1

PATOFIZJOLOGIA 

ZABURZEŃ 

IMMUNOLOGICZNYCH - 1

2

Celem działania układu 

odpornościowego jest

rozpoznanie

 i 

neutralizacja

„obcych” elementów 

w organizmie.

3

Prawidłowe reakcje 

odpornościowe

• Odporność nieswoista 

– wspólna forma 

reakcji wobec różnych czynników (bakterii, 
ciał obcych, pasożytów…) – rola TLR 

• Bariery tkankowe
• Fagocytoza
• Cytotoksyczność nieswoista (NK, cytoliza)

• Odporność swoista

 – skierowana 

wybiórczo przeciwko „obcemu” 
ANTYGENOWI

• Przeciwciała

• Cytotoksyczność swoista (ADCC, CD8+)

4

ANTYGEN

• Białko lub peptyd
• Lipid (fosfolipid)
• Oligo- lub polisacharyd
• Jedno- lub dwuniciowy DNA

}

Wymagają 
„nośnika” 
białkowego,
np. 
albuminy 
osoczowej

Cząsteczka rozpoznawana jako swoja/obca i w przypadku 
rozpoznania jako „obcej” powodująca reakcję układu 
odpornościowego, mającą na celu jej 

neutralizację

 lub 

eliminację

, np. produkcję przeciwciał czy aktywację 

komórek cytotoksycznych

 

.

5

Komórki biorące udział w swoistej 

odpowiedzi immunologicznej - 1

• Komórki prezentujące antygeny (APC; 

posiadają na powierzchni antygeny 

zgodności tkankowej HLA klasy II):

• MAKROFAGI

• KOMÓRKI DENDRYTYCZNE

– KOMÓRKI LANGERHANSA W SKÓRZE

• LIMFOCYTY B (T)

• INNE

• Limfocyty:

• T (Th CD4

+

, Tc CD8

+

 i ich subpopulacje)

• B i komórki plazmatyczne

• NK (LGL)

6

Sposoby eliminacji antygenów – 

„odporność humoralna”

• Przeciwciała (immunoglobuliny) – 

produkowane komórki plazmatyczne:

• Wiązanie

 obcych białek (np. neutralizacja toksyn 

bakteryjnych)

• Opłaszczanie

 (opsonizacja) bakterii

• Aktywacja

 dopełniacza

• Opłaszczanie

 „obcych” komórek – początek reakcji 

cytotoksycznej ADCC

» Komórki zainfekowane przez wirusy

» Komórki nowotworowe

» Komórki przeszczepione

• Neutralizacja

 wirusów

• Kompleksy antygen-przeciwciało 

(„kompleksy immunologiczne”) usuwane 

przez makrofagi, eozynofile.

7

Działanie immunoglobulin

Neutralizacja

toksyn i

wirusów

(poza komórką)

Opsonizacja

i

fagocytoza

bakterii

Liza komórek

zakażonych 

przez

wirusy

Liza komórek

zakażonych 

przez

wirusy 

(aktywacja

dopełniacza)

8

Sposoby eliminacji antygenów – 

„odporność komórkowa” - 1

• Komórki cytotoksyczne 

niszczą inne komórki:

• Zainfekowane przez 

wirusy i inne pasożyty 

wewnątrzkomórkowe

• Nowotworowe

• Przeszczepiane

• Mechanizmy 

cytotoksyczności:

• ADCC (zależna od 

przeciwciał)

• NK (zależna od 

antygenów zgodności 

tkankowej)

• Limfocyty CD8+ (zależna 

od MHC I)

9

PODSUMOWANIE

LIMFOC

YT

T

APC

NK

 
B

NK

NK

NK

CD4

+

CD4

+ 

M

CD4

+

CD8

+

CD8

+

CD8

+

M 

 B

 B

M 

LIMFOCYT

B

NEO, Wirus

NK

ANTYGEN + Komórki kompetentne = KOMÓRKI EFEKTOROWE = 

EFEKT

+ KOMÓRKI PAMIĘCI

ELIMINACJA

ANTYGENU