CO TO JEST BAŚŃ ?
CO TO JEST BAŚŃ ?
Baśń
Baśń
– to niewielkich
– to niewielkich
rozmiarów utwór
rozmiarów utwór
epicki pisany prozą,
epicki pisany prozą,
w którym o
w którym o
wydarzeniach
wydarzeniach
opowiada narrator.
opowiada narrator.
Często odwołuje się on
Często odwołuje się on
do folkloru, zawiera
do folkloru, zawiera
pouczenie.
pouczenie.
Kim są bohaterowie baśni ?
Kim są bohaterowie baśni ?
Postacie realistyczne
Postacie realistyczne
–
–
dzieci,
dzieci,
szewczyk, żołnierz, macocha,
szewczyk, żołnierz, macocha,
królewna, itp.
królewna, itp.
Postacie fantastyczne
Postacie fantastyczne
–
–
czarownice, smoki, wróżki,
czarownice, smoki, wróżki,
krasnoludki, itp.
krasnoludki, itp.
Postacie realistyczne
Postacie realistyczne
występują obok bohaterów
występują obok bohaterów
fantastycznych.
fantastycznych.
Bohaterowie
Bohaterowie
obdarzeni są
obdarzeni są
siłami nadnaturalnymi –
siłami nadnaturalnymi –
nadzwyczaj silni, nadzwyczaj
nadzwyczaj silni, nadzwyczaj
piękni; ich cechy są
piękni; ich cechy są
wyolbrzymione; mogą przybierać
wyolbrzymione; mogą przybierać
inną postać.
inną postać.
Bohaterowie kontrastują ze
Bohaterowie kontrastują ze
sobą
sobą
dobra
dobra
wróżka
wróżka
dobra córka
dobra córka
dobry król
dobry król
zła wróżka
zła córka
zły król
Gdzie i kiedy rozgrywają się wydarzenia
Gdzie i kiedy rozgrywają się wydarzenia
?
?
miejsce
miejsce
nieokreślone -
nieokreślone -
(,,Za
(,,Za
górami, za
górami, za
lasami...")
lasami...")
czas nieokreślony,
czas nieokreślony,
odległa przeszłość
odległa przeszłość
(,,Dawno, dawno
(,,Dawno, dawno
temu...")
temu...")
W baśni występują:
W baśni występują:
Przedmioty fantastyczne
Przedmioty fantastyczne
– czarodziejska różdżka,
– czarodziejska różdżka,
czapka – niewidka,
czapka – niewidka,
latający dywan.
latający dywan.
Wydarzenia fantastyczne
Wydarzenia fantastyczne
– zamiana człowieka w
– zamiana człowieka w
skałę, stuletni sen,
skałę, stuletni sen,
ożywienie kroplą wody.
ożywienie kroplą wody.
Ożywiona przyroda
Ożywiona przyroda
(uosobienie) np:
(uosobienie) np:
mówiące zwierzęta,
mówiące zwierzęta,
czująca, myśląca
czująca, myśląca
stokrotka.
stokrotka.
Początek i zakończenie baśni
Początek i zakończenie baśni
Początek baśni
Początek baśni
to
to
najczęściej słowa -
najczęściej słowa -
dawno temu…, za
dawno temu…, za
górami, za lasami…
górami, za lasami…
Zakończenie baśni
Zakończenie baśni
to
to
najczęściej słowa –
najczęściej słowa –
i ja tam byłem, miód i
i ja tam byłem, miód i
wino piłem, ... żyli
wino piłem, ... żyli
odtąd szczęśliwie, ...
odtąd szczęśliwie, ...
wszystko dobrze się
wszystko dobrze się
skończyło.
skończyło.
Jaką funkcję pełni baśń ?
Jaką funkcję pełni baśń ?
Baśń pełni funkcję
Baśń pełni funkcję
dydaktyczną, bo
dydaktyczną, bo
zawiera morał
zawiera morał
(pouczenie); (dobro
(pouczenie); (dobro
zwycięża ze złem,
zwycięża ze złem,
uczciwość zostaje
uczciwość zostaje
wynagrodzona,
wynagrodzona,
przekazuje ludową
przekazuje ludową
mądrość,
mądrość,
ponadczasowe
ponadczasowe
prawdy)
prawdy)
BAŚŃ
utwór pisany prozą
Zawiera morał
(pouczenie)
Postaci realistyczne
Postaci realistyczne
występują obok
występują obok
bohaterów
bohaterów
fantastycznych.
fantastycznych.
Bohaterowie
kontrastują ze sobą
Nieokreślone
miejsce i czas
Występują wydarzenia
fantastyczne
Występują przedmioty
fantastyczne
Początek
(dawno, dawno temu)
Zakończenie
(i ja tam byłem…
żyli długo i szczęśliwie)
Występuje przyroda
ożywiona
Bajka
Bajka
BAJKA - krótki utwór
BAJKA - krótki utwór
literacki, wierszowany,
literacki, wierszowany,
żartobliwy,
żartobliwy,
zawierający morał
zawierający morał
(pouczenie).
(pouczenie).
Bajkę cechuje
Bajkę cechuje
alegoryczność
alegoryczność
(tzn.
(tzn.
zawiera pewne
zawiera pewne
ukryte, domyślne
ukryte, domyślne
treści)
treści)
BOHATEROWIE
BAJEK
ZWIERZĘT
A
LUDZIE
RZECZY
Bohaterami są głównie
Bohaterami są głównie
zwierzęta
zwierzęta
Mają ludzką psychikę
Mają ludzką psychikę
Pod ich postacią ukryte są ludzkie słabości i ułomności
Pod ich postacią ukryte są ludzkie słabości i ułomności
przebiegły, sprytny,
chytry
odważny
mądra
zły
Bohaterowie są
Bohaterowie są
kontrastowi
kontrastowi
Postawy przedstawiane w bajkach:
Postawy przedstawiane w bajkach:
Niewłaściwa – postawa ta jest
Niewłaściwa – postawa ta jest
zazwyczaj obdarzana
zazwyczaj obdarzana
ułomnościami ludzkimi i
ułomnościami ludzkimi i
wyśmiewana
wyśmiewana
Pożądana – postawa mająca za
Pożądana – postawa mająca za
zadanie pokazania nam wzoru.
zadanie pokazania nam wzoru.
Cechy bajek
Cechy bajek
Bajka posiada morał czyli pouczenie
Bajka posiada morał czyli pouczenie
wypowiedziane wprost lub zasugerowane.
wypowiedziane wprost lub zasugerowane.
Bajka ma zawsze szczęśliwe zakończenie.
Bajka ma zawsze szczęśliwe zakończenie.
Bajka musi posiadać głównego bohatera.
Bajka musi posiadać głównego bohatera.
W bajce występują złe oraz dobre postacie.
W bajce występują złe oraz dobre postacie.
Bohaterowie to zwierzęta, ludzie, przedmioty,
Bohaterowie to zwierzęta, ludzie, przedmioty,
rośliny.
rośliny.
Krótka powiastka pisana wierszem lub prozą
Krótka powiastka pisana wierszem lub prozą
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Prezentację wykonała: Małgorzata Iwańska
Prezentację wykonała: Małgorzata Iwańska
Wykorzystano materiały ze strony:
Wykorzystano materiały ze strony: