Ujednolicony tekst

Ujednolicony tekst

Ustawy o ochronie

Ustawy o ochronie

zdrowia psychicznego

zdrowia psychicznego

-

-

stan aktualny z dnia 31 lipca 1997 r.

stan aktualny z dnia 31 lipca 1997 r.

Stosowanie przymusu bezpośredniego

Stosowanie przymusu bezpośredniego

Art. 18.

Art. 18.

l. W toku wykonywania czynności przewidzianych w

l. W toku wykonywania czynności przewidzianych w

niniejszej ustawie, przymus bezpośredni wobec osób z

niniejszej ustawie, przymus bezpośredni wobec osób z

zaburzeniami psychicznymi można zastosować tylko wtedy,

zaburzeniami psychicznymi można zastosować tylko wtedy,

gdy osoby te dopuszczają się zamachowi przeciwko życiu

gdy osoby te dopuszczają się zamachowi przeciwko życiu

lub zdrowiu własnemu, życiu lub zdrowiu innej osoby,

lub zdrowiu własnemu, życiu lub zdrowiu innej osoby,

bezpieczeństwu powszechnemu, bądź w sposób gwałtowny

bezpieczeństwu powszechnemu, bądź w sposób gwałtowny

niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich

niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich

otoczeniu, albo gdy przepis niniejszej ustawy do tego

otoczeniu, albo gdy przepis niniejszej ustawy do tego

upoważnia.

upoważnia.

3. Zastosowanie przymusu bezpośredniego polega na

3. Zastosowanie przymusu bezpośredniego polega na

przytrzymywaniu, przymusowym zastosowaniu leków,

przytrzymywaniu, przymusowym zastosowaniu leków,

unieruchomieniu lub izolacji.

unieruchomieniu lub izolacji.

Rozdział 3 Postępowanie lecznicze

Rozdział 3 Postępowanie lecznicze

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego

Art. 21.

Art. 21.

1. Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu

1. Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu

zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu, albo

zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu, albo

życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania

życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania

podstawowych potrzeb życiowych może być poddana badaniu

podstawowych potrzeb życiowych może być poddana badaniu

psychiatrycznemu również bez jej zgody, a osoba małołetnia lub

psychiatrycznemu również bez jej zgody, a osoba małołetnia lub

ubezwłasnowolniona całkowicie - także bez zgody jej przedstawiciela

ubezwłasnowolniona całkowicie - także bez zgody jej przedstawiciela

ustawowego. W tym przypadku art. 18 ma zastosowanie.

ustawowego. W tym przypadku art. 18 ma zastosowanie.

2. Konieczność przeprowadzenia badania, o którym mowa w ust.

2. Konieczność przeprowadzenia badania, o którym mowa w ust.

1, stwierdza lekarz psychiatra, a w razie

1, stwierdza lekarz psychiatra, a w razie

niemożności uzyskania pomocy lekarza psychiatry - inny lekarz. Przed

niemożności uzyskania pomocy lekarza psychiatry - inny lekarz. Przed

przystąpieniem do badania uprzedza się osobę badaną lub jej

przystąpieniem do badania uprzedza się osobę badaną lub jej

przedstawiciela ustawowego o przyczynach przeprowadzenia badania bez

przedstawiciela ustawowego o przyczynach przeprowadzenia badania bez

jej zgody 3. W razie potrzeby lekarz przeprowadzający badanie zarządza

jej zgody 3. W razie potrzeby lekarz przeprowadzający badanie zarządza

bezzwłocznie przewiezienie badanego do szpitala. Przewiezienie takiej

bezzwłocznie przewiezienie badanego do szpitala. Przewiezienie takiej

osoby z zastosowaniem przymusu bezpośredniego powinno nastąpić w

osoby z zastosowaniem przymusu bezpośredniego powinno nastąpić w

obecności lekarza lub pielęgniarki.

obecności lekarza lub pielęgniarki.

4. Lekarz, który przeprowadził badanie psychiatryczne określone

4. Lekarz, który przeprowadził badanie psychiatryczne określone

w ust. 1, odnotowuje tę czynność w dokumentacji medycznej, wskazując

w ust. 1, odnotowuje tę czynność w dokumentacji medycznej, wskazując

na okoliczności uzasadniające podjęcie postępowania przymusowego. Przy

na okoliczności uzasadniające podjęcie postępowania przymusowego. Przy

ocenie zasadności poddania osoby badaniu bez jej zgody stosuje się

ocenie zasadności poddania osoby badaniu bez jej zgody stosuje się

odpowiednio art. 18 ust. 6.

odpowiednio art. 18 ust. 6.

Art. 22.

Art. 22.

l. Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala

l. Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala

psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą, jeżeli lekarz wyznaczony do

psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą, jeżeli lekarz wyznaczony do

tej czynności, po jej osobistym zbadaniu, stwierdzi wskazania do przyjęcia.

tej czynności, po jej osobistym zbadaniu, stwierdzi wskazania do przyjęcia.

2. W przypadku poważnych wątpliwości co do zdolności wyrażenia

2. W przypadku poważnych wątpliwości co do zdolności wyrażenia

zgody przez osobę z zaburzeniami psychicznymi, odnotowuje się ten fakt w

zgody przez osobę z zaburzeniami psychicznymi, odnotowuje się ten fakt w

dokumentacji medycznej, którą przedstawia się sędziemu wizytującemu

dokumentacji medycznej, którą przedstawia się sędziemu wizytującemu

szpital.

szpital.

3. Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej lub osoby

3. Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej lub osoby

ubezwłasnowolnionej całkowicie następuje za pisemną zgodą jej

ubezwłasnowolnionej całkowicie następuje za pisemną zgodą jej

przedstawiciela ustawowego.

przedstawiciela ustawowego.

4. Jeżeli przyjęcie do szpitala dotyczy osoby małoletniej powyżej 16

4. Jeżeli przyjęcie do szpitala dotyczy osoby małoletniej powyżej 16

roku życia lub całkowicie ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody,

roku życia lub całkowicie ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody,

wymagane jest również uzyskanie zgody tej osoby na przyjęcie. W przypadku

wymagane jest również uzyskanie zgody tej osoby na przyjęcie. W przypadku

sprzecznych oświadczeń w sprawie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego tej

sprzecznych oświadczeń w sprawie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego tej

osoby i jej przedstawiciela ustawowego zgodę na przyjęcie do szpitala wyraża

osoby i jej przedstawiciela ustawowego zgodę na przyjęcie do szpitala wyraża

sąd opiekuńczy

sąd opiekuńczy

5. Przyjęcie do szpitala osoby niezdolnej do wyrażenia zgody

5. Przyjęcie do szpitala osoby niezdolnej do wyrażenia zgody

następuje za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego. Przedstawiciel

następuje za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego. Przedstawiciel

ustawowy osoby, która nie pozostaje pod władzą rodzicielską wyraża taką

ustawowy osoby, która nie pozostaje pod władzą rodzicielską wyraża taką

zgodę za zezwoleniem sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby; w

zgodę za zezwoleniem sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby; w

wypadkach nagłych nie jest konieczne uzyskanie zezwolenia sądu

wypadkach nagłych nie jest konieczne uzyskanie zezwolenia sądu

opiekuńczego przed przyjęciem do szpitala.

opiekuńczego przed przyjęciem do szpitala.

6. O każdorazowym przyjęciu osoby z zaburzeniami psychicznymi, w

6. O każdorazowym przyjęciu osoby z zaburzeniami psychicznymi, w

warunkach przewidzianych w ust. 5, kierownik szpitala psychiatrycznego

warunkach przewidzianych w ust. 5, kierownik szpitala psychiatrycznego

zawiadamia bezzwłocznie sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala. W

zawiadamia bezzwłocznie sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala. W

zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności

zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności

uzasadniające przyjęcie.

uzasadniające przyjęcie.

Art. 28.

Art. 28.

Jeżeli zachowanie osoby, przyjętej do szpitala

Jeżeli zachowanie osoby, przyjętej do szpitala

psychiatrycznego za zgodą wymaganą w art. 22 wskazuje

psychiatrycznego za zgodą wymaganą w art. 22 wskazuje

na to, że zachodzą okoliczności określone w art. 23 ust. 1, a

na to, że zachodzą okoliczności określone w art. 23 ust. 1, a

zgoda ta została cofnięta, stosuje się odpowiednio przepisy

zgoda ta została cofnięta, stosuje się odpowiednio przepisy

art. 23 ust. 2-5 oraz art. 25-27.

art. 23 ust. 2-5 oraz art. 25-27.

Art. 23.

Art. 23.

(tryb nagły)

(tryb nagły)

1. Osoba

1. Osoba

chora psychicznie

chora psychicznie

może być przy jęta do szpitala

może być przy jęta do szpitala

psychiatrycznego bez zgody wymaganej w art. 22 tylko wtedy,

psychiatrycznego bez zgody wymaganej w art. 22 tylko wtedy,

jeżeli jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu

jeżeli jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu

tej choroby zagraża

tej choroby zagraża

bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub

bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub

zdrowiu innych osób.

zdrowiu innych osób.

2. O przyjęciu do szpitala osoby, o której mowa w ust. l,

2. O przyjęciu do szpitala osoby, o której mowa w ust. l,

postanawia lekarz wyznaczony do tej czynności po osobistym jej

postanawia lekarz wyznaczony do tej czynności po osobistym jej

zbadaniu i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego

zbadaniu i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego

lekarza psychiatry albo psychologa.

lekarza psychiatry albo psychologa.

3. Lekarz, o którym mowa w ust. 2, jest obowiązany

3. Lekarz, o którym mowa w ust. 2, jest obowiązany

wyjaśnić choremu przyczyny przyjęcia do szpitala bez zgody i

wyjaśnić choremu przyczyny przyjęcia do szpitala bez zgody i

poinformować go o jego prawach.

poinformować go o jego prawach.

4. Przyjęcie do szpitala, o którym mowa w ust. l, wymaga

4. Przyjęcie do szpitala, o którym mowa w ust. l, wymaga

zatwierdzenia przez ordynatora (lekarza kierującego oddziałem)

zatwierdzenia przez ordynatora (lekarza kierującego oddziałem)

w ciągu 48 godzin od chwili przyjęcia. Kierownik szpitala

w ciągu 48 godzin od chwili przyjęcia. Kierownik szpitala

zawiadamia o powyższym sąd opiekuńczy miejsca siedziby

zawiadamia o powyższym sąd opiekuńczy miejsca siedziby

szpitala w ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia.

szpitala w ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia.

5. Czynności, o których mowa w ust. 2, 3 i 4, odnotowuje

5. Czynności, o których mowa w ust. 2, 3 i 4, odnotowuje

się w dokumentacji medycznej.

się w dokumentacji medycznej.

Art. 24.

Art. 24.

1. Osoba, której dotychczasowe zachowanie wskazuje

1. Osoba, której dotychczasowe zachowanie wskazuje

na to, że z powodu

na to, że z powodu

zaburzeń psychicznych

zaburzeń psychicznych

zagraża

zagraża

bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych

bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych

osób, a zachodzą wątpliwości czy jest ona chora psychicznie,

osób, a zachodzą wątpliwości czy jest ona chora psychicznie,

może być przyjęta bez zgody wymaganej w art. 22 do szpitala

może być przyjęta bez zgody wymaganej w art. 22 do szpitala

w celu wyjaśnienia tych wątpliwości.

w celu wyjaśnienia tych wątpliwości.

2. Pobyt w szpitalu, o którym mowa w ust. 1, nie może

2. Pobyt w szpitalu, o którym mowa w ust. 1, nie może

trwać dłużej niż 10 dni.

trwać dłużej niż 10 dni.

3. Do przyjęcia do szpitala, o którym mowa w ust. l,

3. Do przyjęcia do szpitala, o którym mowa w ust. l,

stosuje się zasady i tryb postępowania określony w art. 23.

stosuje się zasady i tryb postępowania określony w art. 23.

Art. 29.

Art. 29.

(tryb wnioskowy)

(tryb wnioskowy)

1. Do szpitala psychiatrycznego może być również

1. Do szpitala psychiatrycznego może być również

przyjęta, bez zgody wymaganej w art. 22, osoba chora

przyjęta, bez zgody wymaganej w art. 22, osoba chora

psychicznie:

psychicznie:

1) której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że

1) której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że

nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu

nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu

jej zdrowia psychicznego, bądź

jej zdrowia psychicznego, bądź

2) która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania

2) która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania

podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest

podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest

przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym

przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym

przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.

przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.

2. O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego

2. O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego

osoby, o której mowa w ust. l, bez jej zgody, orzeka sąd

osoby, o której mowa w ust. l, bez jej zgody, orzeka sąd

opiekuńczy miejsca zamieszkania tej osoby - na wniosek jej

opiekuńczy miejsca zamieszkania tej osoby - na wniosek jej

małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej

małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej

przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią

przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią

faktyczną opiekę.

faktyczną opiekę.

3. W stosunku do osoby objętej oparciem społecznym, o

3. W stosunku do osoby objętej oparciem społecznym, o

którym mowa w art. 8, wniosek może zgłosić również organ do

którym mowa w art. 8, wniosek może zgłosić również organ do

spraw pomocy społecznej.

spraw pomocy społecznej.

Art. 30.

Art. 30.

1. Do wniosku, o którym mowa w art. 29 ust. 2 i 3, dołącza się

1. Do wniosku, o którym mowa w art. 29 ust. 2 i 3, dołącza się

świadectwo lekarza psychiatry szczegółowo uzasadniające potrzebę

świadectwo lekarza psychiatry szczegółowo uzasadniające potrzebę

leczenia w szpitalu psychiatrycznym. W przypadku braku świadectwa

leczenia w szpitalu psychiatrycznym. W przypadku braku świadectwa

lekarskiego lub gdy zostało ono wydane w okresie dłuższym niż 14 dni

lekarskiego lub gdy zostało ono wydane w okresie dłuższym niż 14 dni

przed datą złożenia wniosku, sąd opiekuńczy zwraca wniosek. Przepisy

przed datą złożenia wniosku, sąd opiekuńczy zwraca wniosek. Przepisy

art. 130 Kodeksu postępowania cywilnego nie mają w tym przypadku

art. 130 Kodeksu postępowania cywilnego nie mają w tym przypadku

zastosowania.

zastosowania.

2. Świadectwo wydaje lekarz psychiatra publicznego zakładu

2. Świadectwo wydaje lekarz psychiatra publicznego zakładu

psychiatrycznej opieki zdrowotnej na uzasadnione żądanie osoby lub

psychiatrycznej opieki zdrowotnej na uzasadnione żądanie osoby lub

organu uprawnionego do zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania

organu uprawnionego do zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania

sądowego w tej sprawie.

sądowego w tej sprawie.

3. Po stwierdzeniu potrzeby wydania świadectwa lekarskiego

3. Po stwierdzeniu potrzeby wydania świadectwa lekarskiego

lekarz psychiatra publicznego zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

lekarz psychiatra publicznego zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

wyznacza termin badania i zawiadamia o tym osobę, o której mowa w art.

wyznacza termin badania i zawiadamia o tym osobę, o której mowa w art.

29 ust. l, pouczając o możliwości doprowadzenia przez Policję w

29 ust. l, pouczając o możliwości doprowadzenia przez Policję w

przypadku niestawienia się na badanie.

przypadku niestawienia się na badanie.

4. W razie uchylania się od badania osoby, o której mowa w ust. 3,

4. W razie uchylania się od badania osoby, o której mowa w ust. 3,

lekarz psychiatra publicznego zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

lekarz psychiatra publicznego zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

może zwrócić się do Policji o doprowadzenie tej osoby na badanie w

może zwrócić się do Policji o doprowadzenie tej osoby na badanie w

publicznym zakładzie psychiatrycznej opieki zdrowotnej. W

publicznym zakładzie psychiatrycznej opieki zdrowotnej. W

uzasadnionych przypadkach badanie może odbyć się w miejscu pobytu tej

uzasadnionych przypadkach badanie może odbyć się w miejscu pobytu tej

osoby.

osoby.

5. Jeżeli osoba, o której mowa w art. 29 ust. 1, odmawia poddania

5. Jeżeli osoba, o której mowa w art. 29 ust. 1, odmawia poddania

się badaniu, może być ono przeprowadzone bez jej zgody Przepis art. 21

się badaniu, może być ono przeprowadzone bez jej zgody Przepis art. 21

stosuje się odpowiednio.

stosuje się odpowiednio.

Wypisanie ze szpitala psychiatrycznego osoby

Wypisanie ze szpitala psychiatrycznego osoby

przebywającej tam bez jej zgody

przebywającej tam bez jej zgody

Art. 35.

Art. 35.

l. O wypisaniu ze szpitala psychiatrycznego osoby

l. O wypisaniu ze szpitala psychiatrycznego osoby

przebywającej w tym szpitalu bez jej zgody postanawia

przebywającej w tym szpitalu bez jej zgody postanawia

ordynator (lekarz kierującv oddziałem), jeżeli uzna, że ustaly

ordynator (lekarz kierującv oddziałem), jeżeli uzna, że ustaly

przewidziane w niniejszej ustawie przyczyny przyjęcia i

przewidziane w niniejszej ustawie przyczyny przyjęcia i

pobytu tej osoby w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody.

pobytu tej osoby w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody.

2. Osoba ta może za swoją później wyrażoną zgodą

2. Osoba ta może za swoją później wyrażoną zgodą

pozostać w szpitalu psychiatrycznym, jeżeli w ocenie lekarza

pozostać w szpitalu psychiatrycznym, jeżeli w ocenie lekarza

jej dalszy pobyt w tym szpitalu jest celowy

jej dalszy pobyt w tym szpitalu jest celowy

3. O wypisaniu ze szpitala w trybie ust. 1 i okolicznościach, o

3. O wypisaniu ze szpitala w trybie ust. 1 i okolicznościach, o

których mowa w ust. 2, kierownik szpitala psychiatrycznego

których mowa w ust. 2, kierownik szpitala psychiatrycznego

zawiadamia sąd opiekuńczy.

zawiadamia sąd opiekuńczy.

Przyjęcie do domu pomocy społecznej

Przyjęcie do domu pomocy społecznej

Art. 39.

Art. 39.

l. Jeżeli osoba o której mowa w art.. 38 (osoba która

l. Jeżeli osoba o której mowa w art.. 38 (osoba która

w skutek choroby psychicznej lub upośledzenia

w skutek choroby psychicznej lub upośledzenia

umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych

umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych

potrzeb życiowych ....) lub jej przedstawiciel ustawowy nie

potrzeb życiowych ....) lub jej przedstawiciel ustawowy nie

wyrażają zgody na przyjęcie do domu pomocy społecznej, a

wyrażają zgody na przyjęcie do domu pomocy społecznej, a

brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy

brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy

społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca

społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca

zamieszkania z wnioskiem o przyjęcie do domu pomocy

zamieszkania z wnioskiem o przyjęcie do domu pomocy

społecznej bez jej zgody.

społecznej bez jej zgody.