1

Polityka regionalna UE: ogólny

zarys

DG ds. Polityki Regionalnej

Komisja Europejska

2

Plan dzisiejszej prezentacji

• Czym jest polityka regionalna UE?

• Po co nam polityka regionalna?

• Ile to kosztuje?

• Na co wydajemy pieniądze?

• Czy warto?

3

Czym jest polityka regionalna UE?

• Polityka regionalna jest mechanizmem udzielania

pomocy regionalnej

• Jest to największy składnik budżetu UE, który pomaga:

nadrobić zaległości uboższym regionom

dokonać restrukturyzacji w obszarach

przechodzących przemiany gospodarcze

wdrażać większość innych polityk Wspólnoty

4

Budżet UE na lata 2007–

2013

ŚRODKI NA ZOBOWIĄZANIA
WG DZIAŁÓW

w mld euro,

według cen

z 2004 r.

w %

1a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i
zatrudnienia (badania, innowacje, konkurencyjność)

72,1

8,4%

1b. Spójność na rzecz wzrostu gospodarczego
i zatrudnienia (polityka regionalna)

307,6

35,7%

2. Zarządzanie zasobami naturalnymi i ich ochrona
(Wspólna Polityka Rolna, rozwój obszarów wiejskich, środowisko)

371,2

43,1%

w tym wydatki związane z rynkiem (WPR)

293,1

34,0%

3. Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość
(polityka wewnętrzna; zdrowie publiczne, azyl, imigracja)

10,3

1,2%

4. UE jako partner na arenie międzynarodowej (pomoc
humanitarna
i rozwojowa)

50,0

5,8%

5. Wydatki administracyjne ogółem

50,3

5,8%

6. Wyrównanie związane z Bułgarią i Rumunią (po przewidywanym
przystąpieniu w 2007 r.)

0,8

0,1%

Zobowiązania ogółem

862,4

100

W % DNB UE-27

1,045%

5

Jaki jest jej cel?

• UE jest jedną z najzamożniejszych stref

gospodarczych świata

• Pomiędzy 271 regionami UE występują jednak

olbrzymie dysproporcje, hamując dynamikę
Unii

• Dlatego też sformułowano cel polityczny

zmniejszenia różnic w rozwoju

6

W jaki sposób osiąga swój cel?

Interwencje w dziedzinie polityki regionalnej, mające na celu

zmniejszenie dysproporcji i osiągnięcie konwergencji

gospodarczej, są podejmowane za pośrednictwem 3 funduszy:

• EFRR: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
• EFS: Europejskiego Funduszu Społecznego
oraz…
• Funduszu Spójności (obejmującego państwa o DNB

<90% średniej – nowe państwa członkowskie oraz
Grecję i Portugalię. Hiszpanię Fundusz obejmuje
przejściowo)

…finansujących co roku tysiące projektów w całej Europie

7

Po co nam to?

 Zapisy Traktatu

„działania służące

wzmocnieniu jej spójności

gospodarczej i społecznej

[przez] zmniejszanie

dysproporcji

w poziomach rozwoju różnych

regionów”

 Nie można się
godzić
z obecnymi
dysproporcjami

pogrzebałoby to dwa
projekty polityczne, które
stanowią podstawę wzrostu
Europy: jednolity rynek oraz
unię gospodarczą i
walutową (UGW)

8

<50

50

–

75

75

–

90

90

–

100

100

–

125

 125

Różnice w rozwoju

w obrębie UE-27

PKB na mieszkańca jako
% średniej dla Wspólnoty

9

PKB na mieszkańca wg SSN w państwach
członkowskich UE-27 w 2006 r.
Źródło: Wskaźniki strukturalne Eurostatu
UE-27 = 100

10

Dysproporcje w Unii Europejskiej

Maks.

Min.

Stosun

ek

PKB na

mieszkańca (w
% średniej UE-
27)

Luksemburg

251%

Bułgaria

33%

7,6*

Ludność

Niemcy

82,5 mln

Malta

404 tys.

204

* W Stanach Zjednoczonych stosunek ten wynosi tylko 2,5;
Japonii wynosi on 2

11

Ile to kosztuje?

Jedną trzecią budżetu UE w latach 2007–2013

347 mld euro w ciągu 7 lat

12

Co dostają w zamian obywatele UE?

Trzy fundusze skupiają się na następujących dziedzinach:

• EFRR (201 mld euro): rozwoju regionalnym,

zaradzeniu zapaści gospodarczej na obszarach
przemysłowych lub wiejskich, konkurencyjności i
współpracy

• EFS (76 mld euro): zatrudnieniu, włączeniu

społecznym i zapobieganiu dyskryminacji

• Fundusz Spójności (70 mld euro): środowisku

i transporcie

nadrzędnym celem jest „stymulacja wzrostu i zatrudnienia”

13

Badania/innowacje

Środowisko

Transport

Społeczeństwo informacyjne
Infrastruktura społeczna

Energetyka

Turystyka

Kultura

Potencjał instytucjonalny

Kapitał ludzki

Zatrudnienie

Zdolności dostosowawcze pracowników i firm

Włączenie społeczne

Budowanie zdolności

Pomoc techniczna

Na co wydajemy pieniądze?

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
i Fundusz Spójności (271 mld euro)

Europejski

Fundusz

Społeczny

(76 mld euro)

14

Czy jest to zgodne z innymi

priorytetami UE?

• Stymulowanie wzrostu i zatrudnienia jest

centralnym elementem ogólniejszej strategii
lizbońskiej UE

• Strategia lizbońska jest planem mającym

zapewnić konkurencyjność i trwały wzrost
gospodarczy UE

• Priorytety:

 nacisk na innowacje przesuwające firmy w górę

łańcucha wartości

zwiększenie wskaźnika zatrudnienia ludności Europy

15

Stymulowanie wzrostu i tworzenia

miejsc pracy: czy polityka regionalna

przyczynia się do tego w praktyce?

• Koncentracja wysiłków na konkurencyjności

(działania w XXI wieku)

Państwa członkowskie muszą przydzielić zasoby na

takie inwestycje strategiczne (na priorytety
lizbońskie przeznaczono obecnie 230 mld euro)

• Kierowanie zasobów do najuboższych

 Regiony, w których PKB na mieszkańca jest poniżej 75%

średniej UE: ponad ¼ ludności

 Państwa członkowskie, w których PKB na mieszkańca

jest poniżej 90% średniej: 13 państw, 25% ludności

16

Co kierujemy do kogo?

• Konwergencja: 81,9% (najsłabiej rozwinięte regiony)

• Konkurencyjność: 15,7%

• Współpraca terytorialna: 2,4%

• Budżet ogółem: 347 mld euro, umożliwiający odblokowanie do

700 mld euro

Metoda oparta na sprawdzonych rozwiązaniach:

programowaniu, partnerstwie i zdecentralizowanym zarządzaniu

17

Indeks UE-25 = 100

Źródło: Eurostat

Regiony
geograficzne
kwalifikujące się do
wsparcia z funduszy
strukturalnych w
latach 2007–2013

Cel „Regionalna

konkurencyjność

i zatrudnienie”

Regiony objęte mechanizmem

phasing-in, „naturalnie”

powyżej 75%

Cel „Konwergencja”

regiony kwalifikujące się zgodnie

ze statystyką

Cel „Regionalna

konkurencyjność

i zatrudnienie”

Cel „Konwergencja”

(regiony <75% w UE-25)

18

Kto może się ubiegać o fundusze?

• Bardzo szeroki zakres potencjalnych

odbiorców:

 Firmy, w tym MŚP
 Instytucje publiczne
 Stowarzyszenia
 Grupy wolontariuszy

• Pod uwagę brane są wszystkie projekty,

które spełniają kryteria wyboru instytucji
zarządzającej danym programem

• Obowiązkowa publikacja list beneficjentów

19

Czy warto?

•

Dane wskazują na pozytywny wkład we wzrost,
konwergencję krajową oraz redukcję dysproporcji między
regionami

•

Oceny ex post dowodzą korzystnego wpływu na
zatrudnienie

•

Oczywiste korzyści, jeżeli chodzi o zarządzanie regionalne



Od 2000 r. dzięki inwestycjom stworzono około 600 tys. miejsc pracy

netto, z czego 160 tys. w nowych państwach członkowskich.



Na każde zainwestowane 1 euro przypadało średnio 0,90 euro

dodatkowego finansowania ze źródeł publicznych i prywatnych.

W regionach bardziej rozwiniętych nakłady idące za pierwotnie

zainwestowaną kwotą mogą nawet trzykrotnie przekraczać jej

wysokość.

20

Wybrane wyniki…

•

Wzrost PKB na mieszkańca w Grecji, Hiszpanii, Irlandii i

Portugalii (w Grecji PKB wzrósł z 74% średniej UE w 1995 r.

do 88% w 2005 r.)

•

Wkład w zmniejszenie dysproporcji dochodów między

najbogatszymi a najuboższymi o mniej więcej jedną szóstą

(w latach 2000–2005) dzięki utrzymującemu się szybkiemu

rozwojowi

•

Szacuje się, że do 2015 r. polityka regionalna stworzy

w Polsce dodatkowe 440 tys. miejsc pracy, jak też przyczyni

się do zwiększenia PKB o 6%, a inwestycji o 21%

•

Ponad 44 tys. km dróg zbudowanych lub wyremontowanych

w latach 2000–2006. W przypadku linii kolejowych było to

niemal 12 tys. km

•

Wsparcie dla ponad 250 tys. małych firm w Zjednoczonym

Królestwie

•

Ponad 25 tys. projektów dotyczących wspólnych badań

i rozwoju technologicznego wspieranych w latach 2000–2006

21

Jaka jest wartość dodana?

•

Dodatkowe zasoby dają efekt dźwigni

•

Planowanie wieloletnie, partnerstwo, monitorowanie i

ocena

•

Wsparcie dla innych celów UE, takich jak rynek

wewnętrzny i zrównoważony rozwój

•

Wyodrębnienie zasobów publicznych

•

Współpraca międzyregionalna i dzielenie się

najlepszymi praktykami

Z drugiej strony

•

Skomplikowane struktury zarządzania i kontroli

•

Realia w terenie bywają bardzo różne

•

W niektórych państwach członkowskich brak pewności

co do równomierności efektów i ich związku z polityką

•

Niewystarczające dane pogarszają skuteczność

monitorowania i oceny

Źródło: Raport o spójności, Bachtler i Gorzelak

22

Sukcesy?

Komunikacja tramwajowa w

Atenach

23

Regionalny inkubator biznesowy w

Irlandii

24

Efekt Guggenheima w Bilbao

25

Centrum innowacji w Czechach

26

Autostrada w pobliżu San Sebastian

27

Ośrodek energii ze źródeł

odnawialnych

w Burgenlandzie

28

Pięć rzeczy, które warto zapamiętać

1. Dzięki polityce regionalnej udało się zredukować

różnice między regionami Europy – to jej wielki wkład

w dobrobyt i stabilność demokracji.

2. Polityka usprawniła zarządzanie i sprawowanie rządów

w regionach, decentralizując mechanizm zarządzania

oraz przenosząc odpowiedzialność na niższy szczebel:

Komisja nie wybiera projektów!

3. Obok badań jest to największy dział budżetu UE.

4. Polityka polega na inwestycjach w infrastrukturę,

szkolenia, innowacje i badania. Nie na zapomogach.

5. Za sukces uważają ją wszystkie kraje kandydujące oraz

wiele
innych (Chiny, RPA, Rosja, Brazylia…).

29

Źródło dodatkowych informacji

http://ec.europa.eu/regional_policy

DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ!

Czy są pytania?