Jeszcze do niedawna termin
nadwrażliwość był równoważny alergii.
Obecnie ten pierwszy uznany jest za
szerzej opisujący zjawisko powstawania
objawów alergii.
Definicja nadwrażliwości to podobna za
każdym razem reakcja (objawy kliniczne)
powstała za przyczyną kontaktu z
określonym czynnikiem, który w danej
dawce nie byłby szkodliwy dla osób
zdrowych.
Nadwrażliwość może mieć charakter alergiczny lub
niealergiczny. Charakter alergiczny warunkuje
immunologiczne podłoże powstania reakcji. W tym
zjawisku mogą brać udział zarówno przeciwciała - na
przykład immunoglobuliny klasy IgE, ale też IgA, IgM
oraz IgG, jak i komórki, na przykład uczulone
swoiście limfocyty T (rodzaj białych krwinek).
Podział reakcji nadwrażliwości opracowali Gell i
Coombs. Nie jest on do końca precyzyjny, gdyż
reakcje często występują wspólnie i nie zawsze
możliwe jest rozgraniczenie poszczególnych zjawisk.
Wśród nadwrażliwości o charakterze alergicznym -
czyli o podłożu immunologicznym - wyróżnić możemy
cztery typy oznaczone cyframi rzymskimi.
TYP I: reakcja anafilaktyczna
(wstrząs anafilaktyczny, pokrzywka
ostra, astma oskrzelowa, reakcje
natychmiastowe po penicylinie).
Antygen to: leki, pokarmy, pyłki, jady
owadów.
Przeciwciało - IgE.
Czas wystąpienia reakcji – sekundy-
minuty.
TYP II: reakcja cytotoksyczna
(trombocytopenia polekowa,
niedokrwistość polekowa).
Antygen – leki.
Przeciwciała - IgM, IgA, IgG.
Czas – kilka godzin.
TYP III: reakcja kompleksów
immunologicznych (KI) (zjawisko Arthusa)
(kłębuszkowe zapalenie nerek, toczeń
rumieniowaty układowy, choroba
posurowicza)
Antygen – leki, obce białka.
Przeciwciała - IgG, IgA, IgM.
Czas – kilka minut do kilku godzin, max
reakcji po 6 godzinach z wyjątkiem
Choroby posurowiczej – średnio po 9 godz.
TYP IV: reakcje opóźnione typu
tuberkulinowego i typu wyprysku
kontaktowego (odrzucanie
przeszczepów, wyprysk kontaktowy).
Antygen – leki, antygeny mikrobowe,
autoantygeny, kosmetyki.
Atakujące komórki – swoiście uczulone
limfocyty T.
Czas – kilka godzin do kilku dni,
najczęściej ok.. 24/48h.