpowiednio komendantowi

powiatowemu (miejskiemu) i wojewódzkiemu

niezbędnych informacji do sporządzenia oraz

aktualizacji analizy i planów.

3. Komendant powiatowy (miejski) i wojewódzki

uzgadnia plan z podmiotami systemu w części

dotyczącej zakresu ich zadań.

4. Plany zatwierdzają, po zasięgnięciu opinii

właściwych terenowo zespołów do spraw ochrony

przeciwpożarowej i ratownictwa:

  1)   starosta - dla obszaru powiatu,
  2)   wojewoda - dla obszaru województwa.

Organizacja stanowisk kierowania oraz dysponowanie

sił i środków systemu do działań ratowniczych

§ 15. 1. Podstawowym elementem systemu

przyjmującym informacje o zdarzeniach są

stanowiska kierowania w komendach Państwowej

Straży Pożarnej, zwane dalej "stanowiskami

kierowania".

2. Stanowiskami kierowania na poszczególnych

poziomach systemu są:

  1)   powiatowe (miejskie) stanowisko kierowania na

poziomie powiatowym,

  2)   wojewódzkie stanowisko koordynacji

ratownictwa na poziomie wojewódzkim,

  3)   Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa na

poziomie krajowym.

4. Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa zapewnia

obsługę techniczną i informacyjną sztabowi Komendanta

Głównego Państwowej Straży Pożarnej.

5. Stanowiska kierowania dokonują bieżącej wymiany

informacji niezbędnej do prognozowania zagrożeń i

prowadzenia działań ratowniczych oraz stanowią centrum

powiadamiania ratunkowego sił i środków podmiotów

systemu lub wspomagających system.

§ 16. 1. Stanowiska kierowania na poszczególnych

poziomach systemu zorganizowane są w sposób

zapewniający ich ciągłe funkcjonowanie oraz pozwalający

na:

  1)   stałe współdziałanie z dyspozytorami lub innymi

osobami z poszczególnych podmiotów systemu,

  2)   zapewnienie stosownych informacji kierującemu

działaniem ratowniczym,

  3)   alarmowanie odwodów operacyjnych,

 

 4)   alarmowanie członków sztabu kierującego działaniem

ratowniczym oraz innych osób ujętych w planie

ratowniczym,

  5)   korzystanie z telefonów alarmowych, poczty

elektronicznej i faksów,

  6)   korzystanie z mapy cyfrowej i innych map operacyjnych,
  7)   korzystanie z monitoringu pożarowego i monitoringu

innych zagrożeń,

  8)   korzystanie z planów operacyjnych oraz dokumentacji

operacyjnej, pomocniczej lub specjalnej,

  9)   korzystanie z łączności przywoławczej, selektywnego

wywoływania i alarmowania podmiotów systemu do działań

ratowniczych,

  10)  korzystanie z łączności satelitarnej, radiowej,

komórkowej oraz przewodowej,

  11)  współdziałanie ze specjalistami w sprawach ratownictwa,
  

  

12)  wykorzystanie baz danych operacyjnych,

  13)  współdziałanie z podmiotami zajmującymi się

monitorowaniem oraz prognozowaniem zagrożeń,

a także z innymi podmiotami działającymi na rzecz

systemu,

  14)  korzystanie ze sprzętu niezbędnego do

rejestracji rozmów telefonicznych oraz

analizowanie czasu wyjazdu i pobytu

zadysponowanych sił i środków do działań

ratowniczych,

  15)  stosowanie innych środków, urządzeń,

systemów łączności i metod analizy danych,

których wykorzystanie lub użycie może usprawnić

działania ratownicze oraz realizację zadań

poszczególnych stanowisk kierowania.

Dz.U.92.54.259

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW

w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez

kierującego działaniem ratowniczym.

§ 1. 1. Kierujący akcją ratowniczą lub innym działaniem

ratowniczym prowadzonym przez jednostki ochrony

przeciwpożarowej jest uprawniony do zarządzenia:

1) ewakuacji ludzi z rejonu objętego działaniem

ratowniczym w przypadku zagrożenia życia i zdrowia, w

szczególności gdy:

a) istnieje możliwość powstania paniki,

b) przewidywany rozwój zdarzeń może spowodować

odcięcie drogi ewakuacyjnej,

2) zakazu przebywania w rejonie objętym działaniem

ratowniczym osób postronnych oraz utrudniających

prowadzenie działania ratowniczego,

3) ewakuacji mienia, w szczególności gdy:

a) istnieje możliwość rozprzestrzenienia się pożaru lub

innego zagrożenia,

b) usytuowanie mienia utrudnia prowadzenie działania

ratowniczego,

4) prac wyburzeniowych oraz rozbiórkowych, w szczególności w

sytuacjach:

a) zagrożenia ludzi, zwierząt lub mienia,
b) potrzeby dotarcia do źródeł zagrożenia w celu jego rozpoznania

oraz

ograniczenia wzrostu,
c) potrzeby użycia środków gaśniczych i neutralizatorów oraz

odprowadzenia

substancji toksycznych,
d) potrzeby zapewnienia dróg dojścia i ewakuacji,

5) wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym, w szczególności w

celu:

a) zapewnienia właściwego ustawienia i eksploatacji sprzętu

ratowniczego,

b) zapewnienia dróg komunikacyjnych na potrzeby działania

ratowniczego,

c) eliminacji zagrożeń powodowanych przez środki komunikacji,
d) realizacji zadań określonych w pkt 1-4,

6) przyjęcia w użytkowanie, na czas niezbędny do działania

ratowniczego,

pojazdów, środków technicznych i innych przedmiotów, a także ujęć

wody,

środków gaśniczych oraz

nieruchomości przydatnych w działaniu ratowniczym,

7) odstąpienia od zasad działania uznanych powszechnie za
bezpieczne, z zachowaniem wszelkich dostępnych w danych
warunkach zabezpieczeń, jeżeli w ocenie kierującego działaniem
ratowniczym, dokonanej w miejscu i czasie zdarzenia, istnieje
prawdopodobieństwo uratowania życia ludzkiego, w szczególności w
przypadkach, gdy:
a) z powodu braku specjalistycznego sprzętu zachodzi konieczność

zastosowania

b) sprzętu zastępczego,
b) fizyczne możliwości ratownika mogą zastąpić brak możliwości użycia
właściwego sprzętu,
c) jest możliwe wykonanie określonej czynności przez osobę zgłaszającą się
dobrowolnie.

2. Zarządzenia kierującego działaniem ratowniczym, o którym mowa w ust.
1, są decyzjami, którym może być nadany rygor natychmiastowej
wykonalności,

w

trybie

przepisów

Kodeksu

postępowania

administracyjnego.

Dziękuję za uwagę

st. bryg. dr inż. Witold Skomra