Działalność kontrolna w Ministerstwie Finansów

1. System organizacji jednostek kontroli
skarbowej.

Do realizacji swoich zadań państwo jako organizacja polityczna

społeczeństwa wykorzystuje wyspecjalizowane instytucje. Instytucje te
występują w imieniu państwa, a ich działalność utożsamiana jest z
jego działalnością. Instytucje, które spełniają w imieniu państwa
określone zadania i funkcje nazywa się organami państwowymi.
Posiadają one wyodrębnioną strukturę organizacyjną, która musi być
dostosowywana do zadań jakie określony organ wykonuje.

Zazwyczaj organy państwowe są ze sobą powiązane. Jeśli

powiązanie to występuje w sposób uporządkowany i zawiera celowo
zorganizowane elementy możemy powiedzieć, że mamy do czynienia
z Systemem organów państwowych. Wg. E. Zielińskiego system
organów państwowych jest to „Zespół cech odzwierciedlających
zależności funkcjonalne i organizacyjne pomiędzy różnymi organami
państwa składającymi się na organizacyjną jedność”.

2 System organizacji jednostek kontroli
skarbowej

Na tej podstawie wytłumaczyć można na czym polega system organów

kontroli skarbowej. Jak sama nazwa wskazuje wykonują one swoje funkcje, aby
zrealizować zadania kontroli skarbowej (określonej w art. 2 KontrSkU).

Art. 2. 1. Do zakresu kontroli skarbowej należy:

1) kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz
prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu
państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub
państwowych funduszy celowych;
2) ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności
gospodarczej;
3) kontrola źródeł pochodzenia majątku oraz przychodów nieznajdujących
pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych;
4) kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami
publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i
międzynarodowych instytucji finansowych, z wyłączeniem kontroli celowości
wykorzystania środków zaliczanych do dochodów własnych i subwencji ogólnej
jednostki samorządu terytorialnego;
5) kontrola wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków, o
których mowa w pkt 4;
6) kontrola prawidłowości przekazywania środków własnych do budżetu Unii
Europejskiej; (...)

3 System organizacji jednostek kontroli
skarbowej

System organów kontroli skarbowej (zgodnie z art 8 ust. 1)
tworzą:
1) Minister właściwy do spraw finansów publicznych jako naczelny
organ kontroli skarbowej;
2) Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ wyższego stopnia
nad dyrektorami urzędów kontroli skarbowej;
3) dyrektor urzędu kontroli skarbowej.

Art. 9 Jednostki organizacyjne kontroli skarbowej
1.  Jednostkami organizacyjnymi kontroli skarbowej są urzędy kontroli
skarbowej i urząd obsługujący ministra właściwego do spraw finansów
publicznych.
2.  Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze
rozporządzenia:
1)  Siedziby urzędów kontroli skarbowej,
2)  Organizację urzędów kontroli skarbowej – biorąc pod uwagę
potrzebę zapewnienia właściwej organizacji wykonywania zadań z
zakresu kontroli skarbowej oraz administracyjny podział terytorialny
państwa
3.  (uchylony)
4.  Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze
zarządzenia, nadaje statut urzędom kontroli skarbowej.

4 System organizacji jednostek kontroli
skarbowej

2. Ministerstwo Finansów.



Jednostką organizacyjną kontroli skarbowej jest Ministerstwo Finansów, a
konkretnie wyodrębnione w jego strukturze departamenty, podlegające
bezpośrednio Głównemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej : Departament Kontroli
Skarbowej, Departament Ochrony Interesów Finansowych UE, Departament
wywiadu skarbowego.



Ministerstwo Finansów utworzone zostało rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia
3 listopada 1999 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Finansów.



Ministerstwo Finansów jest urzędem administracji rządowej obsługującym
ministra właściwego ds. budżetu państwa, finansów publicznych oraz instytucji
finansowych.

Do zadań MF należą m.in.:
- opracowywanie, wykonywanie i kontrolowanie realizacji budżetu państwa
- realizacja dochodów i wydatków budżetu państwa, m.in. dochodów z podatków, a
także za współpracę finansową, kredytową i płatniczą z zagranicą oraz realizację
przepisów dotyczących ceł i kontrolę skarbową.
- inicjacja polityki rządu odnośnie rynku papierów wartościowych
- zadania dotyczące funkcjonowania rynku finansowego, w tym banków, zakładów
ubezpieczeń i funduszy inwestycyjnych oraz dotyczące obrotu papierami
wartościowymi

5 Ministerstwo Finansów

3. Minister Finansów Publicznych

Naczelnym organem kontroli skarbowej jest minister właściwy do
spraw finansów publicznych.

Obecnie - od 16.11.2007- jest nim polski i brytyjski ekonomista Jacek
Rostowski (pełniący funkcję ministra finansów w pierwszym i drugim
rządzie Donalda Tuska). Przed nim funkcję tę pełniła Zyta Gilowska
(22.09.2006-16.11.2007) i Stanisław Kluza (14.07.2006-22.09.2007).

Minister finansów, za pośrednictwem ministerstwa, sprawuje
kontrolę nad:

Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej,

Generalnym Inspektorem Kontroli Skarbowej

oraz dyrektorami izb i naczelnikami urzędów skarbowych i celnych.

6 Minister Finansów Publicznych

3. 1. Powoływanie MF

Minister finansów jest powoływany na tych samych zasadach, jak wybierani są
inni ministrowie. Mówi o tym art 154 i 155 Konstytucji RP :

Art. 154.

1) Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrów, który proponuje
skład Rady Ministrów. Prezydent Rzeczypospolitej powołuje Prezesa Rady Ministrów
wraz z pozostałymi członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni od dnia pierwszego
posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów i odbiera
przysięgę od członków nowo powołanej Rady Ministrów.
2) Prezes Rady Ministrów, w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta
Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem
o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów

Tak samo jak inni ministrowie minister właściwy ds. finansów publicznych kieruje
działem administracji rządowej lub wypełnia zadania wyznaczone przez Prezesa Rady
Ministrów (art.149 Konstytucji RP). Zakres działań przez niego wykonywanych
jest określony w ustawie.

7 Minister Finansów Publicznych

3. 2. Zakres działania MF

Działalność Ministra Finansów związana jest z realizacją dochodów i wydatków budżetu
państwa, m.in. dochodów z podatków, współpracę kredytową, finansową i płatniczą z zagranicą
oraz realizację przepisów dotyczącą ceł i kontrolę skarbową.

Minister Finansów jest w  szczególności  odpowiedzialny za  nadzór nad organami kontroli
skarbowej. Według rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 roku w
sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz. U. Nr  216, poz. 1592) zajmuję
się on trzema działami administracji rządowej:
-  budżet;
-  finanse publiczne;
-  instytucje finansowe.

Ministrowi właściwemu ds. finansów publicznych w szczególności podlegają (Dz.U. Nr 216, poz
1592):

Generalny Inspektor Informacji Finansowej

Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej

dyrektorzy izb skarbowych i naczelnicy urzędów skarbowych

dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych

Minister Finansów  jest również naczelnym zwierzchnikiem wszystkich organów
skarbowych. Obecnie  w  Polsce mamy 16 izb skarbowych, 401 urzędów skarbowych (w tym 20
do spraw obsługi dużych podatników),  16 urzędów kontroli skarbowej, 46 urzędów celnych i 16 izb
celnych.

8 Minister Finansów Publicznych

3. 3. Kompetencje MF

Jedną z istotnych kompetencji Ministra Finansów jest wnioskowanie
do Prezesa Rady Ministrów o powołanie i odwołanie Generalnego
Inspektora Kontroli Skarbowej (Art 8 ust. 2 KontrSkU).

W zakresie jego kompetencji mieści się również powoływanie i
odwoływanie na wniosek Generalnego Inspektora Kontroli
Skarbowej dyrektorów urzędów kontroli skarbowej (Art 8 ust. 3
KontrSkU).

Dyrektorzy są wyłaniani w drodze konkursu.
Minister finansów w drodze rozporządzenia określa w jakim trybie
konkurs ten jest przeprowadzany i jak wygląda jego organizacja.

9 Minister Finansów Publicznych

Do innych istotnych kompetencji Ministra Finansów zaliczyć można
wydawanie zarządzeń i rozporządzeń związanych z regulowaniem różnych
aspektów pracy kontroli skarbowej - zgodnie z Art 9 ust 4 KontrSkU:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze zarządzenia, nadaje
statut urzędom kontroli skarbowej.

Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej i dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej
składają ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych półroczne
sprawozdania zawierające informacje o liczbie wszczętych w danym półroczu
postępowań w sprawach o przestępstwa i wykroczenia oraz przestępstwa
skarbowe i wykroczenia skarbowe, a także postępowań kontrolnych, w
porównaniu z liczbą spraw, w których wystąpiono o przekazanie informacji
określonych w art. 33. (Art 33a ust. 5 KontrSkU)

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze
rozporządzenia, sposób i tryb ustalania wysokości i przyznawania
odszkodowania, o którym mowa w art. 36i ust. 3, w sposób uwzględniający
zakres udzielonej pomocy oraz rodzaj i zakres poniesionej szkody (Art 37 ust. 2
KontrSkU).

10 Minister Finansów Publicznych

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze
zarządzenia, sposób dysponowania funduszem operacyjnym, o którym mowa w
ust. 1, uwzględniając przepisy o ochronie informacji niejawnych. Zarządzenie nie
podlega ogłoszeniu (Art 37 ust. 3 KontrSkU).

Minister Finansów określa za pomocą rozporządzenia sposób i tryb współpracy
z policją w zakresie wykonywanych czynności, wzory dokumentów stosowanych
w sprawach zatrzymania osoby i kontroli rodzaju paliwa używanego do napędu
pojazdu mechanicznego (Art 11a ust. 1 KontrSkU).

Do zadań związanych z kontrolą skarbową i kontrolą zadań ustawowych
wykonywanych przez organy kontroli skarbowej zaliczyć można:
- proponowanie nowych warunków pracy inspektorom kontroli skarbowej
zatrudnionym w Ministerstwie Finansów, w przypadku ich odwołania (art. 42
ust.2 KontrSkU)
- analizowanie wyników kontroli skarbowej złożonych Ministrowi Finansów przez
Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej

Minister Finansów Publicznych może zażądać od Generalnego Inspektora
Kontroli Skarbowej informacji dotyczących sposobu wykorzystywania danych
pozyskanych od podmiotu prowadzącego działalność telekomunikacyjną lub
pocztową (działania związane np. z podsłuchem i bilingami telefonicznymi). Może
również nakazać niezwłocznego, komisyjnego i protokolarnego zniszczenia
danych uzyskanych od tych podmiotów, jeśli uzna, że dostęp do tych danych był
nieuzasadniony (art. 36b ust. 4 i 5 KontrSkU).

11 Minister Finansów Publicznych

4. Dyrektor

Komórką organizacyjną kieruje dyrektor, który jest
odpowiedzialny w szczególności za prawidłową, efektywną
i terminową realizację zadań komórek organizacyjnych
określonych w regulaminie oraz zgodność działania komórki
organizacyjnej z kierunkami określonymi przez właściwych
członków kierownictwa z obowiązującym prawem i regulacjami
wewnętrznymi, a także za bezpieczeństwo informacji, w
szczególności ochronę informacji niejawnych oraz
przestrzeganie tajemnicy skarbowej.

Dyrektorzy wykonują zadania komórki organizacyjnej
samodzielnie lub przy pomocy swoich zastępców.

12 Dyrektor

5. Urząd skarbowy

Jest to państwowa jednostka budżetowa obsługująca naczelnika urzędu
skarbowego, który jest organem administracji niezespolonej w terenie
podlegającym Ministrowi Finansów. Jest on jednocześnie organem podatkowym
pierwszej instancji. Organem odwoławczym od decyzji naczelnika urzędu
skarbowego jest dyrektor izby skarbowej.

O kontroli w urzędach skarbowych mówi nam m.in. Art 5. ust 1, c-d ustawy z
21.06.1996 o urzędach i izbach skarbowych:

1c. Minister właściwy do spraw finansów publicznych sprawuje kontrolę
prawidłowości wykonywania zadań należących do zakresu działania dyrektorów izb
skarbowych, naczelników urzędów skarbowych oraz kontrolę urzędów
obsługujących te organy, a także kontrolę przestrzegania zasad etyki zawodowej,
bezstronności i obiektywizmu działania pracowników zatrudnionych w tych
urzędach.
1d. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze
rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania w zakresie kontroli, o której mowa
w ust. 1c, mając na uwadze potrzebę zapewnienia sprawności i skuteczności
przeprowadzania kontroli, bieżącego reagowania na informacje o występujących
nieprawidłowościach i ich usuwania oraz uwzględniając zakres sprawowanego
nadzoru.

13 Urząd skarbowy

Do zakresu działania urzędów skarbowych zaliczyć można:
1) prowadzenie dochodzeń w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia
skarbowe;
2) wykonywanie funkcji oskarżyciela publicznego w sprawach o przestępstwa
skarbowe i wykroczenia skarbowe;
3) wykonywanie kar majątkowych, w zakresie określonym w przepisach Kodeksu
karnego wykonawczego oraz Kodeksu karnego skarbowego( Art. 6a ustawy o
urzędach i izbach skarbowych);

Do zakresu działania naczelników urzędów skarbowych należy (Art. 6
ustawy o urzędach i izbach skarbowych):
- ustalanie lub określanie i pobór podatków oraz niepodatkowych należności
budżetowych, jak również innych należności, na podstawie odrębnych przepisów,
z wyjątkiem podatków i należności budżetowych, których ustalanie
lub określanie i pobór należy do innych organów;
- rejestrowanie podatników oraz przyjmowanie deklaracji podatkowych;
- wykonywanie kontroli podatkowej;
- podział i przekazywanie, na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
dochodów budżetowych między budżetem państwa i budżetami gmin;
- wykonywanie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych;
- współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie
niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych;

14 Urząd skarbowy

Terytorialny zasięg działania oraz siedziby naczelników urzędu skarbowego
określane są w drodze rozporządzenia przez ministra finansów publicznych w
porozumieniu z ministrem administracji. Muszą one brać pod uwagę potrzeby
właściwego zorganizowania wykonywanych zadań oraz sprawną obsługę podatników.

Istnieją specjalne urzędy skarbowe przeznaczone do obsługi niektórych kategorii
podatników. Można do nich zaliczyć II Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście oraz tzw.
duże (wojewódzkie) urzędy skarbowe.

II Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście jest właściwy m. in. w sprawach:
- obsługi wszystkich podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania zagranicą
wynikającej z art. 3 ust. 3 pkt 2 oraz ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług;
- szczególnej procedury rozliczania podatku od towarów i usług wobec usług
elektronicznych (dotyczy podmiotów zagranicznych świadczących na terytorium
Wspólnoty usługi elektroniczne osobom niepodlegającym opodatkowaniu), o której
mowa w art. 131 – art. 134 ustawy o podatku od towarów i usług;
- zwrotu podatku od towarów i usług:
przedstawicielstwom dyplomatycznym, urzędom konsularnym oraz członkom personelu
tych przedstawicielstw i urzędów, a także innym osobom zrównanym z nimi na
podstawie ustaw lub zwyczajów międzynarodowych; instytucjom Wspólnot
Europejskich posiadającym siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium Polski;
- dotyczących przypadków niemożności ustalenia właściwości miejscowej organu
podatkowego w sposób, o którym mowa w ust. 1 ustawy o podatku od czynności
cywilnoprawnych;

15 Urząd skarbowy

6. Służba celna

Służba Celna jest jednolitą umundurowaną formacją, utworzoną w celu zapewnienia
ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym zgodności z
prawem przywozu towarów na ten obszar oraz wywozu towarów z tego obszaru, a także
wykonywania obowiązków określonych w przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie
podatku akcyzowego oraz podatku od gier.

Do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej w części dotyczącej przywozu i
wywozu towarów oraz wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów odrębnych, a w
szczególności:
1) wykonywanie czynności związanych z nadawaniem towarom przeznaczenia celnego;
2) wymiar i pobór:
a) należności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów,
b) podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów,
c) podatku akcyzowego,
d) podatku od gier oraz opłat i dopłat,
e) opłaty paliwowej;
3) wykonywanie zadań wynikających z przepisów wspólnotowych regulujących statystykę
dotyczącą obrotu towarowego pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej
(INTRASTAT) oraz obrotu towarowego państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej z
pozostałymi państwami (EXTRASTAT);

16 Służba celna

4) rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń
związanych z naruszeniem przepisów dotyczących wprowadzania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyprowadzania z jej terytorium towarów objętych
ograniczeniami lub zakazami obrotu ze względu na bezpieczeństwo i porządek
publiczny lub bezpieczeństwo międzynarodowe, w szczególności takich jak odpady,
substancje i preparaty chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki
odurzające
i substancje psychotropowe, broń, amunicja, materiały wybuchowe oraz towary i
technologie o znaczeniu strategicznym;
5) rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych
i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców;
6) wykonywanie kontroli wywiązywania się podmiotów z obowiązków w zakresie
podatku akcyzowego, podatku od gier, dopłat i opłat oraz opłaty paliwowej,
7) wykonywanie zadań wynikających z ustawy o grach hazardowych związanych w
szczególności z udzielaniem zezwoleń, zatwierdzaniem regulaminów oraz
rejestracją urządzeń;
8) wykonywanie zadań wynikających z rozporządzenia Rady (WE) nr 2173/2005 z
dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie ustanowienia systemu zezwoleń na przywóz
drewna do Wspólnoty Europejskiej FLEGT (Dz. Urz. UE L 347 z 30.12.2005, str. 1);
9) współdziałanie przy realizacji Wspólnej Polityki Rolnej;
10) współpraca z Krajowym Centrum Informacji Kryminalnej;
11) współpraca z właściwymi organami innych państw oraz organizacjami
międzynarodowymi.

17 Służba celna

Nadzór
Funkcję koordynatora zadań nałożonych na Służbę Celną pełni minister
właściwy do spraw finansów publicznych, który również współdziała w
kształtowaniu polityki państwa w zakresie zadań Służby Celnej. Minister Finansów
swoje zadania wykonuje bezpośrednio poprzez podsekretarza stanu w
Ministerstwie Finansów, który jest jednocześnie Szefem Służby Celnej.

Szef Służby Celnej kieruje Służbą Celną oraz zapewnia sprawne i efektywne
wykonywanie jej zadań, w szczególności przez:
1) sprawowanie nadzoru nad działalnością dyrektorów izb celnych i naczelników
urzędów celnych;
2) realizację budżetu państwa w zakresie ustalonym dla Służby Celnej;
3) kształtowanie polityki kadrowej i szkoleniowej w Służbie Celnej;
4) współpracę z właściwymi organami innych państw oraz z organizacjami
międzynarodowymi.

W Ministerstwie Finansów Szefowi Służby Celnej i podsekretarzowi stanu
podporządkowane są 4 departamenty:
1) Polityki Celnej,
2) Podatku Akcyzowego i Ekologicznego,
3) Kontroli Celno-Akcyzowej i Kontroli Gier,
4) Służby Celnej.

18 Służba celna

7. Struktura organizacyjna

Kierownictwo:



Jan Vincent-Rostowski (vel Jacek Rostowski) - Minister Finansów



Maria Elżbieta Orłowska

- Sekretarz Stanu



Andrzej Parafianowicz

- Podsekretarz Stanu



Jacek Dominik

- Podsekretarz Stanu



Jacek Kapica

- Podsekretarz Stanu



Maciej H. Grabowski

- Podsekretarz Stanu

Podstawowymi komórkami organizacyjnymi ministerstwa są
departamenty i biura. W ich skład mogą wchodzić wydziały,
wydziały zamiejscowe, wieloosobowe stanowiska pracy, referaty
zamiejscowe, jednoosobowe stanowiska pracy i sekretariaty.

19 Struktura organizacyjna

W strukturze Ministerstwa Finansów wyróżniamy:

20 Struktura organizacyjna

Biuro Dyscypliny Finansów Publicznych

Biuro Administracyjne

Biuro Ochrony

Biuro Ministra

Gabinet Polityczny Ministra Finansów

Departament Podatku Akcyzowego i

Ekologicznego

8. Departamenty

8. 1. Departament Kontroli Skarbowej

Do zadań departamentu należy:



obsługa Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej (GIKS) – projektowanie zadań dla
urzędów kontroli skarbowej, planowanie kontroli koordynowanych, opracowywanie
rocznych i kwartalnych analiz działania UKS



nadzór nad funkcjonowaniem urzędów kontroli skarbowej, a w szczególności
uczestniczenie w procesie ustalania planów kontroli oraz koordynowanie postępowań
kontrolnych



wdraża rozwiązania informatyczne wspierające działania kontroli skarbowej (ISKOS)



współpracuje ze służbami podatkowymi innych państw



obsługa zadań związanych z kompetencjami proceduralnymi Generalnego Inspektora
Kontroli Skarbowej w zakresie kodeksu karnego skarbowego, zwłaszcza
przygotowaniem rozstrzygnięć GIKS wynikających z ustawy – Kodeks Karny Skarbowy



realizacja kontroli skarbowych – przygotowywanie, samodzielna realizacja, koordynacja
działań UKS, opracowywanie zbiorczych wyników kontroli



gospodarowanie zasobami kontroli skarbowej – planowanie i podział etatów,
organizowanie egzaminów kwalifikacyjnych, organizacja w zakresie kontroli skarbowej



przygotowywanie odpowiedzi na skargi i wnioski dotyczące działalności urzędów
kontroli skarbowej

21 Departamenty

8. 2. Departament Ochrony Interesów Finansowych Unii
Europejskiej

Departamentem kieruje dyrektor, a nadzór nad nim sprawowany jest przez GIKS, który za jego
pośrednictwem wykonuje swoje zadania w zakresie ochrony interesów finansowych Unii
Europejskiej współpracując w tej dziedzinie z instytucjami krajowymi, innych państw
członkowskich oraz z organami UE.

Departament odpowiada za:
-  realizację zadań Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej (GIKS) w zakresie audytu i kontroli
środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi środków z
pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu
(EFTA)
-  kontrolę prawidłowości przekazywania środków własnych do budżetu Unii Europejskiej.

Obsługuje zadania Pełnomocnika Rządu do Spraw Zwalczania Nieprawidłowości Finansowych na
Szkodę Rzeczypospolitej Polskiej lub Unii Europejskiej.

Do zadań należy:
-  obsługa prac GIKS ( certyfikacja i poświadczanie zamknięcia pomocy jeżeli umowy
międzynarodowe lub przepisy prawa UE przewidują dla państwa członkowskiego obowiązek
wydania certyfikatu lub deklaracji zamknięcia, koordynacja kontroli finansowej i audytu
wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych, audyty zgodności)
-  kontrola wydatków kwalifikowanych programów i projektów współfinansowanych ze środków
pochodzących z funduszy strukturalnych, Funduszy Spójności, Europejskiego Funduszu
Rybackiego oraz innych funduszy)
-  kontrola prawidłowości  przekazywania środków własnych do budżetu UE
-  prowadzenie i koordynacja współpracy z Europejskim Biurem do spraw Przeciwdziałania
Oszustwom (OLAF)

22 Departamenty

8. 3. Departament Wywiadu Skarbowego

Departament wykonuje czynności wywiadu skarbowego polegające na
uzyskiwaniu, gromadzeniu, przetwarzaniu i wykorzystywaniu informacji o
dochodach, obrotach, rzeczach i prawach majątkowych podmiotów podlegających
kontroli skarbowej oraz wykonuje czynności realizacyjne i zapewnia ochronę
fizyczną i techniczną inspektorom i pracownikom kontroli skarbowej.

Do zadań należy:
-  uzyskiwanie informacji o dochodach, obrotach, rzeczach i prawach majątkowych
podmiotów podlegających kontroli skarbowej w sposób jawny i niejawny
-  wykonywanie czynności realizacyjnych
-  przyjmowanie i analiza oświadczeń o stanie majątkowym osób zatrudnionych lub
pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej
oraz kontroli skarbowej podległych Ministrowi Finansów
-  przygotowywanie analiz i informacji dla potrzeb własnych Ministerstwa Finansów
i GIKS
-  sprawowanie nadzoru nad pracownikami zatrudnionymi w urzędach kontroli
skarbowej, obejmującego czynności wywiadu skarbowego oraz działania komórek
realizacyjnych
-  prowadzenie obsługi administracyjno – finansowej wywiadu skarbowego i
komórek realizacyjnych
-  tworzenie i obsługiwanie baz danych oraz analitycznych systemów
informatycznych we współpracy z Departamentem Informatyki

23 Departamenty

8. 4. Departament Administracji Podatkowej

- sprawuje nadzór nad

organizacją i funkcjonowaniem izb i urzędów skarbowych. Wykonuje zadania
związane z nadzorem nad egzekucją administracyjną, informacją podatkową oraz
współpracą międzynarodową w zakresie dochodzenia należności pieniężnych i wymiany
informacji podatkowych. Zarządza projektami w ramach programu e-Podatki. Nadzoruje
Krajową Ewidencję Podatników i prace Krajowej Informacji Podatkowej. Opracowuje
Krajowy Plan Dyscypliny Podatkowej. Wydaje Biuletyn Skarbowy Ministerstwa Finansów.
Nadzoruje i monitoruje wdrażanie systemu zarządzania jakością w izbach i urzędach
skarbowych. Prowadzi Centralny Rejestr Zastawów Skarbowych.

8. 5. Departament Audytu Sektora Finansów Publicznych

Departament wykonuje zadania związane z koordynacją kontroli zarządczej i
audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych.

8. 6. Departament Budżetu Państwa

- Departament realizuje zadania

związane z opracowaniem i wykonywaniem budżetu państwa. Przygotowuje projekt
ustawy budżetowej oraz sprawozdania i informacje z wykonania budżetu państwa.
Odpowiada za realizację zadań należących do głównego księgowego budżetu państwa.

8. 7. Departament Długu Publicznego

- Departament realizuje zadania

w obszarze zarządzania długiem i ryzykiem związanym z długiem Skarbu
Państwa, finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz emisji skarbowych
papierów wartościowych. Organizuje funkcjonowanie rynku skarbowych papierów
wartościowych. Prowadzi obsługę długu krajowego i zagranicznego.

24 Departamenty

8. 8. Departament Finansów Resortu

- Departament prowadzi sprawy

związane z planowaniem i wykonywaniem budżetu państwa w części 19
- Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe. Zajmuje się
prowadzeniem polityki inwestycyjnej resortu i spraw majątkowych. Zapewnia
obsługę głównego księgowego resortu. Odpowiada za realizację zadań
wynikających z przepisów o zamówieniach publicznych.

8. 9. Departament Finansowania Sfery Budżetowej

- Departament

odpowiada m.in. za zadania związane z przygotowaniem i
wykonywaniem budżetu państwa oraz sprawozdawczością budżetową w
zakresie koordynowanych części i działów. Opracowuje plany finansowe
państwowych funduszy celowych i sporządza okresowe analizy z ich wykonania.

8. 10. Departament Finansów Samorządu Terytorialnego

Departament odpowiada za realizację zadań w zakresie systemu
finansów samorządu terytorialnego, subwencji ogólnej dla gmin, powiatów i
województw oraz sprawozdawczości budżetowej tych jednostek. Prowadzi prace
analityczne związane z szeroko rozumianymi finansami jednostek samorządu
terytorialnego.

25 Departamenty

8. 11. Departament Gospodarki Narodowej

- odpowiada za

planowanie wydatków budżetu państwa związanych z realizacją programów
gospodarczych dotyczących infrastruktury, transportu, przemysłu, łączności,
gospodarki morskiej, mieszkalnictwa, rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności oraz
wsparcia nowych inwestycji. Planuje dochody budżetowe wynikające z praw
właścicielskich Skarbu Państwa oraz przychody i rozchody z prywatyzacji majątku Skarbu
Państwa. Do zadań departamentu należą też zagadnienia prawne i finansowe
dotyczące rozwoju przedsiębiorczości, prowadzenia działalności gospodarczej oraz
monitorowania pomocy publicznej udzielanej przez urzędy skarbowe i celne.

8. 12. Departament Gwarancji i Poręczeń

- realizuje zadania w

zakresie poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa, niektórych osób prawnych, Banku
Gospodarstwa Krajowego w ramach programów rządowych oraz pożyczek z budżetu
państwa dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach postępowań naprawczych i
ostrożnościowych i pożyczek dla publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Odpowiada za
sprawy partnerstwa publiczno-prywatnego w zakresie kompetencji Ministra
Finansów oraz za finansowe instrumenty wspierania eksportu.

8. 13. Departament Informacji Finansowej

- realizuje zadania

nałożone na Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) związane z
uzyskiwaniem, gromadzeniem, przetwarzaniem i analizowaniem informacji oraz
podejmowaniem innych działań mających na celu przeciwdziałanie praniu pieniędzy
oraz finansowaniu terroryzmu i wraz z Generalnym Inspektorem tworzy polską
jednostkę analityki finansowej. W ramach tych zadań współpracuje z krajowymi oraz
zagranicznymi instytucjami, a także organizacjami międzynarodowymi.

26 Departamenty

8. 14. Departament Informatyki

- odpowiada za dostarczanie usług

informatycznych ministerstwu oraz podległym jednostkom.

8. 15. Departament Instytucji Płatniczej

- obsługa finansowa środków

pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz środków z pomocy udzielonej
przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).
Realizuje zadania związane z opracowaniem i wykonywaniem budżetu środków
europejskich, w tym obsługę płatności ze środków europejskich - we współpracy z
BGK. Prowadzi obsługę współfinansowania budżetowego oraz mechanizmu
prefinansowania. Realizuje zadania związane z obsługą prac Krajowego Urzędnika
Zatwierdzającego.

8. 16. Departament Kontroli Celno - Akcyzowej i Kontroli Gier

nadzoruje prowadzone przez Służbę Celną kontrole (w szczególności kontrole
w zakresie prawa celnego, podatku akcyzowego, podatku od gier i dopłat w grach
hazardowych oraz opłaty paliwowej), postępowania audytowe i urzędowe
sprawdzenia, postępowania w sprawach o przestępstwa i wykroczenia oraz
przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.

8. 17. Departament Podatków Dochodowych

- realizuje politykę

podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i osób
prawnych.

27 Departamenty

8.18. Departament Podatków Lokalnych

- realizuje politykę

podatkową w zakresie podatków i opłat stanowiących dochód jednostek
samorządu terytorialnego oraz opracowuje projekty aktów prawnych i analizuje
funkcjonowanie istniejących rozwiązań w tym zakresie.

8.19. Departament Podatku Akcyzowego i Ekologicznego

realizuje założenia polityki podatkowej w zakresie podatku akcyzowego,
podatku ekologicznego i innych obciążeń o podobnym charakterze. Monitoruje
rynek wyrobów akcyzowych i samochodów osobowych.

8. 20. Departament Podatku od Towarów i Usług

- realizuje

politykę podatkową w zakresie podatku od towarów i usług

8. 21. Departament Polityki Celnej

- współpracuje z Komisją

Europejską i Radą Unii Europejskiej w zakresie kształtowania wspólnej
polityki celnej. Koordynuje działania związane z pracami legislacyjnymi i
wdrażaniem wspólnotowego i krajowego prawa celnego. Sprawuje nadzór nad
organami celnymi

8. 22. Departament Polityki Finansowej, Analiz i Statystyki

przygotowuje analizy i prognozy niezbędne w formułowaniu i realizacji polityki
fiskalnej oraz w koordynacji polityk ekonomicznych i finansowych Unii Europejskiej.

28 Departamenty

8. 23. Departament Polityki Podatkowej

- odpowiada za

przygotowywanie założeń polityki podatkowej oraz analizę funkcjonowania
systemu podatkowego

8. 24. Departament Polityki Regionalnej i Rolnictwa

- prowadzi

działania w obszarze rolnictwa, polityki regionalnej, rybołówstwa i
ochrony środowiska. Realizuje zadania związane z finansowaniem Wspólnej
Polityki Rolnej oraz z akredytacją i monitorowaniem agencji płatniczych.

8. 25. Departament Prawny

- odpowiada za sprawy dotyczące

wykonywania obsługi prawnej, w tym obsługi postępowań legislacyjnych
oraz zastępstwa procesowego przed sądami powszechnymi, sądami
administracyjnymi, Sądem Najwyższym, Trybunałem Konstytucyjnym i innymi
organami orzekającymi. Nadzoruje w ministerstwie zadania wynikające z ustawy o
działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Współpracuje z Prokuratorią
Generalną Skarbu Państwa.

8. 26. Departament Reformy Finansów Publicznych

- odpowiada za

usprawnianie systemu finansów publicznych.

8. 27. Departament Rachunkowości

- realizuje zadania dotyczące

rachunkowości jednostek gospodarczych, jednostek nieprowadzących
działalności gospodarczej i jednostek sektora finansów publicznych.

29 Departamenty

8. 28. Departament Rozwoju Rynku Finansowego

- zajmuje się

regulacją poszczególnych sektorów rynku finansowego oraz podejmowaniem
działań na rzecz utrzymania stabilności finansowej

8. 29. Departament Służby Celnej

- odpowiada za sprawy związane z

organizacją, budżetem, rozwojem infrastruktury, analizą potrzeb
kadrowych i szkoleniowych, statystyką i promocją Służby Celnej oraz
prowadzi sprawy związane ze strategią działania Służby Celnej

8. 30. Departament Unii Europejskiej

- odpowiada za politykę

ekonomiczno-finansową oraz dostosowanie prawa wynikające z
członkowstwa Polski w Unii Europejskiej, koordynację udziału Ministra
Finansów i jego przedstawicieli w posiedzeniach organów UE (m.in. Rady
Europejskiej, Rady UE, Komitetu Ekonomiczno-Finansowego), współpracę między
Ministrem Finansów a instytucjami UE (Komisją Europejską, Parlamentem
Europejskim itd.) oraz współpracę w zakresie przedmiotowej problematyki na
poziomie krajowym

8. 31. Departament Zagraniczny

- odpowiada za współpracę z

międzynarodowymi organizacjami i instytucjami finansowymi oraz z krajami
spoza Unii Europejskiej i nienależącymi do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Koordynuje działania w ramach polskiego systemu Współpracy na Rzecz Rozwoju.

30 Departamenty

8. 32. Departament Wynagrodzeń i Ubezpieczeń Społecznych

koordynuje zadania z zakresu wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych,
prowadzi prace dotyczące ustalania zasad kształtowania środków na wynagrodzenia
w państwowej sferze budżetowej oraz współuczestniczy przy opracowywaniu zasad
wynagradzania oraz ogólnych kierunków polityki wynagrodzeń, a także opracowuje
analizy dotyczące zatrudnienia i wynagrodzeń, przygotowuje, opiniuje projekty
aktów prawnych dotyczące ubezpieczeń społecznych oraz odpowiada za
finansowanie poszczególnych systemów emerytalnych (pracowniczego, rolniczego i
mundurowego), a także opracowuje analizy dotyczące systemów emerytalnych.

8. 33. Biuro Kontroli Resortowej

- odpowiada za kontrolę działalności

komórek organizacyjnych i ośrodków szkoleniowych ministerstwa oraz za
kontrolę izb i urzędów skarbowych, urzędów kontroli skarbowej oraz izb i urzędów
celnych w zakresie realizacji wydatków budżetowych w ramach części 19 – Budżet,
finanse publiczne i instytucje finansowe.

8. 34. Biuro Dyrektora Generalnego

- odpowiada za sprawy w zakresie

organizacji ministerstwa, realizacji polityki personalnej, zarządzania
zasobami ludzkimi, zarządzania środkami na wynagrodzenia i szkolenia
pracowników, gospodarowania środkami zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych oraz sprawy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

31 Departamenty

8. 35. Biuro Dyscypliny Finansów Publicznych

- zapewnia obsługę

organizacyjno-prawną Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny
Finansów Publicznych, Głównego Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych, Resortowej
Komisji Orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych i Rzecznika
dyscypliny finansów publicznych przy Ministrze Finansów. Prowadzi sprawy związane z
legislacją i interpretacją przepisów prawa w zakresie ustawy o odpowiedzialności
za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Opracowuje Biuletyn Orzecznictwa w
sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

8. 36. Biuro Administracyjne

- zapewnia funkcjonowanie centrali

ministerstwa w zakresie gospodarki finansowej, w tym planowania i realizacji budżetu
oraz obsługi rachunkowo-księgowej.

8. 37. Biuro Ochrony

- zapewnia ochronę osób i mienia ministerstwa i

ochronę przeciwpożarową. Odpowiada za ochronę informacji niejawnych i ochronę
danych osobowych. Prowadzi kancelarię główną i archiwum zakładowe. Nadzoruje
przestrzeganie polityki bezpieczeństwa teleinformatycznego. Zajmuje się sprawami
obronnymi i zarządzania kryzysowego oraz organizuje wykonywanie zadań obrony cywilnej.

8. 38. Biuro Ministra

- odpowiada za realizację zadań związanych z

działalnością Ministra Finansów jako organu administracji rządowej i członka
Rady Ministrów wynikających ze współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów,
organami Rady Ministrów, Sejmem i Senatem Rzeczpospolitej Polskiej oraz sejmowymi i
senackimi komisjami. Zapewnia obsługę posiedzeń kierownictwa ministerstwa. Prowadzi
politykę informacyjną i edukacyjną ministerstwa, w tym obsługę medialną i administrowanie
portalem internetowo-intranetowym.

32 Departamenty

Bibliografia

www.mf.gov.pl

Ustawa o Służbie Celnej z dnia 27 sierpnia 2009 r. (Dz. U. z
2009, nr 168, poz. 1323)

Ustawa o kontroli skarbowej z dnia 28 września 1991 r. (Dz.U.
z 2011, nr 41, poz. 214)

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997
r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.)

Ustawa o kontroli skarbowej – Komentarz, pod red. K.
Kanduta, A. Sędkowskiej, wyd. LEX a Wolters Kluwer business

Dariusz Zalewski, Andrzej Melezini: Ustawa o kontroli
skarbowej, wyd. C.H.Beck

Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada
2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministrów
Finansów (Dz. Ustaw z 2007, nr 216, poz. 1592)

Ustawa o urzędach i izbach skarbowych z dnia 21 czerwca
1996 r. (Dz. U. Nr 106, poz. 489 ze zm.)

33 Bibliografia

Document Outline