Geneza narodów w Europie. Definicje narodów. Powstanie narodu Polskiego.

Definicja narodu

Naród- jedna ze społeczności (lub jedna

z grup społ.) składających się na dane

społ. historyczne lub społeczność

ideologiczno- kulturowa, twór społ.

świadomościowy.

Nacjonalizm

Nacjonalizm (z łacińskiego natio –

naród), ideologia i ruch polityczny, a

także postawa społeczno-polityczna

podporządkowująca interesy innych

narodów celom własnego. Według tej

ideologii wszelkie działania

polityczne podejmowane są w celu

podniesienia siły własnego narodu, a

także oceniane przez pryzmat jego

dobra i interesów.

Jako ideologia polityczna nacjonalizm ukształtował

się w XIX w. Pojęcie nowoczesnego narodu

zdefiniowane zostało po raz pierwszy w czasie

rewolucji francuskiej, a przez M. Barrèsa w 1892.

Naród rozumiany jest jako wspólnota duchowa i

moralna, a w mniejszym stopniu jako wytwór

historii. Zgodnie z ideologią nacjonalizmu

przynależność jednostki do danego narodu jest

nieodzownym warunkiem jej rozwoju. Interesy

narodów, jako sprzeczne, są nie do pogodzenia ze

sobą. W tym kontekście interes narodowy jest

celem wszelkich działań politycznych, a metodą

realizacji tego interesu - egoizm narodowy. W

kategoriach politycznych oznacza to konieczność

budowy przez każdy naród własnego państwa.

Dążenie do rozwoju kosztem innych narodów

prowadzi do ksenofobii (uprzedzenia

narodowe), wrogości i nietolerancji, tzw.

etnocentryzmu. Często nieodłącznym

składnikiem nacjonalizmu jest elitaryzm

kreujący na przywódców bardziej świadomą

narodowo elitę. Skrajną postacią

nacjonalizmu jest szowinizm, który uznaje

prawo własnego narodu do podbojów i

panowania nad innymi narodami. Tak

rozumiany, stał się składnikiem nazizmu i

faszyzmu.

Początki integracji państw Europy Zachodniej

Po zakończeniu działań wojennych Europa leżała w gruzach. Europa

straciła co najmniej 36 mln ludzi z czego ponad 20 mln ZSRR,

Polska 6 mln, Jugosławia 1,7 mln, Francja 0,4 mln, Anglia 0,4 mln

oraz 6 mln Niemców. W latach 1936 - 45 ponad 60 mln

Europejczyków (nie licząc żołnierzy i jeńców) straciło swoje

domostwa. Druga Wojna Światowa dokonała spustoszenia w

gospodarce europejskiej, produkcja przemysłowa Europy spadła o

ponad 30%, w porównaniu z rokiem 1938. Pozycja

międzynarodowa Europy uległa degradacji. Rozpoczął się blokowy

podział świata, Europa została zdominowana przez USA i ZSRR.

Około 1/3 kontynentu znalazło się pod kontrolą Sowietów co

równało się narzuceniem tam komunistycznych ustrojów. Od

momentu zdobycia broni atomowej przez Amerykanów i objęcia

stanowiska prezydenta przez Harry Trumana rozpoczyna się

Amerykańska "dyplomacja atomowa". Oba rywalizujące ze sobą

bloki popierają dekolonizacje, co uderza w gospodarcze podstawy

Anglii i Francji.

Na upadek pozycji kontynentu nałożyło
się wiele czynników, do głównych należą:



kryzys demograficzny i gospodarczy;



podział kontynentu na dwa rywalizujące
ze sobą bloki;



uzależnienie Europy Zachodniej od
Waszyngtonu;



dominacja ZSRR w Europie Wschodniej;



spadek udziału państw europejskich w
gospodarce światowej.

Tak trudna sytuacja Europy spowodowała

zmianę, nastawienia głównych polityków

państw zachodnioeuropejskich co do

integracji Europy. Jedyną radą dla

odzyskania utraconej pozycji

międzynarodowej była integracja.

Eksponowano takie zalety integracji, jak:



polepszenie sytuacji gospodarczej;



zwiększenie poziomu życia ludności;



przeciwstawienie się ekspansji ZSRR;



możliwość włączenia Niemiec do współpracy
europejskiej;



zmniejszenie dystansu dzielącego Europę a USA

Na przyśpieszenie procesów integracyjnych wpłynęła

amerykańska pomoc gospodarcza, a w szczególności

tzw. Plan Marshalla. Kongres USA uchwalił kredyty w

wysokości 6,8 mld $ oraz wyraził zgodę na

dodatkową pomoc. Plan Marshalla był realizowany w

ramach Europejskiego Programu Odbudowy. Ogółem

w ciągu 4 czterech lat państwa Europy zachodniej

otrzymały 13,2 mld $. Plan Marshalla przyczynił się

do ożywienia gospodarczego Europy, produkcja

przemysłowa 16 państw uczestniczących w EPO

przekroczyła o 35% poziom przedwojenny, produkcja

rolna o 10%, produkt narodowy o 15%. W Europie

EPO wzmógł tendencje do współpracy politycznej i

ekonomicznej. Zaczęto wspominać o zjednoczeniu

Europy Zachodniej.

Europa rozpoczęła integracje polityczną. Krok milowy w

procesie integracji miało powołanie Rady Europy 5 maja

1949 roku na konferencji Londyńskiej. Memorandum w

sprawie powołania Rady Europy przygotował Duncan

Sandys przewodniczący Ruchu Zjednoczenia Europy.

Radę Europy tworzyło dziesięć państw: Francja, Wielka

Brytania, Irlandia, Włochy, Belgia, Holandia,

Luksemburg, Dania, Szwecja i Norwegia. Na siedzibę

Rady Europy wybrano Strasburg. Rada była

poprzedniczką dzisiejszej Unii Europejskiej. Główną

zasługą Rady Europy było zawarcie wielu porozumień i

konwencji międzynarodowych w tym najważniejszej;

Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych

Wolności. Rada Europejska w ocenie Roberta Schumana
pełniła "rolę światła" oświecającego drogę zjednoczenia

Europy.

Zapoczątkowanie integracji gospodarczej wiąże się z

powstaniem Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Za

twórcę EWWiS uważa się Roberta Schumana, który na

konferencji prasowej 9 maja 1950 zaproponował aby

francuska i niemiecka produkcja węgla i stali znalazła

się pod kontrolą ponadnarodowej Wysokiej Władzy.

Sam Schuman przewidywał w swojej Deklaracji

wprost, że powoływana do życia organizacja „byłaby

pierwszą konkretną podstawą (...) do stworzenia

federacji europejskiej, jaka jest potrzebna dla ochrony

pokoju". Plan został przyjęty przez sześć krajów

Europejskich takich jak: Francja, RFN, Włochy,

Holandia, Belgia, Luksemburg. Później do EWWiS

dołączyły następne państwa Europejskie czyli Dania,

Irlandia, Wielka Brytania, Grecja, Hiszpania i

Portugalia.

Główne cele działalności EWWiS to:



zapewnić najniższe ceny na węgiel i
stal;



zapewnić wszystkim nabywcom ze
wspólnego rynku EWWiS jednakowe
warunki dostępu do węgla i stali;



popierać rozwój wymian
międzynarodowej, rozwój i
modernizacje produkcji;



zapewnić lepsze warunki życia i
pracy sile roboczej

Utworzenie Europejskiej Wspólnoty

Węgla i Stali miało ogromne znaczenie

dla procesów integracyjnych Europy

Zachodniej. Cytując z Antonim

Marszałkiem możemy wymienić trzy

podstawowe zalety utworzenia EWWIS:



przełamanie wiekowej nieufności pomiędzy
Francją a Niemcami, a także między Niemcami a
innymi narodami Europy Zachodniej;



stworzenie infrastruktury ekonomicznej dla
zachowania pokoju w Europie;



stworzenie bazy i mechanizmu do poszerzenia i
pogłębienia integracji na inne dziedziny
gospodarki

Powstanie państwa Polskiego

Rozmieszczenie plemion na ziemiach polskich od

Bałtyku po Karpaty wyróżnić można następujące

terytoria wielkich plemion:

Wiślanie nad górną Wisła, plemiona śląskie nad

górną i środkową Odrą, Polanie nad Wartą,

Mazowszanie nad środkową Wisłą i Pomorzanie

nad dolną Wisłą i Odrą. Według niektórych do

osobnych grup należeli także Lędzianie nad Sanem

i Wieprzem oraz Goplanie na Kujawach. Granice

między plemionami stanowiły bądź to zabagnione

doliny (na przykład w przypadku Noteci

oddzielającej Polan od Pomorzan), bądź rozległe

puszcze.

Państwo Wiślan

W XI wieku na ziemiach polskich

istniały dwa państwa plemienne :

Polanie i Wiślanie. Władca, którego

nazywano "potężnym księciem

pogańskim" zjednoczył znaczne

tereny nad górną Wisła. Ośrodkami

tego państwa były : Kraków i Wiślica.

Później tereny Wiślan zostały

wchłonięte na około 30 lat przez

państwo wielkomorawskie.

Państwo Polan

O początkach państwa Polan nie wiemy wiele, ponieważ Polanie

nie graniczyli z żadnym państwem znającym pismo, a kontakty

z krajami chrześcijańskimi były małe. Pierwsza wiadomość o

państwie Polan pochodzi z 963 roku i mówi, że Mieszko I walczył

z Wieletami o dolną Odrę. Mieszko I jest pierwszym historycznie

udokumentowanym władcą polski, ale wiarygodna tradycja

przekazuje imiona trzech wcześniejszych władców, a

mianowicie : Siemowita, syna Piasta, Lestka i Siemomysła.

Podporządkowywanie Polanom innych plemion nastąpiło na

drodze podboju, nie wiemy jakie ziemie podbili przodkowie

Mieszka, a jakie on sam. W momencie chrztu władza Mieszka

rozciągała się na ziemie Wielkopolski, Kujaw, Mazowsza oraz

częściowo Pomorza. Natomiast walki o ujście Odry z Wieletami i

Niemcami ciągnęły się jeszcze kilka lat, zakończone bitwą pod

Cedynią w 972 roku. Bitwa zadecydowała o zdobyciu przez

Mieszka władzy nad Pomorzem zachodnim. U kresu życia

Mieszko podbił też Śląsk (około 990 roku), a już po jego śmierci

w granicach Polski znalazła się także ziemia Wiślan z Krakowem.

Chrzest i powstanie państwa polskiego

Powstanie państwa polskiego datuje się na rok 966, to jest na rok

przyjęcia przez Polskę chrztu. Przyjęcie chrztu było bardzo ważną

decyzją Mieszka, a jej motywy były złożone. Mieszko jako władca

chrześcijański mógł zapewnić Polsce miejsce w chrześcijańskiej

Europie, mógł także zabezpieczyć Polskę przed przymusową

chrystianizacją, która to chrystianizacja Słowian była nieodłącznym

składnikiem programu politycznego Ottona I, odkąd koronował się

na króla Niemiec. Chcąc uchronić Polskę przed przyjęciem chrztu z

Niemiec, które najpewniej zakończyłoby się wejściem Polski w skład

cesarstwa, Mieszko zdecydował się na przymierze z Czechami i

małżeństwo z księżniczką czeską Dobrawą. Ciekawostką może być

fakt, że Mieszko musiał oprawić swoich 7 żon, które miał jako

władca pogański. Mieszko ożenił się z Dobrawą w roku 965 a 966

przyjął chrzest. Początkowo ochrzcił się sam wraz ze swoim

bezpośrednim otoczeniem. Potem rozpoczęła się chrystianizacja

społeczeństwa, która to trwała kilka wieków. Pierwszym biskupem

polskim został w 968 roku Jordan w, rezydujący w Poznaniu.

Znaczenie chrztu Polski

Znaczenie chrztu było ogromne. Polska została

uznana za państwo chrześcijańskie, a jej

władca stał się równym innym władcom

chrześcijańskim. Kościół wniósł do Polski wzory

organizacyjne, które wzmocniły państwo oraz

znajomości pisma i ówczesnych form

kancelaryjnych, co było niezbędne w

dyplomacji. Co prawda Mieszko toczył dalej

wojny z margrabiami niemieckimi, ale

nawiązał bezpośrednie stosunki z cesarzem i

uzyskał zaszczytny tytuł "przyjaciela

cesarskiego".

Podsumowanie

W 1000 r. Polska miała około 1 miliona mieszkańców

i 250 000 km kwadratowych powierzchni.

Zaludnienie było wybitnie nierównomierne i tak w

dolinach rzek powstawały ogromne skupiska osad

oddzielone od innych ogromnymi puszczami i

bagnami, praktycznie nie zamieszkałymi. Tereny

zagospodarowane, czyli ziemie uprawne, łąki i

pastwiska oraz lasy wykorzystywane przez

człowieka stanowiły tylko 1/3 obszaru Polski.

Centrum politycznym państwa polskiego była

ziemia Polan z głównymi grodami : Gnieznem,

Poznaniem, Ostrowem Lednickim i Gieczem.

Świadomość narodowa

Świadomość narodowa, ukształtowana w

procesie społeczno-historycznym, postać

świadomości społecznej. Świadomość

narodowa rozwija się na podłożu wspólnoty

języka, terytorium, historii, tradycji i jest

podstawowym elementem więzi narodowej.

Typy świadomości narodowej:



patriotyzm (jęz. gr partriotes - oznacza rodak, ojczyzna) odnosi się
do umiłowania ojcowizny, ojczyzny. Wyrazem patriotyzmu jest walka
o ojczyznę w chwilach zagrożenia, a w chwilach swobody praca na
rzecz jej rozwoju. Troska o ojczyznę odnosi się również do służby
wojskowej, przestrzegania praw, dbałości o środowisko naturalne.



Nacjonalizm (jęz łac. natio- naród)- oznacza ideologie, dla której
najwyższą wartością jest naród. Zwolennicy uznają prawa własnego
narodu za najważniejsze, dlatego nacjonalizm może być źródłem
nietolerancji i agresji wobec innych.



Szowinizm (jęz. fr.chauvinisme) skrajny nacjonalizm, wyrażony
przeciw innym nacjom. Może oznaczać nienawiść do innych narodów
lub postrzeganie ich przez pryzmat jedynie złych cech. Szowinista
nie dostrzega wad własnego narodu.



Rasizm (jęz wł. razzisto) jest to pogląd uznający, że wartość
człowieka zależy od rasy .Według nazistów niemieckich istnieją
rasy lepsze (panów) i gorsze (podludzi), w wyniku czego
Cyganie, Słowianie, Żydzi jako rasy niższe były celem ataku
podczas II wojny światowej. Rasizm zawarty jest w
antysemityzmie.

Ksenofobia (jęz gr.ksenos-obcy ,cudzy i phóbos-strach)-
dosłownie oznacza strach przed obcymi. Taka postawa oznacza
niechęć do innych w tym do innych ras, nacji itp.

Kosmopolityzm (jęz gr. kosmopolites oznacza obywatela
świata). Kosmopolityzm jest postawą wskazująca na osobę,
która akceptuje warunki we wszystkich państwach świata i
wszędzie czuje się dobrze.Jednocześnie postawa ta prowadzi do
zaniku patriotyzmu.

Koncepcje narodu



KONCEPCJA NATURALISTYCZNA – naród traktowany jest jako grupa
genetyczna uwarunkowana biogennie. Jest to twór społeczny
uwarunkowany właściwościami środowiska geograficznego, w jakim pewna
grupa żyła przez wieki i przekazała swe właściwości psychofizyczne
następnym generacjom.



KONCEPCJA POLITOLOGICZNA – naród według tego ujęcia jest wspólnotą
polityczną .Według tego orientacji wspólnoty plemienne w miarę swego
wzrostu tworzą instytucje państwowe odrębne od organizacji plemiennych.
Bardzo często te instytucje państwowe obejmowały więcej grup
postplemiennych. Utworzone w ten sposób państwo zabiegało o utworzenie
w swych ramach narodu. Zabiega o połączenie tych grup plemiennych pod
względem jednorodnych tradycji , wierzeń, obyczajów lecz przede
wszystkim jednoczy je gospodarstwo. Star się utrwalić poczucie wspólnoty
kulturowej i politycznej w stosunku do innych państw- narodów.

Grupa etniczna



Grupą etniczną nazywamy taką społeczność, której wspólnota jest ściśle
związana z danym obszarem przez nią zamieszkiwanym. Grupa etniczna
cechuje się świadomością odrębności językowej, czasem również
odrębności ekonomicznej. Poszczególne grupy etniczne lokują swoją
ideologiczną i prywatną ojczyznę na obszarze zamieszkiwanego przez
nich państwa. Mniejszość narodowa to natomiast taka grupa etniczna,
która została osiedlona na terenie jakiegoś państwa w wyniku
zaistnienia pewnych zdarzeń historycznych. Mogły być to przesunięcia
granic na mocy porozumień między państwami lub poprzez zagrabienie
siłą jakiś ziem. Przyczyną mogły być również wysiedlenia lub migracje.
Ludność należąca do poszczególnych mniejszości narodowych deklaruje
przeważnie inną narodowość, niż pozostała większość mieszkańców tego
kraju. Narodowość cechuje indywidualne odczucia każdego człowieka.
Często wyraża związek człowieka z jego przynależnością kulturową lub
też niejednokrotnie genealogiczną, czyli wynikającą z narodowości
rodziców. Deklaracja za określona narodowością jest oparta na
subiektywnych odczuciach każdej jednostki.

Nazizm



Nazizm, narodowy socjalizm, oficjalna ideologia NSDAP (Nationalsozialistische
Deutsche Arbeiterpartei, w skrócie Nazionalsozialisten). Jedna z odmian
faszyzmu.



Twórcą nazizmu był A. Hitler, który główne zasady swojej ideologii wyłożył w
książce Mein Kampf (Moja walka). Podstawy nazizmu w sensie doktrynalnym
stworzył A. Rosenberg, natomiast jego ustrojową teorię opracował K. Schmidt.
Nazizm wysuwał tezy o nadrzędności rasy aryjskiej (Niemców), stanowiącej
rasę panów, oraz hasła likwidacji Żydów (ostateczne rozwiązanie). Żydom
przypisywał Hitler antyniemieckie działania w czasie konferencji wersalskiej i
opracowanie głównych założeń traktatu wersalskiego.



Według nazistów Żydzi byli przyczyną trudności w utrzymywaniu czystości rasy
nordyckiej. Zgodnie z ideologią nazistowską Niemcy, jako naród panów,
musiały posiadać należną sobie przestrzeń życiową (Lebensraum). Idea
Lebensraumu miała uzasadniać prowadzoną przez Hitlera politykę podbojów,
szczególnie krajów słowiańskich, i eksterminacji miejscowej ludności. 1933–
1945 nazizm stanowił podstawę polityki państwowej III Rzeszy.

Faszyzm w Niemczech

NSDAP została ściśle włączona w działalność
aparatu państwowego. Stojący na czele partii wódz
(Führer) był równocześnie przywódcą państwa i sił
zbrojnych. Partyjna zasada przywództwa
(Führerprinzip) obowiązywała na każdym szczeblu
organizacji partyjnej i administracji państwowej.
Nazizm doprowadził do zniewolenia zarówno narodu
niemieckiego, jak i narodów krajów podbitych oraz
zbrodni ludobójstwa. Należał do najokrutniejszych
systemów politycznych w dziejach ludzkości.

Document Outline