Uniwersalny charakter poezji Ignacego Krasińskiego.









Kategoria:
Polski


Zakres:
Oświecenie


Tytuł:
Uniwersalny charakter poezji Ignacego Krasińskiego.


Dodano:
1999.07.26









Sposobem przedstawienia wad społeczeństwa były dwa cykle "Satyr". Pierwszy został poprzedzony listem dedykacyjnym "Do Króla", w którym sądząc władcę, Krasicki z pozorną aprobatą przytacza argumenty przeciwników monarchy , by tym bardziej ośmieszyć ich niedorzeczność. Wstępem do tematyki cyklu jest "Świat zepsuty", satyra odwołująca się do prostoty i prawości przodków. Zwraca w niej uwagę duże zagęszczenie realiów mówiące o powszechnym zepsuciu obyczajów.

Krasicki o wiele częściej zwraca swą krytykę przeciwko zdrożnościom modnego życia niż sarmackim przywarom. Stosuje różnorakie środki komizmu satyrycznego obok ironicznej pochwały (np. "Pochwała głupstwa") dowcip paradoksu, karykaturalne wyolbrzymienie, kontrastowe połączenie, nieoczekiwane następstwo wydarzeń itd. W satyrze "Pijaństwo" podnieceni miłośnicy trunku snują wspaniałe plany ratowania ojczyzny, tym czasem zapał kończy się na wulgarnej bójce. Zabawne sytuacje wynikają z małżeństwa modnej damy ze szlachcicem- tradycjnalistą ("Żona modna"), który znęcony posagiem nie przewidywał czekającej go udręki i kosztownego prowadzenia modnego trybu życia.

Mistrzem literackiej miniatury okazał się Krasicki w bajce. W wydanym w 1779 r. tomik "Bajek i przypowieści" występuje zazwyczaj dwóch bohaterów, reprezentujących antytezę prawdy i fałszu (dobra i zła). W wielu bajkach "poznanie prawdy odbywa się w sytuacji dramatycznej. W utworze "Owca i wilcy" owca daremnie powołuje się na prawa moralne, nie obowiązujące drapieżników znajdujących się w "lesie". Krasicki przedstawia świat bezwzględnej przemocy, bezgranicznej głupoty, niedorzecznych dążeń, zgubnych aspiracji. Dla głupców nie ma w nim miłosierdzia, płacą za błędy nieraz najwyższą cenę, jak bryłka lodu, która chciała dorównać kryształowi ("Bryłka lodu i kryształ"), lub szczur, który musiał, że to jemu kadzą podczas nabożeństwa ("Szczur i kot"). Szlachetne owce same sobie gotują zagładę, ratując wilka znajdującego się w pułapce; autor nie żywi dla nich współczucia. O tych ponurych sprawach mówi Krasicki ze spokojem sceptycznego obserwatora, często z wykwintnym dowcipem, który łagodzi pesymistyczną prawdę o świecie. W niektórych bajkach dopatrywano się aluzji do ówczesnych wydarzeń, zwłaszcza do sytuacji po pierwszym rozbiorze ("Jagnię i wilcy", "Ptaszki w klatce"). W istocie "Bajki i przypowieści" mają charakter ogólno ludzki, poruszają problematykę aktualną w każdej epoce, chociaż wyrażają najpełniej ideowe niepokoje ludzi oświecenia.




Autor: Nieznany