background image

 

 

Macierz (substancja) pozakomórkowa

Połączenia komórek ze sobą

i z macierzą pozakomórkową

background image

 

 

Kształt komórki zależy od 

właściwości podłoża

Od kształtu komórki 

zależy również na jej los

background image

 

 

Komórki otoczone są 

często środowiskiem nie-

komórkowym

background image

 

 

Funkcje macierzy pozakomórkowej:

-uwodnione środowisko komórki
-selektywna immobilizacja białek np. czynników 
wzrostowych (ograniczenie
  miejsca działania) 
-steryczne blokowanie aktywności enzymów np. inhibicja 
proteaz
-tworzenie lokalnego zapasu białek (wolno uwalniany 
zapas)
-ochrona białek przed degradacją (przedłużenie czasu 
działania)
-gromadzenie białek wiążących się z receptorami 
błonowymi (treshold)

Glikozaminoglikany zbudowane z :

dwucukru: 1 aminocukier (N-acetyloglukozamina lub N-acetylogalaktozamina),
często z grupą siarczanową+ kwas glukoronowy lub iduronowy
reszt białkowych: różne białka, średni ciężar cząsteczkowy 10-600 kDa

Rodzaje GAG :

-hialuronian

-siarczan chondroityny i dermatanu

-siarczan heparanu i heparyna

-siarczan keratanu

background image

 

 

Porównanie kształtu i wielkości cząsteczek

budujących macierz pozakomórkową

background image

 

 

Macierz pozakomórkowa jest 

skomplikowaną strukturą zbudowaną z 

białek i połączonych z nimi 

polisacharydów

Połączenie łańcucha GAG z białkiem

w cząsteczce proteoglikanu

background image

 

 

Macierz pozakomórkowa tworzy 

czasami płaskie podłoże, z którym 

związane są komórki

background image

 

 

Po rozdzieleniu komórki zarodka 

zdolne są do tworzenia agregatów 

komórek tego samego typu

background image

 

 

Typy połączeń międzykomórkowych

homofilowe

heterofilowe przez łącznik

Typy zjawisk kontaktowych:

-zależność wzrostu komórki od 
przyczepienia się
  do podłoża
-hamowanie wzrostu lub migracji przez 
kontakt
-kontaktowe 
naprowadzanie/zatrzymywanie
-agregacja komórek

background image

 

 

Połączenia komórkowe:

komórka-komórka
komórka-macierz pozakomórkowa

-połączenia oddzielające (ścisłe) ang. tight 
junctions
-połączenia zakotwiczające ang. anchoring 
junctions

przez włókna aktynowe
przez włókna filamentów pośrednich

-połączenia komunikacyjne ang. communicating 
junctions

szczelinowe (gap juctions)
synapsy chemiczne
plazmodesmata (w komórkach 

roślinnych)

background image

 

 

W połączeniach międzykomórkowych i z macierzą

uczestniczy szkielet komórkowy

background image

 

 

Połączenia ścisłe

background image

 

 

Połączenia szczelinowe

background image

 

 

Model połączenia szczelinowego

Połączenia szczelinowe mogą się zamykać

background image

 

 

Rolę połączeń szczelinowych u roślin

pełnią plazmadesmata

background image

 

 

Połączenia zakotwiczające

background image

 

 

Dezmosomy łączą sąsiadujące ze sobą komórki

background image

 

 

Hemidezmosomy łączą komórki

z macierzą pozakomórkową

połączenia komórka-komórka

białko łączące (linker) - kadheryny (np. E-kadheryna)

białko łączące pozakomórkowe - kadheryny innej komórki

włókna cytoszkieletu  - włókna aktynowe, filamenty pośrednie

połączenia komórka-macierz

białko łączące (linker) - integryny

białko łączące pozakomórkowe - bialka macierzy pozakomórkowej

włókna cytoszkieletu  - włókna aktynowe, filamenty pośrednie

background image

 

 

Kadheryny są odpowiedzialne za łączenie

komórek kręgowców ze sobą z udziałem Ca

2+

Za łączenie komórek bez udziału Ca

2+

odpowiedzialne są białka CAM i ICAM 

np. N-CAM
20 rodzajów

IgG-like
białka ICAM

background image

 

 

Integryny jako receptory macierzy pozakomórkowej

Komórka może regulować aktywność integryn


Document Outline