POZYCJA
ZAWODOWA
KOBIET I MĘŻCZYZN

W POLSCE

ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNE

WSH TWP Szczecin 2011/212

Ćwiczenia prowadzone przez

dr R.L.

POZYCJA ZAWODOWA KOBIET
I MĘŻCZYZN W POLSCE



UDZIAŁ KOBIET W RYNKU PRACY



POZYCJA EKONOMICZNA KOBIET
i MĘŻCZYZN W POLSCE



KOBIETA - DZIECKO – a ASPIRACJE
ZAWODOWE



WSPÓŁCZESNY OBRAZ MĘŻCZYZNY
w POLSCE

UDZIAŁ KOBIET W

RYNKU PRACY

*

UDZIAŁ KOBIET W RYNKU
PRACY



Pozycja kobiet na rynku pracy w Polsce wciąż pozostawia wiele do

życzenia.



Nasz kraj zajmuje

26 miejsce

spośród 34 państw europejskich

zbadanych w rankingu oceniającym sytuację kobiet na rynku pracy,

przygotowanym przez ośrodek badawczy Economist Intelligence Unit.



Wyniki badania wskazują, że paniom najlepiej pracuje się w Szwecji,

Belgii, Norwegii, Finlandii i Niemczech.



Na końcu rankingu znalazły się m.in. Ukraina, Serbia, Mołdawia i Rosja.



W przeprowadzonym badaniu pod uwagę wzięto m.in. politykę rządu,

dostęp do źródeł finansowania, wykształcenie i szkolenia, prawny

i społeczny status kobiet oraz otoczenie biznesowe.

KOBIETA NA RYNKU
PRACY



„Sytuacja kobiet na europejskich rynkach pracy jest zróżnicowana. Pogląd,

iż kobiety są mniej aktywne od mężczyzn powoli się zmienia. Nadal jednak

w przypadku kobiet istnieje większe ryzyko znalezienia się w niekorzystnej

sytuacji na rynku pracy. Kobiety, które utraciły posadę są obarczone większym

ryzykiem nie znalezienia pracy niż mężczyźni, bowiem wielu pracodawców

postrzega je jako mniej dyspozycyjne, na przykład z powodu łączenia pracy

zawodowej z obowiązkami rodzinnymi. Kluczowe więc stają się działania w ramach

aktywnej polityki pracy, które zmierzają do poprawienia sytuacji kobiet na rynku

pracy, np. dostępność do usług opiekuńczych (żłobki, przedszkola), wprowadzenie

elastycznych form zatrudnienia z zachowaniem ochrony zatrudnienia i dochodów

czy odpowiednich systemów urlopowych”.

Fiona Harvey Szef ds. Rozwoju CIMA (Chartered Institute of Management Accountants) w Polsce.

UDZIAŁ KOBIET W RYNKU
PRACY



Od najmłodszych lat kobieta jest przygotowywana
do pełnienia skutecznie roli żony i matki.
Jest

to

szczególnie

widoczne

w

społeczeństwach

tradycyjnych,

z

charakterystycznymi

tendencjami

patriarchalnymi (np. świat muzułmański, Afryka, Ameryka
Południowa, ale także np. wysoko rozwinięta Japonia).

W nowoczesnym świecie Zachodu tak już często nie jest.
Coraz częściej uważa się tam, że kobieta ma takie samo
prawo do edukacji, pracy zawodowej i kariery jak mężczyzna.
Tym samym nie wpaja się jej często wspomnianych
tradycyjnych poglądów i zasad.
Zgodnie z wymaganiami ról podstawowych kobieta „idealna”
ma naturę raczej ugodową niż nastawioną na konkurowanie
(charakterystyczne dla mężczyzn).

POLSKA A EUROPA

W krajach Europy Zachodniej kobiety stanowią przeważający

odsetek absolwentów studiów wyższych, coraz częściej obejmują

również kierownicze stanowiska nie tylko w małych lub średnich

firmach, ale również międzynarodowych korporacjach.

W Polsce kobieta na rynku pracy ma sytuację trudniejszą

niż mężczyzna. Według kwartalnej informacji o aktywności

ekonomicznej ludności opracowanej przez GUS, w I kwartale 2010r.

wśród osób biernych zawodowo przeważały kobiety.

Prawie połowa z nich (44,8 proc.) była w wieku produkcyjnym,

czyli między 18, a 59 rokiem życia. Większość kobiet biernych

zawodowo to kobiety posiadające niski poziom wykształcenia.

KOBIETA NA RYNKU
PRACY



„Przed rządami wielu europejskich państw, w tym
Polski, stoi wyzwanie, aby wyeliminować nierówności
płci w zatrudnieniu i ułatwić kobietom i mężczyznom
godzenie

życia

zawodowego

i rodzinnego. Dlatego tak ważne jest wprowadzanie
inicjatyw i programów, które maja na celu
wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn na rynku
pracy, bowiem im więcej w danym kraju osób pracuje,
tym wyższy jest wzrost gospodarczy. Pozytywnym
sygnałem są dane pochodzące z raportu Komisji
Europejskiej Równość kobiet i mężczyzn – rok 2010,
które mówią, że udział kobiet w rynku pracy i ich
wkład we wzrost gospodarczy UE od 1995 roku wzrósł
o jedną czwartą”.

FionaHarvey.

KOBIETA NA RYNKU
PRACY



Zgodnie z wymaganiami ról podstawowych kobieta

„idealna” ma naturę raczej ugodową niż nastawioną na

konkurowanie

(charakterystyczne

dla

mężczyzn).

Częściej skupia się wychowywaniu dzieci niż na

rządzeniu (manipulowaniu).



Mimo, że jej działania nie zawsze realizowane są w

domu,

to jednak są zazwyczaj nakierowane na sprawy

domowe - przynajmniej rodzina i jej oczekiwania brane

są

pod

uwagę.

W takim ujęciu kobieta jest raczej „pomocnikiem”

mężczyzny,

twórczynią

i

strażniczką

ogniska

domowego.

KOBIETA NA RYNKU
PRACY



O ile kobieta już pracuje, to lepiej wywiązuje się ze
swoich

obowiązków

w

zawodach

nieco

nawiązujących do jej domowych zadań i ze
wspomnianą powyżej „kobiecością”.



Tym można tłumaczyć, że niektóre zawody mają
typowo kobiecy charakter (np. przedszkolanki,
opiekunki do dzieci, pracownice pomocy społecznej,
pielęgniarki itp.). Mężczyźni także pojawiają się w
tych zawodach, ale rzadziej.



Mężczyźni – w większości - nie są tak ograniczani
przez rolę rodzicielską i dlatego pełniej uczestniczą w
świecie poza domem i w życiu zawodowym. Z uwagi
na to można stwierdzić, że rola mężczyzny to
głównie rola żywiciela, który realizuje się w życiu
zawodowym.

MOIM ZDANIEM …

Marcin, l.26, wyższe wykształcenie, w

wolnym związku.

Magda, l.29, wyższe wykształcenie,

w wolnym „stałym związku.

„Wydawać by się mogło, że pewne zawody
są nieatrakcyjne dla danej płci (kierowcy
ciężarówek, mocno fizyczne zawody czy
typu programista (uważane za zawody dla
nerdów kontra wymienione wyżej zawody
czy zawody, w których pomaga empatia
(uważana za przypadłość kobiet). Nie wiem
czy dyskryminacją można nazwać odmowę
przyjęcia filigranowej kobiet do noszenia
cegieł w miejsce dobrze zbudowanego
mężczyzn (i w drugą stronę, wolałbym, żeby
moim dzieckiem opiekowała się jakaś miła
pani niż wytatuowany mięśniak). Poprzednie
zdanie świadczy, że wszyscy poddajemy się
stereotypom i dyskryminujemy innych.
Myślę, że zamiast zacierać różnice warto je
uwypuklać i wykorzystywać jako nasze silne
strony w zajęciach do których mamy lepsze
predyspozycje i nie chodzi mi tutaj o
„kobiety do garów”.

Pozycja zawodowa kobiet

„Uważam, ze pomimo coraz
szerszych

kampanii

przeciwko

dyskryminacji

kobiet w miejscach pracy, a
w szczególności w procesie
rekrutacji,

nadal

istnieje

problem „innego spojrzenia”
na kobietę - matkę jako
przyszłego pracownika.
Co

do

wykorzystanych

zawodów – coraz mniej
pozostaje

obszarów,

w

których

kobieta

–

pracownik

nie

próbowała

swoich sił”.

(Nerd – pochodzące z języka angielskiego
negatywne określenie osoby pasjonującej się
naukami

ścisłymi,

informatyką,

grami

komputerowymi).

POZYCJA EKONOMICZNA

KOBIET I MĘŻCZYZN

*

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET



Praca kobiet jest wykorzystywana, ale ich interesy niedostatecznie
zabezpieczane. Być może rozwiązania proponowane przez organizacje
kobiece (np. „emerytura” dla kobiet nie pracujących zawodowo a
zajmujących się wychowywaniem dzieci) nie są doskonałe i mogą być
zakwestionowane z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej.



Jednak z drugiej strony, scenariusz prezentowany czasem
w

czasopismach

kobiecych

-

w

ramach

dyskusji

o rolach społecznych kobiet i godzeniu pracy zawodowej
z obowiązkami domowymi., w którym kobieta zostaje sama, po
dwudziestu latach małżeństwa, z dzieckiem (dziećmi), marnymi
alimentami, bez środków do życia, bez ubezpieczenia i składki
emerytalnej, bez zawodu, bez kwalifikacji dającej jakiekolwiek szanse
na rynku pracy - jest scenariuszem tragicznym ale, jak wynika z
doświadczeń społecznych – prawdziwym, zdarzającym się wcale
nierzadko.



Niemal 6 milionów kobiet w Polsce pracuje tylko w domu. Świadczy to
o

tym,

że

mimo

zmian

społecznych

w znacznej części społeczeństwa utrzymują się ciągle tradycyjne
tendencje, z jasnym podziałem ról małżonków.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET



Następujące zmiany społeczne związane z rozwojem
cywilizacyjnym człowieka (globalizacja) wpłynęły także na
zasady egzystencji kobiet.



Już w XIX wieku feministki wskazywały, że konieczność
nagięcia się do narzuconych wzorców patriarchalnego
systemu społecznego ograniczała zdolności i aspiracje
kobiet. Ze zróżnicowania płci wynikała istotna nierówność –
brak w życiu społecznym, gospodarczym, kulturalnym
miejsca

na

zrealizowanie

ambicji

„uczestniczenia”,

„tworzenia”, „decydowania” itd.



Wszystkie „wartościowe”, godne uznania, przynoszące sławę,
pieniądze, władzę sfery – polityka, gospodarka, edukacja,
nawet sztuka w znacznym zakresie są ciągle „męskie”.



Doskonale podkreśla to stwierdzenie R. Duelli-Klen – mimo,
że kobiety stanowią połowę populacji świata i wykonują 2/3
godzin pracy, to otrzymują tylko 1/10 dochodu świata
i posiadają mniej niż 1/100 własności świata.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



Według danych GUS z 2010 r. w Polsce pracuje 70% mężczyzn
i 61,8% kobiet w wieku produkcyjnym. Proporcje zmieniają się, gdy mowa
o pracownikach, którzy mają dzieci.



Z raportu Eurostatu wynika, że zatrudnionych jest 90% Polaków
w wieku 24-54 lata posiadających dwójkę dzieci i tylko 70% Polek.



Sytuację ma zmienić uchwalona niedawno tak zwana ustawa żłobkowa.
Dzięki rządowym pieniądzom z programu „Maluch 2011", w Warszawie
powstanie 299 nowych miejsc w żłobkach, w Wielkopolsce – 330, w Łodzi
– 50, a w Krakowie – 30.



W Polsce do żłobków chodzi tylko 2,5% najmłodszych dzieci, więc wiele
jest jeszcze do zrobienia. Według planów Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej do końca 2011 r. w całej Polsce ma powstać 10 tys. nowych
miejsc

w

placówkach

opieki

nad

najmłodszymi,

a w następnych dwóch latach kolejne 30 tys. za 150 mln zł.



We Francji – jedynym dużym kraju UE, gdzie nie występuje ani problem
demograficzny, ani dyskryminacja kobiet na rynku pracy – pracuje 78%
kobiet z dwójką dzieci. Również w tym kraju 50% dzieci w wieku do lat
trzech jest objętych instytucjonalną opieką.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



W 2009 r. 65% wszystkich absolwentów studiów licencjackich i
magisterskich stanowiły kobiety.



W latach 2000-2009 liczba absolwentów uczelni wyższych płci
żeńskiej wzrosła o 71%. O ile w 2000 r. na rynku pracy pojawiło
się 166 tys. absolwentek, o tyle w 2009 r. było ich już 284,5
tys. Wzrost liczby mężczyzn kończących studia wyższe był
nieco niższy i wyniósł 65%.



Przewaga kobiet na uczelniach wyższych nie dotyczy
wszystkich kierunków studiów. Największy udział procentowy
kobiet odnotowują takie kierunki, jak opieka społeczna (94%)
oraz medycyna (82%).



Kobiety stanowią także ponad 70% absolwentów kierunków
humanistycznych,

pedagogicznych,

biologicznych

oraz

związanych z dziennikarstwem.

... i zarabiają mniej niż mężczyźni

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



Jak wynika z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, w 2010 r.

kobiety na wszystkich szczeblach zarządzania zarabiały mniej

niż mężczyźni. Różnica sięgała od 330 zł miesięcznie w

przypadku pracowników szeregowych, do 3 000 zł w

przypadku stanowisk dyrektorskich.



(min przeprowadzone przez firmę Sedlak&Sedlak we współpracy

z „Gazetą Wyborczą”, wykazuje, iż Polki na wszystkich

szczeblach zarządzania

zarabiały mniej niż mężczyźni).



Różnica sięgała od 330 zł brutto miesięcznie w przypadku

pracowników szeregowych, do 3000 zł brutto w przypadku

stanowisk dyrektorskich.

POZYCJA EKONOMICZNA



Wśród 1 286 menedżerów zasiadających w 2009 r. w zarządach

spółek giełdowych były tylko 152 kobiety (11,8%). Podobnie było w

przypadku rad nadzorczych, gdzie ich udział oscylował w granicach

12%. Kobiet nie tylko było zdecydowanie mniej, ale także

otrzymywały

niższe

wynagrodzenia.

W przypadku zarządów różnica sięgała 160 tys. zł!



Należy zauważyć, że jest to badanie internetowe, które z racji

technologii częściej dociera do osób skomputeryzowanych,

statystycznie wykształconych wyżej niż przeciętna krajowa,

posiadających

regularny

dostęp

do

Internetu

i częściej zajmujących średnie i wyższe stanowiska.

W tak profilowanej grupie respondentów różnice będą mniejsze,

niestety, pomimo niskiego wskaźnika GPG, Polska najwyraźniej ma

problem

z równością płac.

WŚRÓD KOBIET JEST
WIĘCEJ BEZROBOTNYCH



W 2010 r. stopa bezrobocia wśród kobiet wyniosła 10%.



W przypadku mężczyzn wskaźnik ten był niższy.



Z kolei współczynnik aktywności zawodowej kobiet osiągnął poziom
49%.



Dla mężczyzn wskaźnik ten wynosi 65%, co oznacza, że znacznie
więcej mężczyzn jest aktywnych zawodowo. Udział pracujących
pań w ogólnej liczbie mieszkanek Polski wyniósł 44%.



Ten tzw. wskaźnik zatrudnienia wśród panów okazał się również
znacząco wyższy (59%).



Kobiety w porównaniu z mężczyznami pracują krócej średnio
o 4 lata. Szybciej także przechodzą na emeryturę.



Ustawowy wiek emerytalny kobiet to 60 lat, mężczyzn – 65 lat. Jak
podaje Eurostat, przeciętny wiek, w którym Polacy faktycznie
przechodzą na emeryturę to w przypadku pań 57 lat, w przypadku
panów – 61 lat. Przeciętny wiek dla UE, w którym kobiety
opuszczają rynek pracy to 60,8 lat, w przypadku mężczyzn – 62
lata.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



Kobiety lubią być niezależne



WEDŁUG BADAŃ EUROSTATU Eurostatu, wśród ponad 200 milionów

gospodarstw domowych, które funkcjonowały w 2009 roku w 27 krajach

Europy, aż 17% prowadzonych było samodzielnie przez bezdzietne

kobiety (tylko 13% przez bezdzietnych mężczyzn).



Najwięcej samodzielnych kobiet mieszka w Finlandii, która jednocześnie

ma najniższy udział gospodarstw prowadzonych przez samotne matki

(1,5%) i w której Dzień Matki jest świętem obchodzonym

z podniesionymi na masztach flagami narodowymi.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET IMĘŻCZYZN



Równie wysokie udziały gospodarstw prowadzonych samodzielnie

przez kobiety znajdziemy na Litwie i w Niemczech (21%) czy

w Austrii i Francji (20%). Prowadzenie niezależnego gospodarstwa

domowego najmniej popularne jest wśród kobiet na Cyprze (9%

domów), w Hiszpanii, na Malcie oraz w Portugalii (po 11%).



Jednak we wszystkich 27 krajach Europy odsetek kobiet

mieszkających samodzielnie jest wyższy niż samodzielnie

żyjących mężczyzn. W Polsce stosunek ten wynosi 2,2 przy

14,2%

udziale

kobiet

i

6,4%

mężczyzn.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



Wynagrodzenia zupełnie różne



Kobiety są bardziej skłonne od mężczyzn do
podejmowania wyzwań wynikających z prowadzenia
samodzielnego finansowo gospodarstwa domowego,
związanych z ponoszeniem kosztów zakupu lub
wynajmu

mieszkania,

jego

urządzeniem

i utrzymaniem.



Tymczasem według GUS Polki są statystycznie
bardziej zagrożone ubóstwem ze względu na różne
czynniki – wskaźnik zagrożenia ubóstwem wyniósł
17,4% dla kobiet i 16,4% dla mężczyzn, choć
potencjalna głębokość ubóstwa w wypadku kobiet jest
o ok. 9% niższa niż w wypadku mężczyzn.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



Według Eurostatu Europejki w 2008 r.
zarabiały 17,5% mniej niż mężczyźni,
a różnica wynagrodzeń ze względu na
płeć (Gender Pay Gap – GPG) była dość
wysoka
w krajach skandynawskich,
Niemczech i Wielkiej Brytanii (Finlandia -
20%, Wielka Brytania: 21,4%, Niemcy:
23,2%),
a stosunkowo niska w Polsce (9,8%),
Portugalii (9,2%), we Włoszech (4,9%) i na
Malcie (8,6%).

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



Kobiety w Polsce znajdują się w dużo mniej korzystnej
sytuacji. W UE wskaźniki ilustrujące sytuację polskich
kobiet na rynku pracy wyraźnie obrazują pogorszenie się
ich pozycji.



Dotyczy to zarówno aktywności zawodowej Polek (wskaźnik
aktywności zawodowej kobiet spadł w Polsce poniżej 50%),
poziomu bezrobocia, jak i poziomu wynagrodzenia za pracę
czy stopnia feminizacji zawodów. Przyczyny tego stanu
rzeczy tkwią zarówno w historii polskiego rynku pracy, jak i
rozwoju współczesnych instytucji odpowiedzialnych za
definiowanie sytuacji kobiet w Polsce.



Wykształcenie bardzo pomogło kobietom w dostępie do
lepszego zatrudnienia.

W dużej liczbie krajów uprzemysłowionych udział kobiet
w lepszym zatrudnieniu względnie szybko wzrasta.

POZYCJA EKONOMICZNA
KOBIET I MĘŻCZYZN



Zjawisko to częściowo jest zaciemniane przez
segregację

zawodową,

która

wydawała

się wskazywać, że nic się nie zmieniło.



W rzeczywistości ta pozorna stabilność zawiera dwie
przeciwstawne tendencje - dostęp coraz większej liczby
kobiet do zatrudnienia na wysokim szczeblu
z jednej strony, a z drugiej - wzrastająca feminizacja
w dużym zakresie stanowisk podrzęd nych w biurach
i w usługach, rozwijających się wskutek zmian
w gospodarce.



Od lat, w wielu krajach wysoko rozwiniętych
praktycznie standardem jest, że kobiety podejmują
studia medyczne, prawnicze, w dziedzinie księgowości
i handlu, które to kierunki studiów stanowiły uprzednio
głównie przywilej mężczyzn.

NAJBOGATSI POLACY W
2011 ROKU



1.

Jan

Kulczyk

-

8,5

mld

złotych

Przedsiębiorca już po raz trzeci jest liderem listy "Wprost". Inwestuje w
energetykę,

infrastrukturę

(fragment

A2

Nowy Tomyśl-Świecko), surowce. Właściciel firm Kulczyk Holding, Kulczyk
Investments. Pierwszy kapitał na rozpoczęcie interesów Jan Kulczyk
otrzymał od ojca. Za te pieniądze założył w 1981 polonijną firmę
handlową – Interkulpol, jedną z pierwszych firm zagranicznych
powstałych

w

Polsce

po

II

wojnie

światowej.

2.

Zygmunt

Solorz-Żak

-

7,9

mld

złotych

Właściciel kilku przedsiębiorstw działających na rynku mediów
i finansów, m.in. platformy telewizyjnej Cyfrowy Polsat. Jedną
z części grupy kapitałowej Solorza-Żaka jest także Invest Bank.

3.

Leszek

Czarnecki

-

7,57

mld

złotych.

Biznesmen z Wrocławia, inżynier, doktor ekonomii. Od 2002 tworzy grupę
spółek Getin Holding S.A., zajmujących się działalnością na rynku usług
bankowych,

ubezpieczeniowych

i leasingowych.
Prywatnie od 2008 roku mąż dziennikarki Jolanty Pieńkowskiej.

NAJBOGATSI POLACY W
2011 ROKU



4.

Michał

Sołowow

-

6

mld

złotych

Jest znaczącym akcjonariuszem następujących firm giełdowych:
Synthos (branża chemiczna), Cersanit (ceramika sanitarna i płytki
ceramiczne), Echo Investment (działalność developerska),
Barlinek (producent deski podłogowej). W maju 2008 roku
nastąpiła

fuzja

Cersanitu

z innym notowanym na GPW producentem płytek ceramicznych –
firmą Opoczno.
Biznesmen

jest

także

kierowcą

radiowym.

5. Roman i Grażyna Karkosikowie - 3,56 mld złotych.
Przedsiębiorcy, inwestorzy giełdowi. W sierpniu 2005 byli
większościowymi akcjonariuszami spółki Boryszew, kontrolowali
także giełdowe spółki: Impexmetal, Skotan, Alchemia i Hutmen.
Pod koniec roku 2006 Roman Karkosik zdecydował się zostać
głównym udziałowcem KS Toruń Unibax S.A. i sponsorować
toruński żużel. Drużyna od sezonu 2007 występuje pod nazwą
Unibax

Toruń.

NAJBOGATSI POLACY W
2011 ROKU



6. Jerzy Starak - 2,7 mld. złotych

7. Rodzina Wejchertów - 2,42 mld złotych

8. Dariusz Miłek - 1,97 mld złotych

9. Grażyna Kulczyk - 1,85 mld złotych

10. Tadeusz Chmiel - 1,8 mld złotych

...

14. Aleksander Gudzowaty (1,4 mld złotych)

28. Mariusz Walter (850 mln złotych)

29. Ryszard Krauze (815 mln złotych)

69. Roman Kluska (300 mln złotych)

RANKING NAJBOGATSZYCH
POLAKÓW



http://100najbogatszychpolakow.forbes.p
l/



http://biznes.onet.pl/lista-najbogatszyc
h-polakow,18858,4506363,1,fotoreportaze-
detal-galeria

MOIM ZDANIEM …

Marcin, l.26, wyższe wykształcenie, w

wolnym związku.

Magda, l.29, wyższe wykształcenie,

w wolnym „stałym związku.



„Bez podawania źródeł - badania wskazują nadal
dysproporcję w zarobkach kobiet KOB) i mężczyzn
(MEN) spowodowaną stereotypowym
postrzeganiem przez pracodawców przymiotów
KOB i MEN (no i chyba przede wszystkim strach
przed ciążą – czyli utratą wdrożonego pracownika).
Ponadto widać też różnicę w zasiedleniu
konkretnych zawodów. KOB dominują raczej w
zawodach słabiej płatnych (opiekun,
przedszkolanek, pielęgniarka etc). Wśród rad
zarządów częściej spotykani są MEN, np. w
Niemczech (chyba) próbuje się temu
przeciwdziałać przez parytety w dużych firmach
(one z kolei protestują, że mają brać słabiej
przygotowanych kandydatów tylko dlatego, że są
kobietami). Mimo, że to raczej kobiety mają lepiej
rozwinięte zdolności (nie pamiętam tego słowa ale
chodzi o to, że kobiety lepiej mogą sterować grupą
(ale to zależy od typu zadań postawionych przed
zespołem) niż MEN (tak jak MEN mają z kolei lepszą
wyobraźnię przestrzenną). Ogólnie wydaje mi się,
że tutaj gorzej mają kobiety. W przypadku zawodu
wymagającego większych kwalifikacji, bycia na
czasie z branżą w przypadku gdy powróci z urlopu
macierzyńskiego i straci prace może być jej bardzo
ciężko wrócić na rynek (po x latach przerwy)”.



 

Pozycja ekonomiczna kobiet
i mężczyzn.

„Pozycja ekonomiczna kobiet i mężczyzn
charakteryzuje się pewną dysproporcją.
Mężczyzna ma „lżejszą” drogę czy to
awansu – cz pozyskania pozycji w
miejscu, w którym pracuje. Nadal
zdarzają się przypadki , gdy kobieta
wykonując tą samą pracę jest – albo
traktowana inaczej lub jej wynagrodzenie
jest niższe, niż gdyby wykonywał ją
mężczyzna.

Jednak

zauważyłam

tendencję spadkową takich zachowań –
czyli jest poprawa pozycji ekonomicznej
kobiet.

KOBIETA, DZIECKO A

ASPIRACJE ZAWODOWE

*

KOBIETA, DZIECKO
A ASPIRACJE ZAWODOWE



Ciągle najbardziej „kobieca” ze wszystkich
rodzajów

pracy,

czyli

praca

domowa,

wykonywanie

obowiązków

związanych

z prowadzeniem gospodarstwa domowego,
wychowywaniem dzieci, oszczędzaniem na
usługach jest pracą mającą wyraźne cechy
charakterystyczne.



Przede wszystkim jest wykonywana stale, ma
charakter powtarzalny, nie ma wyznaczonych
godzin.
Jest jednak nie tylko „niekończąca się”, ale
jest także „niewidzialna”, zdegradowana oraz
nisko wartościowana.

KOBIETA DZIECKO A
ASPIRACJE ZAWODOWE



Oficjalnie, praca domowa, czyli zajęcia
związane z przygotowywaniem jedzenia
dla

rodziny,

wychowaniem

dzieci,

prowadzeniem

gospodarstwa

domowego, uprawianiem ogródka itd.
nie jest pracą.

KOBIETA DZIECKO A
ASPIRACJE ZAWODOWE



Dobitnie świadczy o tym określenie „kobieta
niepracująca” (czy bardziej archaicznie -
„przy mężu”) w stosunku do kobiety
zajmującej

się

prowadzeniem

domu,

wychowywaniem

dzieci

itp.

Praca

ta

traktowana jest jako praca nieproduktywna.



Jednak można - i tak robią przedstawiciele
orientacji feministycznej w rozważaniach
zagadnień społecznych - pracę domową,
a także rodzenie i wychowywanie dzieci
określić,

jako

prace

produktywne

dla

społeczeństwa, a zwłaszcza bezpośrednio dla
mężczyzn.

MATKI (NIE ZAWSZE)
NA RYNKU PRACY



Statystyczna Matka-Polka jest znacznie bardziej

skłonna ograniczyć swoją aktywność zawodową od

statystycznego ojca – nie dziwi to mając na uwadze

uwarunkowania społeczne i kulturowe, lecz czy musi

tak być i czy kobietom naprawdę tak trudno jest wejść

na rynek pracy po przerwie związanej z wychowaniem

dzieci?



Na tle innych krajów Unii Europejskiej Polska ma jeden

z niższych poziomów zatrudnienia kobiet mających

małe dzieci.

KOBIETA DZIECKO A
ASPIRACJE ZAWODOWE



Różnica okazuje się szczególnie duża dla grupy kobiet

i mężczyzn do 35. roku życia, a więc do momentu, kiedy

pod

opieką

w

rodzinie

pozostają

małe

dzieci.

Konsekwencją są słabsza pozycja kobiet na rynku pracy,

przeciętnie niższe ich zarobki i przeciętnie niższe ich

przyszłe emerytury.



Nie dziwi zatem wzrastający wiek Polek rodzących

pierwsze dziecko i odkładanie macierzyństwa „na później”.



W 1992 roku młoda pierworódka w Polsce miała ok 22,6

roku, a w 2009 r. 26,3.

KOBIETA DZIECKO A
ASPIRACJE ZAWODOWE



Współczynnik dzietności Polek w 2003 roku wyniósł niewiele ponad

1,2 (i był najniższy od 1960 roku), – obecnie wynosi on niespełna

1,4, lecz daleko mu do wartości obserwowanych we wczesnych

latach 80. (ponad 2,4).



Co gorsza wzrost dzietności w debatach publicznych jawi się jako

zagrożenie dla aktywizacji zawodowej matek, tymczasem

doświadczenia z wielu krajów (USA, Szwecji, Wielkiej Brytanii,

Holandii, Belgii, Francji, Australii) pokazują, że można mieć

jednocześnie wyższy niż Polska poziom dzietności i wyższy poziom

aktywności zawodowej kobiet – tłumaczy Anna Kurowska na łamach

„Rzeczpospolitej” .

KOBIETA DZIECKO A
ASPIRACJE ZAWODOWE



Podnoszenie dzietności w skali kraju można
zrealizować jednak tylko przy zapewnionych
właściwych warunkach godzenia życia
rodzinnego i zawodowego, a jest to o tyle
istotne, że z roku na rok (od dekady) maleje
liczba kobiet w wieku rozrodczym (15–49
lat) i wynosi obecnie 9 540 tys.

ASPIRACJE ZAWODOWE
KOBIET



Umożliwiając kobietom dostęp do zatrudnienia na
wyższych

stanowiskach,

wykształcenie

i przygotowanie zawodowe ochrania również kobiety
przed ryzykiem utraty zatrudnienia, na jakie są one
szczególnie narażone zwłaszcza, gdy opuszczają
rynek pracy, aby mieć dzieci i nimi się zajmować.



Niemniej jednak, prawo do urlopu macierzyńskiego
i urlopu rodzicielskiego lub pomoc, aby wychowywać
dzieci nie zawsze są uregulowane prawnie, a niekiedy
prawo jest źle stosowane. W takich przypadkach
możliwość dla kobiety utrzymania pracy w czasie
ciąży i po porodzie zależy wyłącznie od dobrej woli
pracodawcy i jest generalnie związana z ich sytuacją
na rynku pracy.

ASPIRACJE ZAWODOWE



Te, które zajmują wyższe stanowiska dzięki
wysokiemu poziomowi wykształcenia
i przygotowania zawodowego, są zazwyczaj
bardziej

faworyzowane

niż

pozostałe

kobiety,

które

pracują

w

wielkich

organizacjach,
a szczególnie jeżeli zajmują wysokie
stanowisko mogą liczyć na wszelkiego
rodzaju pomoc taką, jak: urlop macierzyński
lub rodzicielski, długookresową pomoc
w opiece nad dziećmi, możliwość wyboru
elastycznego czasu pracy.

KODEKS PRACY

Prawo

do

urlopu

macierzyńskiego

przysługuje pracownicy, która w trakcie
trwania stosunku pracy urodziła dziecko.
Z prawa do urlopu macierzyńskiego nie
może skorzystać osoba zatrudniona na
podstawie umowy o dzieło, umowy
zlecenia.
W określonych okolicznościach prawo do
urlopu macierzyńskiego przysługuje ojcu
dziecka.
Muszą zostać spełnione odpowiednie
warunki, po pierwsze matka musi mieć
prawo do urlopu macierzyńskiego.

KODEKS PRACY CD

Jeśli nie jest pracownikiem i nie przysługuje jej urlop
macierzyńskie również ojciec dziecka nie skorzysta
z urlopu macierzyńskiego po matce dziecka.
Matka musi przebywać na urlopie macierzyńskim
minimum 14 tygodni.
Dopiero

wtedy

może

zrezygnować

z przysługującej jej dalszej części urlopu.
W takim przypadku ojciec dziecka może złożyć do
swojego pracodawcy wniosek o udzielenie mu
urlopu macierzyńskiego, a matka dziecka składa
swojemu pracodawcy wniosek o rezygnację
z urlopu.

KODEKSU PRACY



W

przypadku

udzielania

podstawowego

urlop

macierzyńskiego

nie

jest

potrzebny

wniosek

pracownicy o urlop.



Dzieje się tak ponieważ dzień porodu automatycznie
rozpoczyna urlop macierzyński. Skorzystanie
z prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego
wymaga,

aby

pracownica

złożyła

wniosek

o urlop.



Co ważne we wniosku musi wskazać, że chce
skorzystać z urlopu dodatkowego bezpośrednio po
wykorzystaniu podstawowego prawo do urlopu.



W

przypadku

bowiem

dodatkowego

urlopu

macierzyńskiego należy go wykorzystać bezpośrednio
po

podstawowym

macierzyńskim,

a nie w innym terminie.



W

trakcie

urlopu

macierzyńskiego,

jaki

i dodatkowego pracownik pozostaje pod szczególną
ochroną. Co oznacza, że pracodawca nie może
w tym czasie wypowiedzieć mu umowę o pracę.

URLOP MACIERZYŃSKI W
2012 R.

Wymiar podstawowego
urlopu macierzyńskiego
w 2012 roku

Wymiar dodatkowego
urlopu macierzyńskiego w
2012 roku

Łączny wymiar urlopu
macierzyńskiego
podstawowego oraz
dodatkowego w 2012 roku

20 tygodni w przypadku
urodzenia jednego

dziecka

przy jednym porodzie,

4 tygodni w przypadku
urodzenia jednego dziecka
przy jednym porodzie,

24 tygodni w przypadku
urodzenia jednego dziecka
przy jednym porodzie,

31 tygodni w przypadku
urodzenia dwojga dzieci
przy jednym porodzie,

6 tygodni w przypadku
urodzenia dwojga dzieci przy
jednym porodzie,

37 tygodni w przypadku
urodzenia dwojga dzieci przy
jednym porodzie,

33 tygodni w przypadku
urodzenia trojga dzieci
przy jednym porodzie,

6 tygodni w przypadku
urodzenia trojga dzieci przy
jednym porodzie,

39 tygodni w przypadku
urodzenia trojga dzieci przy
jednym porodzie,

35 tygodni w przypadku
urodzenia czworga dzieci
przy jednym porodzie,

6 tygodni w przypadku
urodzenia czworga dzieci przy
jednym porodzie,

41 tygodni w przypadku
urodzenia czworga dzieci
przy jednym porodzie,

37 tygodni w przypadku
urodzenia pięciorga i
więcej dzieci przy jednym
porodzie.

6 tygodni w przypadku
urodzenia pięciorga i więcej
dzieci przy jednym porodzie.

43 tygodni w przypadku
urodzenia pięciorga i więcej
dzieci przy jednym porodzie.

Podstawa prawna: Kodeks

pracy

OJCOWIE NIE WYKORZYSTUJĄ SWOICH PRAW



Zgodnie z polityką Unii Europejskiej wprowadzenie
urlopów ojcowskich może przyczynić się, do
rzeczywistej równości kobiet i mężczyzn na rynku
pracy.



Mężczyznom w Polsce urlopu ojcowski, który od 2012
r. został wydłużony do dwóch tygodni.



Niestety, w ciągu ostatniego roku skorzystało z niego
tylko 7% ojców.



Z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że żaden
ojciec nie skorzystał z części urlopu tacierzyńskiego
w firmie, którą skontrolowała ta instytucja.



Dobrym pomysłem byłaby ogólnopolska kampania
informacyjna, ponieważ oprócz zmiany prawa trzeba
też zmieniać świadomość.

MOIM ZDANIEM …

„Sam byłem wychowywany w domu gdzie mama zajmowała się dziećmi
a ojciec zarabiał na utrzymanie rodziny. Pamiętam ten okres kiedy
zawsze mama była w domu , stąd w swoim związku małżeńskim chciałem
by było podobnie. Nie udało mi się to zrealizować w 100%. Żona podjęła
prace zawodową kiedy syn miał 6 lat – wtedy poszedł do przedszkola.
Wynikało to nie ze względów ekonomicznych a z chęci „wyrwania się”
żony z domu .
Dla mnie jest oczywiste że jeśli kobieta decyduje się posiadać
potomstwo powinna mu się „oddać” bez reszty. Dlatego cenię dzisiejsze
związki młodych ludzi , którzy potrafią o tym rozmawiać wprost. I przed
podjęciem decyzji o posiadaniu dzieci potrafią o tym szczerze rozmawiać
a nie zostawiać tej sprawy „ że jakoś „ się rozwiąże. Szanuje kobiety ,
które potrafią powiedzieć głośno że nie chcą mieć dzieci , bo pragną
robić karierę zawodową., ale to powinien usłyszeć partner przed
związaniem się z taką kobietą. Wszystko jest wtedy dla mnie jasne,
oczywiste i zrozumiałe. Dla niektórych ten model rodziny może być
„staroświecki” ale dla mnie kobieta powinna być w domu z dziećmi
najdłużej jak się da, tzn. do czasu kiedy dziecko nie potrzebuje
całodobowej opieki. Później niech się realizuje zawodowo, niech rozwija
swoje pasje zawodowe”.



Łukasz l.53,wykształcenie wyższe, żonaty
, 1 dziecko dorosłe.

MOIM ZDANIEM …

Kobieta – dziecko, a aspiracje zawodowe

„Żłobki są po to aby z nich korzystać .
Jeśli kobieta czuje potrzebę pracy po
urodzeniu

dziecka,

należy

jej

to

umożliwić. Fakt, że obecna ciężka
sytuacja

ekonomiczna

praktycznie

zmusza dwoje rodziców do pracy.
Należy też zauważyć, że wychowanie
dziecka to trudna sprawa, nie raz
cięższa niż praca zawodowa”.

Michał, l.26, wyższe wykształcenie,

kawaler.

WSPÓŁCZESNY

OBRAZ MĘŻCZYZNY

*

WSPÓŁCZESNY OBRAZ
MĘŻCZYZNY W POLSCE



„Można bez obawy- o popełnienie błędu -
stwierdzić, że feminizm jest odpowiedzialny
za powstanie studiów nad mężczyznami
i męskością. (…) krytyczna analiza podziału
świata na dwie strefy – prywatną, do której
przypisywane były kobiety i – publiczną,
z której kobiety były wykluczane, pociągnęła
za sobą niejako „symetryczną” refleksję nad
męskością, społeczną sytuacją mężczyzn
i skutkami, jakie dla mężczyzn wynikają
z takiego dualistycznego spojrzenia na
kulturę, społeczeństwo, ludzką kondycję”.
Małgorzata Fuszara

KRYZYS MĘSKOŚCI?



„W rezultacie poszukiwań w popularnej wyszukiwarce stron
internetowych Google okazało się, że problemowi kryzysu męskości
poświęconych jest niemal 20 000 adresów.



W USA i Wielkiej Brytanii „kryzys męskości” stał się pojęciem
socjologicznym, zagadnieniu temu poświęcono wiele książek i
artykułów, był tez tematem konferencji. Część uczestników debat
twierdzi, iż kryzys męskości nie tylko istnieje, lecz przybiera formę
społeczno – kulturowej epidemii (stawiana jest nawet teza o „końcu
męskości”). Inni utrzymują, że kryzysu męskości nie ma, kategoria
ta stanowi wyraz dążenia do potwierdzenia istniejącej dominacji
mężczyzn w obliczu zagrożeń, które wynikają z emancypacji kobiet.
Jest jednak faktem, iż dyskusja na temat współczesnej męskości jest
coraz bardziej gorąca. W Polsce problem ten (za wyjątkiem kilku
artykułów w popularnej prasie) zdaje się niedostrzegany.”

Zbyszko Melosik

„

Kryzys męskości w kulturze współczesnej ”Kraków 2006

STEREOTYPOWY
MĘŻCZYZNA?



Badania pilotażowe przeprowadzone przez



mgr Magdalenę Truchanowicz
nt.: funkcjonowania stereotypów płci.



W czerwcu 2008 roku przebadała 102 studentów II roku Wyższej Szkoły
Humanistycznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie, na kierunku
pedagogika w systemie niestacjonarnym. Badani byli w wieku od 21 do 41 lat.



Wśród osób badanych zdecydowaną większość stanowiły kobiety w liczbie 97
osób, co daje 95% respondentów.



Ze względu na dominację kobiet w badaniach, otrzymane wyniki dają możliwość
orientacji w postrzeganiu społecznym ról związanych z płciowością
z punktu widzenia kobiet.

Stereotypowy mężczyzna - najczęściej opisywany następującymi określeniami:



- pracujący, głowa rodziny, opiekun;



- praca, piwo, TV, mecz piłki nożnej;



- silny (zarówno fizycznie, jak i psychicznie), twardziel;



-  zasadniczy, dominujący;



- o wyglądzie: silny, wysoki, wąsaty;



- wrażliwy, czuły, ciepły, kulturalny.

WSPÓŁCZESNY MĘŻCZYZNA
– JEST KOBIECY?



Badania M.Truchanowicz

Współczesny mężczyzna jawi się jako:



- metroseksualista, dbający o wygląd;



- zajmujący się domem i dziećmi;



- bezradny, niepewny, słaby, zniewieściały;



- nieodpowiedzialny, nieobowiązkowy;



- dbający o wykształcenie;



- opiekuńczy, wrażliwy, mniej powściągliwy
w okazywaniu uczuć.

BADANIA CD

Współczesny mężczyzna jest postrzegany

jako kobiecy przez 60,8% osób
badanych. Swoją odpowiedź
respondenci argumentują w następujący
sposób:



- mężczyzna przesadnie dba o wygląd;



- zajmuje się domem i opiekuje dziećmi;



- czuje się bezradny, użala się nad sobą;



- okazuje emocje.

WSPÓŁCZESNY
MĘŻCZYZNA



Badania M.Truchanowicz

Mężczyzna w roli seksualnej według
respondentów :



- zaspokaja siebie, myśli o sobie, jest
egocentryczny;



- zaspokaja partnerkę;



- jest delikatny, czuły, namiętny;



- zmienia partnerki;



- eksperymentuje, wprowadza urozmaicenia;



- dominujący;



- szybki, biorca.

WNIOSKI MAGDALENY
TRUCHANOWICZ:

„Odnosząc się do wyników moich badań ujawnia się tradycyjny
opis stereotypowego mężczyzny i stereotypowej kobiety.
Na tej podstawie można wnioskować o mocno zakorzenionym
w

wyobrażeniach

o

świecie

wzorcu

postrzegania

standardowego mężczyzny i kobiety. Jednocześnie ciekawym
jest fakt, że opis współczesnego mężczyzny i współczesnej
kobiety jest różny od opisu cech stereotypowych.
Powoduje to w pewien sposób zderzenie dwóch różnych
światów: tego, który został przystosowany przez struktury
poznawcze i w wyniku socjalizacji w sposób uproszczony
utrzymuje

sądy

o

świecie

oraz

tego,

który

jest

odzwierciedleniem bezpośredniego kontaktu z innymi ludźmi.
W sposób automatyczny uruchomiły się u osób badanych
kategorie płci rozumiane w sposób stereotypowy, natomiast
w opisie współczesnych kobiet i mężczyzn badani odwołali się
do materiału dostępnego im bezpośrednich relacjach
i wynikających z własnych doświadczeń i przeżyć”.

MOIM ZDANIEM …

Magda, l.29, wyższe wykształcenie, w

wolnym „stałym” związku.

Michał, l.25, wyższe wykształcenie,

kawaler.

„Charakterystyczne cechy
mężczyzny

mojego

pokolenia, to bez wątpienia
–

zatracenie

instynktu

walki i zdobywania.
Mężczyźni stali się bardziej
zniewieściali

(synek

mamusi).
Odpowiedzialności unikają,
lub wykształcili w sobie
umiejętność skutecznego
przerzucania jej na innych
(… na kobiety)”.

„Współczesny mężczyzna,
według

mnie,

charakteryzuje

się

następującymi cechami:



- zapatrzony w siebie



- mało odważny



- cichy, „bez ikry”



- nastawiony na własne
przyjemności



- mało samodzielny”.

MOIM ZDANIEM …



Dzisiejszy mężczyzna jest zniewieściały (zarówno kobiety jak i mężczyźni upodobniają się

do siebie). Dzięki temu coraz więcej młodych mężczyzn ubiera się i zachowuje jak kobiety

natomiast kobiety u kobiet jest to widoczne w przekleństwach, piciu, przestępstwach (nie

mam linków do badań ale jeżeli jest to potrzebne to poszukam). Znacznie wzrosła liczba

przestępstw wśród nastolatek oraz ich brutalność. Z drugiej strony w związku z coraz

większą liczbą kobiet pracujących (w zawodach dotychczas męskich) coraz większym

problem społecznym jest zagubienie mężczyzn (często żona zarabia więcej od męża lub to

ona jest jedynym żywicielem rodziny). O ile dla młodszych wydaje się to już normalne, to

dla starszych wychowanych w innej kulturze (mężczyzny opiekującej się kobietą) jest to

niepojęte (gdy mój tata był zagrożony utratą pracy, mama powiedziała: „że jak to ma być,

że kobieta będzie utrzymywać takiego „konia””, (bardzo taktowne swoją drogą)).



Może to powodować spore stresy i napięcia, czasem kończy się alkoholizmem

i zniechęceniem Z jednej strony mężczyźni sobie z tym nie radzą, z drugiej kobiety często

pogarszają sytuacje .

Marcin – lat 26 wyższe, programista, kawaler, bezdzietny.

A
TWOIM ZDANIEM …

Współczesny mężczyzna jest ….

?

BIBLIOGRAFIA



Gawrycka M., Wasilczuk J., Zwiech P., Szklany sufit i ruchome schody –
kobiety na rynku pracy, Wydawnictwa Fachowe CeDeWu.pl, Warszawa
2007.



Fuszara M. praca zbiorowa, Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele
męskości
we współczesnej Polsce, Wydawnictwo Trio Warszawa 2008.



Machaj I., Suchocka R. praca zbiorowa, Męskość i kobiecość czy walka płci,
WSNHiD Poznań 2009.



Melosik Z., Kryzys męskości, Wydawnictwo Impuls Kraków 2006.



Ossowska M. praca zbiorowa, Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele
męskości we współczesnej Polsce, Wydawnictwo Trio Warszawa 2008.



http://praca.wieszjak.pl/urlopy-pracownicze/289334,3,Urlop-macie
rzynski-w-2012-roku.html



http://bezrobocie.org.pl/wiadomosc/628153.html



http://www.egospodarka.pl/55328,Rynek-pracy-trudna-sytuacja-kob
iet,1,39,1.html



http://www.rowniwpracy.gov.pl/rowni-w-pracy/gender-mainstreamin
g/sytuacja-kobiet-i-mezczyzn-na-polskim-rynku-pracy-w-danych-st
atystycznych.html

DZIĘKUJEMY

ZA UWAGĘ

*