WYKŁAD XXVII

GOSPODARKA WODNO-

ELEKTROLITOWA I 

RÓWNOWAGA KWASOWO-

ZASADOWA

Zawartość wody w ustroju jest 
odwrotnie proporcjonalna do 
zawartości tłuszczu średnio 60-
65% masy ciała

Zapotrzebowanie dobowe dla 
człowieka o masie 70 kg 
około0 2500 ml /dobę

Zapotrzebowanie na wodę 
wzrasta w przypadku



Gorączki



Wysiłku fizycznego



Wysokiej temp. Otoczenia



Biegunki



Wzmożonej diurezy



Po zabiegu operacyjnym

Bilans płynów
- płyny podawane
 - płyny utracone 
Stan wypełnienia naczyń najlepiej 
obrazuje OCŻ

Gospodarka elektrolitowa 
ustroju
sód potas wapń

U chorych chirurgiczne zaburzenia 
poziomu sodu i potasu 
występują w przypadkach



Niedrożności



Przetoki jelitowej



Wymiotów



Biegunki



Pocenia

wapnia
Po operacji tarczycy
Po operacji przytarczyc

Wielkość strat elektrolitów - 
tabela

Zaburzenia gospodarki 
sodowej



Sód jest najważniejszym jonem 

pozakomórkowym. Woda „podąża” za 

jonem sodowym. Stężenie w surowicy 

krwi 135-145 mmol/l

Hiponatremia (niedobór sodu)



Niedostateczna podaż soli.



Nadmiar wydzielania przez nerki



Obfite poty



Biegunki



Wymioty



Drenaż przewodu pokarmowego

Leczenie - podaż płynów z wysoką 
zawartością NaCl (10%)

Hipernatremia- nadmiar sodu 
najczęściej towarzyszy 
odwodnieniu organizmu

Zaburzenia gospodarki 
potasowej



Potas jest 

głównym jonem 

wewnątrzkomórko

wym w surowicy 

jego stężenie 

wynosi 3,5-5,5 

mmol/l



Hipokaliemia 

(hipopotasemia)- 

niedobór K poniżej 

3,5 mmol/l

Przyczyny 



Wymioty



Biegunki



Przetoki przewodu 

pokarmowego



Środki moczopędne

Objawy



Bóle mięśniowe



Parestezje



Wielomocz



Częstoskurcz 

komorowy

Leczenie

Zaburzenia gospodarki 
wapniowej

Przewlekłe



Zaburzenia 
hormonalne 
(parathormon)



Przewlekła 
niewydolność 
nerek

Ostre



Stan po operacji



Tarczycy



Przytarczyc

Prawidłowe stężenie wapnia 2,5 mmol/l

Objawy niedoboru wapnia
- tężyczka

Leczenie



Podaż wapnia (dożylnie, 
doustnie)



Pokarm- vit D3

Równowaga kwasowo-
zasadowa



Procesy metaboliczne w organizmie 
wytwarzają produkty kwaśne lub 
zasadowe

Równowagę zapewniają mechanizmy



Płuca



Nerki



Układy buforowe (węglowodanowy, 
fosforanowy, hemoglobinowy, 
białkowy)

Ph- 7,35-7,45



Wartości poniżej – kwasica



Wartości powyżej --  zasadowica

Zaburzenia równowagi mogą mieć 
przyczyny
oddechowe
metaboliczne

W celu rozpoznania bierzemy gazometrię krwi tętniczej

Zaburzenia oddechowe monitoruje się 
zmianami pCO2
Zaburzenia metaboliczne- stwierdza się 
zmiany zawartości HCO3

   

Kwasica 

oddechowa- 
nadmierne 
gromadzenie CO2

Choroby płuc



Choroby opłucnej



Odma



Niedodma



Urazy klatki piersiowej



Hipowentylacja

HCO3↑ pCO2 

↑ ↑ pH ↓

Leczenie-

oddech 
kontrolowany

Zasadowica oddechowa – 
zmniejszenie stężenia CO2



Hiperwentylacja



Uraz mózgu

Leczenie 



Usunięcie przyczyny 

hiperwentylacji



Oddychanie do 

worka plastikowego

HCO3 ↓ pCO2 ↓ ↓ 

pH ↑

Kwasica metaboliczna, 
zmniejszenie HCO3



Cukrzyca



Mocznica



Zaburzenia 

metaboliczne



Biegunki



Drenaż dróg 

żółciowych i 

trzustkowych



HCO3↓ ↓ pCO2↓ 

pH↓

Oddech Kussmaula 

(gonionego psa)



Leczenie –choroba 

zasadnicza, 

wodorowęglany

Zasadowica metaboliczna 
nadmierne stężenie HCO3

Przyczyny 



środki 
alkalizujące



Wymioty



Odsysanie 
treści żółciowej

HCO3 ↑ ↑ pCO2 ↑ pH ↑

Leczenie podawanie 

chlorku sodu, potasu



koniec