Matura z języka

polskiego

Krakó

w

Rzeszów

Lublin

Salony maturzysty

2009

Matura z języka

polskiego

Matura z języka

polskiego

1. Boisz się egzaminu? Rozwiąż zadanie.

O pisemnej części egzaminu.

2. Jak samodzielnie przygotować się do

matury ustnej, czyli... jak odnieść

sukces?

1. Boisz się egzaminu? Rozwiąż zadanie.

O pisemnej części egzaminu.

2. Jak samodzielnie przygotować się do

matury ustnej, czyli... jak odnieść

sukces?

Boisz się

klucza? Rozwiąż

zadanie.

Boisz się

klucza? Rozwiąż

zadanie.

Salony maturzysty

2009

Salony maturzysty

2009

Teresa Bulska-Leśniak

Bogdan Kozak

Boisz się klucza?

Rozwiąż zadanie.

Co zrobić, żeby nie bać się klucza?

Poznać:

– zasady przeprowadzania egzaminu,
– wymagania egzaminacyjne,
– zasady oceniania.
Uczyć się rozwiązywać zadania.
Czytać lektury.

Klucz otwiera temat

– Zawiera tylko te treści, które wynikają

z tematu.

– Porządkuje myślenie.
– Niczego nie narzuca – najczęściej

powtarzające się słowa to „na

przykład”.

– Umożliwia porównywalne ocenienie

prac.

– Ułatwia analizę wyników.

DWA POZIOMY

Egzamin z języka polskiego

w 2010 roku

można zdawać

na poziomie podstawowym

i rozszerzonym.

Poziom podstawowy jest obowiązkowy.

Egzamin na poziomie podstawowym składa się

z dwóch części:

1.

Testu badającego rozumienie czytanego

tekstu nieliterackiego

(10-16 zadań).

2.

Wypracowania na jeden z dwóch tematów

do wyboru, z których każdy związany jest

z załączonym tekstem.

Żeby zdać maturę wystarczy 30% punktów.

Egzamin na poziomie rozszerzonym:
• zaliczenie poziomu podstawowego,
• rozwiązanie arkusza na poziomie

rozszerzonym, który składa się
z wypracowania na jeden z dwóch
tematów do wyboru - każdy związany
jest z załączonym tekstem.

Różnice między

wypracowaniami na poziomie

podstawowym
i rozszerzonym

podstawowy
• Teksty z podstawy

programowej.

• Idea tematu –

„co?” jest

przedstawione w

utworze

(fragmencie).

• Równowaga treści

(25/50) i

kompozycji, stylu,

języka, zapisu

(25/50).

rozszerzony
• Teksty także

spoza podstawy.

• Idea tematu –

„co?”

i „jak?” jest

przedstawione

w utworze

(fragmencie).

• Większa waga

treści pracy

(26/40).

Różnice między

wypracowaniami na poziomie

podstawowym
i rozszerzonym

Na podstawie

podanych

fragmentów

poematu Adama

Mickiewicza Pan

Tadeusz

scharakteryzuj

i

porównaj

postacie Zosi i

Telimeny.

Na podstawie Pieśni

XXII i Trenu IX

Jana

Kochanowskiego

przedstaw różnice

w postawie poety

wobec Rozumu

i Mądrości.

Zwróć

uwagę na sposób

budowania

poetyckiej

refleksji.

Różnice między

wypracowaniami na poziomie

podstawowym
i rozszerzonym

Na podstawie

fragmentu I tomu

powieści

Władysława

S. Reymonta

Chłopi

scharakteryzuj

Bylicę

i jego relacje

z córkami.

Co mówi

los Bylicy o losie

starych ludzi

w społeczności

lipieckiej?

Na podstawie

fragmentu

powieści

Wiesława

Myśliwskiego

Kamień na

kamieniu,

przedstaw

metaforyczne

znaczenia drogi.

Zwróć uwagę na

kreację narratora.

Dlaczego

wypracowanie jest

tak ważne?

1.

Test-20/70 p. Wypracowanie-50/70 p.

2. Nawet bezbłędne rozwiązanie testu nie
wystarczy, aby zdać.
3. Na poziomie rozszerzonym – wyłącznie
wypracowanie.
4. Matura z języka polskiego musi
sprawdzać umiejętność pisania!

Co to znaczy

„umiejętność pisania”?

• Trafne odczytywanie treści utworów

w kontekście tematu.

• Logiczne komponowanie wypowiedzi.

• Posługiwanie się jasnym, stosownym do

sytuacji stylem.

• Posługiwanie się poprawnym językiem

(poprawne budowanie zdań, wyrazów,

stosowanie właściwej fleksji i frazeologii).

• Stosowanie zasad ortografii i interpunkcji.

Szczegóły sprawdź w Informatorze!

Zasady:

• Podczas pracy nad tekstami zamieszczonymi

w arkuszu zdający ma prawo sporządzać notatki

wprost na tekście. Nie są one oceniane.

• Jeżeli tekst wypracowania nie zmieści się

w wyznaczonym miejscu, można kontynuować

w brudnopisie, ale koniecznie należy przekreślić

słowo „brudnopis” i napisać „ciąg dalszy

czystopisu”.

Zasady:

• W ocenie zapisu wypracowania napisanego

przez maturzystę z orzeczeniem o dysleksji

stosowane są specjalne kryteria

zredagowane wspólnie z psychologami.

Zasady:

• Wypracowanie nie może być krótsze niż dwie

strony, tj. około 250 słów. Górna granica

liczby słów nie jest określona. Zdający może

napisać tak długie wypracowanie, na jakie

mu czas egzaminu pozwoli.

• W wypracowaniu krótszym niż 250 słów

oceniana jest tylko treść. Nie ocenia się

kompozycji, stylu

i języka.

• Kompozycję ocenia się tylko wtedy, gdy

zostały przyznane punkty za treść.

Zasady:

• Pisemny egzamin z języka polskiego

to tworzenie tekstu własnego.

Praca odtworzona z innych źródeł nie

jest tekstem własnym maturzysty.

Nie można przyznać za nią punktów.

• Posłużenie się cudzym tekstem jest

podstawą do unieważnienia egzaminu.

Komórka to podstawa!

Rozpoznawanie prac

niesamodzielnych

Fragmenty pracy są znajome egzaminatorowi, czytał

je niedawno w innej pracy, opracowaniu,

podręczniku – może zachodzić podejrzenie,

że praca jest niesamodzielna – przepisana w

całości lub we fragmentach z różnych źródeł.

Styl pracy nie jest jednolity – może (nie musi)

zachodzić podejrzenie, że praca jest pisana

niesamodzielnie, być może fragmenty

poprawne stylistycznie są przepisane, tekst

nieporadny – jest własny.

Prace niesamodzielne

Cały egzamin

z danego przedmiotu zostaje

unieważniony.

BEZ PRAWA DO POPRAWKI!

Pisz samodzielnie!

Zasady:

• Należy uważnie czytać temat i polecenia

w nim występujące. Punkty przyznawane

są za analizę, nie za streszczenie

(sparafrazowanie) danego tekstu.

Zasady:

• Wypracowanie musi być na temat i w związku

z tekstem literackim zamieszczonym w

arkuszu. Wypracowanie bez związku z tematem

wskazuje, że zdający nie zna utworu. Takie

wypracowanie zostaje ocenione na 0 punktów.

• Wypracowanie powinno być poprawne

merytorycznie. Błędy świadczące o

nieznajomości utworu/materiału

z podstawy programowej powodują, że

wypracowanie zostaje ocenione na 0 punktów.

Błędy kardynalne

Błędy kardynalne wynikają z nieznajomości

treści podstawy programowej lub
całkowitego niezrozumienia tematu.

Błąd kardynalny = wyzerowanie

wypracowania.

Błędy kardynalne

Temat 1.

Temat 2.

1.

Mylenie postaci – Boryna
zam. Bylicy.

2.

Zupełnie nie na temat –
o życiu na wsi...

3.

Nieznajomość 1. tomu
„Chłopów”.

4.

Mieszanie utworów -
Ziembiewicz bohaterem
„Chłopów”.

5.

Mylenie epok, np. Młodej
Polski z pozytywizmem
i interpretacja fragmentu
w takim kontekście.

1.

Nieznajomość „Pana
Tadeusza”.

2.

Nie na temat – wszystko
o „Panu Tadeuszu”,
biografia Mickiewicza,
biografia
Jacka Soplicy...

Po serii upomnień

i przestróg

WSKAZÓWKI
JAK ZDAĆ EGZAMIN?

Podstawa - zrozumieć

temat!

Jak należało poprawnie rozwinąć

temat
z poziomu podstawowego z
tegorocznej matury?

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”
scharakteryzuj Bylicę
i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o
losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”

scharakteryzuj Bylicę
i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o
losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?

Za rozwinięcie tematu (treść) można

uzyskać maksymalnie 25 punktów

Wstępne rozpoznanie i umiejscowienie

fragmentu w I tomie powieści, np.: (0-

1)

• odwiedziny Bylicy u córki,
• rozmowa Bylicy z Hanką przed kłótnią

Antka

z ojcem,

• scena przed wyrzuceniem Hanki i Antka

przez Borynę.

W zależności od tematu warto:
• umiejscowić fragment w całym utworze,
• określić zasadę zestawienia dwóch tekstów,

postaci literackich...,

• przedstawić bohatera/bohaterów...
Kiedy?
Logika kompozycyjna podpowiada - we stępie.
Można w dowolnej części pracy, dbając o jej

spójność.

Najważniejsze elementy

tematu do rozwinięcia

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta
„Chłopi” :

• scharakteryzuj Bylicę
• i jego relacje z córkami.
• Co mówi los Bylicy o losie starych

ludzi
w społeczności lipieckiej?

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”
scharakteryzuj Bylicę
i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o
losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”

scharakteryzuj Bylicę

i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o
losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?

Charakterystyka Bylicy, np.:

0-5

• stary, schorowany, słaby,

• niepozorny (skulony, podobny do kupy

starych wiórów),

• pokorny, godzi się na swój los,

• uczuciowy, czuje żal, że jest źle

traktowany przez Weronkę, cierpi z tego

powodu,

• czuje się zbędny, niepotrzebny,

• zastraszony, ma poczucie winy,

• zdesperowany,

• kochający, wyrozumiały ojciec.

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”
scharakteryzuj Bylicę
i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o
losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”
scharakteryzuj Bylicę
i

jego relacje z córkami.

Co mówi los Bylicy o

losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?

Relacje ojca z Hanką, np.:

0-5

•

szuka u niej pomocy, zrozumienia, współczucia,

•

przyjmuje z radością propozycję córki, aby u niej zamieszkać,

•

czuje wsparcie ze strony córki,

•

jest jej wdzięczny za troskę,

•

ma nadzieję, że może być jeszcze potrzebny,

•

uważa ją za dobrą córkę, która rzetelnie wywiązuje się ze swoich

zobowiązań,

•

wstydzi się prosić o pomoc, przyznać, że jest źle traktowany przez

Weronkę.

Relacje ojca z Weronką, np.:

0-5

•

zdany na łaskę córki (wycug),

•

cierpliwie znosi złe traktowanie przez córkę,

•

uległy wobec Weronki,

•

córka jest dla niego bardzo ważna,

•

postępowanie Weronki stara się usprawiedliwić biedą,

•

dostrzega ciężką pracę córki,

•

ma ambiwalentny stosunek do Weronki.

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”
scharakteryzuj Bylicę i jego relacje z córkami.
Co mówi los Bylicy o losie starych ludzi w
społeczności lipieckiej?

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu I tomu

powieści Władysława S. Reymonta „Chłopi”
scharakteryzuj Bylicę i jego relacje z córkami.

Co mówi los Bylicy o losie starych ludzi w
społeczności lipieckiej?

Sytuacja ludzi starych w społeczności lipieckiej, np.:

0-6

• wraz z przepisaniem na dzieci majątku tracą swoją

pozycję,

• pozostają na łasce rodziny (problem tzw. wycugu),

• rodziny pozbywają się ludzi starych jako bezużytecznych

i kosztownych w utrzymaniu,

• zmuszeni do pracy ponad siły,

• skazani na tułaczkę, żebranie, np. Agata,

• zmuszani do opuszczenia swojego domu, np. Jagustynka,

• jeśli nie mają swojego domu, są parobkami u bogatych

gospodarzy, np. Kuba,

• nie chcą przepisać ziemi na dzieci i iść do nich na wycug,

np. Maciej Boryna,

• przyjmują różne postawy (sprzeciw – pogodzenie z

losem).

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu

I tomu powieści Władysława S.
Reymonta „Chłopi” scharakteryzuj
Bylicę i jego relacje z córkami.
Co mówi los Bylicy o losie starych ludzi

w społeczności lipieckiej?

Temat 1. 

Na podstawie fragmentu

I tomu powieści Władysława S.
Reymonta „Chłopi” scharakteryzuj
Bylicę i jego relacje z córkami.
Co mówi los Bylicy o losie starych ludzi

w społeczności lipieckiej?

Podsumowanie

0-3 (stała zasada)

• pełne, np.:

los Bylicy odzwierciedleniem sytuacji

ludzi starych w Lipcach; ilustruje zaburzenie więzi

rodzinnych i upokorzenie ludzi starych;

pokazuje,

że gromadą wiejską rządzą prawa biologiczne

(naturalistyczny obraz świata);

(3)

• częściowe, np.:

los Bylicy odzwierciedleniem

zaburzenia więzi rodzinnych w społeczności

lipieckiej; starość przyczyną degradacji w wiejskiej

społeczności,

(2)

• próba podsumowania, np.:

los ludzi starych na

wsi był zły

lub

starość była przyczyną zaburzenia

więzi rodzinnych. (1)

Podsumowanie musi wynikać z całej pracy!

Pozostałe ważne

kryteria

KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów)

Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane

zostały punkty za rozwinięcie tematu.

•

podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec

tematu

,

spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna

;

pełna konsekwencja w układzie graficznym

,

5

•

uporządkowana wobec przyjętego kryterium

,

spójna

;

graficzne wyodrębnienie głównych części

,

3

•

wskazująca na

podjęcie próby porządkowania myśli

,

na ogół spójna

. 1

Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się

punktów.

Pozostałe ważne

kryteria

STYL (maksymalnie 5 punktów)

•

jasny, żywy, swobodny

,

zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi

;

urozmaicona leksyka

,

5

•

zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny

;

wystarczająca leksyka

,

3

•

na ogół komunikatywny

,

dopuszczalne schematy językowe.

1

Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

UWAGA! Można nie przyznać punktów, gdy zdający sparafrazował załączony

tekst

i posłużył się stylem pisarza.

Pozostałe ważne

kryteria

JĘZYK (maksymalnie 12 punktów)

•

język w całej pracy

komunikatywny

,

poprawna

,

urozmaicona

składnia,

poprawne

: słownictwo, frazeologia i fleksja,

12

•

język w całej pracy

komunikatywny

,

poprawne

: składnia, słownictwo, frazeologia i

fleksja,

9

•

język w całej pracy

komunikatywny

,

poprawna

fleksja,

w większości poprawne

składnia, słownictwo i frazeologia,

6

•

język w pracy

komunikatywny mimo błędów

składniowych, słownikowych,

frazeologicznych i fleksyjnych, 3

•

język w pracy

komunikatywny mimo błędów

fleksyjnych,

licznych błędów

składniowych, słownikowych i frazeologicznych.

1

Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

UWAGA! Można nie przyznać punktów, gdy zdający sparafrazował załączony tekst i posłużył się

językiem pisarza.

Pozostałe ważne

kryteria

ZAPIS (maksymalnie 3 punkty)

•

bezbłędna ortografia

;

poprawna interpunkcja

(nieliczne

błędy) 3

•

poprawna ortografia

(nieliczne

błędy II stopnia

);

na ogół

poprawna

interpunkcja

2

•

poprawna ortografia

(nieliczne

błędy różnego stopnia

);

interpunkcja niezakłócająca komunikacji

(mimo różnych

błędów) 1

Jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się

punktów.

Pozostałe ważne

kryteria

SZCZEGÓLNE WALORY PRACY

0–4

Tylko w dobrych pracach - duża liczba

spełnionych kryteriów z rozwinięcia

tematu.

Za:

-

wyjątkowo bogatą treść,

-

celowe konteksty,

-

eseistyczne walory kompozycyjne,

-

funkcjonalny, indywidualny i całkowicie

poprawny styl,

-

bezbłędny język.

Funkcjonalne

korzystanie

z kontekstów

• Trzeba je wprowadzać, gdy takie polecenie zawarto

w temacie, np.:

Analizując fragment „Ody do młodości” Adama

Mickiewicza
i wiersz „Któż nam powróci” Kazimierza Przerwy –
Tetmajera, porównaj przedstawione w nich obrazy
młodego pokolenia oraz stosunek młodych do
pokolenia ojców. Wykorzystaj konteksty
historycznoliterackie.

• Konteksty zawsze muszą być ściśle związane z

tematem.

Nie trać czasu na pisanie o tym, co nie łączy się

bezpośrednio
z tematem.

Jak dobrze zdać?

•

Czytać lektury.

•

Rozwiązywać zadania – pisać wypracowania.

•

Uważnie czytać temat. CAŁY TEMAT!

•

Analizować temat, aby go zrozumieć.

•

Nie odbiegać od tematu.

•

Pisać samodzielnie.

•

Nie przepisywać, nie parafrazować
załączonego tekstu.

•

Nie streszczać załączonego tekstu.

•

Interpretować teksty w związku z tematem.

•

Logicznie zbudować wypracowanie.

•

Podsumować wypowiedź.

Czy trzeba się bać

klucza?

NIE.

Trzeba czytać lektury.

Trzeba nauczyć się rozwiązywać

zadania.

SUKCES JEST W ZASIĘGU RĘKI!

Jak samodzielnie

przygotować się do

matury ustnej, czyli …

jak odnieść sukces ?

Jak samodzielnie

przygotować się do

matury ustnej, czyli …

jak odnieść sukces ?

Edyta Jantos

Teresa Bulska-Leśniak

Bogdan Kozak

Edyta Jantos

Teresa Bulska-Leśniak

Bogdan Kozak

Podaruj sobie

Maturę!

„Jeśli zamówisz materiały do matury, opracujemy

Twój temat GRATIS ! Załatwimy za Ciebie

czarną robotę! Tobie pozostawimy przyjemność

imprezowania ze swoją paczką”.

(Cytat z

Internetu)

Dlaczego warto

samodzielnie

przygotować się do

matury?

•

Bo tylko w ten sposób zdasz ją na pewno.

•

Bo zdobędziesz i udoskonalisz potzrebne w życiu

umiejętności:



formułowanie dłuższej wypowiedzi,



gromadzenie i selekcjonowanie

argumentów,



formułowanie wniosków,



branie udziału w dyskusji.

•

Bo będziesz miał satysfakcję, że zrobiłeś to

sam!

Kryteria oceniania odpowiedzi

Po

-zio

m

SPOSÓB REALIZACJI TEMATU

Punkt

y

I

 zna, rozumie i na ogół poprawnie interpretuje

materiał rzeczowy,

 prezentuje podstawowe zagadnienia w związku z

tematem (rozumie temat),

 podejmuje częściowo udaną argumentację;

1

II

zna i rozumie materiał rzeczowy, poprawnie go

interpretuje

,

wykorzystując podstawowe

konteksty (o ile temat tego wymaga),

wykorzystuje w funkcji argumentacyjnej trafnie

dobrany

materiał rzeczowy (selekcjonuje

materiał),

 prezentuje zagadnienia w ścisłym związku z

tematem (rozumie temat);

2

III



zna i rozumie wybrany materiał, wnikliwie go

interpretuje, przywołując różnorodne konteksty

 wykorzystuje w funkcji argumentacyjnej trafnie

dobrany materiał (selekcjonuje materiał)

 prezentuje zagadnienia w ścisłym związku z

tematem (rozumie temat) formułuje i rozwiązuje

problemy badawcze, hierarchizuje

argumenty;

3

Kryteria oceniania

odpowiedzi

Po
-

zio

m

KOMPOZYCJA WYPOWIEDZI

Punkt

y

I

• buduje wypowiedź na ogół

uporządkowaną i spójną (dopuszczalne
zachwiania logicznego ciągu lub proporcji

poszczególnych części wypowiedzi)

1

II

• buduje wypowiedź

zorganizowaną, tzn. z

wyraźnym punktem wyjścia,
uporządkowaną argumentacją i logicznym

wnioskiem (zakończeniem)

• buduje wypowiedź spójną,

o

właściwych proporcjach; umiejętnie

gospodaruje czasem

2

Kryteria oceniania

odpowiedzi

Po-

zio

m

ROZMOWA

Punkty

I

•formułuje poprawne merytorycznie odpowiedzi (na

ogół rozumie pytania), wykorzystując przygotowaną

bibliografię;

2

II

•formułuje poprawne merytorycznie odpowiedzi

(rozumie pytania), wykorzystując przygotowaną

bibliografię

•broni własnego stanowiska (rozumie stanowisko
nadawcy);

5

III

•formułuje poprawne merytorycznie odpowiedzi

(rozumie pytania), wykorzystuje celowo

przygotowaną bibliografię,

•przekonująco

broni własnego stanowiska (rozumie

stanowisko nadawcy;

7

Kryteria oceniania odpowiedzi

Pozio

m

JĘZYK

Punkt

y

I

•przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka

mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji,

leksyki, frazeologii, składni; dopuszczalne usterki
językowe;

• posługuje się komunikatywnym stylem (dopuszczalna

schematyczność), wystarczającym słownictwem;

2

II

•przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka

mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji,

leksyki, frazeologii, składni,

• posługuje się komunikatywnym stylem, stosownym do

sytuacji,

• posługuje się słownictwem stosownym i zróżnicowanym

4

• przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka

mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji,

leksyki, frazeologii, składni,

• posługuje się komunikatywnym stylem, stosownym do

sytuacji, bogatym słownictwem

6

III

•przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka

mówionego w zakresie: ortofonii (wymowy), fleksji,

leksyki, frazeologii, składni;

•posługuje się stylem stosownym do sytuacji

,

przestrzega

zasad etykiety językowej;

• posługuje się bogatym słownictwem, komunikatywnym

stylem, o wyraźnych cechach indywidualnych;

8

Krok 1.

Wybierz temat:

• ciekawy, dotyczący interesujących Cię

zagadnień,

• upewniając się, że dobrze go

rozumiesz, czyli potrafisz precyzyjnie

określić problem, który ma być

przedmiotem badań.

Różne sposoby kreowania obrazu wsi

w literaturze polskiej. Porównaj je,

analizując wybrane utwory.

Krok 2.

• Sporządź listę lektur, które można wykorzystać do

przygotowania prezentacji; zwróć uwagę na:

–

ich ścisły związek z tematem,

– ich różnorodność, by nie powielały tego samego ujęcia

interesującego nas zagadnienia;

– mit o Arkadii, Satyra na leniwych chłopów, J. Kochanowski

„Pieśń świętojańska o sobótce“, F. Karpiński „Laura i Filon“,

A. Mickiewicz „Pan Tadeusz“, E. Orzeszkowa „Nad Niemnem“,

W.S. Reymont, „Chłopi“, S. Wyspiański, „Wesele“, J.

Czechowicz „Na wsi“, W. Gombrowicz „Ferdydurke“, M.

Dąbrowska „Noce

i dnie“, S. Żeromski „Przedwiośnie“, E.Redliński

„Konopielka“,

W. Myśliwski „Kamień na kamieniu“

LISTA JEST OBSZERNA. BĘDZIESZ WYBIERAĆ!

Krok 3.

• Zdecyduj, które utwory wykorzystasz w prezentacji

i uwzględnisz w literaturze podmiotu, a następnie:

• uważnie je przeczytaj,
• czytając, zwróć szczególną uwagę na sposoby kreowania

obrazu wsi w utworach (zaznacz fragmenty, które
poddasz wnikliwej analizie),

• zastanów się, na czym polegają różnice w obrazowaniu

wsi na przestrzeni epok oraz z  czego one wynikają.

Krok

4

.

Sięgnij po literaturę przedmiotu, to znaczy:

– wybierz teksty krytycznoliterackie,

dotyczące utworów, które postanowiłeś

wykorzystać

w swojej prezentacji (znajdziesz je we

wstępach lub posłowiach do wydań tych

utworów, pozycjach poświęconych historii

literatury, artykułach prasowych itd),

– uważnie je przeczytaj,
– zwróć uwagę na obrane przez autorów

kierunki interpretacji.

Literatura przedmiotu

–Stanisław Grzeszczuk Szczęśliwość ziemiańska,

–Jerzy Ziomek Renesans,

– Andrzej Borowski Literatura polska i powszechna.

Starożytność-Oświecenie

–Marian Tatara O kojącej roli „Pana Tadeusza“,

–Tomasz Weiss „Chłopi“ Władysława Stanisława Reymonta,

–Tomasz Weiss „Wesele“ Stanisława Wyspiańskiego,

–Włodzimierz Maciąg „Noce i dnie“ Marii Dąbrowskiej,

–Włodzimierz Maciąg „Ferdydurke“ Witolda Gombrowicza“,

–Józef Kwiatkowski Literatura dwudziestolecia

–Piotr Popielarz „Kamień na kamieniu“ Wiesława

Myśliwskiego

Wybierz te książki:

– które będą pomocne w interpretacji utworów,

– o których będziesz umiał rozmawiać.

Krok 5.

Uporządkuj materiał literacki
według przyjętego kryterium, np.:

•

chronologicznego,

•

tematycznego,

•

problemowego...

Kierunki interpretacji

•

Wieś - Arkadia ( Pieśn świętojańska o Sobótce, Pan

Tadeusz).

•

Wieś – sceneria dla miłosnych wyznań (Laura i

Filon).

•

Wieś – życie uwznioślone przez pracę (Nad

Niemnem).

•

Wieś – diagnoza stanu świadomości narodowej

(Wesele).

•

Wieś – życie wpisane w mityczny porządek (Chłopi).

•

Wieś – miejsce rażących różnic społecznych

(Przedwiośnie).

•

Wieś – różne koncepcje ludzkiego losu (Noce i

dnie).

•

Wieś – drogie sercu wspomnienie (Na wsi).

•

Wieś – pozy ukształtowane przez tradycję

(Ferdydurke).

•

Wieś – kres chłopskiej kultury (Kamień na

kamieniu).

MUSISZ WYBRAĆ!

Krok 6.

Sformułuj pytanie (jedno lub kilka), na
które będziesz chciał odpowiedzieć w
swojej prezentacji lub postaw tezę.
Umieść je (ją) we wstępie.

Pytania, np:

1.

Jak zmieniały się na przestrzeni

wieków sposoby przedstawiania

wsi w literaturze polskiej?

2.

Jakie były przyczyny tych zmian?

3.

Jaką funkcję pełnił sposób

ukazywania wsi

w poszczególnych utworach?

4.

Jakie motywy i toposy są stale

obecne

w literaturze kreującej obrazy wsi?

Teza, np:

Różnorodność sposobów kreowania wsi
w literaturze polskiej na przestrzeni
wieków odzwierciedla:



światopogląd oraz postawy

charakterystyczne dla danej epoki,



społeczne i kulturowe przemiany

zachodzące na wsi,



artystyczne poszukiwania twórców,



ich indywidualne przeżycia i

doświadczenia.

Krok 7.

Poddaj analizie i interpretacji wybrane

utwory.

Krok 8.

Wykorzystaj w interpretacji utworów istotne konteksty, np.:

•

historyczny,

•

biograficzny,

•

kulturowy,

•

psychologiczny,

•

filozoficzny,

•

literacki, itp.

MUSISZ WYBRAĆ!

Krok 9.

Sformułuj wnioski wynikające z porównania

różnych ujęć tematu oraz analizy i interpretacji

utworów.

Krok 10.

SPORZĄDŹ:



plan prezentacji (jest dla Ciebie;

musi być zgodny z zasadami opisanymi
w Informatorze)



bibliografię (służy Tobie i

egzaminatorom)
UWAGA! Bez bibliografii nie ma
rozmowy – egzamin jest niezdany.

Teraz jesteś dobrze przygotowany i możesz

bez żadnych obaw

przystąpić do matury!

Czego pod żadnym pozorem robić

nie należy!

1.

Korzystać z gotowego, cudzego materiału.

2.

Uczyć się na pamięć, „słowo w słowo“ tekstu
prezentacji.

3.

Odwoływać się do utworów literackich oraz
tekstów krytycznoliterackich, których nie
znamy lub znamy powierzchownie.

4.

Streszczać utworów.

5.

Uwzględniać zbyt dużej ilości tekstów
(ograniczenie czasu wymusi bardzo
powierzchowną analizę).

6.

Tworzyć literatury przedmiotu wyłącznie z tzw.
„ściąg”, haseł ze słowników, oraz pojedynczych
stron z artykułów krytycznoliterackich lub
podręczników.

7.

Czynić prezentacji bardziej „atrakcyjną“
poprzez użycie niefunkcjonalnych ozdobników.

POWODZENIA!