Bezokolicznik

Der Infinitiv

Bezokolicznik I strony czynnej (Infinitiv I Aktiv)	fragen, lernen, kommen
Bezokolicznik II strony czynnej (Infinitiv II Aktiv)	gefragt haben, gelernt haben, gekommen sein
Bezokolicznik I strony biernej (Infinitiv II Passiv)	gefragt werden, besprochen werden
Bezokolicznik II strony biernej (Infinitiv II Passiv)	gefragt worden sein, besprochen worden sein

Bezokolicznik bez zu

Der Infinitiv ohne zu

1. po czasownikach modalnych: wollen, müssen, können, dürfen, sollen, mögen (mögen często w trybie przypuszczającym, np. ich möchte)

2. po czasownikach wyrażających odczucia zmysłowe (Empfindungsverben/= Wahrnehmungsverben): hören, sehen, fühlen, spüren

   → Wir hören ihn singen. (Słyszymy go jak śpiewa.)

   → Sie hörte die Kinder lachen. (Słyszała jak dzieci się śmiały.)

   → Seht ihr die Männer auf der Straße arbeiten? (Czy widzicie mężczyzn pracujących na ulicy?)

   → Sie fühlt ihr Herz schlagen. (Ona czuje jak jej serce bije.)

   → Ich spüre den Schmerz wiederkommen. (Czuję powracający ból.)

3. po czasownikach związanych z ruchem: gehen, kommen, fahren itp.

→ Wir gehen heute tanzen. (Idziemy dzisiaj potańczyć.)

→ Er geht zweimal wöchentlich schwimmen. (On chodzi dwa razy w tygodniu pływać.)

→ Wann kommst du mich besuchen? (Kiedy przyjdziesz mnie odwiedzić?)

4. po: werden, bleiben, lassen

   → Sie wird uns morgen besuchen. (Ona nas jutro odwiedzi.)

   → Der Kranke bleibt im Bett liegen. (Chory zostaje w łóżku.)

   → Er blieb plötzlich stehen. (Nagle się zatrzymał.)

   → Der Lehrer lässt (A) die Kinder aufstehen. (Nauczyciel każe uczniom wstać.)

   → Die Mutter lässt (A) ihren Sohn ins Geschäft gehen. (Matka każe iść swojemu synowi do sklepu.)

5. w szczególnych przypadkach po czasownikach: haben, finden, legen, schicken itp.

   → Er hat sein Auto vor dem Haus stehen. (~ Jego samochód stoi przed domem.)

   → Er hat gut reden. (Łatwo mu mówić.)

   → Sie hat viele Kleider im Schrank hängen. (Ona ma dużo sukienek wiszących w szafie.)

   → Ich habe viele Bücher im Regal stehen. (Mam dużo książek stojących w regale.)

   → Du hast gut lachen. (Dobrze ci się śmiać.)

   → Ich fand ihn dort liegen. (Znalazłem/-am go tam leżącego.)

   → Sie fand das Buch auf dem Boden liegen. (Znalazła książkę leżącą na podłodze.)

   → Die Eltern legen sich schlafen. (Rodzice kładą się spać.)

   → Die Mutter legt das Kind schlafen. (Matka kładzie dziecko spać.)

   → Die Mutter schickte ihren Sohn Brot holen. (Matka wysłała syna po chleb.)

6. po czasownikach: lernen, lehren, helfen jest forma z i bez zu (konstrukcja bezokolicznikowa z zu w przypadku dłuższych i rozbudowanych zdań):

   → Sie lernen Rollschuh laufen. (Oni uczą się jeździć na łyżworolkach.)

   → Er lehrte seinen Onkel schwimmen. (On uczył swojego wujka pływać.)

   → Sie hilft mir gern kochen. (Ona chętnie pomaga mi gotować.)

   → Er hat Geige spielen gelernt. (Nauczył się grać na skrzypcach.)

Aber: → Er hat gelernt, sich zu beherrschen. (Nauczył się panowania nad sobą.)

LASSEN

→ er lässt, lassen – ließ – gelassen; + Akk

1. zostawiać

Er lässt seine Frau nicht gern allein. (On niechętnie zostawia żonę samą.)

Ich habe mein Heft zu Hause gelassen. (Zostawiłem swój zeszyt w domu.)

Lass mich in Ruhe! (Zostaw mnie w spokoju!)

2. pozwalać

   Die Mutter lässt ihre Tochter ins Kino gehen. (Matka pozwala swojej córce iść do kina.)

   Er hat mich seinen Brief lesen lassen. (On pozwolił mi przeczytać swój list.)

3. kazać

Der Vater lässt seinen Sohn den Brief einwerfen. (Ojciec każe swojemu synowi wrzucić list.)

Sie ließ mich zu ihr kommen. (Ona kazała mi przyjść do niej.)

4. dać/ pozwolić się

Die Zahl 48 lässt sich durch 16 teilen. (Liczba 48 daje się podzielić przez 16.)

Das lässt sich nicht machen. (Tego nie da się zrobić.)

5. kazać sobie coś zrobić/ zlecić zrobienie czegoś

   Ich lasse mir (D) die Schuhe putzen. (Każę sobie wyczyścić buty.)

   Hast du dir (D) einen Anzug machen lassen? (Czy kazałeś sobie uszyć garnitur?)

Perfekt z czasownikami, po których występuje bezokolicznik bez zu

Das Perfekt mit Verben, nach denen der Infinitiv ohne zu steht

Czasowniki:

→ modalne

→ helfen, hören, sehen, lassen

jeśli występują z bezokolicznikiem innego czasownika, tworzą Perfekt z haben oraz występują w postaci bezokolicznika na końcu zdania, np.:

• Ich habe nicht so lange lernen können. (Nie mogłem uczyć się tak długo.)

• Hat man hier rauchen dürfen? (Czy tu wolno było palić?)

• Sie hat mir gern kochen helfen. (Ona chętnie mi pomagała gotować.)

• Wir haben ihn singen hören. (Słyszeliśmy go jak śpiewał.)

• Die Mutter hat ihren Sohn ins Geschäft gehen lassen. (Matka kazała swojemu synowi iść do sklepu.)

• Ich weiß, dass man dort nicht hat rauchen dürfen. (Wiem, że tam nie wolno było palić.)

• Sie wusste nicht, dass ich die Gefahr habe kommen sehen. (Ona nie wiedziała, że ja widziałem zbliżające się niebezpieczeństwo.)

Czasowniki:

→ gehen, kommen, lernen, lehren, bleiben

jeśli występują z bezokolicznikiem innego czasownika, tworzą Perfekt regularnie, tzn. z imiesłowem czasu przeszłego (Partizip II), np.:

• Wir sind gestern tanzen gegangen. (Poszliśmy wczoraj potańczyć.)

• Das Kind hat schnell sprechen gelernt. (Dziecko szybko nauczyło się mówić.)

• Die Kranke ist im Bett liegen geblieben. (Chory pozostał w łóżku.)

• Sie hat ihre Tochter lesen und schreiben gelehrt. (Ona nauczyła swoją córkę czytać i pisać.)

• Ich weiß, dass er noch mit siebzig Rad fahren gelernt hat. (Wiem, że on jeszcze nauczył się jeździć na rowerze mając 70 lat.)