| nazwa |
wzór |
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spójność |
Cechy szczególne |
|
nazwa |
wzór |
występowanie |
| miedź |
Cu |
regularny |
izometryczny |
ziarniste, dendryty, druty, wpryśnięcia |
miedzianoczerwona |
miedzianoczer- wona, błyszcząca |
2,5-3 |
|
haczykowaty |
metaliczny |
ok. 9 |
tak/kowalna, ciągliwa |
|
|
miedź |
Cu |
złoża hydrotermalne związane ze skałami wulkanicznymi, złoża osadowe w strefie hipergenicznej, strefa wietrzenia/cementacji złóż rud Cu |
| srebro |
Ag |
regularny |
izometryczny |
ziarniste, dendryty, druty, wpryśnięcia |
srebrzystobiała |
srebrzysta, błyszcząca |
2,5-3 |
|
haczykowaty |
metaliczny |
10-12 |
tak/kowalny, ciągliwy |
elektrum |
|
srebro |
Ag |
złoża hydrotemalne, osadowe |
| złoto |
Au |
regularny |
izometryczny |
samorodki, ziarniste, dendryty, druty, wpryśnięcia |
złocista |
złocista, połyskująca |
2,5-3 |
|
haczykowaty |
metaliczny |
15-19 |
tak/kowalna, ciągliwa |
|
|
złoto |
Au |
złoża hydrotermalne, okruchowe |
| platyna |
Pt |
regularny |
izometryczny |
naskorupienia, promieniste konkrecje |
biała |
srebrzysta, połyskująca |
4-4,5 |
|
nierówny |
metaliczny |
14-19 |
kowalny, ciągliwy |
|
|
platyna |
Pt |
ultrazasadowe skały magmowe, złoża okruchowe |
| żelazo |
Fe |
regularny |
izometryczny |
samorodki |
stalowoszara, żelazistoczarna |
szara, połyskująca |
4-5 |
ma |
haczykowaty |
metaliczny |
8 |
kowalne |
|
|
żelazo |
Fe |
skały zasadowe (bazalty), złoża okruchowe, meteoryty |
| rtęć |
Hg |
trygonalny |
|
płynna, dzieląca się na krople |
cynowobiała |
|
|
|
|
metaliczny |
13,5 |
|
krystalizuje w t< -40' C, amalgamaty |
|
rtęć |
Hg |
rzadko występuje w stanie wolnym, często powstaje podczas urabiania skał zawierających związki rtęci (np.cynober)
|
| arsen |
As |
trygonalny |
igiełkowy, romboedrycz. |
gruzełkowe, naskorupienia |
cynowobiała z ciemnymi nalotami |
szara, czarna |
3,5 |
doskonała/ wyraźna |
zadziorowa., ziarnisty |
metaliczny |
ok. 6 |
tak/kruchy |
|
|
arsen |
As |
złoża hydrotermalne |
| antymon |
Sb |
trygonalny |
pseudoreg., tabliczkowy |
ziarniste, zbite, naskorupienia |
cynowobiała z ciemnymi nalotami |
ołowianoszara |
3 |
doskonała |
zadziorowa., ziarnisty |
metaliczny |
6,5 |
tak/kruchy |
|
|
antymon |
Sb |
złoża hydrotermalne |
| bizmut |
Bi |
trygonalny |
wrostki w min. |
ziarniste, dendryty |
cynowobiała z odc. różowym |
szara |
2,5 |
doskonała |
zadziorowa. |
metaliczny |
ok. 10 |
tak/kruchy |
|
|
bizmut |
Bi |
złoża hydrotermalne |
| grafit |
C |
heksagonalny trygonalny |
płytki heksagonalne zrosty |
ziarniste, łuseczkowe, ziemiste |
czarna z odcieniem srebrzystym |
czarna, połyskliwa |
1 |
doskonała |
|
półmetalicznymatowy |
ok. 2 |
cienkie blaszki elastyczne |
|
|
grafit |
C |
skały metamorficzne (także magmowe i osadowe), żyły pegmatytowe, meteoryty
|
| diament |
C |
regularny |
automorficzny wygięte ściany |
ziarniste, rz: promieniste, zbite |
bezbarwny, często różnie zabarwiony |
|
10 |
dobra |
muszlowy |
diamentowy |
3,5 |
tak/kruchy |
krystalizuje w ↑ P niż grafit |
|
diament |
C |
skały ultrazasadowe (kimberlity), skały okruchowe, metamorfizm szokowy |
| nazwa |
wzór |
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spójność |
Cechy szczególne |
|
nazwa |
wzór |
występowanie |
| siarka |
S |
rombowy |
g-tabliczkowy podwójne piramidy |
ziarniste, wpryśnięcia, naskorupienia, nacieki |
żółta, brunatnawo-żółta, zielonawo-żółta |
Biała, żółtawa |
1,5-2 |
|
muszlowy/ nierówny |
ś:diamentowy p:tłusty |
2 |
tak/krucha |
łatwopalna, śmierdzi |
|
siarka |
S |
ekshalacje wulkaniczne, redukcja siarczanów przy udziale bakterii i węglowodorów |
| realgar |
AsS |
jednoskośny |
rz: krótkie słupy |
ziarniste, naskorupienia, naloty, masy sypkie |
pomarańczowo-czerwona, ciemnoczerwona |
jasnopomarańczowa |
1,5 |
dokładna, 2-kierunkowa |
nierówny |
ś:diamentowy p:tłusty |
3,5 |
|
|
|
realgar |
AsS |
utwory hydrotermalne niskich temperatur, gorące źródła, ekshalacje wulkaniczne |
| cynober |
HgS |
trygonalny |
g-tabliczkowy, romboedrycz. |
ziarniste, naloty, wpryśnięcia |
czerownawa, brunatnawa |
szkarłatna |
2-2,5 |
wyraźna |
nierówny |
diamentowy |
8 |
tak/kruchy |
|
|
cynober |
HgS |
utwory hydrotermalne |
| kowelin |
CuS |
heksagonalny |
rz: tabliczkowy, płytkowy |
zbite, ziarniste, sferolitowe, naloty, wpryśnięcia |
indygowoniebieska, niebieskoczarna, granatowa |
niebieskoczarna, połyskująca |
1,5-2 |
doskonała |
|
metaliczny, tłustawy |
ok. 4,5 |
|
|
|
kowelin |
CuS |
utwory hydrotermalne, skały osadowe |
| antymonit |
Sb2S3 |
rombowy |
igiełkowy, wydłużone słupy |
promieniste (kwiaty), zbite, włókniste, nieforemne |
ołowianoszara |
szaroczarna |
2 |
doskonała |
promienisty, ziarnisty, zbity |
metaliczny |
ok. 4,5 |
częste/cienkie blaszki-giętkie |
|
|
antymonit |
Sb2S3 |
utwory hydrotermalne |
| chalkozyn |
Cu2S |
jednoskośny |
słupowy, piramidalny |
ziarniste, wpryśnięcia, konkrecje |
ołowianoszara |
ciemnoszara, połyskująca |
2,5-3 |
niewyraźna |
muszlowy |
metaliczny |
ok. 5,5 |
wielokrotne o pokroju pseudoheks. |
|
|
chalkozyn |
Cu2S |
utwory hydrotermalne niskich temperatur, skały osadowe (środowisko redukcyjne) |
| galena |
PbS |
regularny |
izometryczny, 6,8-ściany |
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
ołowianoszara, z odc. srebrzystym |
szaroczarna |
2,5-3 |
doskonała, kostkowa |
|
metaliczny, silny |
ok. 7,5 |
częste/krucha |
|
|
galena |
PbS |
utwory hydrotermalne, skały osadowe |
| argentyt |
Ag2S |
regularny |
izometryczny, 6-ściany |
blachy, wpryśnięcia |
ciemnoołowianoszara |
szara, połyskująca |
2-2,5 |
niewyraźna |
haczykowaty |
ś: metaliczny, matowieje |
>7 |
strugalny, kowalny |
|
|
argentyt |
Ag2S |
utwory hydrotermalne niskich temperatur, strefy wietrzenia złóż kruszcowych (Cu?) |
| arsenopiryt |
FeAsS |
jednoskośny |
słupowy, igiełkowy |
ziarniste, pręcikowe, wpryśnięcia |
cynowobiała, stalowoszara |
stalowoczarna, z odc. brunatnym |
5,5-6 |
wyraźna |
nierówny |
metaliczny |
5,5-6 |
|
potarty: zapach czosnku |
|
arsenopiryt |
FeAsS |
utwory hydrotermalne |
| lelingit |
FeAs2 |
rombowy |
słupowy |
ziarniste, zbite |
srebrzystobiała, stalowoszara |
czarna |
5 |
niewyraźna |
nierówny |
metaliczny |
7 |
częste/kruchy |
|
|
lelingit |
FeAs2 |
utwory hydrotermalne, strefy kontaktowo-metasomatyczne |
| aurypigment |
As2S3 |
jednoskośny |
słupowy |
nerkowate, groniaste, pręcikowe, naloty |
pomarańczowo-żółta, złocista |
jasnożółta |
1,5-2 |
doskonała, wyraźna |
muszlowy |
perłowy, tłusty, jedwabisty |
3,5 |
częste/giętki |
przezroczysty |
|
aurypigment |
As2S3 |
utwory hydrotermalne niskich temperatur, kratery wulkaniczne, rozpad realgaru, skały osadowe (węgiel kamienny) |
| nazwa |
wzór |
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spójność |
Cechy szczególne |
|
nazwa |
wzór |
występowanie |
| sfaleryt |
ZnS |
regularny |
izometryczny |
ziarniste, naciekowe, nerkowate, wpryśnięcia |
miodowożółta, brunatna, czarna |
żółta, brunatna |
3,5-4 |
dokładna |
muszlowy w mikrokryst. skupieniach |
prawie diamentowy, tłusty w skupieniach mikrokrystal. |
ok. 4 |
|
|
|
sfaleryt |
ZnS |
utwory hydrotermalne, skały osadowe (środowisko redukcyjne) |
| piryt |
FeS2 |
regularny |
izometryczny,6,8,12-ściany |
ziarniste, promieniste, zbite, wpryśnięcia, konkrecje, ikrustacje |
jasnomosiężnożółta, złocistożółta |
czarna |
6-6,5 |
niewyraźna |
muszlowy |
metaliczny |
ok. 5 |
tzw. żelazne krzyże |
kryształy zwykle prążkowane |
|
piryt |
FeS2 |
skały magmowe, utwory hydrotermalne, złoża metasomatyczne, skały metamorficzne, skały osadowe – konkrecje, inkrustacje skamieniałości, (wskaźnik warunków beztlenowych, często wraz z sub. organiczną) |
| markasyt |
FeS2 |
rombowy |
tabliczkowy, słupowy |
promieniste, ziemiste, naciekowe, nerkowate, konkrecje |
mosiężna |
zielonawoczarna |
6 |
wyraźna |
nierówny |
metaliczny |
6-6,5 |
zrosty z pirytem |
|
|
markasyt |
FeS2 |
utwory hydrotermalne niskich temperatur, (powyżej 520 - 535ºC przekrystalizowuje w piryt), skały osadowe |
| chalkopiryt |
CuFeS2 |
tetragonalny |
|
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
mosiężnożółta z odc. zielonawym, złocistym, pstre naloty |
zielonawoczarna |
3,5-4 |
niewyraźna |
muszlowy/ nierówny |
metaliczny |
ok. 4 |
częste |
|
|
chalkopiryt |
CuFeS2 |
wczesne stadium dyferencjacji magmy, utwory hydrotermalne, utwory metasomatyczne, skały osadowe, skały metamorficzne |
| pirotyn |
Fe1-x S |
heksagonalny |
tabliczkowy, słupowy, piramidalny |
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
brunatnożółta |
szaroczarna |
4 |
wyraźna |
muszlowy |
metaliczny |
4,6 |
rzadkie/kruchy |
właściwości magnetyczne |
|
pirotyn |
Fe1-x S |
obojętne, zasadowe skały magmowe, utwory hydrotermalne |
| bornit |
Cu5FeS4 |
tetragonalny |
pseudo-8-ścienny |
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
ś: różowa, fioletowe i pstre naloty |
szaroczarna |
3 |
niewyraźna |
muszlowy/ nierówny |
metaliczny |
ok. 5 |
|
|
|
bornit |
Cu5FeS4 |
w strefie cementacji złóż siarczków Cu, utwory hydrotermalne, skały osadowe, skały metamorficzne |
| molibdenit |
MoS |
heksagonalny |
tabliczkowy, blaszkowy |
łuseczkowe, płytkowe, sferolity |
szaroczarna, ołowianoczarna z niebieskawym odcieniem |
ołowianoczarna, połyskująca |
1-1,5 |
doskonała |
|
metaliczny, tłustawy |
<5 |
wielokrotne/ elastyczny |
pozostawia szaronieb. ślad na papierze |
|
molibdenit |
MoS |
utwory pegmatytowe, metasomatyczne, hydrotermalne wysokich temperatur związane ze skałami kwaśnymi |
| nikielin |
NiAs |
heksagonalny |
rz: piramidalny |
ziarniste, wpryśnięcia |
j-miedzianoczerwona, często z zielonymi nalotami |
brunatnoczarna |
5,5 |
niewyraźna |
muszlowy/ nierówny |
metaliczny |
ok. 8 |
|
|
|
nikielin |
NiAs |
utwory hydrotermalne |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| nazwa |
wzór |
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spojność |
Cechy szczególne |
|
nazwa |
wzór |
występowanie |
| fluoryt |
CaF2 |
rombowy |
6,8,12-ściany |
ziarniste, pręcikowe, ziemiste |
bezbarwny, biały, zabarwienia: żółte, zielone, niebieskie, czerwone, fioletowe, różowe |
biała |
4 |
doskonała wg 8-ścianu |
|
szklisty |
ok. 3 |
tak/kruchy |
|
|
fluoryt |
CaF2 |
resztkowe produkty krystalizacji magmy, (pegmatytowy, pneumatolityczny, najczęściej hydrotermalny), najważniejsze złoża w obrębie skał osadowych (również pochodzenie hydrotermalne) |
| halit |
NaCl |
regularny |
izometryczny, 6-ściany |
ziarniste, naciekowe, włókniste, wykwity |
bezbarwny, zabarwienia: żółte, zielone, niebieskie, czerwone, fioletowe, szare |
biała |
2 |
doskonała, kostkowa |
|
szklisty/tłusty |
ok. 2 |
kruchy |
słony smak, łatwo rozpuszczalny w wodzie |
|
halit |
NaCl |
produkt ewaporacji, (parowanie słonych jezior i przybrzeżnych lagun), niekiedy także wśród produktów ekshalacji wulkanicznych |
| sylwin |
KCl |
regularny |
izometryczny, 6-ściany, rz: 8-ściany |
ziarniste |
Bezbarwny, biały, zabarwienia: szare, różowe, żółte |
biała |
2 |
doskonała, kostkowa |
|
szklisty/tłusty |
ok. 2 |
kruchy |
gorzko-słony smak, łatwo rozpuszczalny w wodzie |
|
sylwin |
KCl |
ewaporacja wody morskiej, ekshalacje wulkaniczne |
| karnalit |
(K,Mg)Cl* 6H2O |
rombowy |
pseudoheks. |
ziarniste |
bezbarwny, biały, szarawy, czerwonawy, żółtawy, niebieskawy, jasnozielonkawy |
Biała |
2-3 |
brak |
muszlowy |
szklisty/tłusty |
ok. 1,5 |
kruchy |
smak: gorzko-kwaśny, silnie higroskopijny |
|
karnalit |
(K,Mg)Cl* 6H2O |
ewaporacja wody morskiej |
| hydrohematyt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
hydrohematyt |
|
|
| magnetyt |
Fe3O4 |
|
Izometryczny, ośmiościany |
|
Ciemnoszary, czarny |
czarna |
5 |
brak |
|
Metal. |
|
|
Właściwości magnet. |
|
magnetyt |
|
|
| dolomit |
CaMg(CO3)2 |
|
izometryczny |
|
Szarawobiały z odc. żołtym, zielonym, brązowym |
biała |
3,5-4 |
Dsk., 3-kier. |
muszlowy |
Szklisty, rz. perłowy |
|
|
Burzy z gorącym HCl, dolomityzacja |
|
dolomit |
|
|
| kalcyt |
CaCO3 |
|
Tabliczkowy, słupkowy |
|
Bezbarwny, szare, różowe, żółte, zielone, czerwone, brunatne |
biała |
3 |
Bdb, 3-kierunkowa |
Niewid. |
szklisty |
|
|
Reaguje z HCl, dwójłomny |
|
kalcyt |
|
|
| aragonit |
CaCO3 |
|
Tabliczkowy, słupkowy |
|
Bezbarwny, biały, żółtawy, brunatnawy |
Biała/szara |
4 |
Wyraźna, 1-kier. |
Niewid. |
szklisty |
|
|
|
|
aragonit |
|
|
| magnezyt |
Mg(CO3)2 |
|
romboedry |
|
Bezbarwny, biały, szary |
Biała/szara |
4 |
Dsk., 3-kierunkowa |
ziarnisty |
szklisty |
|
|
|
|
magnezyt |
|
|
| syderyt |
FeCO3 |
|
romboedry |
|
Szara, żółtawa, jasno brunatna |
Biała/szara |
3,5-4,5 |
Dsk., 3,1-kierunkowa |
ziarnisty |
szklisty |
|
|
sferosyderyty |
|
syderyt |
|
|
| opal |
SiO2*nH2O |
|
koloidalny |
|
Bezbarwny, biały, agat |
szara |
5/5,5-6,5 |
brak |
Muszlowy/ gładki |
Szklisty, woskowy |
|
|
Opalesc. |
|
opal |
|
|
|
|
|
|
|
| chalcedon |
SiO2 |
|
Skrytokrystal. |
|
Szary, sinoniebieski |
Biała/szara |
<7 |
brak |
p-muszlowy, zadziorowy |
Matowy, woskowy |
|
|
|
|
chalcedon |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| kaolinit |
Al4[(OH)8Si4O10] |
|
blaszkowy |
|
biała |
Biała/szara |
2,5 |
Dsk., 1-kier. |
Niewid. |
matowy, perłowy |
|
|
Rozpuszcza się w ługach, silnych kwasach |
|
kaolinit |
|
|
| glaukonit |
Krzemian K, Fe, Al. + H2O |
|
Agregaty łuseczkowe |
|
Ciemnozielone |
ciemnozielona |
1 |
Dsk., 1-kier. |
nierówny |
matowy |
|
|
|
|
glaukonit |
|
|
| szamozyt |
uwodniony Al-krzemian Al, Mg, Fe |
|
łuseczkowy |
|
Ciemno zielonawoszary, czarny |
Jasno zielonawo szara |
3 |
Dsk., 1-kier. |
brak |
matowy |
|
|
|
|
szamozyt |
|
|
| gibbsyt |
Al(OH)3 |
|
Blaszkowy, tabliczkowy |
|
Biała, jasnoszara, zielonawa, czerwonawa |
biała |
3 |
Dosk. |
nierówny |
Szklisty/ perłowy |
|
|
|
|
gibbsyt |
|
|
| geothyt |
FeOOH |
|
igiełkowy |
|
Rudobrunatny, czerwony, czarny |
Brunatna, z odc. czerw. |
5 |
Doskonała, niewid., brak |
włóknisty |
diamentowy |
|
|
|
|
geothyt |
|
|
| limonit |
FeOOH* nH2O |
|
zmienny |
|
Żółty, brunatny, czarny |
Żółto brunatna |
4,5-6 |
Niemożliwa do określenia |
Muszlowy, ziemisty |
Ziemisty |
|
|
|
|
limonit |
|
|
| gips |
CaSO4* |
|
Listewkowy, igiełkowy |
|
Bezbarwny - selenit, drobnoziarnisty-alabaster, |
Biała |
2 |
Doskonała, 1-kierunkowa |
blaszkowy |
Szklisto-perłowy |
|
|
Jaskółczy ogon, rozpuszcza się w wodzie |
|
gips |
|
|
|
2H2O |
|
|
|
szary, żółtawy, czerwonawy, brunatny |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| anhydryt |
CaSO4 |
|
skup. ziarniste, pręcikowe |
|
Biały, szary, czerwony, niebieski, fioletowy |
biała |
3-3,5 |
Bdb i średnia, 3-kierunkowa |
kostkowy |
Szklisty (perłowy) |
|
|
|
|
anhydryt |
|
|
| baryt |
BaSO4 |
|
Tabliczkowy, słupkowy |
|
Bezbarwny, mlecznobiały, żółty, brunatny |
biała |
3,5 |
Wyraźna, kostkowa, kruchy |
Niewid. |
szklisty |
|
|
Duży ciężar właściwy |
|
baryt |
|
|
| epidot |
Zasadowy krzemian Ca, Fe, Al |
|
Słupkowy, pręcikowy |
|
± zielony |
Biała, jasnoszara |
07 VI |
Doskonała, 1-kierunkowa |
Nierówny, muszlowy |
szklisty |
|
|
|
|
epidot |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spójność |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny |
ziarniste, dendryty, druty, wpryśnięcia |
miedzianoczerwona |
miedzianoczer- wona, błyszcząca |
2,5-3 |
|
haczykowaty |
metaliczny |
ok. 9 |
tak/kowalna, ciągliwa |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny, 6,8-ściany |
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
ołowianoszara, z odc. srebrzystym |
szaroczarna |
2,5-3 |
doskonała, kostkowa |
|
metaliczny, silny |
ok. 7,5 |
częste/krucha |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny |
samorodki, ziarniste, dendryty, druty, wpryśnięcia |
złocista |
złocista, połyskująca |
2,5-3 |
|
haczykowaty |
metaliczny |
15-19 |
tak/kowalna, ciągliwa |
|
|
|
|
|
|
|
jednoskośny |
rz: krótkie słupy |
ziarniste, naskorupienia, naloty, masy sypkie |
pomarańczowo-czerwona, ciemnoczerwona |
jasnopomarańczowa |
1,5 |
dokładna, 2-kierunkowa |
nierówny |
ś:diamentowy p:tłusty |
3,5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny |
samorodki |
stalowoszara, żelazistoczarna |
szara, połyskująca |
4-5 |
ma |
haczykowaty |
metaliczny |
8 |
kowalne |
|
|
|
|
|
|
|
trygonalny |
|
płynna, dzieląca się na krople |
cynowobiała |
|
|
|
|
metaliczny |
13,5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
trygonalny |
igiełkowy, romboedrycz. |
gruzełkowe, naskorupienia |
cynowobiała z ciemnymi nalotami |
szara, czarna |
3,5 |
doskonała |
zadziorowa., ziarnisty |
metaliczny |
ok. 6 |
tak/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny, 6-ściany |
ziarniste, naciekowe, włókniste, wykwity |
bezbarwny, zabarwienia: żółte, zielone, niebieskie, czerwone, fioletowe, szare |
biała |
2 |
doskonała, kostkowa |
|
szklisty/tłusty |
ok. 2 |
kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
trygonalny |
wrostki w min. |
ziarniste, dendryty |
cynowobiała z odc. różowym |
szara |
2,5 |
doskonała |
zadziorowa. |
metaliczny |
ok. 10 |
tak/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
heksagonalny trygonalny |
płytki heksagonalne zrosty |
ziarniste, łuseczkowe, ziemiste |
czarna z odcieniem srebrzystym |
czarna, połyskliwa |
1 |
doskonała |
|
półmetalicznymatowy |
ok. 2 |
cienkie blaszki elastyczne |
|
|
|
|
|
|
|
rombowy |
tabliczkowy, słupowy |
promieniste, ziemiste, naciekowe, nerkowate, konkrecje |
mosiężna |
zielonawoczarna |
6 |
wyraźna |
nierówny |
metaliczny |
6-6,5 |
zrosty z pirytem |
|
|
|
|
|
|
|
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spójność |
|
|
|
|
|
|
|
rombowy |
g-tabliczkowy podwójne piramidy |
ziarniste, wpryśnięcia, naskorupienia, nacieki |
żółta, brunatnawo-żółta, zielonawo-żółta |
Biała, żółtawa |
1,5-2 |
|
muszlowy/ nierówny |
ś:diamentowy p:tłusty |
2 |
tak/krucha |
|
|
|
|
|
|
|
rombowy |
6,8,12-ściany |
ziarniste, pręcikowe, ziemiste |
bezbarwny, biały, zabarwienia: żółte, zielone, niebieskie, czerwone, fioletowe, różowe |
biała |
4 |
doskonała wg 8-ścianu |
|
szklisty |
ok. 3 |
tak/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
heksagonalny |
tabliczkowy, blaszkowy |
łuseczkowe, płytkowe, sferolity |
szaroczarna, ołowianoczarna z niebieskawym odcieniem |
ołowianoczarna, połyskująca |
1-1,5 |
doskonała |
|
metaliczny, tłustawy |
<5 |
wielokrotne/ elastyczny |
|
|
|
|
|
|
|
heksagonalny |
rz: tabliczkowy, płytkowy |
zbite, ziarniste, sferolitowe, naloty, wpryśnięcia |
indygowoniebieska, niebieskoczarna, granatowa |
niebieskoczarna, połyskująca |
1,5-2 |
doskonała |
|
metaliczny, tłustawy |
ok. 4,5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
rombowy |
igiełkowy, wydłużone słupy |
promieniste (kwiaty), zbite, włókniste, nieforemne |
ołowianoszara |
szaroczarna |
2 |
doskonała |
promienisty, ziarnisty, zbity |
metaliczny |
ok. 4,5 |
częste/cienkie blaszki-giętkie |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny |
ziarniste, dendryty, druty, wpryśnięcia |
srebrzystobiała |
srebrzysta, błyszcząca |
2,5-3 |
|
haczykowaty |
metaliczny |
10-12 |
tak/kowalny, ciągliwy |
|
|
|
|
|
|
|
jednoskośny |
słupowy, igiełkowy |
ziarniste, pręcikowe, wpryśnięcia |
cynowobiała, stalowoszara |
stalowoczarna, z odc. brunatnym |
5,5-6 |
wyraźna |
nierówny |
metaliczny |
5,5-6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny, 6-ściany |
blachy, wpryśnięcia |
ciemnoołowianoszara |
szara, połyskująca |
2-2,5 |
niewyraźna |
haczykowaty |
ś: metaliczny, matowieje |
>7 |
strugalny, kowalny |
|
|
|
|
|
|
|
jednoskośny |
słupowy |
nerkowate, groniaste, pręcikowe, naloty |
pomarańczowo-żółta, złocista |
jasnożółta |
1,5-2 |
doskonała, wyraźna |
muszlowy |
perłowy, tłusty, jedwabisty |
3,5 |
częste/giętki |
|
|
|
|
|
|
|
rombowy |
słupowy |
ziarniste, zbite |
srebrzystobiała, stalowoszara |
czarna |
5 |
niewyraźna |
nierówny |
metaliczny |
7 |
częste/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spójność |
|
|
|
|
|
|
|
trygonalny |
g-tabliczkowy, romboedrycz. |
ziarniste, naloty, wpryśnięcia |
czerownawa, brunatnawa |
szkarłatna |
2-2,5 |
wyraźna |
nierówny |
diamentowy |
8 |
tak/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny, 6,8,12-ściany |
ziarniste, promieniste, zbite, wpryśnięcia, konkrecje, ikrustacje |
jasnomosiężnożółta, złocistożółta |
czarna |
6-6,5 |
niewyraźna |
muszlowy |
metaliczny |
ok. 5 |
tzw. żelazne krzyże |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tetragonalny |
|
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
mosiężnożółta z odc. zielonawym, złocistym, pstre naloty |
zielonawoczarna |
3,5-4 |
niewyraźna |
muszlowy/ nierówny |
metaliczny |
ok. 4 |
częste |
|
|
|
|
|
|
|
heksagonalny |
tabliczkowy, słupowy, piramidalny |
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
brunatnożółta |
szaroczarna |
4 |
wyraźna |
muszlowy |
metaliczny |
4,6 |
rzadkie/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny |
ziarniste, naciekowe, nerkowate, wpryśnięcia |
miodowożółta, brunatna, czarna |
żółta, brunatna |
3,5-4 |
dokładna |
muszlowy w mikrokryst. skupieniach |
prawie diamentowy, tłusty w skupieniach mikrokrystal. |
ok. 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
trygonalny |
pseudoreg., tabliczkowy |
ziarniste, zbite, naskorupienia |
cynowobiała z ciemnymi nalotami |
ołowianoszara |
3 |
doskonała |
zadziorowa., ziarnisty |
metaliczny |
6,5 |
tak/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
heksagonalny |
rz: piramidalny |
ziarniste, wpryśnięcia |
j-miedzianoczerwona, często z zielonymi nalotami |
brunatnoczarna |
5,5 |
niewyraźna |
muszlowy/ nierówny |
metaliczny |
ok. 8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
automorficzny wygięte ściany |
ziarniste, rz: promieniste, zbite |
bezbarwny, często różnie zabarwiony |
|
10 |
dobra |
muszlowy |
diamentowy |
3,5 |
tak/kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
układ |
pokrój/ forma |
postać skupienia |
barwa |
rysa |
twardość |
łupliwość |
przełam |
połysk |
ρ |
bliźniaki/ spojność |
|
|
|
|
|
|
|
jednoskośny |
słupowy, piramidalny |
ziarniste, wpryśnięcia, konkrecje |
ołowianoszara |
ciemnoszara, połyskująca |
2,5-3 |
niewyraźna |
muszlowy |
metaliczny |
ok. 5,5 |
wielokrotne o pokroju pseudoheks. |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny |
naskorupienia, promieniste konkrecje |
biała |
srebrzysta, połyskująca |
4-4,5 |
|
nierówny |
metaliczny |
14-19 |
kowalny, ciągliwy |
|
|
|
|
|
|
|
regularny |
izometryczny, 6-ściany, rz: 8-ściany |
ziarniste |
Bezbarwny, biały, zabarwienia: szare, różowe, żółte |
biała |
2 |
doskonała, kostkowa |
|
szklisty/tłusty |
ok. 2 |
kruchy |
|
|
|
|
|
|
|
tetragonalny |
pseudo-8-ścienny |
ziarniste, zbite, wpryśnięcia |
ś: różowa, fioletowe i pstre naloty |
szaroczarna |
3 |
niewyraźna |
muszlowy/ nierówny |
metaliczny |
ok. 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
rombowy |
pseudoheks. |
ziarniste |
bezbarwny, biały, szarawy, czerwonawy, żółtawy, niebieskawy, jasnozielonkawy |
Biała |
2-3 |
brak |
muszlowy |
szklisty/tłusty |
ok. 1,5 |
kruchy |
|
|
|
|
|