Hormon – szara eminencja organizmu

Hormony uczestniczą w większości najważniejszych procesów przebiegających w ludzkim ciele – wpływają na takie zjawiska jak rozmnażanie, rozwój, wzrost, metabolizm i skład chemiczny płynów ustrojowych. Są substancjami niezwykle silnie działającymi – wystarczy nawet niewielka ich ilość, by spełniły swoje zadanie. Z drugiej strony nawet nieznaczne zaburzenia w precyzyjnej gospodarce hormonalnej, związane choćby ze zmianą trybu życia czy stresem, mogą powodować niedobór lub nadmiar hormonów, a jedno i drugie zjawisko jest niekorzystne ze zdrowotnego punktu widzenia. „Szefem” całego układu hormonalnego jest przysadka mózgowa, która wydziela hormony tropowe, te zaś docierają do odpowiednich gruczołów dokrewnych lub tkanek i przekazują informacje o konieczności uwalniania poszczególnych hormonów. Jest to oczywiście znacznie uproszczony opis działania tego skomplikowanego mechanizmu. Uwolnione hormony docierają do miejsca swojego przeznaczenia, często znajdującego się w znacznej odległości od miejsca produkcji danego hormonu, wraz z krwią. Tam odpowiednie komórki wyposażone są w specjalne receptory, czyli białka, które wychwytują dany hormon i wtedy może on zadziałać we właściwy sposób na komórkę.

Hormony a skóra

Na skórę wpływa kilka hormonów: androgeny (hormony męskie), melatonina, DHEA, w pewnym stopniu hormon wzrostu, jednak przede wszystkim estrogeny i progesteron, czyli hormony żeńskie.

Androgeny odpowiadają za męskie drugorzędne cechy płciowe, jak barwa głosu, owłosienie ciała.

Melatonina jest hormonem wydzielanym przez szyszynkę i odpowiada za dobowy rytm czuwania i snu. Zbyt mała ilość snu na dobę, a nawet sen w nieodpowiednich warunkach powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu układu hormonalnego, co niekorzystnie odbija się na stanie skóry.

DHEA (dehydroepianandrosteron), produkowany przez nadnercza, nazywany jest hormonem młodości, ponieważ opóźnia proces starzenia. Z wiekiem jednak jego stężenie maleje.

Estrogeny, żeńskie hormony płciowe, wydzielane są przede wszystkim przez jajniki, ale również przez korę nadnerczy i jądra, choć w niewielkich ilościach. Należą tu: estardiol, estron, estriol. Odpowiedzialne są przede wszystkim za drugorzędne cechy płciowe, a także proces rozmnażania, mają ponadto pośredni wpływ na wygląd skóry:

• wpływają na syntezę kolagenu,

• wpływają na poziom nawilżenia naskórka,

• wpływają na ilość wydzielanego sebum, przyczyniając się do zabezpieczenia skóry przed utratą wody.

Oprócz tego determinują rozkład tkanki tłuszczowej oraz regulują gospodarkę glukozy i wapnia (spadek poziomu estrogenów u kobiet w wieku okołomenopauzalnym przyczynia się do zwiększenia ryzyka rozwoju osteoporozy). Nadmiar estrogenów w stosunku do progesteronu powoduje niszczenie włókien kolagenu podtrzymujących tkankę łączną, czego efektem jest powstawanie cellulitu. Ten właśnie mechanizm odpowiada za nasilanie się pomarańczowej skórki w okresie „burzy hormonalnej” podczas dojrzewania, ciąży i menopauzy. Niedobór tłuszczu w diecie zaburza gospodarkę estrogenów. Estrogeny potrzebują tłuszczu do syntezy, stąd ich niedobory u osób z małą procentową zawartością tłuszczu w organizmie. Z wiekiem poziom estrogenów obniża się, co ma wpływ na wiele objawów charakterystycznych dla tego okresu życia, w tym również na powstawanie zmarszczek, zmniejszenie zwartości i napięcia skóry. Przyjmuje się, że następuje to około 40.–45. roku życia, czyli wraz z początkiem menopauzy.

Oczywistym skutkiem wiedzy na temat hormonów było stworzenie kosmetyków zawierających hormony, by uzupełnić ich niedobór w skórze. Na początku XX wieku stosowano, z bardzo obiecującymi rezultatami, hormony zwierzęce. Obecnie nie jest to możliwe ze względów etycznych i zdrowotnych. Hormony zwierzęce stosowane zewnętrznie przenikają do krwi i mogą w niekontrolowany sposób działać na organizm, co może stać się powodem poważnych zaburzeń zdrowotnych. Stosowanie w recepturach kosmetyków hormonów pochodzenia zwierzęcego i ludzkiego jest zabronione w większości krajów.

Wpływ hormonów na skórę

Hormony pełnią ważne funkcje sterujące i regulujące organizmu.

Działają na zasadzie mediatorów przekazujących informacje do różnych rodzajów komórek. Hormony wytwarzane są w różnych gruczołach wydzielania wewnętrznego. Do najważniejszych należą: przysadka,szyszynka,nadnercza,grasica,trzustka i gruczoły płciowe (jajniki i jądra). Hormony z gruczołów przedostają się do krwi, a wraz z nią do komórek, których aktywność stymulują. Przysadka zawiaduje całym układem hormonalnym. Właśnie ona steruje innymi gruczołami hormonalnymi. Najważniejszymi hormonami wytwarzanymi w przysadce są hormony wzrostu oraz gonadotropowe,wpływające na aktywność gruczołów płciowych oraz hormony sterujące tarczycą i korą nadnerczy.

Pod pojęciem hormonu rozumieć należy pewnego rodzaju związek chemiczny, za którego wydzielanie odpowiedzialne są gruczoły oraz tkanki układu hormonalnego. Zadaniem, jakie mają do spełnienia hormony jest wywieranie odpowiedniego wpływu zarówno na strukturalne tkanki w organizmie, jak i na wszystkie tkanki - to już zależy od rodzaju hormonu. Istnieje dziedzina medycyny, w obrębie zainteresowań której leżą właśnie hormony - określana jest ona mianem endokrynologii. Pierwszym w historii hormonem, jaki wyizolowano z organizmu była adrenalina. Dokonał tego żyjący na przełomie dziewiętnastego oraz dwudziestego stulecia polski naukowiec Napoleon Cybulski. Później zaczęły być odkrywane następne hormony, a sam ten termin po raz pierwszy został użyty przed dziewięćdziesięcioma czterema laty. Działanie hormonów sprowadza się do tego, że albo dezaktywują, albo aktywują komórkowe mechanizmy w docelowych tkankach - za doskonały przykład może posłużyć w tym miejscu insulina aktywująca pobieranie glukozy.

Melatonina

Jednym z bardziej znanych hormonów jest melatonina. Za jej wytwarzanie odpowiedzialna jest szyszynka. Hormon ten odpowiedzialny jest za prawidłowe funkcjonowanie tak zwanego zegara biologicznego, a ponadto również za cykl spania oraz czuwania. Wytwarzanie melatoniny jest uzależnione od dostępu do światła. Jeżeli śpiący człowiek jest oświetlony, to wówczas spada uwalnianie melatoniny. Obecność jej receptorów została potwierdzona naukowo już u ludzkich płodów. U niemowląt powyżej wspomniany cykl zaczyna nabiera kształtów dopiero w mniej więcej dwudziestym tygodniu ich życia. Wcześniej tak młode organizmy praktycznie wcale nie wytwarzają melatoniny. W miarę upływu czasu organizm się starzeje, a co za tym idzie - postępuje proces zwapnienia szyszynki. Przekłada się to na zmniejszanie ilości produkowanej melatoniny. Z tego właśnie powodu ludzie starsi bardzo często cierpią na problemy związane z bezsennością, wstają o wczesnych godzinach, a spanie wychodzi im lepiej w ciągu dnia aniżeli w nocy.

Testosteron

Testosteron to jeden z tych hormonów, o których słychać bardzo często. Jest hormonem płciowym zaliczanym do androgenów. Jest jednocześnie podstawowym steroidowym hormonem męskim. Za jego produkowanie odpowiedzialne są komórki Leydiga, ponadto również w bardzo małych ilościach testosteron jest produkowany przez łożysko, jajniki oraz korę nadnerczy. W rozmaitych terapiach medycznych zastosowane często znajdują różne pochodne tego hormonu - mowa w tym miejscu o estrach, stosuje się je albo w postaci środków doustnych, albo w formie zastrzyków. Testosteron jest hormonem odpowiadającym za szereg niesamowicie istotnych rzeczy. Przede wszystkim kształtuje płeć i cechy o charakterze płciowym - również tych wtórnych, a zatem dla przykładu jest odpowiedzialny za taką, a nie inną budowę ciała, rodzaj owłosienia i tym podobne. Testosteron wpływa również na zwiększenie popędu płciowego. Podnosi również poziom cholesterolu we krwi - z tego powodu mężczyźni są bardziej narażeni na zachorowanie na miażdżycę.

Estrogeny

Estrogeny są hormonami płciowymi. Określane są one mianem hormonów żeńskich, a to z tego względu, iż zdecydowanie najważniejsze są w organizmach kobiet. Nie oznacza to jednakże, że nie są potrzebne również i w męskich organizmach. Jeśli jest ich za mało, mężczyzna może stać się bezpłodny. Estrogeny mają sterydową budowę. Za regulowanie produkcji estrogenów odpowiedzialność ponosi tak zwany hormon folikulotropowy, który z kolei jest wydzielany jest w przysadce mózgowej. Gdy kobieta przechodzi menopauzę, ilość estrogenów w jej organizmie maleje - dlatego panie w tym wieku odczuwają bardzo wiele niedogodności i zaleca się im zażywanie preparatów zawierających estrogeny. Hormony te mają bardzo duży wpływ na cały szereg rozmaitych funkcji i procesów zachodzących w organizmie, przede wszystkim kobiecym. Przede wszystkim kształtują uwarunkowania anatomiczne oraz decydują o takich, a nie innych cechach płciowych. Ponadto w niektórych procesach odpowiadają za czynności, takie jak gospodarka lipidowa.

Endorfiny

Endorfiny są hormonami, o których zrobiło się głośno szczególnie w ostatnim czasie. Zaliczane są one do hormonów peptydowych. To właśnie one odpowiedzialne są za dobre samopoczucie oraz poczucie zadowolenia z siebie, z tego właśnie powodu określane są mianem hormonów szczęścia. Ponadto wpływają również na zmniejszenie odczuwania bólu. Odpowiadają za wszelakie euforyczne stany - przy czym euforia owe może odznaczać się bardzo zróżnicowanym nasileniem. Endorfiny produkowane są zarówno w mózgu, jak też i w rdzeniu kręgowym. Można niekiedy spotkać się z nazywaniem ich mianem wewnętrznej morfiny, albowiem charakteryzują się działaniem podobnym do działania tego narkotyku. W przeciwieństwie jednakże do narkotyków, są zdecydowanie bardziej bezpieczne dla organizmu. Istnieje bardzo wiele bodźców, które przekładają się na wydzielanie przez organizm endorfin. Można w tym miejscu wymienić chociażby sytuacje wywołujące zagrożenie, niedotlenienie czy też śmiech (a co ciekawsze - same myślenie o nim).

Adrenalina

Adrenalina to zdecydowanie jeden z najbardziej znanych hormonów. Za jego produkcje odpowiedzialność ponoszą gruczoły dokrewne. Warto w tym miejscu nadmienić, iż jest to pierwszy w historii hormon, jaki udało się odizolować. Co więcej, dokonał tego polski naukowiec, a mianowicie Napoleon Cybulski. Miało to miejsce w połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Kilka lat później opracowane zostały sztuczne metody jej wytwarzania. O adrenalinie słyszy się zawsze w połączeniu z sytuacjami stresującymi. Jest to bowiem hormon, który w tym mechanizmie odgrywa rolę najważniejszą. To on decyduje o tym, że człowiek potrafi w sytuacjach stresu, zagrożenia, niebezpieczeństwa i tym podobne reagować w błyskawiczny sposób. Każdy z pewnością niejednokrotnie doświadczył takiego uczucia i zna jego objawy - to przede wszystkim bardzo szybkie bicie serca. Adrenalina znajduje zastosowanie we współczesnej medycynie, dla przykładu przy reanimacji, gdzie podawana jest w formie dożylnej i działa szybko.

Upływ czasu odbija swoje znamię na ciele człowieka najwidoczniej na skórze. Jednym z najistotniejszych czynników, który wpływa na zmiany zachodzące w skórze są hormony. Największy wpływ na zmiany w skórze u kobiet mają estrogeny, które działają na wszystkie warstwy skóry. W naskórku wpływają stymulująco na procesy proliferacyjne i różnicowanie keratynocytów, pobudzają fibroblasty do produkcji kolagenu oraz wpływają na zabarwienie skóry. W okresie menopauzy, w wyniku utraty aktywności pęcherzykowej jajników, dochodzi do braku pobudzania receptorów estrogenowych w skórze, co doprowadza do wystąpienia niekorzystnych objawów związanych z menopauzą.

Ważne hormony

Hormony płciowe są substancjami chemicznymi, które w znaczący sposób wpływają m.in na nasz wygląd i nastrój. Chociaż często nie zdajemy sobie z tego sprawy, to dzięki nim możemy odczuwać wzrost lub spadek humoru, potrafimy się skoncentrować lub jesteśmy rozkojarzeni. Kontrolują pracę narządów wewnętrznych i procesy chemiczne zachodzące w naszym ciele. Na co dzień nie myślimy o nich, jednak są takie okresy w życiu, kiedy wyraźnie zauważamy ich istnienie.
Do szczególnie przełomowych etapów życia kobiety, z punktu widzenia funkcjonowania gospodarki hormonalnej, możemy zaliczyć:

•dojrzewanie
•okres reprodukcyjny,
•okołomenopauzalny,
•pomenopauzalny

Spośród wymienionych etapów jednym z najintensywniej odczuwalnych jest czas około menopauzalny, ponieważ starzenie hormonalne nakłada się na objawy starzenia się chronologicznego. Spadający potencjał biologiczny organizmu dodatkowo nasila objawy starzenia się hormonalnego.

Po 40 roku życia możemy rozróżnić kilka etapów związanych z hormonami, przez które przechodzi nasz organizm:

• premenopauza – niewielkie zmiany w poziomie hormonów są widoczne tylko w docelowych badaniach, zmiana poziomu estrogenów jest zbyt mała, aby wpłynąć na wygląd skóry.
• perimenopauza – etap zaczynający się przed menopauzą, trwający w jej czasie i kończący się rok po niej. Dochodzi do wyraźnego spadku poziomu estrogenów w organizmie, czego efekty są widoczne zarówno w samopoczuciu kobiety jak i wyglądzie skóry.
• menopauza – występuje między około 45 a 55 rokiem życia. Menopauza jest naturalnym etapem w życiu kobiety, do którego dochodzi w wyniku sukcesywnego spadku aktywności wydzielniczej jajników przez co zmniejsza się ilość estrogenów w organizmie. Według WHO (World Health Organization – Światowa Organizacja Zdrowia) menopauza to ostatnie krwawienie miesiączkowe, po którym przez okres 12 miesięcy nie wystąpiło już żadne krwawienie.
• okres pomenopauzalny – zmiany skóry, które zaczęły obrazować się w perimenopauzie są znacznie nasilone.

Ważny czas w życiu kobiety

Kobiety wkraczając w czas premenopauzy jednocześnie zaczynają zwracać uwagę na równolegle zachodzące starzenie chronologiczne. Dodatkowo 40 urodziny dla wielu to okres przełomowy, wtedy podejmowane są ważne decyzje o zmianach zawodowych czy osobistych, to często czas podsumowań i bacznego przyglądania się samemu sobie. Dla pielęgnacji przeciwstarzeniowej kluczowym jest moment rozpoczęcia stosowania pielęgnacji kosmetykami zawierającymi tzw. Fitoestrogeny. Powinny być one używane już od samego początku premenopauzy, tak aby spowalniać proces hormonalnego starzenia się skóry.

Pielęgnacja skóry dojrzałej (w wieku około menopauzalnym) jest bardzo złożona. Na wygląd skóry składają się następujące czynniki:
•Zmiany zachodzące w skórze to nie tylko zmarszczki. Cery dojrzałe częściej niż inne mogą mieć m.in. problemy z nadwrażliwością naczyń krwionośnych, tendencję do przebarwień posłonecznych, suchości skóry. Utrata wyrazistości owalu twarzy jest efektem ścieńczenia tkanki podskórnej i skóry właściwej.
•W ciele kobiety po około 40 roku życia zachodzi wiele przemian jednocześnie. Zmiany związane z obniżeniem poziomu estrogenów czego skutkiem jest menopauza nakładają się na starzenie chronologiczne organizmu i fotostarzenie skóry.
•Ścisły związek estrogenów ze sferą psychiczną, jest bardzo wyraźnie widoczny w czasie obniżenia poziomu estrogenów w organizmie. Wiele kobiet odczuwa wtedy trudność w koncentracji, zaburzenia pamięci, bezsenność, rozdrażnienie, przygnębienie, uczucie smutku. Obniżenie dobrego samopoczucia jest wzmagane trudnością w zaakceptowaniu zmian w obrazie skóry. Zmniejszona samoakceptacja i niezadowolenie z własnego wyglądu sprawiają, że nawet skuteczne kosmetyki nie zaspakajają wszystkich oczekiwań kobiet. Często subiektywna ocena wyglądu skóry kobiety o obniżonym poziomie samopoczucia jest dużo niższa od obiektywnej oceny osoby drugiej.

Jaki wpływ na skórę mają estrogeny?

• stymulują podziały komórek naskórka i skóry właściwej
• wpływają na syntezę kolagenu i elastyny w skórze
• odpowiadają za optymalne nawilżenie skóry poprzez wpływ na kwas hialuronowy
• regulują czynność gruczołów łojowych
• są odpowiedzialne za procesy związane z powstawaniem zmarszczek
• do ich zadań należy m.in. ochrona ścian naczyń krwionośnych

W okresie około menopauzalnym, kiedy spadek poziomu estrogenów w organizmie i skórze jest znaczący, dochodzi do zmian we wszystkich warstwach skóry. Współczesna medycyna estetyczna i kosmetologia zwracają uwagę na wolumetryczne zabiegi pielęgnacyjne, które skupiają się nie tylko na ewentualnych zmarszczkach. Polegają one na poprawianiu owalu twarzy i przywracaniu objętości skóry w celu wymodelowania kształtu twarzy według wzorca „trójkąta młodości”. Wzorzec ten stworzony został na potrzeby medycyny estetycznej, zakłada, że młody wygląd determinuje nie tylko brak zmarszczek ale głównie kształt konturu twarzy. Młodo wygląda ta twarz, której kontury obrazują odwrócony trójkąt. Podstawę trójkąta tworzy pozioma linia łącząca kości policzkowe a jego wierzchołkiem jest szczyt brody. W wyniku hormonalnego i chronologicznego starzenia się skóry, trójkąt wydaje się być odwrócony. Podstawa trójkąta tworzy pozioma linia na wysokości żuchwy a szczyt trójkąt zlokalizowany jest między brwiami.

Starzenie się hormonalne ma ogromny wpływ na wygląd naszej skóry, szczególnie twarzy, ponieważ tu znajduje się jedno z największych skupisk receptorów estrogenowych w skórze. Receptory te zlokalizowane są m.in. na komórkach warstwy rozrodczej naskórka, melanocytach i fibroblastach. Spadek poziomu estrogenów prowadzi do braku pobudzania receptorów estrogenowych w wyniku czego zachodzą zmiany w wyglądzie skóry. W kosmetyce wykorzystuje się związki roślinne, które mają podobną budowę do estradiolu i wiążą się z receptorami estrogenowymi, dzięki temu możemy wpływać na spowolnienie procesu starzenia się hormonalnego skóry.
Fitoestrogeny mają ponadto wysoką zdolność działania antyoksydacyjnego, co w efekcie sprawia, że są to jedne z najskuteczniejszych surowców kosmetycznych spowalniających starzenie się skóry

Wpływ hormonów na procesy starzenia skóry

Skóra jest jednym z narządów pozostających pod wpływem hormonów płciowych. Największy wpływ na zmiany zachodzące w skórze u kobiet mają estrogeny, które produkowane są przez jajniki. Działają głównie przez receptory dla hormonów sterydowych płciowych. Liczba receptorów jest różna w zależności od obszaru skóry. Największe nagromadzenie występuje na skórze twarzy, okolicy narządów płciowych i kończyn dolnych. Występują one na keratynocytach warstwy podstawnej naskórka, melanocytach, komórkach dendrytycznych oraz śródbłonku naczyń, fibroblastach i makrofagach. Oprócz receptorów estrogenowych w skórze występują również receptory androgenowe (dla hormonów męskich) i progesteronowe. Estrogeny działają na wszystkie warstwy skóry. W naskórku wpływają stymulująco na procesy proliferacyjne i różnicowanie keratynocytów, pobudzają fibroblasty do produkcji kolagenu oraz wpływają na zabarwienie skóry. W okresie menopauzy, w wyniku utraty aktywności pęcherzykowej jajników, dochodzi do braku pobudzania receptorów estrogenowych w skórze, co doprowadza do wystąpienia niekorzystnych objawów związanych z menopauzą. W obrębie naskórka stwierdza się atrofię, dochodzi do wygładzenia granicy skórno-naskórkowej, a w skórze właściwej w wyniku obniżenia aktywności i syntezy fibroblastów, zmniejsza się ogólna ilość włókien kolagenowych i elastycznych. Klinicznie skóra jest cienka, mało elastyczna, pojawiają się pobruzdowania o przebiegu równoległym, zmarszczki o różnej głębokości oraz suchość skóry, a niekiedy objawy androgenizacji skóry. Starzenie menopauzalne nakłada się na starzenie chronologiczne i fotostarzenie. Stosując różne substancje czynne hamujące proces menopauzalnego starzenia się skóry można zmniejszyć objawy kliniczne, jak również opóźnić ten proces

Co się dzieje w skórze w okresie menopauzy?

Skóra jest barierą pomiędzy środowiskiem zewnętrznym i wewnętrznym, z wiekiem jej stan się zmienia. Przez całe życie musi walczyć z promieniowaniem słonecznym, działaniem zanieczyszczeń oraz szkodliwych czynników zewnętrznych.

 

Zaburzenia hormonalne mają wpływ na zmiany w całym organizmie, nie wyłączając skóry. Na naturalne starzenie się skóry mają wpływ czynniki genetyczne, hormonalne i środowiskowe, jedną z najważniejszych przyczyn chronologicznego, czyli naturalnego starzenia się skóry ma wpływ okres menopauzy, kiedy dochodzi do dysfunkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. Dowodem na hormonozależność skóry może być zjawisko nagromadzenia się estrogenów w warstwie podstawnej naskórka. Estrogeny mają również wpływ na powstawanie ciałek lamelarnych, które są częściami składowymi lipidowego płaszcza ochronnego naskórka. Należy jednak pamiętać, że przebieg zmian w skórze jest indywidualny dla każdej kobiety.

 

W momencie spadku poziomu hormonów płciowych w skórze pojawiają się niekorzystne zmiany, zwłaszcza na twarzy. Obserwuje się je zarówno w naskórku, jak i skórze właściwej.

 

W wyniku spadku poziomu hormonów w naskórku dochodzi do spowolnienia podziału komórek, następuje również ścieńczenie jego warstw. Redukcja gruczołów potowych i łojowych przyczynia się do odwodnienia naskórka, a także uszkodzenia bariery lipidowej naskórka. Istotny jest fakt, że zmiany te nie dotyczą warstwy rogowej, liczba komórek, ani jej grubość nie ulega zmianie, jest to bardzo ważne ze względu na pełnione funkcje tej warstwy.

 

W skórze właściwej szczególnie widoczne są zmiany dotyczące budowy włókien kolagenowych. Włókna te ulegają degeneracji, stają się sztywniejsze, maleje ich gęstość ułożenia w skórze (Montagna W., Carlisie K). Według Brincata, gęstość kolagenu w skórze spada średnio o 2 % rocznie, zwłaszcza w pierwszych latach okresu postmenopauzalnego. Zauważalne są również zmiany w obrębie włókien elastycznych oraz zmniejszenie kwasu hialuronowego, przez co skóra właściwa traci swoje nawilżenie. W obrębie naczyń włosowatych dochodzi do pogrubienia ścian oraz zmniejszenie ich ogólnej liczby.

 

W okresie menopauzy skóra traci swoją elastyczność i sprężystość, staje się pogrubiona, pojawiają się na niej zmarszczki oraz różnego rodzaju pobruzdowania, w dotyku jest cienka, wręcz pergaminowa, dodatkowo jest sucha. W wyniku zaburzeń mikrokrążenia oraz spadku wydzielania melaniny charakteryzuje się bladością.