WALKA O GRANICE POLSKI
PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ

MAPA II RZECZYPOSPOLITEJ (1918-
1939)

IGNACY JAN PADEREWSKI (1860 –
1941)

Był nie tylko wybitnym
polskim pianistą i
kompozytorem, ale również
znakomitym politykiem i
działaczem społecznym.
Urodził się w Warszawie, a w
latach 1872–78 studiował grę
na fortepianie w Instytucie
Muzycznym Warszawskim.
Ignacy Paderewski hołdował
klasycznym formom (forma
sonatowa, wariacje), często
również nawiązywał do
polskiej muzyki ludowej,
stosując niekiedy archaizacje
(np. popularny Menuet G-dur
na fortepian).

I. J. PADEREWSKI W POZNANIU (27.12.1918

POWSTANIE WIELKOPOLSKIE (1918 - 1919

Powstanie wielkopolskie 1918-1919, wystąpienie
zbrojne ludności Wielkopolski przeciwko władzom
niemieckim, rozpoczęte 27 XII 1918 w Poznaniu jako
reakcja na demonstracje niemieckie przeciwko
przyjazdowi

I.J

. Paderewskiego.

Celem powstania było uwolnienie Wielkopolski i
Pomorza spod władzy niemieckiej. W powstaniu
wzięły udział oddziały Straży Ludowej, 

Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego

,

Służby Straży i Bezpieczeństwa oraz ochotnicy. Do 15
I 1919 wojska powstańcze wyzwoliły prawie całą
Wielkopolskę (z wyjątkiem północno-zachodnich i
południowych obrzeży prowincji poznańskiej), tocząc
ciężkie walki, m.in. pod Rawiczem i Lesznem.

I POWSTANIE ŚLĄSKIE ( 1919)

I Powstanie Śląskie wybuchło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919
r. i objęło tereny powiatu rybnickiego i pszczyńskiego oraz
część okręgu przemysłowego. Na jego czele stanął śląski
działacz polityczny Alfons Zgrzebniok, który wraz ze swoim
sztabem przebywał w Sosnowcu. 

Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była masakra
górników z kopalni "Mysłowice", którzy domagali się zaległych
wypłat.
Kiedy 15 sierpnia 1919 r. tłum wtargnął przez bramę,
niemieckie wojsko otworzyło ogień. Zginęło wtedy siedmiu
górników, dwie kobiety i trzynastoletni chłopiec. 

Na Śląsku wrzało jednak wcześniej. W maju na konferencji w
Wersalu zadecydowano, że o przynależności atrakcyjnych
gospodarczo terenów Śląska przesądzi plebiscyt. Wobec
trudności gospodarczych w regionie pracę przerwało 40
kopalń. Górnicy nie otrzymywali pensji, więc zdecydowali się
na strajk generalny. 

Dzień po masakrze mieszkańcy śląskich miast zaczęli atakować
posterunki Grenschutzu - niemieckiej straży granicznej.
Opanowali m.in. Tychy, Radzionków, Piekary i część Katowic, w
tym 

dworzec kolejowy

 w Katowicach-Ligocie. Niemcom udało się

wkrótce odbić te punkty. Wobec przewagi wroga, 24 sierpnia
dowódcy Powstania wstrzymali walki. 26 sierpnia, wobec braku
pomocy ze strony państwa polskiego i koalicji, walka
mieszkańców Śląska dobiegła końca. 

Nieprzygotowane organizacyjnie powstanie nie zakończyło się
sukcesem politycznym, zwróciło jednak uwagę międzynarodowej
społeczności na sprawę Śląska. Pod jej naciskiem Niemcy ogłosili
amnestię dla uczestników powstania. 

II POWSTANIE ŚLĄSKIE (1920)

Drugie Powstanie Śląskie, w przeciwieństwie do pierwszego,
które rok wcześniej wybuchło spontanicznie, było
zorganizowanym zrywem. Powstanie ogłosiły Dowództwo
Główne Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska oraz
Polski Komisariat Plebiscytowy.

Tłem II powstania były przygotowania do plebiscytu (odbył się
w marcu 1921 r.), który miał przesądzić o przynależności
państwowej śląska. Powstanie wybuchło w nocy z 19 na 20
sierpnia 1920 roku w wyniku prób zbrojnego opanowania
terenu plebiscytowego przez bojówki niemieckie i napadów na
polskie lokale.

Głównym celem drugiej walki zbrojnej Ślązaków było wyparcie
niemieckiej Policji Bezpieczeństwa z obszaru plebiscytowego i
zastąpienie jej strażą obywatelską, a następnie - nowo
utworzoną policją plebiscytową.

Powstańcy opanowali powiaty: katowicki i bytomski oraz
większość tarnogórskiego, rybnickiego, zabrzańskiego i
lublinieckiego. Akcja zakończyła się 25 sierpnia na rozkaz jej
dowódców. W wyniku powstania niemiecką policję
plebiscytową zastąpiono mieszaną - polsko-niemiecką.

III POWSTANIE ŚLĄSKIE (1921)

Trzecie Powstanie Śląskie było ostatnim z trzech zbrojnych
zrywów polskiej ludności na Śląsku. Jego efektem było
przyznanie Polsce znacznie większej części Górnego Śląska,
niż pierwotnie zamierzano.

Powstanie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku, walki
trwały dwa miesiące.

Plebiscyt na Górnym Śląsku

Rozpoczęcie powstania poprzedził 

plebiscyt

, który odbył się

20 marca 1921 roku. W głosowaniu dopuszczono udział osób,
które wcześniej wyemigrowały ze Śląska. W tym celu z
Niemiec przyjechało 182 tys. emigrantów, z Polski - 10 tys.
Ostatecznie w plebiscycie wzięło udział ok. 97 proc.
uprawnionych osób, z czego ok. 19 proc. stanowili wcześniejsi
emigranci. Za przynależnością do Polski głosowała mniejszość
- 40,3 proc. głosujących.
Komisja Plebiscytowa zdecydowała o przyznaniu prawie
całego obszaru Niemcom - Polska miała otrzymać tylko
powiaty pszczyński i rybnicki. Na tę wieść wcześniejsze
pojedyncze strajki niezadowolonych z trudnych warunków
materialnych i bezrobocia mieszkańców regionu
przekształciły się 2 maja w strajk generalny, który objął 97
proc. zakładów pracy.

Podział Górnego Śląska

W wyniku tego zrywu Rada Ambasadorów zdecydowała o
korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z obszaru
plebiscytowego, czyli ponad 11 tys. km kw., zamieszkanego
przez ponad 2 mln ludzi, do Polski przyłączono 29 proc.
terenu i 46 proc. ludności.

Wybuch trzeciego powstania

W nocy z 2 na 3 maja rozpoczęło się powstanie. Na jego czele
stanął znany działacz społeczny, a wcześniej komisarz
plebiscytowy, 

Wojciech Korfanty

.

„Zwycięstwo osiągniemy za wszelka cenę i nie ma takiego
mocarza na świecie, który by mógł nas okuć ponownie w
kajdany germańskie" - pisał 3 maja w odezwie do rodaków
Korfanty.
Walki trwały dwa miesiące - powstańcy zdołali opanować
prawie cały obszar plebiscytowy, później broniąc go przed
siłami niemieckimi. Najpoważniejsze starcia miały miejsce w
okolicach Góry św. Anny.
W III Powstaniu Śląskim wzięło udział około 60 tys. Polaków -
jak podają źródła historyczne, 1218 spośród nich poległo,
794 odniosło rany.

BITWA WARSZAWSKA CZYLI

„CUD NAD

WISŁĄ” (15.08.1920)

Bitwa warszawska (nazywana też Cudem nad Wisłą)[2] –
bitwa stoczona w dniach 12-25 sierpnia 1920 w czasie wojny
polsko-bolszewickiej. Uznana za 18. na liście przełomowych
bitew w historii świata.

Autorem i realizatorem planu bitwy był Józef Piłsudski
(zdaniem niektórych historyków Tadeusz Rozwadowski).
Decydująca bitwa tej wojny zdecydowała o zachowaniu
niepodległości przez Polskę i nie rozprzestrzenieniu się
rewolucji komunistycznej na Europę Zachodnią. Kluczową
rolę odegrał manewr Wojska Polskiego oskrzydlający Armię
Czerwoną przeprowadzony przez Józefa Piłsudskiego,
wyprowadzony znad Wieprza 16 sierpnia, przy jednoczesnym
związaniu głównych sił bolszewickich na przedpolach
Warszawy.