Struktura

organizacyjna

samorządu

terytorialnego

w Polsce.

Samorząd terytorialny w Polsce jest to

forma decentralizacji władzy mająca
umocowanie w Konstytucji RP
(rozdział 7).

Każda jednostka samorządu

terytorialnego posiada organ
stanowiący, kontrolny i wykonawczy.

Trójszczeblowy podział samorządów ze

względu na teren jaki obejmuje

(obowiązuje od 1999 roku).

• Samorząd gminny (2479)
• Samorząd powiatowy (380)
• Samorząd województwa (16)

Samorządy niezależne od siebie

hierarchicznie (nikt nikomu nie
podlega).

Samorząd gminy

Podstawowym zadaniem gminy jest realizowanie

lokalnych określonych ustawowo spraw
publicznych, oraz tych które nie zostały
przydzielone przez ustawy innym organom.

>> Zadania z zakresu:
• Infrastruktura techniczna gminy:
(nadzór oraz tworzenie gminnych dróg, ulic, placów,

mostów, kanalizacji, wodociągów, utrzymywanie
czystości oraz gospodarowanie odpadami/ściekami
komunalnymi, zaopatrzenie w energię elektryczną i
cieplną, lokalny transport zbiorowy, targowiska,
obiekty administracji na terenie gminy) .

• Infrastruktury społecznej
(ochrona zdrowia, kultura, oświata,

kultura fizyczna i pomoc społeczna).

• Bezpieczeństwo i porządek publiczny
(bezpieczeństwo sanitarne, ochrona

przeciwpożarowa, porządek
publiczny, organizacja ruch
drogowego).

• Ład przestrzenny i ekologiczny
(planowanie przestrzenne,

gospodarowanie terenami oraz
ochrona środowiska)

Rada gminy/Rada miejska/Rada

miasta – organ stanowiący i kontrolny

Wybierana na 4 letnią kadencje w wyborach

powszechnych, ilość radnych zależy od ilości
mieszkańców danej gminy.

15 radnych w gm. do 20 000 mieszkańców.
21 radnych w gm. do 50 000 mieszkańców.
23 radnych w gm. do 100 000 mieszkańców.
25 radnych w gm. do 200 000 mieszkańców.
po 3 radnych na każde dalsze rozpoczęte 100

000 mieszkańców, jednak nie więcej niż 45
radnych (wyjątek Warszawa – 60 radnych).

Zadania rady gminy:

• Uchwalanie statutu gminy
• Ustalanie wynagrodzeń dla wójta// oraz

przyjmowanie sprawozdań.

• Powoływanie skarbnika gminy (główny

księgowy budżetu gminy)

• Uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie

sprawozdania z wykonania budżetu,
podejmowanie uchwały w sprawie
udzielenia/nieudzielenia absolutorium z
tego tytułu

• Uchwalanie planów zagospodarowania

przestrzennego, programów gospodarczych

• Podejmowanie uchwał w sprawach podatków

i opłat w granicach określonych w ustawach.

• Ustalanie zakresów działania jednostek

pomocniczych, zasad przekazywania im
składników mienia oraz środków budżetowych

• Podejmowanie uchwał w sprawach

majątkowych gminy np. emitowanie obligacji,
zaciąganie pożyczek i kredytów, tworzenie
oraz sprzedaż spółek i spółdzielni, zbywanie i
dzierżawa nieruchomości gminnych).

Wójt/Burmistrz/Prezydent – organ

wykonawczy

Wybierany na 4 letnią kadencje, w wyborach

powszechnych.

Do zadań należy:
• Przygotowanie projektów uchwały rady gminy.
• Określanie sposobu wykonania uchwał.
• Gospodarowanie mieniem komunalnym.
• Wykonywanie budżetu.
• Zatrudnienie i zwalnianie kierowników

gminnych jednostek.

• Kieruje urzędem gminy i jest zwierzchnikiem

zatrudnionych tam pracowników.

Jest to funkcjonariusz publiczny .
Istnieje możliwość odwołania:
- Wniosek 10 % wyborców, po czym

następuje referendum (ważne gdy
weźmie w nim udział 3/5 liczby biorących
udział w wyborze odwołanego organu)

- Odwołanie przez Prezesa Rady Ministrów

jeżeli rażąco narusza postanowienia
konstytucji lub ustawy.

- W przypadku nieobecności dłuższej niż

30 dni zastępstwo za organ przejmuje
zastępca.

Specyficzna jednostka pomocnicza

gminy to Sołectwo

• Sołectwa ustanawiane są przeważnie na

obszarze wiejskim. W miastach zazwyczaj
jednostkami pomocniczymi są osiedla, dzielnice.

• Organem wykonawczym tej jednostki jest sołtys

wybierany przez zebranie wiejskie.

Zadania:
-realizuje uchwały rady gminy na swoim terenie
-dokonuje poboru podatków: rolnego i leśnego
-zobowiązany jest brać udział w posiedzeniach

rady gminy, jeśli rozpatrywane są sprawy
sołectwa.

Samorząd powiatowy

• Samorząd powiatowy istnieje

w Polsce od 1 stycznia 1999 r.

• Samorząd powiatowy nie jest

uregulowany w Konstytucji.

Rada powiatu – organ stanowiący i

kontrolny

• Wybierana na 4 letnią kadencje
• Liczba radnych zależy od liczby

mieszkańców. W powiatach do 40000
mieszkańców wybieranych jest 15
radnych, oraz po dwóch na każde
następne rozpoczęte 20000
mieszkańców jednak nie więcej niż
29 radnych.

Zadania rady powiatu

• stanowienie prawa miejscowego
• wybór i odwołanie zarządu
• powołanie i odwołanie na

wniosek starosty skarbnika powiatu

• uchwalenie budżetu
• stanowienie o kierunkach działania zarządu

powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z
działalności zarządu, w tym działalności finansowej

• rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu

oraz podejmowanie uchwały o udzielaniu bądź
nieudzielaniu absolutorium dla zarządu z tego
tytułu

Zarząd powiatu na czele ze Starostą

– organ wykonawczy.

Starosta nie jest organem powiatu, jest

organem wewnętrznym rady powiatu.

Zarząd powiatu składa się on z 3 do 5

osób, wybiera go rada powiatu

Zarząd wykonuje chwały rady powiatu a

także wykonuje budżet i prowadzi
politykę finansową. Za wykonanie
budżetu staroście oraz reszcie zarządu
udzielane jest absolutorium.

Zadania zarządu powiatu

• Zadania samorządu powiatowego:
• nadzór nad szkołami ponad gimnazjalnymi, artystycznymi oraz

poradniami psychologiczno-pedagogicznymi

• dbanie o powiatowe biblioteki, muzea, teatry
• opieka nad domami pomocy społecznej
• nadzór nad szpitalami rejonowymi oraz poradniami

specjalistycznymi

• ochrona środowiska w powiecie, usuwanie odpadków
• organizacja komunikacji o zasięgu powiatowym oraz

koordynacja działań komunikacji pomiędzy powiatami;
rejestracja pojazdów oraz wydawanie prawa jazdy

• dbanie o powiatowe drogi
• zapewnienie porządku publicznego oraz bezpieczeństwa

mieszkańców powiatu

Samorząd województwa

• Koncentruje się głównie na

działaniach w regionie.

• Działania samorządu wojewódzkiego

nie mogą naruszać samodzielności
samorządu powiatowego oraz
gminnego.

Zadania samorządu wojewódzkiego:

• nadzór nad szkołami wyższymi, oraz średnimi o

regionalnym znaczeniu

• opieka nad muzeami, bibliotekami oraz teatrami
• nadzór nad specjalistycznymi szpitalami
• prowadzenie pomocy społecznej o regionalnym zasięgu
• ochrona środowiska
• organizacja masowej komunikacji na terenie

województwa

• dbanie o wojewódzkie drogi
• ochrona porządku i dbałość o bezpieczeństwo

mieszkańców.

Sejmik województwa – organ

stanowiący i kontrolny

• Wybierany w wyborach

powszechnych na 4 letnią kadencję.
Składa się z radnych.

• Sejmik województwa obraduje na

sesjach zwołanych przez
przewodniczącego co najmniej raz na
kwartał.

Do zadań sejmiku należą:

• stanowienie aktów prawa miejscowego,
• uchwalanie strategii rozwoju województwa,
• uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego,
• uchwalanie budżetu województwa,
• określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i

podmiotowych z budżetu województwa,

• rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa,
• uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów

dotyczących podatków i opłat lokalnych,

• wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie

wynagrodzenia marszałka województwa,

• podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów

dla uczniów i studentów.

Zarząd województwa – organ

wykonawczy

• W skład Zarządu, liczącego pięć

osób, wchodzi Marszałek jako
przewodniczący, dwóch
wicemarszałków oraz dwóch
pozostałych członków.

• Zarząd wykonuje zadania należące

do samorządu Województwa, nie
zastrzeżone na rzecz Sejmiku i
wojewódzkich samorządowych
jednostek organizacyjnych.

Zadania zarządu

województwa

• wykonywanie uchwał Sejmiku,
• gospodarowanie mieniem Województwa, w tym

wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych
przez Województwo,

• przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu

Województwa,

• przygotowywanie projektów strategii rozwoju

Województwa, planu zagospodarowania
przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich
wykonywanie,

• uchwalanie regulaminu organizacyjnego Urzędu

Marszałkowskiego.

Powoływanie i zadania

marszałka

• Wybierany jest przez sejmik

województwa bezwzględną większością
głosów ustawowego składu sejmiku, a
odwoływany większością 3/5 głosów.
Stanowisko to może zajmować także
osoba spoza składu sejmiku.

• Marszałek województwa organizuje pracę

zarządu oraz urzędu marszałkowskiego,
kieruje bieżącymi sprawami województwa
oraz reprezentuje je na zewnątrz

Marszałek województwa lubelskiego

Sławomir SOSNOWSKI

• Na terenie województwa działa także administracja

rządowa. Przedstawicielem rządu na terenie
województwa jest – wojewoda. Powołuje go
premier na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji. Do jego kompetencji należą
wszystkie sprawy z zakresu rządowej administracji
na obszarze województwa. Wojewoda sprawuje
nadzór nad działalnością organów samorządowych
gminnych, powiatowych i wojewódzkich w zakresie
legalności, celowości rzetelności oraz
gospodarności podejmowanych działań. W zakresie
poprawności prowadzonej polityki finansowej
nadzór nad jednostkami samorządowymi stanowi –
regionalna izba obrachunkowa.