Cele operacyjne:
Dzieci:
–
utrwalają znajomość legendy „O Flisaku i żabach”,
–
rozwijają wrażliwość muzyczną,
– doskonalą sprawność
ruchową,
– przestrzegają reguł zabaw,
– odczuwają
satysfakcję ze wspólnej zabawy.
1. Dzieci podzielone na
grupy zamieniają się w różne zwierzęta, np. żaby, koty, psy,
kury itp. Siadają w rozsypce w sali. Wydają charakterystyczne dla
danego zwierzęcia odgłosy. Wybrane dziecko-Flisak spacerując po
sali odnajduje żabki. Dotyka je i idzie dalej. Dotknięte dziecko
łapie Flisaka za ramiona i podąża za nim.
Tworzy się pociąg.
Po odnalezieniu wszystkich żabek Flisak odprowadza je w wyznaczone
miejsce w sali – kałużę (pętlę lub chustę).
2. Po
krótkim przypomnieniu legendy „O Flisaku i żabach” dzieci
gromadzą się w jednym miejscu. Nauczyciel zawiązuje kolejnym
dzieciom-żabkom oczy a następnie grając na dowolnym instrumencie
przeprowadza je pojedynczo na drugą stronę sali. Dzieci podążają
za dźwiękiem instrumentu. Dla utrudnienia można ustawić na trasie
żabek przeszkody, które muszą one ominąć.
3.
Dzieci-żaby zajmują miejsca w szarfach – kałużach. Nauczyciel
gra na wybranych instrumentach (lub puszcza nagranie). Gdy dzieci
usłyszą dźwięk skrzypiec wyskakują z kałuż i skaczą (omijając
po drodze wszystkie kałuże) do wyznaczonego miejsca w sali. Gdy
skrzypce umilkną i zagra inny instrument dzieci nieruchomieją.
Scenariusz zajęć: Rozwijanie słuchu fonematycznego, umiejętności
analizy i syntezy słuchowej - zabawy głoskami, sylabami i literami
I Część
wstępna
1. Powitanie. Nauczyciel w szczególny sposób
wita wszystkich uczestników, tak aby wszyscy czuli się powitani
indywidualnie.
2. Zabawa integracyjna: „Przekaż uśmiech
sąsiadowi”
3. Zabawa integracyjna ze śpiewem „Ojciec
Abraham”.
4. Zabawa „Przymarzamy”. Nauczyciel podaje
polecania do wykonania w parach związane z bliskością ciała np.:
palec do palca, kolano do kolana, kolano do łokcia itp. Na hasło
„Ludzie do ludzi” wszyscy zmieniają partnerów tworząc nowe
pary.
5. Zabawa dydaktyczna rozwijająca pamięć: „Domki”.
Dzieci w kolejnych etapach zabawy szukają sobie „domków” na
terenie sali, nadając im numery od 1 do np. 5, zapamiętują
położenie kolejnych „domków”.
II Część
główna
ĆWICZENIA W SYLABIZOWANIU
1. Dokończ
słowo. Nauczyciel mówi pierwszą sylabę słowa rzucając piłkę
do dziecka, które musi dokończyć słowo, np.: ba – lon.
2.
Melorecytacja rymowanek, przysłów, zdań ułożonych przez dzieci z
podziałem na sylaby i użyciem gestodźwięków, np.: klaskanie,
tupanie, pstrykanie palcami itp.; lub skakanie.
3. Zabawa
„Kogo wołam”. Nauczyciel sylabizuje lub głoskuje imię dziecka.
Wołana osoba przybiega do nauczyciela.
ZABAWY
GŁOSKAMI
4. Szukanie głosek. Dzieci siedzą lub stoją w
kółku. Nauczyciel mówi dowolny wyraz. Jeżeli w tym wyrazie
występuje poszukiwana głoska dzieci łapią się za swoje ucho, w
przeciwnym wypadku łapią się za ucho sąsiada.
5.
Zabawa ruchowa „Pociąg liter”. Dzieci biegają po sali w różnym
tempie, przy wtórze tamburyna. Na przerwę w muzyce robią przysiad.
Nauczyciel zbiera dzieci podchodząc i dotykając je – dziecko
wypowiada wtedy słowo, w którym słychać daną głoskę –
powstanie połączony pociąg.
6. Wyszukiwanie
przedmiotów w sali rozpoczynających się podaną głoską.
7.
Smutna królewna.
Nauczycielka zaprasza dzieci na środek
sali.
Dzieci w dogodnej dla nich pozycji słuchają
opowieści.
Nauczycielka: Opowiem wam historię o zamku pełnym
tajemnic. Otóż bardzo dawno temu spod wód oceanu wyłonił się
piękny, okazały zamek. Widziały go podobno tylko trzy osoby, ale
żadna z nich nie wiedziała dokładnie, kto w tym zamku mieszka.
Mówili tylko, że jakaś piękna królewna, która była smutna, bo
była bardzo samotna. Nigdzie nie wychodziła, nikt jej nie odwiedzał
i niczego nie miała. Nie słyszała śpiewu ptaków, muzyki, nie
widziała kolorowych kwiatów. Jej serce było również smutne, bo
nie mogła odnaleźć swego ojca i jego wiernego przyjaciela. Może
wy pomożecie królewnie odnaleźć zagubionych przyjaciół?
Zastanówcie się również, co byście podarowali samotnym
mieszkańcom zamku. Może coś znajdziecie luk kogoś spotkacie w
drodze na zamek? Podobno kluczem do odnalezienie przyjaciół
królewny jest ona sama. Może coś lub ktoś kryje się w słowie
królewna?
Nauczycielka pokazuje dzieciom napis KRÓLEWNA.
Dzieci szukają w wyrazie ukrytych słów: król i lew. Znani są już
mieszkańcy zamku; dzieci dobierają odpowiednie napisy. Cała trójka
zajmuje miejsca w zamku.
Nauczycielka: Pomogliście już
królewnie odnaleźć przyjaciół. Spróbujmy teraz zbudować drogę
do zamku, by odwiedzić jego mieszkańców i wręczyć im prezenty,
które pomogą odkrywać i poznawać świat.
Dzieci układają
drogę z obręczy. Do każdej nauczyciel wkłada różne przedmioty.
Wybrane dzieci losują kartoniki z liczbą oczek i cyfrą im
odpowiadającą, a następnie przeskakują tyle pól (obręczy) ile
oczek wylosowały. Z pola, na którym stoją mogą zabrać tylko
przedmiot rozpoczynający się na daną głoskę. Podczas wręczana
królewnie podarku dzieci podpowiadają możliwe jego
zastosowania.
8. Grupowanie przedmiotów rozpoczynających
się tą sam głoską.
9. Kto pierwszy stanie obok
przedmiotu, którego nazwa zaczyna się daną głoską.
Kto
pierwszy powie nazwę przedmiotu rozpoczynającego się tą samą
głoską, co przedmiot trzymany przez nauczyciela.
10.
Jaką głoskę słyszysz na końcu wyrazu?
11. Nauczyciel
prosi dzieci, by powiedziały wyraz, który zaczyna się na tę
głoskę, jaką kończy się wyraz, np.: nagle – ekran –
narty.
12. Czy podane wyrazy np. „błoto”, „bagno”,
„jutro” kończą się tę samą głoską?
13. Mówię
wyraz „mrówka”. Jaką głoską kończy się ten wyraz? Powiedz
inny wyraz, który kończy się tą samą głoską.
14.
Odkrywanie wyrazów ukrytych w wyrazach, np.: las – laska, lis –
lista, oko – okolica, but – butelka, rak – brak; schowaj np.
„kra” w innym wyrazie.
15. Zabawa fonacyjna na
samogłoskach: a, e, i, o, u, y z różnym natężeniem głosu.
16.
Nauczyciel podaje wyraz. Dziecko ma za zadanie przegłoskować dane
słowo i policzyć głoski w wyrazie (analiza wyrazów).
17.
Nauczyciel głoskuje wyraz. Dziecko ma za zadanie odgadnąć o jaki
wyraz chodzi (synteza wyrazów).
18. Układanie schematów
wyrazów z klocków lub innych liczmanów (sylaby i głoski).
19.
Powiedz „kot” bez ostatniej głoski; powiedz „las” bez
pierwszej głoski; powiedz „sto” bez środkowej głoski
20.
Mówię „ak”, dodaj coś, zrób z tego wyraz.
21. Daję
ci trzy wyrazy: „lalka”, „aparat”, „ser”. Ułóż nowy
wyraz z ich pierwszych głosek.
ĆWICZENIA NA MATERIALE
OBRAZKOWYM I LITEROWYM
22. Dzieci podzielone na zespoły
układają na podłodze litery z własnych ciał. Pozostałe dzieci
odgadują, jakie to litery.
23. Literowe puzzle.
Nauczyciel rysuje na czterech arkuszach wzory liter. Następnie tnie
arkusze na kilka kawałków tak jak puzzle. Tak pocięte kawałki
chowa w różnych miejscach sali. Następnie dzieli dzieci na grupy.
Każdej grupie przyporządkowuje jeden kształt litery. Zadaniem
dzieci jest odnalezienie wszystkich części podzielonej litery i
ułożenie z nich gotowego wzoru.
24. Literowe bingo.
Uczniowie otrzymują karty z polami, w których wpisane są różne
litery. W pudełku ukryte są kartoniki z wpisanymi literami.
Nauczyciel wyjmuje litery z pudełka na chybił trafił i prosi
uczniów lub sam odczytuje głośno widniejące na nich litery.
Uczeń, który ma dana literę na swojej karcie, kładzie na niej
żeton (guzik). Osoba, która pierwsza nakryje wszystkie swoje pola
woła: „bingo!”
25. Pogrupuj obrazki przedstawiające
przedmioty, których nazwy rozpoczynają się (kończą) daną
głoską.
26. Zakreśl daną literę w tekście.
27.
Dobierz obrazek do odpowiedniej litery.
28. Wyszukiwanie
liter wśród napisów znajdujących się w sali.
29.
Zabawa ruchowa „Jestem wielką literą A”. Dziecko „zamienia”
się w literę podaną przez nauczyciela.
30. Zakreśl
(wytnij, pokoloruj) obrazki przedstawiające przedmioty, których
nazwy rozpoczynają się (kończą) daną głoską.
III
Część końcowa
1. Zabawa „Zapominalska w sklepie”.
Nauczyciel zapowiada: Miałam kupić coś, co zaczyna się na głoskę
m. Zapomniałam.
Wszyscy uprzejmie zgadują.
2.
Zabawa integracyjna „Iskierka przyjaźni – iskierkę przyjaźni
puszczam w krąg, niech przyjazna i ciepła trafi do mych rąk”
UWAGI
DLA RODZICÓW
1. Litera jest znakiem graficznym, a głoska jej
odpowiednikiem słuchowym. Litery widzimy i piszemy, głoski słyszymy
i wymawiamy (liter w wyrazie może być więcej niż głosek, np.:
sz, cz, dz).
2. Spółgłoski należy wymawiać w miarę
możliwości bez przygłosu w postaci „y” który w późniejszym
okresie może utrudniać dziecku naukę czytania.
3. Przy
wyodrębnianiu pierwszej i ostatniej głoski w wyrazie najlepiej jest
zaczynać od wyrazów rozpoczynających i kończących się
samogłoskami.
4. Stopień trudności materiału
językowego do analizy i syntezy głoskowej i sylabowej
I.
jednosylabowe wyrazy 2-głoskowe typu ul,
II. jednosylabowe
wyrazy 3-głoskowe typu las,
III. dwusylabowe wyrazy 4-głoskowe
typu wo-da,
IV. dwusylabowe wyrazy 3-głoskowe typu o-sa,
V.
jednosylabowe wyrazy 4- lub 5-głoskowe typu wilk, kret, sklep,
VI.
dwusylabowe wyrazy 5-głoskowe typu bra-ma, pa-lec,
VII.
dwusylabowe wyrazy 5-głoskowe typu lal-ka,
VIII. trzysylabowe
wyrazy 6-głoskowe typu to-po-la.
Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne
Warunkiem
prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest sprawne działanie
narządów mowy. Przyczyną wadliwej artykulacji wielu dźwięków
mowy jest niska sprawność ruchowa narządów mowy. Wymawianie
poszczególnych głosek wymaga innego ułożenia narządu
artykulacyjnego i innej pracy mięśni.
Ćwiczenia artykulacyjne
mają na celu wypracowanie zręcznych i celowych ruchów języka,
warg i podniebienia. Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i
położenia poszczególnych narządów mowy. Ćwiczenia usprawniające
narządy artykulacyjne powinny być wykonywane nie tylko przy
korekcji zaburzeń mowy, lecz także przy poprawianiu wyrazistości i
płynności mowy oraz w profilaktyce zaburzeń.
Powinny być
wykonywane bardzo dokładnie, bez pośpiechu. Należy pamiętać, aby
czas trwania i liczba powtórzeń była dostosowana do indywidualnych
możliwości dziecka. Wskazane jest prowadzenie tych ćwiczeń przed
lustrem, aby dziecko najpierw mogło obserwować wzór prawidłowego
ułożenia narządów artykulacyjnych, a później go naśladować i
wykonać samodzielnie.
DRODZY RODZICE!!! Poniżej przedstawiam
przykłady zabaw, które każdy z Was może wykorzystać w domu.
Zachęcam, bo niejednokrotnie już sama gimnastyka artykulacyjna
wystarczy do zlikwidowania prostych wad wymowy. Również przydaje
się dzieciom, u których nie stwierdzono odchyleń od normy.
Większość z nich mówi niedbale, nie otwiera dostatecznie ust, nie
wykorzystuje w stu procentach swoich możliwości, co obserwujemy
potem u dorosłych.
PRZYKŁADY ĆWICZEŃ JĘZYKA
Wysuwanie
i chowanie języka – język wąski i szeroki
Kierowanie języka
w kąciki ust: w prawo i w lewo przy szeroko otwartych
ustach
Unoszenie języka na górną wargę – język wąski i
szeroki (usta szeroko otwarte). Ćwiczenia wykonujemy bez pomocy
dolnej wargi.
Unoszenie języka za górne zęby i cofanie go do
podniebienia miękkiego
Dotykanie językiem poszczególnych
zębów po kolei
Język to szczoteczka do zębów i po kolei
czyścimy zęby górne od strony zewnętrznej i wewnętrznej, a
następnie zęby dolne z dwóch stron. Następnie naśladujemy
płukanie buzi wodą – powietrze z jednego policzka przechodzi do
drugiego
Oblizywanie zębów, warg ruchem okrężnym
Mlaskanie
czubkiem języka, mlaskanie środkiem języka, przyssanie języka do
podniebienia przy szeroko otwartych ustach
Rozpłaszczenie
języka – „łopata”
Wypychanie językiem
policzków
PRZYKŁADY ĆWICZEŃ WARG
Szerokie
otwieranie ust i zamykanie. Wysuwanie warg do przodu ( jak przy
samogłosce „u”), rozchylanie warg (jak przy samogłosce „e”).
Ruchy wysuwania i rozchylania wykonywać naprzemiennie
Złączyć
wargi płasko. Rozciąganie warg poprzez cofnięcie kącików ust
(jak przy samogłosce „i”)
Układanie dolnej wargi na górną
i górnej na dolną
Wysunąć wargi do przodu, ściągnąć je
i przesuwać w kąciki ust: w prawo, w lewo; następnie wykonywać
ruch okrężny
Dolną wargą zasłonić dolne zęby; górną –
górne zęby
Ssać wargę górną, a potem dolną
Gwizdanie
Cmokanie
Przesyłanie „całusków”
Pokazujemy
jaki pyszczek ma rybka – wysuwamy wargi do przodu i rozszerzamy na
końcu
Utrzymać między wargami słomkę
ŻYCZĘ
MIŁEJ ZABAWY!!!!!!
LITERATURA:
G. Demel „Minimum
logopedyczne nauczyciela przedszkola”
E. M. Minczakiewicz
„Mowa – rozwój – zaburzenia – terapia”
Materiały
zebrane drogą internetową