Wywieranie wrażenia na

innych.

O sztuce

autoprezentacji.

M. Leary

Rozdz. 4 - 6

Rozdz. 4

Kontekst społeczny: normy

i role

Zasada niepisanego prawa:

przy braku wyrażonej motywacji do

innego zachowania, jednostka próbuje

przekazać taki wizerunek siebie, który

jest zgodny z daną sytuacją społeczną

oraz z odgrywaną przez nią rolą.

Normy

Dotyczą działania człowieka oraz

publicznego

wizerunku, jaki powinien lub nie

powinien

on prezentować w danej sytuacji.
Normy określające wrażenie, jakie

jednostka

powinna wywierać to normy

autoprezentacyjne.

Normy autoprezentacyjne o

charakterze:

• preskryptywny – nakazującym, jakie

wrażenie należy wywierać (zachowanie

powagi na pogrzebie).

• restrykcyjny – ograniczają zakres, jakie

człowiek
może zaprezentować, nie określając

dokładnego
wrażenia, które powinno się wywrzeć
(wyjście poza zakres zachowania

odbieranego jako
odpowiednie np. zachowanie się na ulicy,
nie autoprezentowanie się np. jako

Chrystus,
nie robienie z siebie wariata).

Inne normy:

• dobre obyczaje – podporządkowanie

się określonym standardom
właściwego zachowania (publiczny
wizerunek człowieka, uprzejmości, nie
sprawianie przykrości).

Jak często zdarza się Tobie zrobić coś lub

nie tylko dlatego, że wywarłbyś

niekorzystne wrażenie?

Czy jesteś nieuprzejmy albo

nieokrzesany?

• Skromność – normy autoprezentacyjne

zabraniają się chełpić. Osoba łamiąca tę

zasadę
postrzegana jest jako bufon, samochwała,

pozer,
megaloman. Wyżej jesteśmy oceniani, gdy
okażemy skromność, bagatelizując swoje
osiągnięcia. Niesie to jednak ryzyko niskiej
samooceny, czy braku wglądu we własne
możliwości.

Nie umniejszamy wagi naszej pracy mówiąc:

„zrobiłem to świetnie, ale to przecież nic

takiego”

Zamiast powiedzieć, że efekty pracy nie są

zadowalające lepiej powiedzieć:

„wypadło nienajgorzej”

• Dopasowanie autoprezentacji:

Norma stopnia pozytywności – powinniśmy
przedstawiać siebie tak samo pozytywnie, jak
inne osoby biorące udział w interakcji
Norma odsłaniania się – nakazuje

dostosowywać
stopień własnej szczerości do tego, jak dalece
odsłania się jej rozmówca (więcej mówimy o

sobie,
gdy rozmówca ujawnia więcej informacji na

swój
temat, niż zachowuje się powściągliwie; presja
rewanżu, gdy ktoś zdradzi nam coś

osobistego).

• konsekwencja – każe ludziom postępować zgodnie

z ich przekonaniami i postawami, a także w miarę
możliwości wykazywać się konsekwencją w
zachowaniu w rozmaitych sytuacjach.

Jeśli ktoś nie jest konsekwentny to postrzegany jest

jako słaby, niegodny zaufania, zakłamany,

hipokryta,

niezrównoważony psychicznie.

Zbytnia konsekwentność to postrzeganie kogoś,

jako

człowieka nudnego, całkowicie przewidywalnego.

Konsekwencja w określonych okolicznościach może

być również pozytywna, gdy w przypadku

dysonansu

ludzie mają motywację do unikania niespójności i

redukowania jej, gdy do niej dojdzie.

Obdarzanie uwagą i jej odwracanie od

innych.

Norma uprzejmej uwagi – nakazuje okazywać

choćby

minimalne zainteresowanie podczas interakcji

społecznej

(nawet podczas zanudzania nas, należy wyglądać na

choć

trochę zainteresowanych). Z drugiej strony normy

wymagają pilnowanie własnego nosa (gapienie się na

dziwaczne zachowanie kogoś, wtrącanie się do

rozmów).

Norma niezwracania uwagi – nie powinno się

niepotrzebnie

zwracać uwagi na nie swoje sprawy (nie podsłuchiwać,

nie rozmawiać o kimś zniżonym głosem, nie zerkać

ukradkiem).

Gdy przechodzisz koło kłócącej się pary

sprawiaj wrażenie

„Jak gdyby nigdy nic”

Różnice płci -

czyli odmienny wizerunek swojej osoby

Mężczyzna –

powinien sprawiać wrażenie

dominującego, ambitnego, asertywnego i

twardego.

Kobieta

– natomiast wrażliwą, uczuciową.

Nie powinno być odwrotnie

Chłopca

zachęca się do aktywnego działania i

wyśmiewa, gdy wygląda „jak baba”.

Dziewczynkę

chwali się za wyrażanie własnych

uczuć,

opiekuńczość i inne „kobiece” zachowania,

zachęcane

są do większej otwartości i ekspresywności.

Skutek:

Dorosły mężczyzna prezentuje wizerunek osoby

bardziej asertywnej, władczej i kompetentnej,

natomiast kobieta podkreśla swoje

umiejętności interpersonalne i społeczne i

bardziej odsłaniają się niż mężczyzni.

Inne różnice:

• Sport – mężczyźni nie chodzą na

aerobik czy balet kobiety nie

uprawiają kulturystyki czy boks

• Opiekuńczość i dominacja

• Makijaż

• zabiegi pielęgnacyjne

• Sposób jedzenia

Normy specyficzne dla danego kontekstu

„czucie zbiorowe”

występuje w zwartych grupach

(pogrzeby, wesela)

Norma zakazująca zachowań zagrażających
solidarności grupowej.

Ludzie „naruszający równowagę” - są

ignorowani, oceniani negatywnie albo

wykluczani

Wiąże się to zatem z odczuciem presji nawet,

gdy

wyrażają inne poglądy.

Czy myjesz ręce po skorzystaniu z toalety?

Częściej ta skłonność występuje, gdy obecni są

inni

ludzie, niż kiedy nie ma świadków.

Kultura

Różnice miedzy normami obowiązującymi w

różnych

społecznościach. Wywarcie wrażenia może być źle

zrozumiane w innej kulturze, odmiennie od

zamierzonego i może prowadzić do nieporozumień

i

zamieszania.

Sposobem zbadania różnic jest analiza cech

uważanych za wartościowe w różnych

społecznościach.

Tu: wartością jest podporządkowanie

Tam: wartością jest niezależność i autonomia

W kulturze promująca samodzielność ludzie swobodniej

wyrażają swoje prawdziwe opinie i emocje, jeśli chodzi o

styl życia są bardziej skłonni do eksperymentowania i

postępują

wedle własnego uznania. Czasem bardzo starają się nie

wywrzeć

wrażenia osób prowincjonalnych, konserwatywnych i zbyt

tradycyjnych.

Role

Rola społeczna to zestaw zachowań kojarzonych z
określoną pozycją w systemie społecznym. Od

osoby

zajmującej dana pozycję oczekuje się postępowania
odpowiadającego tej roli (konkretna pozycja).
„Rodzic” czy „ksiądz” to pozycja długotrwała,

krótsze

występują w konkretnej sytuacji i porze

(„gospodarz

przyjęcia”).

Człowiek jeśli nie zdoła utrzymać wizerunku

publicznego zgodnego z autoprezentacyjną rolą,

może

zostać pozbawiony wpływów czy skuteczności w

wykonywaniu obowiązków, a nawet prawa do

zajmowania danej pozycji.

Zgodność z prototypem (wzorzec)

Każdy z nas rozporządza jakimś wzorcem np.

księdza,

profesora, prostytutki, biznesmena czy

księgowego. Im

większa jest zgodność między postrzeganymi

cechami

danej jednostki a posiadanym przez nią

prototypem,

tym większe prawdopodobieństwo, że uznamy ową
jednostkę za odpowiednią i skuteczną do

odgrywania

swej roli.

np. kandydatowi na prezydenta nie wypada być

wulgarnym publicznie, ponieważ spowoduje to

obniżeniem głosów publicznych

Autoprezentacja a przywództwo

Przywódca – jest najlepszym przykładem osoby

manipulującej wrażeniem. Aby zdobyć i

utrzymać tą

pozycję należy sprawiać wrażenie osoby

posiadającej

określone cechy.

To wzorce zachowania sprawiają, że

postrzegamy

kogoś jako lidera lub osoby obdarzonej cechami

predysponującymi do przywództwa.
Przywództwo = 1. kompetentność

2. zdobywanie sympatii

3. moralność i przykładny tryb życia

4. potęga, stanowczość i opanowanie 5.

onieśmielenie

Dopasowanie się do powszechnego wzorca

Zachowanie dystansu wobec swojej roli

i konflikt ról

Zdystansowanie wobec swojej roli - staramy się

pokazać

innym, że nie bierzemy jej serio, zatem nie powinna być

ona

uważana za odzwierciedlenie naszego prawdziwego „ja”.

Autoprezentacyjne dystansowanie się od swojej roli –
np. wstyd przed rówieśnikami, że rodzice traktują ich jak
dzieci, wykonywanie obowiązków poniżej umiejętności
(pokazane jest wtedy obrzydzenie, zły humor,
demonstracja niedbałości).
Konflikt ról – gdy wizerunek publiczny jest sprzeczny z
obrazem wymaganym, gdy zajmuje inną pozycję albo

kiedy

autoprezentacyjne wymogi danej roli kolidują z
autprezentacyjnymi normami

Zachowanie za kulisami

„Człowiek może zrelaksować się, zrezygnować z fasady,

przestać

deklamować tekst swej roli i zetrzeć z twarzy

charakteryzację.

Kiedy wycofuje się, nie musi martwić się o autoprezentacje w

jej

zwykłym znaczeniu”. Chowanie się za kulisami, często

przybiera

charakter „regresywny” – zanikają granice wytyczone przez

status społeczny i człowiek wpada w swawolny nastrój,

angażują się w zachowania nieakceptowane przez innych,

zawieszenie norm dotyczących dobrych obyczajów.

Wydzielona przestrzeń przykłady

w domach pogrzebowych rodzina

nie powinna wchodzić do pomieszczeń, w których pracownicy

przygotowują ciało zmarłego do wystawienia w otwartej

trumnie

i do pochówku

„jeśli pogrążeni w w smutku krewni mają rzeczywiście

odnieść wrażenie, że drogi zmarły pogrążony jest w

głębokim śnie, należy trzymać ich z dala od pracowni, gdzie

z ciała usuwa się płyny fizjologiczne, modeluje twarz i

nakłada makijaż”.

oraz...

… Toaleta

zapewnia pewien odpoczynek;

miejsce, gdzie możemy „wziąć się w

garść”, gdy nie możemy utrzymać

wizerunku, który chcielibyśmy

prezentować (płacz, wstyd,

wytrącenie z równowagi, oraz takie

drobiazgi jak np. schowanie koszuli

do spodni, czy przeczesanie włosów).

Inaczej „autoprezentacyjny warsztat

naprawczy”

Rozdz

.

5

Wartość odbiorców

autoprezentacji

Zasada:

Autoprezentacje są dostosowywane tak, by

odpowiadały upodobaniom i wartościom

cenionym przez ich adresata.

Umiejętność przybrania odpowiedniej pozy w

określonych sytuacjach, na użytek różnej

publiczności

(społeczny kameleon, zmieniający barwę w

zależności od sytuacji).

Czasem jest to fałsz, czasem tylko taktyka,

częściej

jednak autoprezentacja jest prawdziwa.

Atrakcyjność fizyczna

Reakcje uzależnione od wyglądu osoby, z

którą

mamy do czynienia. Wizerunek przy

osobie

atrakcyjniejszej jest korzystniejszy.

Atrakcyjny nieznajomy

– bardziej

towarzyski,

dominujący, życzliwy, zrównoważony,

inteligentny,

społecznie przystosowany itd.

Człowiek wykorzystuje każdy posiadany

atut, by

spełnić wymagania osób, na których mu

zależy.

Działania podnoszące atrakcyjność:
• zabiegi kosmetyczne - poranna toaleta, używanie

kosmetyków, higiena, fryzura, ubiór

akceptowany

przez innych (tu. przystosowanie się do

subkultury

przez ubranie np. podartych dżinsów), operacje,

zabiegi plastyczne.

• kontrola wagi – otyłość to lenistwo, pobłażanie

sobie; kobiety z zaburzeniem jedzenia mają

sporą

potrzebę aprobaty i ogromnie boją się

odrzucenia,

zwłaszcza przez mężczyzn.

• opalanie – ryzykowanie zdrowiem (rak skóry) dla

wywarcia lepszego wrażenia; dzięki opaleniźnie

zyskujemy na atrakcyjności

Umiejętność wzbudzania sympatii

Przymilanie się (ingracjacja) – strategia polegająca na
wzbudzaniu wrażenia osoby zasługującej na sympatię.

Tab. Badanie na studentach amerykańskich

Wrażenie, jakie
człowiek chciałby
wywrzeć

Wrażenie, jakiego nie
chciałby
wywrzeć

Przyjacielski/miły

Inteligentny
Atrakcyjny
Towarzyski
Otwarty
Szczery
Dowcipny
Opiekuńczy
Komunikatywny

Nudny

Zarozumiały
Głupi
Nieprzyjemny
Powierzchowny
Egocentryczny
Nieatrakcyjny
Małoduszny

Kobiety

chcą uważać się za interesujące,

uprzejme i

współczujące oraz uczciwe.

Mężczyźni

wolą sprawiać wrażenie

wysportowanych,

posiadających silną osobowość i swobodnych.

Wpływ na sympatię do kogoś ma:
• podobieństwo do nas (im bardziej nas dana

osoba przypomina tym pozytywniej ją oceniamy)

• zgodność opinii (przytakując, opowiadając się za

cudzymi upodobaniami, postawami i sposobem
postępowania zwiększamy prawdopodobieństwo
wywołania przychylnej reakcji).

Kompetencja

Postrzeganie człowieka jako kompetentnego i wykształconego
sprawia, że lepiej radzi sobie w grupie społecznej, zdobywa
wyższy status społeczny, wywiera na innych lepszy wpływ.

Autopromocja – słowna deklaracja dotycząca posiadanych
umiejętności, jak i zachowania niewerbalne (demonstrowanie
łatwości, z jaką wykonuje się zadanie), popisywanie się
umiejętnościami. Grozi tu jednak zetknięcie się z

paradoksem

paradoksem

autopromocyjnym

autopromocyjnym, czyli w przypadku ludzi nie potrzebujących
dodatkowej prezentacji swoich umiejętności, zbytnia aktywność
promocji własnej osoby może w oczach innych stanowić dowód
brak kompetentności tej osoby. Również, gdy człowiek stara się

wywrzeć bardziej kompetentne wrażenie, manifestując swoimi
umiejętnościami, może tym samym spowodować brać sympatii
otoczenia - nazywa się to

bilansowanie zdobywanej sympatii

bilansowanie zdobywanej sympatii

autorytetem.

autorytetem.

Udawanie głupiego.
Udajemy głupiego z różnych powodów:

• gdy nie chcemy, aby adresat autoprezentacji

wiedział czegoś o
nas (rozmowa z rodzicami o narkotykach czy

seksie)

• chęć uniknięcia uciążliwych obowiązków
• ukrywanie mocnych stron, kiedy

współzawodniczymy z kimś
i chcemy, aby rywal nie docenił naszej

sprawności

• po to, aby druga osoba poczuła się lepsza,

zrobienie
przyjemności adresatowi.

Wytężony wysiłek

Jak często napomykasz swoim kolegom o swojej

intensywnej nauce?

Jak często chcesz sprawiasz wrażenie, że ciężko

pracujesz?

Efekt facylitacji społecznej – ludzie uzyskują wyniki w
obecności innych osób, ponieważ bardziej angażują się w

pracę,

gdy ktoś na nich patrzy; w obecności innych osób mamy
motywacje do wywarcia lepszego wrażenia.

Zjawisko próżniactwa społecznego – to paradoks efektu
facylitacji społecznej - ludzie mniej się starają pracując w

grupie,

niż samodzielnie, ponieważ nie można określić wkładu

danego

danego członka zespołu. Sposobem na to jest organizacja

pracy

tak, aby łatwo identyfikowała indywidualny wkład każdego
z uczestników.

Cnota

Egzemplifikacja – to taktyka polegająca na

prezentowaniu

pewnych cnót, takich jak: uczciwość, prawość i
wielkoduszność, sumienność, oddanie, ofiarność
(przedstawiciele stanu duchowego, sumienny

pracownik)

3 problemy:
1. Egzemplifikacja w większym stopniu niż inne

strategie

autoprezentacyjne wymaga konsekwencji w

zachowaniu.

2. Komuś kto postąpi wbrew egzemplifikowanym przez
siebie cnotom, nie tylko odmawia się posiadania tych
cech, ale i przypisuje hipokryzję.
3. Skuteczna egzemplifikacja nie może przeradzać się w
świętoszkowatość.

Wartości cenione przez odbiorcę

autoprezentacji

Człowiek prezentuje odmienny wizerunek na

użytek

rozmaitych adresatów, a nawet kategorii

adresatów

autoprezentacji.

Twoja autoprezentacja przed mężczyzną w

dużym stopniu zależy od jego wartości i

upodobań

Jeśli nie jest pożądany społecznie czy nie

spełnia wymaganych przez ciebie wartości

nie masz motywacji, aby starać się mu

podobać.

Dylemat autprezentacyjny

Dylemat autprezentacyjny - im bardziej jednostce

zależy

na wywarciu wrażenia w trakcie danej interakcji, tym
bardziej sceptycznie reaguje adresat na jej

autoprezentację

Gdy ktoś może wiele zyskać robiąc na tobie wrażenie,

zastanawiasz się czy jego autoprezentacja jest uczciwa.

Taktyka: 1. Zrównoważenie zachowań autoprezentacyjnych
dostosowanych do wartości cenionych przez adresata z
takimi zachowaniami, które są z tymi wartościami sprzeczne
(można się z kimś zgadzać, jednak wyrażać inne zdanie).
2. Ludzie czasem są skłonni bardziej wierzyć informacjom
„z drugiej ręki” (usłyszanych od innej osoby).

3. Takie

zorganizowanie rozmowy, aby adresat autoprezentacji

zapytał o

cechę, która pragnęlibyśmy zademonstrować.

Znaczenie prezentowanej cechy

Lepszy uczciwy bałaganiarz niż

schludny oszust

Przypisywanie ważności znaczącym

cechom jakie

posiadamy, jacy jesteśmy naprawdę.

W większości wypadków ludzie mogą się

mniej

przejmować, jak są postrzegani w

odniesieniu do

tych cech.

Problem zróżnicowanej publiczności

Odnosi się do tej niewygodnej sytuacji, w której
człowiek pragnie wywrzeć odmienne wrażenie na
dwóch lub więcej różnych osobach biorących

udział

w tej samej interakcji społecznej (każdy adresat

ceni

inne wartości).

Taktyka – 1. Segregowanie publiczności, czyli
nie dopuszcza się do spotkania różnych adresatów
naszej autoprezentacji.
2. Zachowanie dystansujące – komunikowanie

braku

zaangażowania w wykonywane działanie

(przewracanie

oczami, wykrzywianie się, wystawianie języka).

Złudzenie szefa

Jeśli opisujesz siebie pozytywnie, to

autoprezentacja drugiej osoby jest

korzystniejsza niż w wypadku, gdy

przedstawiasz siebie negatywnie.

W świecie biznesu i zakładach pracy

nazywa się to

efektem znanym jako złudzenie szefa.

Podwładni

prezentują taki wizerunek siebie, który

w ich

przekonaniu spodoba się szefowi.

Eksperymentator jako odbiorca

autoprezentacji: zniekształcenie

wyników badań

Uczestnicy eksperymentów psychologicznych nie zawsze

zachowują się „naturalnie” co może badaczy prowadzić

do fałszywych wniosków. Każdy chciałby być

postrzegany

jako sympatyczny, inteligentny czy kompetentny niż

głupi i

nieprzystosowany, dlatego uczestnicy badań starają się

wywrzeć dobre wrażenie.

Eksperymentatorzy rutynowo podejmują kroki w celu

zredukowania wpływu motywów autoprezentacyjnych na

wyniki badań.

1. Pełna anonimowość

2. Ukrycie celu eksperymentu

3. Usuwanie się z miejsca przeprowadzanego

eksperymentu

(instrukcje pisemne, lub nagrane na taśmę)

Rozdz. 6

Aktualny wizerunek

społeczny

Ile adresat o nas wie i z jaką

łatwością może się o nas

dowiedzieć, gdy tworzymy swoją

publiczną tożsamość.

Jaki wpływ na autoprezentację danej

osoby ma świadomość swego

aktualnego wizerunku publicznego.

Ograniczenia

Informacje znane innym lub łatwe do zdobycia

nakładają

ograniczenia na wizerunek, który staramy się

przekazać.

Jeśli jednak nie dysponują takimi informacjami, to

możemy

swobodnie mówić o sobie, co nam się żywnie podoba.

Czasem jednak prawda może wyjść na jaw…

Czasami też jednak inni otrzymują o nas informacje,
które są dość wątpliwe, gdyż opierają się na plotkach,
pochodzą z nieobiektywnych źródeł (np. od naszych
wrogów), czy też dają się zakwestionować w inny

sposób.

Sukcesy autoprezentacyjne

Ludzie przekonani, że inni postrzegają ich

pozytywnie,

na ogół powstrzymują się przed próbami

dodatkowego

wywierania korzystnego wrażenia; wolą raczej

manifestować skromność.

Skromność ma sens, gdy otoczenie i tak zdążyło już

sobie wyrobić o danej osobie korzystne zdanie.

Może też nabrać przekonania, że komuś brakuje

pewności siebie.

Autoprezentacja oparta na skromności może odnieść

przeciwny skutek i odebrać daną osobę jako

nonszalancką,

okazującą obojętność (po usłyszeniu komplementu),

ignorującą własny sukces (wychodzi na pyszałka niż

osobę

skromną).

Skromność może zostać zinterpretowana jako oznaka

arogancji

Porażki autoprezentacyjne

Wychodzą na jaw ukrywane dotąd informacje na

temat

czyichś słabości lub wykroczeń; ktoś zachowuje się w
sposób sprzeczny ze swoją rolą (powodowany,

gniewem,

namiętnością, alkoholem); lub przy celowym

poniżaniu

danej osoby; przy braku kontroli nad swoim ciałem
(potknięcie się, puszczenie bąka w towarzystwie,

rozpięty

rozporek).

Wydarzenia mające niepożądany wpływ na

wizerunek, które człowiek sobie przypisuje lub

chciałby sobie przypisywać to

autoprezentacyjne tarapaty

Rodzaje tarapatów autoprezentacyjnych:

• Zachowanie indywidualne – dochodzi do nich na skutek

własnego postępowania danej osoby.

Publiczne uchybienie – pogwałcenie norm lub niespełnienie

oczekiwań otoczenia (upadki, niezdarne ruchy), brak kontroli

nad

własnym ciałem lub przedmiotem (głośne burczenie w

brzuchu,

pękające spodnie), uchybienie normom prywatności

(zaskoczenie

kogoś w łazience, pokazanie się obcym w samej bieliźnie).

Przypadkowe wyrządzenie szkody (zniszczenie cudzej

własności, wylanie zawartości kieliszka na kogoś).

Zachowania przyciągające uwagę (peszenie się będąc w

centrum

zainteresowania).

• Zachowania w trackie interakcji – zażenowanie z powodu

swoich związków lub interakcji z innymi ludźmi (trudne

sytuacje wywołujące zakłopotanie, skonsternowanie,

skrępowanie), przebywanie wśród ludzi robiących coś

kompromitującego.

• Prowokacja ze strony otoczenia – celowe zawstydzanie

przez innych

• Obserwowanie innych (empatyczne zakłopotanie) gdy ktoś

próbuje opowiadać dowcipy, które nie śmieszą, lub

kompromitacja studenta przed wszystkimi kolegami.

• Piętno – zachowania z przeszłości (więzienie,

molestowanie)

cechach fizycznych (okaleczenie, niepełnosprawność),

cechy

charakteru (brak panowania nad sobą), zaburzenia

psychiczne, wykonywane zajęcia,

• Zatajenie (znamię) – strach przed zdemaskowaniem,

czegoś

czego nie da się zamaskować (HIV, głośne przestępstwo);

powinno wybrać się najlepszy moment do przyznania się,

że

posiada znamię.

• Jawność i zdejmowanie piętna – osoby napiętnowane

celowo

demonstrują innym swoje piętno, wolą przyznać się a

następnie upewnić się, czy nie wzbudziło ono zbyt

wielkiego

niepokoju u innych, bądź też próbować w ogóle zdjąć z

siebie piętno.

Sposoby zdejmowania piętna – zaprzeczenie, że

znamię

powinno być postrzegane negatywnie; przyznanie się

do

negatywnego znamienia, ale argumentowanie, że

znajduje się

ono poza kontrolą i nie powinno wpływać na ujemny

wizerunek; przemienienie piętna z ułomności w zaletę.

• Kompensacja – wywieranie szczególnie pozytywne

wrażenie pod innymi względami (pacjent szpitala

psychiatrycznego, będzie lepiej wykonywał swoje

zadania).

• Wykorzystywanie – do wykorzystania piętna nadają

się

znamiona wiążące się z fizycznymi lub psychicznymi

ograniczeniami (uzyskanie współczucia, wsparcie i

inne

względy, usprawiedliwienie niepowodzeń).

• Rezygnacja – poddanie się i godzenie z faktem, że

jest

niekorzystnie postrzegana, rezygnacja z

autoprezentacji.

Zakłopotanie

Wywarcie rażąco niekorzystnego wrażenia jest bardzo
nieprzyjemne i wywołuje zakłopotanie (uczucie
upokorzenia, żalu po tym jak publiczny wizerunek

został

naruszony).
Ludzie wywierający niekorzystne wrażenie są przez

innych

poniżani, ignorowani, unikani, karani czy wykluczani

z

towarzystwa, w interesie jednostki jest prezentowanie
wizerunku co najmniej akceptowanego przez

otoczenie.

Gdy człowiek wywrze negatywne wrażenie, stara się

go

naprawić,.

Ratowanie twarzy i odzyskiwanie

dobrego imienia

• Przepraszanie – branie na siebie odpowiedzialności, za

zachowanie

• Tłumaczenie się – wyjaśnienie przyczyn

nieoczekiwanego,

nieakceptowanego lub nie satysfakcjonującego

zachowania

• Deklarowanie niewinności – zaprzeczenie, że ponosi się

jakąkolwiek odpowiedzialność za dany uczynek

„ja tego nie zrobiłem”

• Wymówki – powołanie się na niewiedzę, kiedy to człowiek

zaklina się, że zrobił coś niechcący albo nie przewidział w

pełnie konsekwencji swego zachowania; przytaczanie

okoliczności łagodzących, czyli sugerowanie, że nad

swoim

postępowaniem nie miało się pełnej kontroli i dlatego nie

mogła mu zapobiec; rozmycie odpowiedzialności

argumentując, że odpowiedzialność za niepożądane

wydarzenie ponosi wiele osób, a zatem on sam nie jest

winny

jakby mogło się wydawać.

• Rozgrzeszanie się – przedstawienie swojego zachowania

jako bardziej odpowiedniego, pożądanego lub

defensywnego niż można by sądzić na pierwszy rzut oka

„tak zrobiłem to, ale to nie było takie złe”;

bagatelizowanie

podkreślając, że postępowanie nie było tak szkodliwe, jak

się

wydaje; przypisywanie korzyści, kiedy to człowiek nie tylko

sugeruje, że jego zachowanie nie było złe, ale ze być może

przyniosło pozytywne efekty

„tak, przez nieuwagę

upuściłem dziecko, ale przynajmniej nic sobie nie złamało”.

Powoływanie się na zasady, że chociaż jego zachowanie

miało negatywne konsekwencje, kierowały nim wyższe cele

i

zasady moralne

„dla jego dobra”

• Odmowa tłumaczenia się – ludzie czasem unikają

tłumaczenia stosując mistyfikację, mówiąc, że nie mogą

wyjaśnić powodów swojego zachowania

„gdybyś znał całą

prawdę zrozumiałbyś, dlaczego to zrobiłem, ale nie mogę

powiedzieć ci całej prawdy”.

• Kompensacja autoprezentacyjna – próba wywarcia

szczególnie pozytywne wrażenie pod innymi względami, w

dziedzinie nie związanej z negatywnymi informacjami,

którymi dysponuje otoczenie (jeśli ktoś źle gra w tenisa,

nie

będzie tego tłumaczył, ale opisze swój udział w maratonie).

Niewerbalne oznaki zakłopotania

• Rumieniec – reakcja na zawstydzającą sytuację, ale też

odpowiedź na niepożądane zainteresowanie innych.

• Unikanie wzroku

• Nerwowy uśmiech

• Gesty pojednawcze u zwierząt – podobieństwo

między oznakami zawstydzenia u ludzi a gestami

pojednawczymi u małp (unikanie wzroku, patrzenie z

ukosa).

Jeśli jednostka zachowała się w sposób wywołujący

krytykę ze

strony otoczenia, oznaki wstydu (spuszczony wzrok,

nerwowy

grymas, rumieniec) mogą ułagodzić innych ludzi.

Gdy widzisz osobę głośno czkającą całkowicie

niespeszoną, i

drugą demonstrującą oznaki zakłopotania, bardziej

pozytywnie

postrzegałbyś tę ostatnią.

Dziękuję

i zapraszam kolegę

Pawła ;)