Część 1

Polityka pieniężna

część ekonomicznej polityki Państwa obejmująca decyzje
dotyczące kształtowania podaży pieniądza, w celu
dostosowania jej do potrzeb gospodarki.

W Polsce założenia polityki pieniężnej stanowione przez Rade Polityki Pieniężnej realizuje
Narodowy Bank Polski. Podstawowym zadaniem tej polityki jest utrzymywanie stałości cen.

Od 1998 r. NBP stosuje strategię bezpośredniego celu inflacyjnego.

Cel inflacyjny – prowadzone w wyniku realizacji polityki bezpośredniego celu inflacyjnego
działania zmierzające do utrzymania poziomu inflacji możliwie najbliżej ustalonej wartości.

Inflacja

Inflacja jest do zjawisko długotrwałego wzrostu
średniego poziomu cen gospodarce. Inną jej definicją
może być też długotrwały proces obniżania się
wartości pieniądza w gospodarce. Rozróżniamy:

1) inflację pełzającą-do kilku procent w skali rocznej ( nie
powodującą zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych)
2) inflację kroczącą- z reguły do kilkunastu procent rocznie
(zaczyna się ona wymykać kontroli)

3) inflację galopującą- powyżej 20% (powodującą narastające
zakłócenia w
przebiegu procesów gospodarczych)
4) hiperinflację- kilkadziesiąt %, (załamanie gospodarki)

W celu kształtowania krótkoterminowych stóp
procentowych na rynku pieniężnym NBP wykorzystuje
nowoczesne instrumenty polityki pieniężnej, w tym:

operacje otwartego rynku: transakcje dokonywane z inicjatywy banku
centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i
bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także
emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego.

operacje depozytowo-kredytowe: prowadzone z bankami komercyjnymi z ich
inicjatywy, NBP udziela bankom kredytu lombardowego pod zastaw
skarbowych papierów wartościowych. Kredyt ten umożliwia im pokrywanie
krótkookresowych niedoborów płynności

rezerwę obowiązkową: ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian
płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku międzybankowym

Część 2

Produkt Krajowy Brutto PKB

jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki
wytwórcze zlokalizowane na terenie danego kraju, bez
względu na to, kto jest właścicielem tych czynników
produkcji.

Definicja 1.

jest sumą wydatków na zakup dóbr finalnych,
zrealizowanych przez podmioty gospodarcze,
zlokalizowane na terenie danego kraju.

Definicja 2.

jest sumą wartości dodanej przedsiębiorstw w gospodarce.

Definicja 3.

jest sumą dochodów z czynników produkcji,
osiąganych przez uczestników procesu produkcji.

Jakie czynniki mają wpływ na poziom PKB?

-krańcowa skłonność do konsumpcji

część każdej dodatkowej złotówki dochodu
rozporządzalnego, którą gospodarstwa domowe
chcą przeznaczyć na wzrost konsumpcji)

-krańcowa skłonność do oszczędzania

część każdej dodatkowej złotówki dochodu
rozporządzalnego, którą gospodarstwa domowe
chcą przeznaczyć na wzrost oszczędności.

-udział konsumpcji i akumulacji w PKB,
-udział inwestycji w PKB, oraz wartość mnożnika
inwestycyjnego.

Jak wyglądają przepływy rzeczowe

i przepływy finansowe w
gospodarce?

Dochód narodowy

jest to suma dochodów
wszystkich obywateli oraz
osób prawnych z siedzibą w
danym kraju, uzyskanych z
wykorzystania czynników
produkcji (ziemia, praca,
kapitał), równa całkowitej
wartości wytworzonych
dóbr i usług, pomniejszona
o koszty amortyzacji (czyli
koszty zużycia czynników
produkcyjnych).

PKB BRUTTO – AMORTYZACJA= PKB NETTO

Wpływ ropy naftowej na Inflację i PKB w Polsce

W Polsce spadek cen ropy został osłabiony
przez aprecjację (wzrost wartości) dolara
wobec złotego. Spadek cen w dolarach był
jednak na tyle silny, że mimo osłabienia
złotego, nastąpiło znaczące obniżenie cen
ropy wyrażonych w złotych. Spadek cen ropy
w złotych przełożył się na wyraźny spadek
detalicznych cen paliw w Polsce, choć m.in. ze
względu na znaczący udział kwotowych
podatków pośrednich w detalicznej cenie
paliwa, jej spadek był istotnie mniejszy niż
ropy jako surowca.

Spadek cen paliw ogranicza dynamikę cen konsumpcyjnych w Polsce
także pośrednio, tj. poprzez wpływ na zmniejszenie kosztów
przedsiębiorstw. Niższe koszty przedsiębiorstw – w warunkach
umiarkowanego wzrostu popytu – oddziałują w kierunku spadku cen,
szczególnie w gałęziach, w których koszty paliw stanowią istotną
część wartości
podaży ogółem. Obecnie trudno ocenić, jak silny będzie ostatecznie
wpływ spadku cen ropy na ceny konsumpcyjne w Polsce, bo zależeć to
będzie przede wszystkim od trwałości tego wstrząsu surowcowego.

Część 3

Stopy Procentowe

Stopa procentowa to koszt
kapitału albo inaczej cena,
jaka przysługuje
posiadaczowi kapitału z racji
udostępnienia go innym na
określony czas.
Koszt ten wyrażony jest
zazwyczaj jako procent od
pożyczonej sumy i mierzony
jest w ujęciu rocznym.

Podział stóp procentowych

Mówiąc o stopach procentowych, można mieć na myśli wiele
różnych cen. Przykładowo: stopy banku centralnego (w Polsce są
to: stopa referencyjna, stopa lombardowa, stopa depozytowa
oraz stopa redyskonta weksli – ich wysokość ustala Rada Polityki
Pieniężnej), stopy rynkowe czy też oprocentowanie kredytów i
depozytów udzielanych albo przyjmowanych przez banki
klientom albo od klientów spoza sektora bankowego. 

Najczęściej odnosi się do nominalnych stóp
procentowych, tj. kosztu kapitału wyrażonego
w bieżących jednostkach pieniężnych. Czasem
posługuje się także pojęciem realnej stopy
procentowej

(tj.

stopy

nominalnej

pomniejszonej

o

wartość

inflacji)

oraz

efektywnej

stopy

procentowej

(uwzględniającej

częstotliwość

naliczania

odsetek oraz stopę podatku od zysków
kapitałowych).

Dla jasnego przedstawienia Narodowy
Bank Polski na dzień 2015-03-05
przedstawia stopy następująco:

•

*stopa referencyjna oprocentowanie 1,50

•

*stopa lombardowa 2,50

*stopa depozytowa 0,50

*stopa redyskonta weksli 1,75

Stopę procentową ustalają banki i określa ona, jaką
sumę należy zapłacić za udzieloną przez niego pożyczkę
lub jaką kwotę płaci bank klientowi za to, że
przechowuje on swoje oszczędności w tym banku. Stopa
procentowa w bankach komercyjnych oscyluje wokół
poziomu ustalonego przez bank centralny. Jeżeli stopa
procentowa wzrasta, to maleje popyt na kredyty, a
wzrasta skłonność do oszczędzania i odwrotnie.
Ustalanie przez bank centralny stopy procentowej jest
jednym ze sposobów realizacji polityki monetarnej kraju.
Wzrost stopy procentowej powoduje, że pieniądz
odpływa z rynku do banków, co oznacza, że podaż
pieniądza maleje i zmniejsza się ryzyko inflacji.

Obniżanie stóp procentowych

Kredyty: Jeśli Rada Polityki Pieniężnej
obniża stopy procentowe, zmniejsza
to koszt po jakim banki komercyjne
pożyczają pieniądze od banku
centralnego. Za tym idzie spadek
kosztu, po jakim banki komercyjne
udzielają pożyczek i kredytów
zwykłym klientom. Upraszczając:
obniżki stóp procentowych oznaczają
w dalszym przełożeniu tańsze i
łatwiej dostępne kredyty dla ludzi i
przedsiębiorców.

Oszczędności: Obniżanie stóp procentowych powoduje, że
banki oferują niższe oprocentowanie lokat i rachunków, na
których trzymamy pieniądze. Tym samym obniżenie stopy
przez NBP sprawia, że nasze oszczędności w bankach, jeśli
są trzymane na rachunku z oprocentowaniem, będą w skali
rocznej przynosić mniejsze zyski.

Podwyższanie stóp procentowych

Kredyty: Im wyższe stopy procentowe
ustalane przez NBP, tym wyższe będą
stopy w bankach komercyjnych. Czyli:
im wyższe stopy, tym wyższe koszty
wzięcia kredytu i jego wyższe
oprocentowanie. Warto przy tym
podkreślić, że wyższe
oprocentowanie często
automatycznie oznacza bardziej
rygorystyczne warunki przyznawania
kredytów i spadek liczby udzielanych
pożyczek. .

Oszczędności: Im wyższe stopy procentowe, tym wyższe
oprocentowanie lokat, na których trzymamy pieniądze.
Oznacza to tyle, że wzrost stóp procentowych sprzyja
oszczędzaniu i sprawia, że z lokat i innych tego typu
rachunków możemy czerpać większe zyski w postaci
odsetek od oszczędności.

Część 4

Fundusze Europejskie

Fundusze Europejskie zwane funduszami unijnymi wiążą się nieodzownie z unią
europejską. Unia europejska to wspólnota 28 państw członkowskich znajdujących się
na różnym poziomie rozwoju, mierzących się z różnymi wyzwaniami. Budżet unii jest
wspólny, przeznaczony dla rozwiązywania wspólnych problemów.

Dzięki wspomnianym funduszom europejskim poprzez politykę spójności , wyzwania te
mogę być wspólnymi siłami przezwyciężane, wzmacniana jest gospodarka państw
członkowskich, minimalizowane jest bezrobocie. Jednym z głównych celów jest pomoc i
zmniejszenie różnic uboższych krajów i rejonów co w efekcie zwiększa siłę całej unii na
globalnym rynku.

Wszystkie wydatki z budżetu są ściśle zaplanowane i spójne z zaplanowaną strategią.
Szczegóły zwane WRF czyli Wieloletnimi Ramami Finansowymi określane są nie rzadziej
niż co 5 lat, w tej chwili określa je dokument Europa 2020.

Pieniądze budżetu nie biorą się znikąd. Są to dochody pochodzące z państw
członkowskich i jest zbliżony do 1% całego dochodu narodowego brutto Unii.

Wydawanie
unijnych
funduszy

Wydawanie pieniędzy jest kontrolowane przez dane instrumenty
finansowe i programy.

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Głownie oparty na wzmacnianiu
spójności gospodarczej, społecznej i terytorialny UE jako jednej całości. Celem jest
zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju różnych rejonów Unii.
2. Europejski Fundusz Społeczny. Głownem celem jest walka z bezrobociem.
Pomoc dla rejonów i grup społecznych zagrożonych ubóstwem oraz dla młodych
ludzi wchodzących na rynek pracy.
3. Fundusz spójności- Ma za zadanie zredukowanie różnic gospodarczych i
społecznych, zrównoważenie rozwoju uboższych regionów. Przeznaczony dla
Państw w gdzie dochód narodowy brutto na mieszkańca wynosi mniej niż 90%
średnie w UE.
4. Europejski Fundusz Rolny. Ten fundusz wspiera rozwój obszarów wiejskich.
5. Europejski fundusz Morski i Rybacki wspiera rybołówstwo.

Reszta wydatków jest przeznaczona na cele specjalne, a także dla krajów
kandydujących do UE.

Zasady działania
funduszy
europejskich

-Zasada partnerstwa. Współpraca ma odbywać się między Komisją
Europejską a władzami krajowymi i lokalnymi a także z partnerami
gospodarczymi i społecznymi.
-Zasada dodatkowości. Działania UE nie powinny zastępować działań
krajowych ale je wzbogacać.
-Zasada subsydiarności. Instytucje unijne wyższego szczebla mogą
podejmować realizację tylko wtedy gdy cele nie mogą zostać zrealizowane
przez regiony i władze niższego szczebla.
-Zasada decentralizacji. Ma na celu wzmocnienie samorządów
regionalnych i lokalnych w
wykorzystywaniu funduszy.
-Zasada koncentracji. Pomoc funduszy ma być skoncentrowana na
określonych celach i priorytetach.
-Zasada programowania. Przeznaczenie funduszy na trwałe rozwiązania,
dobrze zaplanowane na wieloletniej przestrzenni rozwoju gospodarczego.
-Wymiar terytorialny. Wsparcie rozwoju całych dużych terytoriów
powiązanych ze sobą podobnymi cechami społecznymi i gospodarczymi i
jednolitymi celami rozwoju.

Polityka horyzontalna – strategia
Europa 2020

Zrównoważony rozwój- Dbałość aby rozwój nie odbywał się kosztem
środowiska naturalnego.

Równość szans- Zwrócenie uwagi na równe traktowanie kobiet i
mężczyzn. Bez dyskryminacji ze względu na wiek, pochodzenie,
religię, niepełnosprawność.

Społeczeństwo informacyjne- Rozpowszechnienie nowoczesnych
technologii informacyjnych w życiu każdego obywatele,
przedsiębiorcy czy administracji publicznej.

Ogólnie w okresie 2014-2020 planowane jest zainwestowanie 960
mld euro.
Wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konkurencyjność - 13%
wydatków,
Spójność gospodarcza 36%,
Zrównoważony wzrost i zasoby naturalne 36%,
Inne 15%.

Część 5

Handel Zagraniczny

Handel był od zarania dziejów związany z wymiana
towarów. Jak donoszą źródła historyczne przyczynił się
do rozwoju gospodarczego wielu państw na świecie.
Handel zagraniczny, czyli relacja miedzy eksportem —
wysyłaniem towarów, a importem — sprowadzaniem
towarów, jest współcześnie powiązany z podziałem
pracy i wysoką specjalizacją produkcji dóbr. Takie
założenia handlu międzynarodowego pozwalają na
maksymalnie efektywne wykorzystywanie
posiadanych dóbr bądź usług, przy założeniu iż
państwo prowadzi właściwą politykę handlową.

Bardzo często zagraniczna wymiana handlowa to wyznacznik
dobrobytu państwa, często stanowi impuls do rozwoju gospodarki.
Handel zagraniczny stwarza możliwość korzystania z wielu rożnych
usług, kupowania towarów po konkurencyjnych cenach przy szerokiej
skali świadczonych dóbr dla konsumentów.

Na rozwój handlu zagranicznego w Polsce wpływają różne czynniki —
przede wszystkim prowadzona polityka władz państwowych, które
wyznaczają kierunek wymiany handlowej, popyt na określone dobra
czy usługi oferowane na rynkach, zapotrzebowanie polskiej gospodarki
na towary wymagane do rozwoju poszczególnych sektorów. To od
władz państwa zależy w jakim kierunku będzie zmierzać handel
zagraniczny, gdyż jeszcze do niedawna wszystkie towary podlegające
wymianie handlowej — eksportowi, były obarczone cłem, czyli
specjalną opłatą pobieraną na granicy, co stanowiło dodatkowe źródło
wpływów do budżetu państwa.

Polityka handlu zagranicznego wymaga czasem
wielu interwencji ze strony państwa, by zapewnić
wpływy z eksportu, jednocześnie utrzymując
miejsca pracy ale też w dobie gospodarki rynkowej
nie wprowadzać sztucznej konkurencji, a czasem
monopolu. Zatem prowadzona polityka wymiany
handlowej musi być ukierunkowana na
konsumentów, zapewniając im możliwość kupna
towarów po jak najniższej cenie, a także mieć na
uwadze interesy własnego sektora przemysłu.

Polska gospodarka miała zarówno okresy nadwyżki eksportu nad
importem (saldo bilansu handlowego dodatnie), jak i odwrotnie.
I tak w latach 70. obserwowano przewagę importu nad eksportem,
co było wywołane koniecznością szybkiej modernizacji polskiej
gospodarki. Z kolei lata 80. to dalsze pogłębianie się kryzysu w
handlu zagranicznym. Następnie w latach 90. po zmianach
politycznych w Polsce otwarły się zachodnie rynku zbytu co spowodowało
ograniczenie wymiany handlowej ze wschodem. Wówczas bilans handlu zagranicznego był
ujemny, co powodowało wzrost długu zagranicznego Polski. Po roku 1990 wprowadzono
gospodarkę rynkową. Szereg działań podjętych przez polskie władze miał na celu
wprowadzenie Polski na nową drogę przemian ustrojowych, co wiązało się z koniecznością
prywatyzacji wielu zakładów przemysłowych i fabryk, pozostających w rękach skarbu
państwa, a zmiany społeczno-gospodarcze i polityczne spowodowały wzrost znaczenia
sektora prywatnego. Inne ważne zjawiska jakie wówczas miały miejsce to postępujący proces
starań Polski o przyjęcie do największej organizacji gospodarczej w Europie — struktur Unii
Europejskiej, co zaważyło na kierunkach rozwoju polskiej gospodarki.

Początki wprowadzania gospodarki rynkowej były bardzo trudne, często wywoływały fale
krytyki;
doszło do zmiany głównych kierunków wymian międzynarodowych ze wschodniej –blok
byłych
państw ZSRR, na zachodnią — wysokorozwinięte Unii Europejskiej. Pojawiło się zjawisko
inflacji. tj. bardzo szybki wzrost cen, która doprowadziła do spadku wartości polskiej złotówki,
co zachwiało wymianę towarową. Wszystkie te czynniki w rezultacie doprowadziły do spadku
PKB w całej polskiej gospodarce, co oznaczało zła sytuację mieszkańców Polski. Ale po kilku
latach od wprowadzania zmian sytuacja ulegała znacznej poprawie, doszło do wzrostu PKB,
inflacja zaczęła spadać, a sektor prywatny zaczął się bardzo dobrze rozwijać. 2004 rok
przyniósł wiele
zmian dla polskiej wymiany międzynarodowej, w głównej mierze ma to związek z
wstąpieniem Polski do struktur UE, co oznaczało likwidację barier celnych wewnątrz Unii,
swobodny przepływ towarów i usług, ale także konieczność zabiegania o rynki zbytu poprzez
konkurencyjność produkowanych towarów.