Współczesne materiały

inżynierskie i zasady ich doboru

Suwmiarka

Mechanika i Budowa Maszyn
WBMiZ
Politechnika Poznańska

1

1. Budowa suwmiarki

4 – szczęki płaskokrawędziowe, 6 – szczęki
krawędziowe wewnętrzne, 8 – zacisk, 9 – powierzchnie
pomiarowe płaskie, 11 – podziałka kreskowa
prowadnicy, 12 – podziałka kreskowa suwaka

2

2. Warunki jakie musi spełnić suwmiarka:

• Odporność na korozję atmosferyczną (utlenianie)
• Odpowiednia twardość powierzchni pomiarowych 52

HRC dla stali nierdzewnej,
59 HRC dla stali węglowej narzędziowej.

• Niska chropowatość powierzchni pomiarowych

płaskich -

3. Techniki wytwarzania (obróbka
skrawaniem)

• Frezowanie
• Szlifowanie

3

max

0,16

a

R

m

m

=

4. Proponowane materiały

• Martenzytyczna wysokochromowa stal

odporna na korozję X46Cr13. Powszechnie
stosowana na narzędzia pomiarowe

• Dobra (przeciętna) odporność na korozję
• Twardość min. 52 HRC

P≤0,04; S≤0,015÷0,03; Mn≤1÷1,5; Si≤0,7÷1

Stężenie pierwiastków [%]

C

Cr

Ni

Mn

Mo

inne

X46Cr13

0,46

13,5

-

-

 

 

4

4. Proponowane materiały

• Martenzytyczna wysokochromowa stal

odporna na korozję X90CrMoV18

• Twardość min. 54 HRC

P≤0,04; S≤0,015÷0,03; Mn≤1÷1,5; Si≤0,7÷1

5

Stężenie pierwiastków [%]

C

Cr

Ni

Mn

Mo

inne

X90CrMoV18

0,9

18

-

-

1,1

V:0,1

4. Proponowane materiały

• Austenityczna stal odporna na korozję

X2CrNiN18-7

• 60 HRC po odpuszczaniu
• Wysoka odporność na korozję o dużym

stopniu agresywności

• Może pojawić się korozja naprężeniowa

P≤0,025÷0,05; S≤0,01÷0,03; Si≤0,25÷2

6

Stężenie pierwiastków [%]

C

Cr

Ni

Mn

Mo

inne

X2CrNiN18-7 ≤ 0,03

17,5

7

≤ 2

-

N:0,15

4. Proponowane materiały

• Stal chromowa narzędziowa do pracy na

zimno X210Cr12

• Twardość po hartowaniu ok. 64 HRC
• Wysoka odporność na ścieranie dzięki

wysokiej zawartości twardych węglików

7

Stężenie pierwiastków [%]

C

Cr

Mn

Si

X210Cr12

2,1

11,5

0,3

0,3

4. Proponowane materiały

• Odlewniczy stop aluminium i magnezu AlMg3
• Twardość 50-80 HB
• Bardzo dobra odporność na korozję

8

Stężenie pierwiastków [%]

Al

Cu

Cr

Fe

Mg

Mn

Si

Ti

Zn

AlMg3 reszta

0,1

0,30

0,4

2,60-

3,60

0,5

0,4

0,15

0,2

5. Obliczenie współczynników

9

cena

gęstość

odporność

na korozję

skrawalność

twardość

Suma

α

cena

x

1

0

0

0

1

0,1

gęstość

0

x

0

0

0

0

0,0

odporność na

korozję

1

1

x

1

1

4

0,4

skrawalność

1

1

0

x

0

2

0,2

twardość

1

1

0

1

x

3

0,3

 

 

 

 

 

Σ(α*β)

X46Cr13

10

5

8

10

7

8,3

X90CrMoV18

8

5

9

8

8

8,4

X2CrNiN18-7

7

4

8

6

8

7,5

AlMg3

3

10

10

5

2

5,9

X210Cr12

6

5

6

8

10

7,6

6. Wybrany materiał
• Martenzytyczna stal odporna na

korozję X90CrMoV18

10

7. Literatura

• Dobrzański L. A.,

Metalowe materiały inżynierskie, WNT,
Warszawa 2004

• Dobrzański L. A.,

Metaloznawstwo z podstawami nauki
o materiałach, WNT, Warszawa 1996

• Norma PN-80/M-53130
• Norma PN-EN 10088:2007
• www.multistal.pl

11