Introduction to EU law –

Legal basis and scope of

EU competences –

Podstawy prawne i zakres

kompetencji Unii

Jerzy Jendrośka

1

Content

• Status of European Union
• Principle of conferal and division of

competences between EU and Member
States

• Principles

– Subsidiarity
– Proportionality
– Loyal co-operation

• Admission to and withdrawal from EU

Jerzy Jendrośka

2

Treść

• Podstawy prawne i status Unii
• Zasada przyznania i podział kompetencji
• Zasady

– Pomocniczości (subsydiarności)
– Proporcjonalności
– Lojalnej współpracy

• Przystąpienie i wystąpienie z Unii

3

Jerzy Jendrośka

Article 1 of the Treaty on the European Union

By this Treaty, the HIGH CONTRACTING

PARTIES

establish

among

themselves

a

EUROPEAN UNION, hereinafter called "the Union"
on which the Member States confer competences
to attain objectives they have in common.

This Treaty marks a new stage in the process of

creating an ever closer union among the peoples of
Europe, in which decisions are taken as openly
as possible and as closely as possible to the
citizen.

The Union shall be founded on the present

Treaty and on the Treaty on the Functioning of
the European Union (hereinafter referred to as
"the Treaties"). Those two Treaties shall have the
same legal value. The Union shall replace and
succeed the European Community.

Jerzy Jendrośka

4

Artykuł 1 Traktatu o Unii

Europejskiej

Niniejszym Traktatem WYSOKIE UMAWIAJĄCE

SIĘ STRONY ustanawiają między sobą UNIĘ
EUROPEJSKĄ, zwaną dalej „Unią”, której Państwa
Członkowskie

przyznają

kompetencje

do

osiągnięcia ich wspólnych celów. 

Niniejszy

Traktat

wyznacza

nowy

etap

w procesie tworzenia coraz ściślejszego związku
między narodami Europy, w którym decyzje
podejmowane

są

z możliwie

najwyższym

poszanowaniem

zasady

otwartości

i jak

najbliżej obywateli.

Podstawę Unii stanowi niniejszy Traktat oraz

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
(zwane dalej „Traktatami”). Oba te Traktaty mają
taką samą moc prawną. Unia zastępuje Wspólnotę
Europejską i jest jej następcą prawnym

.

5

Jerzy Jendrośka

Status of EU

• European Union

– remains to be an international

organization

– has legal personality

(EU enjoys the most

extensive legal capacity accorded to legal
persons under MS national laws; it may acquire
or dispose of movable and immovable property
and may be a party to legal proceedings)

– replaces European Community
– does not include Euroatom

• No more „pillars”!
• Common Foreign and Security Policy

– still treated specially

Jerzy Jendrośka

6

Nowy status UE

• Unia

– jest organizacją międzynarodową
– ma osobowość prawną

(zdolność prawną

i zdolność

do

czynności

prawnych

o najszerszym

zakresie

przyznanym

osobom

prawnym przez ustawodawstwa krajowe Państw
Członkowskich; może nabywać lub zbywać
mienie ruchome i nieruchome oraz stawać przed
sądem)

– zastępuje Wspólnotę Europejską
– nie obejmuje Euroatomu (TEWEA)

• Likwidacja systemu filarowego
• Specjalny status Wspólnej Polityki

Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB)

7

Jerzy Jendrośka

Relations of EU and Member States

- principles

• Focused on law- and policy-making:

– Principle of conferral,
– Principle of subsidiarity,
– Principle of proportionality.

• Focused on application:

– Principle of sincere cooperation

(loyalty principle).

Jerzy Jendrośka

8

Unia a państwa

członkowskie - zasady

• Podczas tworzenia prawa i polityki

UE:

– Zasada przyznania
– Zasada pomocniczości
– Zasada proporcjonalności

• Podczas implementacji:

– Zasada lojalnej współpracy

9

Jerzy Jendrośka

Art.5.2 TEU – the principle of

conferral

• the Union shall act only within the

limits of the competences conferred
upon it

• (by whom) by the Member States
• (where) in the Treaties
• (what for) to attain the objectives set

out therein.

Competences not conferred upon the

Union in the Treaties remain with the
Member States (presumption of MS
competence).

Jerzy Jendrośka

10

Zasada przyznania (art. 5.2

TUE)

• Unia działa wyłącznie w granicach

kompetencji przyznanych jej

• (przez

kogo)

przez

Państwa

Członkowskie

• (gdzie) w Traktatach
• (po co) do osiągnięcia określonych

w nich celów.

Wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii

w

Traktatach

należą

do

Państw

Członkowskich (presumpcja kompetencji
Państw Członkowskich).

Uniwersytet Opolski, WPiA

11

Division of competences

between EU and Member

States

• Competences of the EU

– Exclusive competences of EU (art.3 TFEU)
– Shared competences (Art.4 TFEU)
– Support and coordination (Art.6 TFEU)
– Competences in common foreign and security

policy – specific rules and procedures (art.24
TEU)

• Competences of the Member

States

– Specifically indicated in the Treaties (e.g.

Art.4.2 TEU: „

…national security remains the

sole responsibility of each Member State

”)

– All competences not conferred upon the EU

remain with the Member States (Art. 4.1 and
5.2 TEU)

Jerzy Jendrośka

12

Podział kompetencji między

Unią a państwami

członkowskimi

• Kompetencje Unii:

- Kompetencje wyłączne Unii (art. 3 TFUE)
- Kompetencje dzielone (art. 4 TFUE)
- Działania Unii wspierające, koordynujące i

uzupełniające działania państw członkowskich (art 6.
TFUE)

-

Kompetencje

w

sferze

wspólnej

polityki

zagranicznej i

bezpieczeństwa – odrębne reguły i

procedury (art. 24 TEU).

• Kompetencje państw członkowskich:

-

wyraźnie wymienione (np. zasadnicze uprawnienia

państw w WPZiB i PWBiS),

- wszystkie inne kompetencje nie wymienione

wyraźnie w Traktatach z zasady należą do państw
członkowskich

(domniemanie kompetencji państw

członkowskich)

13

Jerzy Jendrośka

Exclusive competences of

EU – rules (Art. 2.1 TFEU)

When the Treaties confer on the

Union exclusive competence in a
specific area, only the Union may
legislate and adopt legally binding
acts, the Member States being able to
do so themselves only if so
empowered by the Union or for the
implementation of Union acts.

Jerzy Jendrośka

14

Artykuł 2 TFUE -

kompetencje wyłączne

1. Jeżeli Traktaty przyznają Unii

wyłączną kompetencję w określonej
dziedzinie,

jedynie

Unia

może

stanowić prawo oraz przyjmować
akty prawnie wiążące, natomiast
Państwa Członkowskie mogą to czynić
wyłącznie z upoważnienia Unii lub
w celu wykonania aktów Unii.

15

Jerzy Jendrośka

Exclusive competences of

EU – areas (Art. 3 TFEU)

• customs union;
• the establishing of the competition rules

necessary for the functioning of the
internal market;

• monetary policy for the Member States

whose currency is the euro;

• the conservation of marine biological

resources under the common fisheries
policy;

• common commercial policy.

Jerzy Jendrośka

16

Kompetencje wyłączne Unii

(Art.3 TFUE)

• unia celna; 
• ustanawianie

reguł

konkurencji

niezbędnych do funkcjonowania rynku
wewnętrznego;

• polityka pieniężna w odniesieniu do

Państw Członkowskich, których walutą
jest euro;

• zachowanie

morskich

zasobów

biologicznych w ramach wspólnej polityki
rybołówstwa;

• wspólna polityka handlowa.

17

Jerzy Jendrośka

Shared Competences –

rules (Art. 2.2 TFEU)

When the Treaties confer on the Union a

competence shared with the Member States
in a specific area, the Union and the
Member States may legislate and adopt
legally binding acts in that area.

The Member States shall exercise their

competence to the extent that the Union
has not exercised its competence.

The Member States shall again exercise

their competence to the extent that the
Union has decided to cease exercising
its competence.

Jerzy Jendrośka

18

Art.2 TFUE - kompetencje

dzielone

2. Jeżeli Traktaty przyznają Unii w

określonej dziedzinie kompetencję dzieloną z
Państwami Członkowskimi, Unia i Państwa
Członkowskie mogą stanowić prawo
i przyjmować akty prawnie wiążące w tej
dziedzinie.

Państwa Członkowskie wykonują swoją

kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie
wykonała swojej kompetencji.

Państwa Członkowskie ponownie wykonują

swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia
postanowiła

zaprzestać

wykonywania

swojej kompetencji.

19

Jerzy Jendrośka

Shared Competences –

principal areas (Art. 4

TFEU)

• internal market;
• social policy, for the aspects defined in this Treaty;
• economic, social and territorial cohesion;
• agriculture and fisheries, excluding the conservation of

marine biological resources;

• environment;
• consumer protection;
• transport;
• trans-European networks;
• energy;
• area of freedom, security and justice;
• common safety concerns in public health matters, for the

aspects defined in this Treaty

Jerzy Jendrośka

20

Kompetencje dzielone - art

4 TFUE

• rynek wewnętrzny;
• polityka społeczna w odniesieniu do aspektów

określonych w niniejszym Traktacie;

• spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna;
• rolnictwo i rybołówstwo, z wyłączeniem zachowania

morskich zasobów biologicznych; 

• środowisko naturalne;
• ochrona konsumentów;
• transport;
• sieci transeuropejskie; 
• energia;
• przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;
• wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia

publicznego w odniesieniu do aspektów określonych w
niniejszym Traktacie.

Uniwersytet Opolski, WPiA

21

Support and coordination

competences – rules (Art. 2.5

TFEU)

In certain areas and under the conditions

laid down in the Treaties, the Union shall
have competence to carry out actions to
support, coordinate or supplement the
actions of the Member States, without
thereby superseding their competence
in these areas.

Legally binding acts of the Union adopted

on the basis of the provisions of the Treaties
relating to these areas shall not entail
harmonisation of Member States' laws or
regulations.

Jerzy Jendrośka

22

Kompetencje koordynujace -

art 2.5 TFUE

W niektórych dziedzinach i na warunkach

przewidzianych w Traktatach, Unia ma
kompetencję

w

zakresie

prowadzenia

działań

w

celu

wspierania,

koordynowania lub uzupełniania działań
Państw Członkowskich, nie zastępując
jednak

ich

kompetencji

w

tych

dziedzinach.

Prawnie wiążące akty Unii przyjęte na

podstawie

postanowień

Traktatów

odnoszących się do tych dziedzin nie mogą
prowadzić do harmonizacji przepisów
ustawowych

i

wykonawczych

Państw

Członkowskich.

Jerzy Jendrośka

23

Support and coordination

competences – areas (Art. 2.5

TFEU)

• protection and improvement of human

health;

• industry;
• culture;
• tourism;
• education, vocational training, youth and

sport;

• civil protection;
• administrative cooperation

Jerzy Jendrośka

24

Kompetencje koordynujace

- art 6 TFUE

• ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego;
• przemysł;
• kultura;
• turystyka;
• edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież

i sport;

• ochrona ludności; 
• współpraca administracyjna.

25

Jerzy Jendrośka

Art. 5.1

The limits of Union competences

are governed by the principle of
conferral.

The use of Union competences is

governed

by

the

principles

of

subsidiarity and proportionality.

Jerzy Jendrośka

26

Art.5.1 - kompetencje Unii

Granice kompetencji Unii wyznacza

zasada przyznania.

Wykonywanie tych kompetencji

podlega zasadom pomocniczości i
proporcjonalności.

27

Jerzy Jendrośka

Subsidiarity principle – Art.5.3

TEU

Under the principle of subsidiarity, in

areas which do not fall within its
exclusive competence, the Union shall
act only if and in so far as:
- the objectives of the proposed action

cannot be sufficiently achieved by
the Member States, either at central
level or at regional and local level, but

- can rather, by reason of the scale or

effects of the proposed action, be
better achieved at Union level.

Jerzy Jendrośka

28

Zasada pomocniczości -

definicja

Unia podejmuje działania tylko

wówczas i tylko w takim zakresie, w
jakim cele zamierzonego działania:
- nie mogą zostać osiągnięte w

sposób wystarczający przez Państwa
Członkowskie i

- jeśli ze względu na rozmiary lub

skutki

proponowanego

działania

możliwe jest lepsze ich osiągnięcie
na poziomie Unii.

Uniwersytet Opolski, WPiA

29

Subsidiarity principle -

application

• Subsidiarity principle applies to all

competences of EU:

– exclusive competences (by virtue

of the Treaty, no need to justify
each legislative act)

– other competences (justification

needed for each legislative act –
art. 5 Protocol no2)

Jerzy Jendrośka

30

Zasada pomocniczości –

zakres zastosowania

• Zastosowanie do kompetencji wyłącznych

Unii

– zastosowana określając kompetencje Unii w

ramach negocjacji Traktatu

– nie trzeba każdorazowo udowadniać w

uzasadnieniu

do

każdego

aktu

prawa

pochodnego

• Zastosowanie do kompetencji dzielonych –

art.5.3 TUE

– trzeba

każdorazowo

udowadniać

w

uzasadnieniu

do

każdego

aktu

prawa

pochodnego

31

Jerzy Jendrośka

Proportionality principle –

art. 5.4 TEU

Under

the

principle

of

proportionality, the content and
form of Union action shall not exceed
what is necessary to achieve the
objectives of the Treaties.

The institutions of the Union shall

apply the principle of proportionality
as laid down in the Protocol on the
application of the principles of
subsidiarity and proportionality.

Jerzy Jendrośka

32

Zasada proporcjonalności -

art.5.4 TUE

Zgodnie z zasadą proporcjonalności

zakres i forma działania Unii nie
wykraczają poza to, co jest konieczne
do osiągnięcia celów Traktatów.

Instytucje

Unii

stosują

zasadę

proporcjonalności

zgodnie

z

Protokołem w sprawie stosowania
zasad

pomocniczości

i

proporcjonalności.

33

Jerzy Jendrośka

Proportionality principle in

practice

• Applies to all competences of the Union
• Proportionality test – whether, for

achieving the objective at issue, the
proposed measure is:

– adequate
– necessary
– not excessive (least restrictive alternative principle)
– proportionate
– non-discriminatory

• Case C-284/95 Safety Hi-Tech (HCFC not

halons, principle of high protection)

Jerzy Jendrośka

34

Zasada proporcjonalności w

praktyce

• Stosuje się do wszystkich aktów prawa

pochodnego (również w ramach kompetencji
wyłącznych UE)

• Test – czy dla osiągnięcia celu zaproponowane

środki są:

–

właściwe

– niezbędne
– nie nadmiernie uciążliwe
– proporcjonalne do wagi celu
– niedyskryminujące

• Forma aktu prawnego
• Sprawa C-284/95 Safety Hi-Tech (HCFC a nie

halony, zasada wysokiego poziomu ochrony)

35

Jerzy Jendrośka

Principle of sincere

cooperation – art.4.3 TEU

Pursuant to the principle of sincere cooperation, the

Union and the Member States shall, in full mutual
respect, assist each other in carrying out tasks
which flow from the Treaties.

The Member States shall take any appropriate

measure, general or particular, to ensure fulfilment
of the obligations arising out of the Treaties or
resulting from the acts of the institutions of the Union.

The Member States shall facilitate the achievement

of the Union's tasks and refrain from any measure
which could jeopardise the attainment of the
Union's objectives.

Jerzy Jendrośka

36

Art.4 .3 - zasada lojalnej

współpracy

Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i

Państwa Członkowskie wzajemnie się szanują
i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w
wykonywaniu

zadań

wynikających

z

Traktatów.

Państwa Członkowskie podejmują wszelkie

środki ogólne lub szczególne właściwe dla
zapewnienia

wykonania

zobowiązań

wynikających z Traktatów lub aktów instytucji
Unii.

Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie

przez Unię jej zadań i powstrzymują się od
podejmowania wszelkich środków, które
mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów
Unii.

37

Jerzy Jendrośka

Admission to EU and

withdrawal from EU

Any European State which respects the

values referred to in Article 2 and is
committed to promoting them may apply to
become a member of the Union (Art.50
TEU).

Any Member State may decide to

withdraw from the Union in accordance
with its own constitutional requirements
(Art. 49 TEU).

Jerzy Jendrośka

38

Przystąpienie i wystąpienie

z UE

Każde państwo europejskie, które

szanuje wartości, o których mowa w
artykule 2, i zobowiązuje się je wspierać,
może złożyć wniosek o członkostwo
w Unii (Art 49 TUE).

Każde Państwo Członkowskie może,

zgodnie

ze

swoimi

wymogami

konstytucyjnymi,

podjąć

decyzję

o

wystąpieniu z Unii (Art 50 TUE).

39

Jerzy Jendrośka