Promotor 9/05
Charakterystyka
stanowiska pracy
Ocena ryzyka zawodowego
Stanowisko pracy, na którym do-
konujemy oceny ryzyka, może być
dla pracownika produkcji w zakładach przetwórstwa mięsa
rozumiane jako rodzaj wykonywa-
nej pracy lub jako mieszczące się
w określonej przestrzeni zakładu.
Przedstawiamy ocenę ryzyka wykonaną dwiema metodami
W małych i średnich zakładach
 wg PN-N-18002/2000 oraz metodą Risc Score.
przetwórstwa mięsa łatwiej jest
przyjąć pierwszy wariant i doko-
nać oceny ryzyka zawodowego
Ryszard Bryła
m.in. dla pracownika produkcji,
transportu, elektryka, pracow-
Informacje o ryzyku wiązany oceniać i dokumento- nika administracyjno-biurowego
zawodowym wać ryzyko zawodowe, występu- itd. W dużych zakładach, gdzie
Pojęcie ryzyka zawodowego jące przy określonych pracach, istnieją ściśle wydzielone działy,
zostało wprowadzone do prawa oraz stosować niezbędne środki wydaje się, że bardziej racjonalny
krajów Unii Europejskiej Dyrektywą profilaktyczne zmniejszające będzie (jako wariant przeważa-
ramową nr 391/89/EWG z dnia ryzyko . jący) przestrzenny sposób oceny
12 czerwca 1989 r. W ustawie nie- Ryzyko zawodowe zawiera w za- ryzyka. W niektórych zakładach na
mieckiej  ryzyko zastępuje wyraz sadzie dwa najważniejsze ele- bazie już istniejących opracowano
 zagrożenie . Działania zapobie- menty: własne systemy oceny ryzyka, bio-
gawcze, podjęte przez pracodawcę, 1. Stopień prawdopodobieństwa rąc pod uwagę specyfikę danego
powinny koncentrować się przede wystąpienia niebezpiecznego przedsiębiorstwa. Propozycję oce-
wszystkim na: zdarzenia (oznaczamy jako  P ). ny ryzyka zawodowego w dużym
 unikaniu ryzyka, 2. Ciężkość przewidywanych na- zakładzie spożywczym przedstawi-
 ocenie ryzyka, którego nie moż- stępstw tego niebezpiecznego my w jednym z następnych nume-
na uniknąć, zdarzenia (oznaczamy jako  C ). rów naszego czasopisma.
 usuwaniu przyczyn ryzyka. Ryzyko zawodowe stanowi więc Dokonamy obecnie przykłado-
Podstawy prawne oceny ryzyka funkcję tych dwu elementów: wej oceny ryzyka dla pracownika
zawodowego w polskich przepi- R = f (P, C). Zwykle przyjmuje się, produkcji w małym lub średnim
sach stanowią: że ryzyko zawodowe jest iloczy- zakładzie.
 art. 226 Kodeksu pracy:  Pra- nem stopnia prawdopodobieństwa Pracownik w zależności od aktu-
codawca jest obowiązany infor- i przewidywanej ciężkości następstw alnych potrzeb:
mować pracowników o ryzyku zdarzenia: R = P x C. W naszych  dokonuje wyładunku i załadunku
zawodowym, które wiąże się zakładach pracy oceny ryzyka towaru,
z wykonywaną pracą, oraz o za- dokonuje się najczęściej zgodnie  transportuje towar między sta-
sadach ochrony przed zagroże- z Polską Normą PN-N-18002/2000 nowiskami oraz do magazynu
niami , lub metodą RISK SCORE. W Pol- i chłodni,
 Rozporządzenie Ministra Pra- skiej Normie zaleca się szacowa-  dokonuje rozbioru półtusz,
cy i Polityki Socjalnej z dn. nie ryzyka w skali trójstopniowej,  uczestniczy w produkcji wyrobów
26 września 1997 r. w sprawie przy dwóch wskaz
nikach, zgod- i ich obróbce termicznej.
ogólnych przepisów bezpie- nie z zasadami przedstawionymi
czeństwa i higieny pracy (dział w tab. 1. W metodzie RISC SCORE PN-N-18002/2000
IV, rozdział 1), znowelizowane prawdopodobieństwo zdarzeń jest W zależności od oszacowanego
z dn. 11 czerwca 2002 r. (tekst wzmocnione przez trzeci wskaz
nik ryzyka pracodawca powinien pod-
jednolity Dz.U. nr 169/03, poz. oceny  współczynnik ekspozycji na jąć odpowiednie środki profilak-
1650):  Pracodawca jest obo- zagrożenie. tyczne, tym bardziej zdecydowane,
im większe zagrożenie występuje
Ciężkość następstw (C)
na danym stanowisku. Ryzyko małe
Stopień prawdopodobieństwa
(P)
Mała Średnia Duża i średnie przyjmuje się za akcep-
Mało prawdopodobne Małe (1) Małe (1) Średnie (2) towalne. W pierwszym przypadku
Prawdopodobne Małe (1) Średnie (2) Duże (3) należy dążyć do utrzymania ryzyka
Wysoce prawdopodobne Średnie (2) Duże (3) Duże (3) na poziomie M, a w drugim  do
obniżenia jego poziomu. Natomiast
Tab. 1. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej  R (1, 2, 3).
ryzyko określone jako duże jest
Wartość wielkości charakteryzującej narażenie (N) Oszacowanie ryzyka zawodowego (R) nieakceptowalne i trzeba podjąć
N > N maks. Duże natychmiastowe środki zaradcze,
N maks. e" N e" 0,5 N maks. Średnie obniżające jego poziom na danym
N < 0,5 N maks. Małe stanowisku pracy.
Tam, gdzie jest to możliwe, zale-
Tab. 2. Szacowanie ryzyka zawodowego na podstawie wartości wielkości charakteryzujących narażenie.
N maks.  wartość dopuszczalna NDS lub NDN. ca się oszacowanie ryzyka zawodo-
34 www.elamed.com.pl/promotor
Promotor 9/05
wego na podstawie wielkości cha- Wartość S Szacowanie straty Straty ludzkie
rakteryzujących narażenie: NDS
100 Poważna katastrofa Wiele ofiar śmiertelnych
(najwyższe dopuszczalne stężenie)
40 Katastrofa Kilka ofiar śmiertelnych
lub NDN (najwyższe dopuszczalne
15 Bardzo duża Jedna ofiara śmiertelna
natężenie). Pomiarów tych para-
7 Duża Ciężkie uszkodzenie ciała
metrów dokonują zwykle wyspe-
3 Średnia Absencja
cjalizowane jednostki (np. stacje
1 Mała Udzielenie pierwszej pomocy
sanepidu). Ryzyko uznajemy za
Tab. 3. Potencjalne skutki zdarzenia.
duże, jeżeli parametr charakteryzu-
jący narażenie przekracza wartość
Wartość E Charakterystyka
NDS lub NDN. Ryzyko jest małe,
10 Stała
jeżeli parametr charakteryzujący
6 Częsta (codziennie)
narażenie nie przekracza połowy
3 Sporadyczna (raz na tydzień)
wartości NDS lub NDN. Zależności
2 Okazjonalna (raz na miesiąc)
te przedstawiono w tab. 2.
1 Minimalna (kilka razy rocznie)
0,5 Znikoma (raz do roku)
Risk Score
Tab. 4. Ekspozycja na zagrożenie.
W metodzie tej wartość ryzyka
zawodowego określa iloczyn trzech
Wartość P Opis Szansa [%]
parametrów. Wzór określający
10 Bardzo prawdopodobne 50 (1 na 2)
wartość ryzyka ma następującą
6 Całkiem możliwe 10 (1 na 10)
postać:
3 Mało prawdopodobne, ale możliwe 1 (1 na 100)
R = S � E � P
1 Tylko sporadycznie możliwe 0,1 (1 na 1000)
gdzie:
0,5 Możliwe do pomyślenia 0,01 (1 na 10 000)
S  potencjalne skutki
0,2 Praktycznie niemożliwe 0,001 (1 na 100 000)
zdarzenia,
0,1 Tylko teoretycznie możliwe 0,0001 (1 na 1 000 000)
E  ekspozycja na zagrożenie,
P  prawdopodobieństwo wystą- Tab. 5. Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia.
pienia zagrożenia.
Dopuszczalność
Kategorie ryzyka Wartość [R] Niezbędne działania
ryzyka
Szacowanie wartości poszcze-
Bardzo małe R < 20 Wskazana kontrola
gólnych parametrów ryzyka przed-
Małe 20 d" R < 70 Dopuszczalne Potrzebna kontrola
stawiają tab.: 3, 4, 5.
Średnie 70 d" R < 200 Potrzebna poprawa
Metoda RISK SCORE została
Duże 200 d" R < 400 Potrzebna natychmiastowa poprawa
opracowana w Stanach Zjedno-
Niedopuszczalne
Bardzo duże R e" 400 Wskazane wstrzymanie pracy
czonych, gdzie oprócz szkód, które
Tab. 6. Wartość ryzyka.
ponoszą ludzie, w większym niż
u nas stopniu, uwzględnia się
straty materialne związane z wy- Wnioski w sobie (sztuką dla sztuki) lecz na-
padkami przy pracy. W parametrze Zadaniem procedury oceny ryzyka rzędziem stosowanym z rozmysłem
dotyczącym szacowania skutków zawodowego jest wyeliminowanie lub i zaangażowaniem zespołu ocenia-
zdarzenia uwzględnia się więc, ograniczenie zagrożeń na konkret- jącego. Prawidłowo przeprowadzona
obok strat ludzkich, również straty nym stanowisku pracy, a następnie ocena ryzyka, niezależnie od metody,
materialne, podawane w dolarach w całym zakładzie. Każda metoda powinna prowadzić do podobnych
amerykańskich (u nas w przelicze- oceny ryzyka zdaje egzamin tylko wniosków dotyczących zagrożeń na
niu na złotówki). wtedy, gdy nie jest celem samym konkretnym stanowisku.
www.elamed.com.pl/promotor 35
Promotor 9/05
Karta oceny ryzyka zawodowego dla pracownika produkcji wg PN-N-18002/2000
Przed oceną Po realizacji zadań
Uwagi
Możliwe skutki
Lp. Zagrożenie y
ródło zagrożenia Środki profilaktyczne o realizacji
zagrożenia
zadań
12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie.
Potłuczenia, Utrzymanie porządku na terenie zakładu, a szcze-
Śliskie i nierówne
Upadek na tym złamania kończyn, gólnie na drogach transportu wewnętrznego. Na-
1 powierzchnie na terenie S S S S M M
samym poziomie zwichnięcia, urazy tychmiastowe usuwanie z podłoża plam tłuszczu
zakładu
wewnętrzne i wody. Przestrzeganie w trakcie transportu indywi-
dualnego obowiązujących w tym zakresie norm.
Stosowanie prawidłowo dobranych i właściwie
osadzonych na rękojeści narzędzi. Rozmieszczenie
pracowników przy stole rozbiorowym, zapewniają-
cym ergonomiczne warunki pracy, w odległości nie
Urazy spowodowane Narzędzia stosowane Skaleczenia,
mniejszej niż 1 m pomiędzy ich stawami barkowy-
2 przez ostre narzę- podczas rozbioru i wykra- uszkodzenia narzą- D D D S S S
mi. Stosowanie przez pracowników przydzielonych
dzia ręczne wania mięsa dów wewnętrznych
im ochron osobistych (dłoni, tułowia i części udo-
wej kończyn dolnych). Przestrzeganie wymaganych
szkoleń i badań lekarskich. Właściwie prowadzone
szkolenia ogólne i stanowiskowe.
Utrzymywanie maszyn w stanie technicznym zgod-
nym z DTR. Zapewnienie prawidłowego działania
Zagrożenia urazami Ruchome elementy
osłon i innych urządzeń ochronnych. Sprawdzenie
powodowanymi pilarek, maszyn Uszkodzenia ciała,
3 D S D i zapewnienie właściwego oznakowania oraz funk- D M S
przez ruchome do rozdrabniania mięsa, śmierć
cjonowania elementów sterowniczych (zwłaszcza
części maszyn mieszarek farszu
wyłącznika awaryjnego i wyłączników krańcowych).
Przestrzeganie przyjętych procedur.
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów. Sto-
sowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej
Zły stan przewodów w zakładzie, m.in. wyłączników różnicowo-prądo-
Porażenie prądem elektrycznych. Możliwość wych i regularna ich kontrola. Okresowe spraw-
4 Śmierć D S D S M M
elektrycznym przebicia elektrycznego dzanie stanu instalacji elektrycznej. W miejscach
do obudowy urządzenia o dużej wilgotności stosowanie elektronarzędzi
i lamp przenośnych o zasilaniu napięciem obniżo-
nym lub napięciem bezpiecznym (24 V).
Maszyny i urządzenia Okresowe dokonywanie pomiaru hałasu i infor-
do rozbioru półtusz, Choroby narządu mowanie pracowników o wynikach tego pomiaru.
przetwórstwa mięsa słuchu i układu Stosowanie sprawnych technicznie urządzeń,
5 Hałas i wibracje S S S M M M
i produkcji wędlin, wen- mięśniowo-kost- o ograniczonej emisji hałasu. Stosowanie przez za-
tylatory, urządzenia do nego trudnionych, w razie potrzeby, ochronników słuchu.
mycia pojemników Dokonywanie rotacji pracowników na stanowiskach.
Zachowanie ostrożności. Zorganizowanie sta-
Gorące powierzchnie nowisk obróbki termicznej zgodnie z wymogami
Rany oparzeniowe
6 Oparzenia i przedmioty, gorący D S D bezpieczeństwa i wskazaniami instrukcji stano- S M M
różnych stopni
tłuszcz, woda i para wiskowej. Stosowanie odzieży chroniącej przed
oparzeniem, a szczególnie rękawic ochronnych.
Występowanie niskiej
temperatury w pomiesz- Choroby układu
czeniach chłodni, oddechowego,
Wyposażenie pracownika w odpowiednią odzież
Nieodpowiedni pomieszczeniach rozbioru przeziębienia,
7 S S S ochronną. Stosowanie sprawnej wentylacji M M M
mikroklimat i wykrawania mięsa, odmrożenia,
pomieszczeń.
peklowania oraz wysokiej przegrzania, udar
temperatury w pomiesz- cieplny
czeniach produkcji wędlin
Dokonywanie okresowych pomiarów natężenia
oświetlenia. Dostosowanie poziomu natężenia
y
le dobrane punkty Osłabienie wzroku,
Złe oświetlenie oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy, zgodnie
8 świetlne. Niedostateczne wypadki przy pracy S S S M M M
stanowisk z normami. Stosowanie, oprócz oświetlenia ogólne-
oświetlenie naturalne  urazy ciała
go, właściwie dobranego oświetlenia miejscowego.
Zachowanie czystości okien, świetlików i naświetlic.
Zachowanie szczególnej ostrożności. Stosowanie
Substancje stosowane
właściwych ochron osobistych (m.in. rękawic
w procesie konserwacji Rany spowodowa-
ochronnych). Zachowanie prawidłowych procedur
Niebezpieczne produktów, dezynfekcji ne przez oparzenia
9 S S S podczas procesu wędzenia, a szczególnie M M M
substancje pomieszczeń oraz chemiczne,
nieotwieranie w tym czasie komór wędzarniczych.
wydzielone w procesie zatrucia
Dbanie o to, by każda substancja niebezpieczna
wędzenia
w zakładzie posiadała swoją kartę charakterystyki.
Dokładna kontrola weterynaryjna surowca. Stoso-
wanie rękawic ochronnych. Prawidłowe wyposaże-
Zakażenie drobno- Kontakt z zakażonym su- Choroby wewnętrz- nie apteczki pierwszej pomocy i  w razie potrzeby
10 S S S M M M
ustrojami rowcem lub narzędziami ne, choroby skóry  odkażenie ran oraz ich opatrzenie. Prawidłowa
dezynfekcja narzędzi (zachowanie podczas tego
procesu min. temp. 82�C).
Opracowanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowe-
Niesprawna instalacja go i prowadzenie procesów technologicznych, spa-
elektryczna. Używanie walniczych i in. zgodnie z tą instrukcją. Przeprowa-
Śmierć, oparzenia
11 Pożar otwartego ognia w po- D S D dzanie okresowej kontroli urządzeń elektrycznych. D M S
ciała
bliżu materiałów łatwo Zapewnienie wyposażenia pomieszczeń zakładu
palnych i wybuchowych w wymagany sprzęt przeciwpożarowy. Zapoznanie
pracownika z obsługą tego sprzętu.
Prawidłowe wydzielenie dróg transportowych.
Środki transportu Przestrzeganie przez pracowników instrukcji stano-
wewnątrzzakładowe- wiskowej i zachowanie szczególnej ostrożności. Za-
Potrącenie przez
12 go. Przesuwające się Urazy ciała S S S pewnienie sprawności urządzeń transportowych. S M M
ruchome obiekty
półtusze na przenośniku Dbanie o to, by ładunek był właściwie ułożony i za-
zaczepowym mocowany. Środki transportu, m.in. wózki widłowe,
powinny obsługiwać osoby uprawnione.
Dostosowanie wymagań do możliwości psycho-
Zbyt duże wymagania
fizycznych pracowników. Przestrzeganie norm
w stosunku do możliwo-
dotyczących czasu pracy. Doskonalenie metod
ści pracownika. Praca Choroby ogólno-
13 Stres S S S instruktażu i szkoleń. Ustalenie jasnych zasad S M M
w nocy. Praca w godzi- ustrojowe, nerwice
wynagradzania, premiowania i kar regulamino-
nach nadliczbowych.
wych. Częste rozmowy kierownictwa zakładu
Konflikty. Mobbing
z pracownikami.
36 www.elamed.com.pl/promotor
Prawdopodo-
Prawdopodo-
Ciężkość (C)
Ciężkość (C)
bieństwo (P)
bieństwo (P)
Ryzyko (R)
Ryzyko (R)
Promotor 9/05
Karta oceny ryzyka zawodowego dla pracownika produkcji według metody Risk Score
Przed oceną Po realizacji zadań
Uwagi
Możliwe skutki
Lp. Zagrożenie y
ródło zagrożenia Środki profilaktyczne o realizacji
zagrożenia
zadań
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Wyposażenie pracownika w odpowiednie obuwie.
Potłuczenia, Utrzymanie porządku na terenie zakładu, a szczegól-
Upadek na Śliskie i nierówne po- 108
złamania kończyn, nie na drogach transportu wewnętrznego. Natych-
1 tym samym wierzchnie na terenie 3 6 6 Śred- 3 6 354
zwichnięcia, urazy miastowe usuwanie z podłoża plam tłuszczu i wody. Małe
poziomie zakładu nie
wewnętrzne Przestrzeganie w trakcie transportu indywidualnego
obowiązujących w tym zakresie norm.
Stosowanie prawidłowo dobranych i właściwie
osadzonych na rękojeści narzędzi. Rozmieszczenie
pracowników przy stole rozbiorowym, zapewniają-
Urazy spowo- Skaleczenia, cym ergonomiczne warunki pracy, w odległości nie
Narzędzia stosowane 108
dowane przez uszkodzenia 252 mniejszej niż 1 m pomiędzy ich stawami barkowymi.
2 podczas rozbioru 7 6 6 7 6 3 Śred-
ostre narzędzia narządów Duże Stosowanie przez pracowników przydzielonych im
i wykrawania mięsa nie
ręczne wewnętrznych ochron osobistych (dłoni, tułowia i części udowej koń-
czyn dolnych). Przestrzeganie wymaganych szkoleń
i badań lekarskich. Właściwie prowadzone szkolenia
ogólne i stanowiskowe.
Utrzymywanie maszyn w stanie technicznym zgodnym
Zagrożenia z DTR. Zapewnienie prawidłowego działania osłon
Ruchome elementy
urazami powo- i innych urządzeń ochronnych. Sprawdzenie i zapew- 108
pilarek, maszyn do Uszkodzenia ciała, 252
3 dowanymi przez 7 6 6 nienie właściwego oznakowania oraz funkcjonowania 7 6 3 Śred-
rozdrabniania mięsa, śmierć Duże
ruchome części elementów sterowniczych (zwłaszcza wyłącznika nie
mieszarek farszu
maszyn awaryjnego i wyłączników krańcowych). Przestrzeganie
przyjętych procedur.
Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów. Sto-
sowanie właściwej ochrony przeciwporażeniowej
Zły stan przewodów el.
w zakładzie, m.in. wyłączników różnicowo-prądowych
Porażenie Możliwość przebicia
270 i regularna ich kontrola. Okresowe sprawdzanie stanu
4 prądem elek- elektrycznego Śmierć 15 6 3 7 6 142
Duże instalacji elektrycznej. W miejscach o dużej wilgotno- Małe
trycznym do obudowy
ści stosowanie elektronarzędzi i lamp przenośnych
urządzenia
o zasilaniu napięciem obniżonym lub napięciem
bezpiecznym (24 V).
Maszyny i urzą-
Okresowe dokonywanie pomiaru hałasu i informowa-
dzenia do rozbioru
Choroby narządu nie pracowników o wynikach tego pomiaru. Stosowa-
półtusz, przetwórstwa 126 18
słuchu i układu nie sprawnych technicznie urządzeń o ograniczonej
5 Hałas i wibracje mięsa i produkcji 7 6 3 Śred- 3 6 1 B.
mięśniowo-kost- emisji hałasu. Stosowanie przez zatrudnionych,
wędlin, wentylatory, nie małe
nego w razie potrzeby, ochronników słuchu. Dokonywanie
urządzenia do mycia
rotacji pracowników na stanowiskach.
pojemników
Zachowanie ostrożności. Zorganizowanie stanowisk
Gorące powierzchnie obróbki termicznej zgodnie z wymogami bezpie-
Rany oparzeniowe 270
6 Oparzenia i przedmioty, gorący 15 6 3 czeństwa i wskazaniami instrukcji stanowiskowej. 7 6 142
różnych stopni Duże Małe
tłuszcz, woda i para Stosowanie odzieży chroniącej przed oparzeniem,
a szczególnie rękawic ochronnych.
Występowanie niskiej
temperatury w po-
Choroby układu
mieszczeniach chłodni,
oddechowego,
pomieszczeniach 126 18
Nieodpowiedni przeziębienia, Wyposażenie pracownika w odpowiednią odzież ochron-
7 rozbioru i wykrawania 7 6 3 Śred- 3 6 1 B.
mikroklimat odmrożenia, ną. Stosowanie sprawnej wentylacji pomieszczeń.
mięsa, peklowania oraz nie małe
przegrzania, udar
wysokiej temperatury
cieplny
w pomieszczeniach
produkcji wędlin
Dokonywanie okresowych pomiarów natężenia oświe-
y
le dobrane punkty tlenia. Dostosowanie poziomu natężenia oświetlenia
Osłabienie wzroku, 252
Złe oświetlenie świetlne. Niedosta- do rodzaju wykonywanej pracy, zgodnie z normami.
8 wypadki przy pracy 7 6 6 Śred- 3 6 354
stanowisk teczne oświetlenie Stosowanie, oprócz oświetlenia ogólnego, także Małe
 urazy ciała nie
naturalne właściwie dobranego oświetlenia miejscowego. Zacho-
wanie czystości okien, świetlików i naświetli.
Zachowanie szczególnej ostrożności. Stosowanie wła-
Substancje stosowane
ściwych ochron osobistych (m.in. rękawic ochronnych).
w procesie konser- Rany spowodowa-
126 Zachowanie prawidłowych procedur podczas procesu 18
Niebezpieczne wacji produktów, ne przez oparzenia
9 7 6 3 Śred- wędzenia, a szczególnie nieotwieranie w tym czasie 3 6 1 B.
substancje dezynfekcji pomiesz- chemiczne,
nie komór wędzarniczych. Dbanie o to, by każda substan- małe
czeń oraz wydzielone zatrucia
cja niebezpieczna w zakładzie posiadała swoją kartę
w procesie wędzenia
charakterystyki.
Dokładna kontrola weterynaryjna surowca. Stosowanie
Kontakt z zakażonym rękawic ochronnych. Prawidłowe wyposażenie apteczki 6
Zakażenie drob- Choroby wewnętrz-
10 surowcem 3 6 354 pierwszej pomocy i w razie potrzeby odkażenie ran 1 6 1 B.
noustrojami ne, choroby skóry Małe
lub narzędziami oraz ich opatrzenie. Prawidłowa dezynfekcja narzędzi małe
(zachowanie podczas tego procesu min. temp. 82�C).
Opracowanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego
Niesprawna instalacja
i prowadzenie procesów technologicznych, spawalni-
elektryczna. Używanie
czych i in. zgodnie z tą instrukcją. Przeprowadzanie
otwartego ognia Śmierć, oparzenia 240
11 Pożar 15 6 3 okresowej kontroli urządzeń elektrycznych. Zapewnie- 7 6 142
w pobliżu materiałów ciała Duże Małe
nie wyposażenia pomieszczeń zakładu w wymagany
łatwo palnych
sprzęt przeciwpożarowy. Zapoznanie pracownika
i wybuchowych
z obsługą tego sprzętu.
Prawidłowe wydzielenie dróg transportowych. Prze-
Środki transportu strzeganie przez pracowników instrukcji stanowiskowej
Potrącenie wewnątrzzakładowe- i zachowanie szczególnej ostrożności. Zapewnienie 90
270
12 przez ruchome go. Przesuwające się Urazy ciała 15 6 3 sprawności urządzeń transportowych. Dbanie o to, by 15 6 1 Śred-
Duże
obiekty półtusze na przenośni- ładunek był właściwie ułożony i zamocowany. Środki nie
ku zaczepowym transportu, m.in. wózki widłowe, powinny obsługiwać
osoby uprawnione.
Zbyt duże wymagania
Dostosowanie wymagań do możliwości psychofizycz-
w stosunku do moż-
nych pracowników. Przestrzeganie norm dotyczących
liwości pracownika. 108
Choroby ogólno- czasu pracy. Doskonalenie metod instruktażu
13 Stres Praca w nocy. Praca 3 6 6 Śred- 3 6 354
ustrojowe, nerwice i szkoleń. Ustalenie jasnych zasad wynagradzania, Małe
w godzinach nadlicz- nie
premiowania i kar regulaminowych. Częste rozmowy
bowych. Konflikty.
kierownictwa zakładu z pracownikami.
Mobbing
38 www.elamed.com.pl/promotor
Ekspozycja (E)
Ekspozycja (E)
Prawdopodo-
Prawdopodo-
bieństwo (P)
bieństwo (P)
Ryzyko (R)
Ryzyko (R)
Skutki (S)
Skutki (S)