Uszkodzenie Ścięgna

Achillesa

Monika Durjasz

Anatomia



Ścięgno Achillesa

(Tendo Achillis) inaczej

ścięgno piętowe (tendo calcanneus)

jest

największym

i

najmocniejszym

ścięgnem człowieka utworzonym przez
mięsień brzuchaty łydki (m gastrocnemius)
oraz mięsień płaszczkowaty (m soleus),
które przyczepia się do guza kości
piętowej. Ścięgno Achillesa dzięki któremu
możemy oderwać piętę od podłoża oraz
stanąć odgrywa dużą rolę w procesie
chodu, biegu i skoku. 



Jest to jedyna nazwa
w

anatomii

zawierająca nazwisko
w nazwie – wywodzi
się od mitycznego
Achillesa

i

jego

ledendy



Ścięgna piętowe współczesnego człowieka są
poddawane szkodliwie intensywnym (bo
sporadycznym) obciążeniom. Przeciążenia te
nasilają się z przybywaniem wagi ciała w
miarę upływu lat, bądź z okazjonalnym
podejmowaniem się nadmiernych wysiłków
fizycznych u osób prowadzących siedzący tryb
życia i pracy.



W pewnych grupach zawodowych (tancerze,
cyrkowcy),

oraz

wśród

sportowców

wyczynowych przeciążenia ścięgna związane
są ze zbyt intensywnym sumowaniem
mikrourazów.



Według statystyk 72% uszkodzeń wydarza się w
sporcie.



Zestawienia Charakterystyczne dla naszego
kraju:



Uszkodzenie ścięgna Achillesa nazywane jest
często „chorobą olimpijską”. Przerwaniu ulega
zwykle ścięgno zapalnie zmienione, kiedy jego
wytrzymałość mechaniczna jest zmniejszona.

Poznań

(wg Fibaka)

Warszawa

(wg Zawadzińskiego i

Kusia)

1. Narciarstwo

1. Narciarstwo

2. Piłka nożna

2. Lekkoatletyka

3. Lekkoatletyka

3. Gimnastyka

4. Gimnastyka

4. Balet

5. Piłka ręczna

5. Siatkówka

6. Tenis

6. Piłka nożna



U młodych ludzi dopiero siły ok. 400kg
mogą prowadzić do jego rozerwania.
Przeciążenie

wysiłkiem

sportowym

doprowadza

do

zmian

i

zaburzeń

elastyczności ścięgna.



W zależności od poniesionego wysiłku
sportowego, zmniejszona rozciągliwość
ścięgna może utrzymywać się przez kilka
godzin.



Powrót do normy następuje wolniej u
sportowców starszych, u których krążenie i
stan naczyń są upośledzone.

Zapalenie ścięgna

piętowego



Powstanie

stanów

zapalnych

w

ścięgnie jest związane z nadmierną
eksploatacją

sportowca

we

współczesnym sporcie wyczynowym.
Pogoń za rekordem w lekkoatletyce
wymaga wielogodzinnych treningów
na twardym podłożu. W narciarstwie
będzie to nieodpowiednie twarde
obuwie uciskające ścięgno Achillesa,
czy też ograniczające zakres jego
ruchów.

Do zmian zapalnych predysponują

także:



Zmiany obuwia



Używanie butów o niezbyt elastycznej
podeszwie z zapiętkiem nie dającym
stabilizacji pięty



Bieganie po nierównym terenie



Związana z wiekiem utrata fizjologicznej
elastyczności jednostki mięśniowo-
ścięgnistej m. trójgłowego łydki

Objawy zapalenia ścięgna Achillesa

Stan ostry



Może wystąpić nagle z typowym
trzeszczeniem podczas przesuwania
się ścięgna pomiędzy zmienionymi
tkankami



Piekący ból w pierwszej fazie wysiłku,
zmniejszający się w czasie jego
trwania i narastający znów po jego
zakończeniu



Ból pojawiać się też może rano, po
wstaniu z łóżka i ustępować w ciągu
dnia

Objawy zapalenia ścięgna Achillesa

Stan przewlekły



Daje się wyczuć bolesne kolbowate
pogrubienia ścięgna lub drobne guzki



Przeważa bolesność w czasie
obmacywania bez objawów
trzeszczenia

Badanie dodatkowe -

ultrasonografia

Możliwość wykrycia:



ubytków w ciągłości
ścięgna



rozplemu tkanek
okołościęgnistych



zwyrodnienia
torbielowatego



zmian wytwórczych w
obrębie samego ścięgna
(zwłóknienia, zrosty)

Postępowanie



Wskazane jest ograniczenie funkcji kończyny

przy sportowcach sprawia to kłopoty, gdyż
„zapalenie

ścięgna

Achillesa

jest

chorobą

najpilniejszych”, więc jeśli pozostaną bez gipsu
będą kilka razy dziennie sprawdzać czy ich boli i
czy mogą już ćwiczyć. Jedynie opatrunek gipsowy
daje pewność, że ścięgno jest faktycznie
unieruchomione.

Postępowanie



Leczenie uzupełniające – zimne
okłady i leki przeciwzapalne

Stosowanie

środków

przeciwzapalnych

(hydrokortyzon) połączonych z wyłączeniami
nowokainowymi prowadzi do martwicy ścięgna
w miejscu podania i do zerwania ścięgna,
które może nastąpić w miejscu:

•

Przejścia ścięgna w mięsień

(5%)

•

Przyczepu do kości piętowej

(7%)

•

Samego ścięgna (88%)

Przerwanie ścięgna

piętowego



Uważa się, że zdrowe ścięgno
piętowe nie ulega zerwaniu (raczej
dojdzie do złamania awulsyjnego)



Bezpośredni uraz okolicy ścięgna,
nawet o niewielkiej sile, trafiając na
patologicznie zmienione tkanki może
doprowadzić do ich częściowego lub
pełnego zerwania.



Do uszkodzenia może dojść w wyniku
nagłego skurczu m. trójgłowego łydki
(skok, bieg) czy też gwałtownego
jego rozciągnięcia (upadek na
przodostopie)



Najczęściej do

przerwania ścięgna

piętowego dochodzi

5-7cm powyżej guza

piętowego.

Objawy



Gwałtowny ból



Możliwy trzask w dalszym odcinku
podudzia



Nagłe osłabienie siły m. trójgłowego
łydki



Zmiana zarysu 1/3 dalszej goleni



Wyczuwalna palcami przerwa w
ciągłości ścięgna

Badaniem klinicznym stwierdzić

można:



Obrzęk ścięgna i okolicy stawu
skokowego



Podskórne i śródskórne wylewy
krwawe



Przerwanie ciągłości i pogrubienie
jego kikutów



Badanie ultradźwiękowe – pozwala na
wykrycie przerwań częściowych oraz
zastarzałych

Zapalenie Ścięgna

Achillesa

Urazowe zerwanie ścięgna Achillesa

Zadaniowe uszkodzenie

Tendinopatia

pozaprzyczepowa

RMI – rezonans

magnetyczny

Test Thomsona



Wykonanie:

Pacjent leży na brzuchu na stole do badania.

Stopy zwisają poza jego brzegiem. Badający
obejmuje jedną ręką badaną łydkę i wykonuje
silny nacisk na mięśnie



Interpretacja:

Przez ściskanie mm łydki można wywołać nagłe

bierne zgięcie podeszwowe stopy. Jego brak
świadczy o uszkodzeniu ścięgna Achillesa. Po
częściowym uszkodzeniu reakcja na test nie
zawsze jest wyraźna i zależy od jego stopnia.



Test

można

także

wykonać w pozycji na
brzuchu przy zgiętym do
90 stawie kolanowym
(test Simmonda)

Objaw Hoffy

Wskazuje na zastarzałe uszkodzenie ścięgna



Wykonanie:

Pacjent leży na brzuchu, stopy wystają poza

leżanką. Badający wykonuje grzbietowy
wyprost obu stóp.



Interpretacja

Po uszkodzeniu ścięgno piętowe jest mniej

napięte i możliwy jest większy zakres ruchu w
stosunku do zdrowej stopy.



Kończąc test prosi
się

chorego,

by

stanął

bo

obu

stronach na końcach
palców.

Przy

uszkodzeniu ścięgna
jest to niemożliwe.

Test opukiwania ścięgna

Achillesa

Wskazuje na uszkodzenie ścięgna piętowego



Wykonanie:

Pacjent leży na brzuchu ze zgiętym do 90

stawem kolanowym. Młotkiem
neurologicznym badający opukuje dystalną
1/3 ścięgna piętowego.



Interpretacja
Wzmożenie

dolegliwości

bólowych i utrata zgięcia
podeszwowego (odruch ze
ścięgna

piętrowego)

wskazują na uszkodzenie
ścięgna.

Przy

braku

odruchu

ze

ścięgna

konieczne

jest

różnicowanie i wykluczenie
ewentualnych

zmian

neurologicznych.

Postępowanie po zerwaniu ścięgna



Jedynie leczenie operacyjne –
rekonstrukcja ścięgna

Leczenie operacyjne - Sposoby

pierwotnego zeszycia rozerwanego

ścięgna

Leczenie operacyjne (szew wtórny) - Sposoby

plastycznego zeszycia rozerwanego ścięgna

Zabiegi

fizykoterapeutyczne



Laseroterapia



Krioterapia miejscowa



Jonoforeza



Ultradźwięki

Ćwiczenia usprawniające prace

ścięgna Achillesa



Pływanie – na plecach, kraul



Napinanie i rozciąganie m
trójgłowego łydki:

•

Wspięcia na palce

•

Wykrok, przechodzenie do niepełnego klęku

•

Przysiady

•

Ruchy okrężne stóp

•

Ćw. oporowe z gumą

•

Spacery (maszerowanie)

Bibliografia



Urazy i uszkodzenia w sporcie

A. Dziak, Samer Tayara



Traumatologia sportowa

J. Garlicki, M. Kuś



Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni

Klaus Buckup



Anatomia człowieka

J. Sokołowska-Pituchowa