DALEKI WSCHÓD W DRUGIEJ 
POŁOWIE XX WIEKU

CHINY MAO ZEDONGA

Mao Zedong, Mao Tse-tung –
urodził się 26 grudnia 1893, zmarł 
9 września 1976, chiński 
przywódca komunistyczny.              
  Od 1943 r. szef biura 
politycznego oraz Przewodniczący 
Komitetu Politycznego 
Komunistycznej Partii Chin.

Po zakończeniu wojny domowej rozpoczęto w 
Chińskiej Republice Ludowej (ChRL) reformy 
mające na celu unowocześnienie kraju. W 1958 
r. przywódca tego państwa MAO ZEDONG 
nakazał rozpoczęcie tzw. wielkiego skoku. 
Chińczykom, nawet w niewielkich wsiach, 
nakazano budowanie prymitywnych pieców 
hutniczych do wytopu rudy żelaza. Masowo 
powstały komuny ludowe rolników, które miały 
na się zajmować produkcją zarówno rolną, jak i 
przemysłową.

Ten absurdalny plan by z góry skazany na 
niepowodzenie , gdyż wydajność nowo 
powstałych za zakładów „przemysłowych” 
okazała się znikoma. Obciążenie chłopów 
dodatkowymi obowiązkami spowodowało 
spadek produkcji w rolnictwie. Z powodu błędnej 
polityki Mao Zedonga miała miejsce jedna z 
największych klęsk głodu w dziejach ludzkości. Z 
powodu braku żywności zmarło wówczas 
kilkadziesiąt milionów mieszkańców miast i wsi.

Po fiasku swych planów Mao Zedong 

przyznał, że „nie zna się na ekonomii”. 
Z tego powodu stracił stanowisko 
przewodniczącego ChRL, pozostając 
przywódcą Komunistycznej Partii Chin. 
Nie zrezygnował jednak z walki o 
otrzymanie się przy władzy.

CZERWONA KSIĄŻECZKA

Strona tytułowa „czerwonej 
książeczki” ze zdjęciem Mao 
Zedonga. „Dzieło” to 
przetłumaczone zostało na 
kilkadziesiąt języków, w tym 
także polski. Naśladowcy Mao 
nadal prowadzą walkę 
partyzancką w najbardziej 
zacofanych rejonach świata, 
takich jak Nepal.

CZERWONI KHMERZY

W latach 70. dzięki poparciu Chin władzę w Kambodży 
przejęli komuniści – Czerwoni Khmerzy, dowodzeni 
przez Pol Pota, wzorującego się na Mao Zedongu. 
Podczas niespełna trzyletnich rządów wymordowali oni 
ok.30% mieszkańców Kambodży – blisko 3 mln ludzi. 
Zginęła wówczas większość  wykształconych obywateli 
Kamodży, a mieszkańcy miast byli przymusowo 
wysiedlani na wieś. Zadaniem Czerwonych Khmerów, 
o przynależności  klasowej decydowało nawet 
noszenie okularów lub obuwia. Kres ich bestialstwu 
położyli dopiero wietnamscy komuniści, wspierani z 
kolei przez ZSRR, konkurujący z Chinami.

REWOLUCJA KULTURALNA

W 1966 r. Mao Zedong odzyskał pełną władzę w Chinach 
dzięki rozpoczętej przez siebie rewolucji kulturalnej. 
Główną rolę odegrali w niej fantastyczni studenci tzw. 
hunwejbini. Podstawą ich działań była „czerwona 
książeczka”, w której Mao spisał swoje poglądy na temat 
rewolucji i komunizmu. Hunwejbinie, wspomagani i 
chronieni przez wojsko, podjęli walkę z kulturą i tradycją 
dawnych Chin. W barbarzyński sposób zniszczono część 
liczącego kilka tysięcy lat dziedzictwa kulturowego kraju 
– spalono zabytki i stare księgi. W trakcie rewolucji 
kulturalnej życie straciło około miliona Chińczyków – w 
większości przedstawicieli inteligencji.

ROZWÓJ GOSPODARCZY  JAPONII

Gdy w Chinach realizowano absurdalny plan „wielkiego skoku” i 
przeprowadzano rewolucję kulturalną, w sąsiedniej Japonii 
gospodarka rozwijała się na niespotykaną wcześniej skalę. 
Amerykańska pomoc gospodarcza, ograniczenie wydatków na 
zbrojenia oraz zamówienia dla walczącej w Korei amerykańskiej 
armii pozwoliły gospodarce japońskiej na dynamiczny rozwój. W 
latach 70. japońskie banki, koncerny stoczniowe, hutnicze i 
samochodowe stały się największymi przedsiębiorstwami na 
świecie. 
W latach 80. rozwinął się przemysł elektrotechniczny i 
elektroniczny, tzw. high-tech, a Japonia stała się drugą po 
Stanach Zjednoczonych potęgą gospodarczą świata. Wyroby 
japońskich firm zdominowały rynki państw zachodnich, stały się 
symbolem nowoczesności i niezawodności.

„AZJATYCKI TYGRYSY”

W latach osiemdziesiątych niezwykle szybkie tempo 
rozwoju gospodarczego osiągnęły wzorem Japonii cztery 
inne kraje: Korea Południowa, Singapur, Hongkong i 
Tajwan. W tych państwach nastąpił w krótkim czasie rozwój 
technologiczny, dzięki czemu zyskały one wspólne miano 
„azjatyckich tygrysów”. Tania siła robocza, duża 
dyscyplina pracy oraz inwestowanie w rozwój szkolnictwa i 
przemysły umożliwiły tym krajom tym krajom powtórzenie 
japońskiego sukcesu w gospodarce.
Na europejskich i amerykańskich rynkach i elektronicznych 
pochodzących z tych państw. Dobrze znane na całym 
świecie stały się również koreańskie marki samochodów.

NOTATKA

1.

Mao Zedong - chiński przywódca komunistyczny.

2.

Teoria Wielkiego Skoku - zakładała szybkie przekształcenie Chin z zacofanego 
kraju rolniczego w czołową potęgę przemysłową, w rzeczywistości zakończyła się 
klęską głodu i ruiną gospodarki.

3.

Komuny ludowe, próby przyspieszenia budowy komunizmu w Chińskiej 
Republice Ludowej.

4.

Czerwona Książeczka - manifest programowy "rewolucji kulturalnej" w Chinach, 
a zarazem jej osobliwy symbol. 

5.

Rewolucja kulturalna - wielki ruch społeczno-polityczny w Chinach zainicjowany 
w 1966 roku przez Mao Zedonga.

6.

Czerwoni Khmerowie, ekstremistyczne ugrupowanie kambodżańskich 
komunistów. Jego przywódcy utworzyli na początku lat 60. oddziały partyzanckie 
zwalczające rządy księcia Norodoma Sihanouka.

7.

Hunwejbini - komunistyczna organizacja młodzieżowa działająca w Chinach 
podczas rewolucji kulturalnej .

8.

"Azjatyckie tygrysy", publicystyczne określenie grupy państw azjatyckich, gdzie 
w latach 90. nastąpił niezwykle szybki rozwój gospodarczy.