Hemogram
zespół kilku wskaźników hematologicznych do których zaliczamy:
liczbę krwinek czerwonych w 1mm3 krwi
liczba leukocytów w 1 m3 krwi
leukogram – skład odsetkowy leukocytów
ilość gram hemoglobiny w 100 ml krwi
wskaźnik barwny
Wskaźnik barwny (WB) indeks hemoglobinowy
wyraża stosunek ilości hemoglobiny do liczby krwinek czerwonych
oblicza się go ze wzoru
WB = Hb / liczba erytrocytów ( gram / 100 ml)
pozwala na określenie niedokrwistości
pozwala na ustalenie czy zmniejszenie się ogólnej ilości hemoglobiny zależy od zmian w ilości krwinek, czy od zmiany zawartości hemoglobiny w krwinkach czy też od obu tych zjawisk łącznie
Niedokrwistość
morfologiczna
na podstawie zmian wskaźnika barwnego
normobarwliwa WB = 1
po ostrym krwotoku
niekiedy w niedokrwistościach hemolitycznych
niedobarwliwa WB < 1, oligochromia
po przewlekłych krwotokach
niedobór żelaza
pod wpływem czynników infekcyjno – toksycznych
nadbarwliwa WB > 1 hyperchromiczna
niedokrwistości hemolityczne
mocznica
na podstawie wielkości krwinek ( średnicy, objętości)
normocytowa
po ostrych krwotokach
niedokrwistości hemolityczne
zanik utkania erytropoetycznego
mikrocytowa
niedobory Fe, Cu
niedokrwistości hemolityczne
makrocytowa
schorzenia toksyczne – marskość wątroby, mocznica
niedobór kwasu foliowego, Co, witaminy B12
patogenetyczna
pokrwotoczna – po utracie krwi
ostra
przewlekła
hemolityczna – na skutek rozpadu krwinek
niedoborowa
na skutek toksycznego hamowania erytropoezy
mechanicznego lub hormonalnego wzmożenia erytropoezy z wypływaniem erytroblastów do krwi obwodowej
zaburzenia w wytwarzaniu hemoglobiny
etiopatogenetyczna
na skutek upośledzenia wytwarzania lub odnowy krwinek czerwonych
z niedoboru budulca lub katalizatorów ( Fe, białka, witamin)
spowodowane zmniejszeniem przestrzeni w narządzie krwiotwórczym ( choroby układowe np.: białaczka)
w następstwie upośledzenia czynności narządów krwiotwórczych
spowodowane:
zarazkami
pasożytami wewnętrznymi,
czynniki toksyczne
choroby nerek
choroby wątroby
niedoczynność tarczycy
po utracie krwi na skutek wzmożonego rozpadu krwinek
pokrwotoczne po ostrych i przewlekłych krwotokach
hemolityczne
Mioglobinuria
obecność w moczu barwnika mięśni
badamy próbą benzydynową i suchymi testami diagnostycznymi, Hemastix
przy
mięśniochwat porażenny koni
enzootyczne zapalenie mięśni jagniąt i cieląt
reumatoidalne zapalenie mięśni międzyżebrowych – głównie u psów
dystrofia mięśni prosiąt
Laktozuria
obecność w moczu laktozy
badamy próbą Fehlinga i próbą Nylandera
przy
krowy wysokomleczne
zatrzymanie mleka w związku z resorpcją wymienia i zatkaniem strzyku
porażenia poporodowe
oseski
nieżyt jelit
zapalenie wątroby
ostre zapalenie nerek
upośledzenie czynności laktozy
Suche testy diagnostyczne do badania moczu
Przeznaczone do badania właściwości moczu tj jego pH, wykrywanie obecności i oznaczenia orientacyjnej ilości niektórych składników chemicznych. Szybkie, łatwe, wymagają bardzo małej ilości moczu
Labstix – papierki
pH
białko
glukoza
barwinki krwi
związki ketonowe
hema – combistix ( papierki)
pH
białko
glukoza
barwniki krwi
albustix – papierki
białko
glukotest – tabletki
glukoza
clinitest – tabletki
glukoza
biophan g – papierki
glukoza
icotest – tabletki
bilirubina
hemastix – papierki
barwniki krwi i mięśni
hematest – tabletki
krew utajona w kale, można stosować do moczu
ketotest, diagnoket – proszki, ketostix – papierki
związki ketonowe
PAM – 10, Multistic
glu
ket
białko
pH
bilirubina
urobilinogen
leukocyty
krew
ciężar właściwy
Cienie krwinek
we krwi
krwinki czerwone niedobarwliwe ( bardzo ubogie w hemoglobinę) na rozmazach barwionych panoptycznie, nie barwią się wcale i wyglądają jak bezbarwne krążki
w moczu
krwinki czerwone wyługowane z barwnika, blade,
pochodzenia
nerkowego np.: przy zapaleniu nerek
w moczu zalegającym przez dłuższy czas w pęcherzu
niedrożność cewki, porażenia pęcherza ( spastyczne, wiotkie)
Próba trzech szklanek
umożliwia uzyskanie orientacyjnych danych co do miejsca krwawienia z dróg moczowych
1. strumień moczu – cewka moczowa
2. strumień moczu – pęcherz moczowy
3. strumień moczu – nerki
Krwawienie z cewki
krew tylko w pierwszych porcjach moczu
krew świeża – krwinki nie zmienione
może być to krwawienie kroplami
Krwawienie z pęcherza moczowego ( + nabłonki)
mocz jednolicie czerwony o różnym nasileniu
nieznaczne krwawienie – zapalenie pęcherza
obfitszy – nowotwory pęcherza
obfitszy i wzmaga się po nasileniu ruchów - kamica pęcherza
Krwawienie z miedniczek nerkowych
mocz jednolicie czerwony
+ osad z krwinek czerwonych i białych
+ kryształki hemoglobiny
Krwawienie z nerek
krwiomocz przerywany ( mocz na zmianę bezbarwny i krwawy) albo cienkie, długie skrzepy w moczu
+ wałeczki nerkowe, cienie krwinek, białkomocz
Podobnie możemy zorientować się co do miejsca toczenia się stanu zapalnego w układzie moczowym – widoczne jest wtedy zmętnienie moczu
Czerwienica – polycytaemia – zwiększenie liczby krwinek czerwonych we krwi obwodowej
czerwienica prawdziwa ( polycytaemia vera )
w następstwie rozrostu utkania krwiotwórczego, której towarzyszy zwiększenie liczby krwinek wszystkich rodzajów wraz ze zwiększeniem całkowitej objętości krwi
pobudzenie czynności erytropoezy
u zwierząt bardzo rzadko
etiologia nieznana
Czerwienica rzekoma ( poliglobulia)
czynniki wywołujące
hipoksja
pobudza wytwarzania erytropoetyny
schorzenia układu oddechowego
schorzenia układu krążenia
zatrucia azotanami, aniliną, benzenem ( methemoglobina)
choroba wysokogórska
zagęszczenie krwi
biegunki
poty
wymioty
oparzenie
wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego
wodogłowie
padaczka
Hipogammaglobulinemia
zmniejszenie poziomu immunoglobulin we krwi
tzw. Fizjologiczna u cieląt od 8 – 15 dnia do 4 – 5 tydzień życia – brak już tych pobranych z siarą, a brak jeszcze własnych
patologiczne
niedożywienie, wyniszczenie
białaczka,
nowotwory
nerczyca – usuwanie białka z moczem
wstrząs pourazowy
wrodzone defekty immunologiczne
Wielomocz – poliuria
zwiększenie dobowej ilości wytwarzanego mocz
objawem wielomoczu jest częstomocz poliakisuria
przejściowy – krótkotrwały
wodnista karma
duże spożycie wody
po podaniu środków moczopędnych
środki podnoszące ciśnienie krwi – wzrost filtracji w nerkach
długotrwały
pozanerkowy
cukrzyca
resorpcja wysięków, przesięków
moczówka prosta ( diabetes insipidus)
ropomacicze
wścieklizna
zapalenie opon mózgowych
nerkowy
śródmiąższowe zapalenie nerek
przekrwienie nerek z obrzękiem
Anizocytoza
występowanie w rozmazie krwi różnej wielkości krwinek ( zwłaszcza czerwonych )
u zdrowych zwierząt wahania średnicy są nieznaczne i mogą sięgać od 0,5 – 1 um
przy anizocytozie mogą występować:
normocyty
mikrocyty o średnicy 2 – 4 um
makrocyty 8 – 12 um
są one często nadbrawliwe lub niedobrawliwe
jest objawem chorobowym np.: w niewydolności szpiku, który nie nadąża z wytwarzaniem krwinek prawidłowej wielkości
może występować fizjologicznie może wstępować u krów, kóz, owiec, świń, psów, kotów, przy niedokrwistości niedobarwliwej i aplastycznej
Polichromazja
wielobarwliwość krwinek czerwonych
obok krwinek czerwonych kwasochłonnych żółto-różowych mogą występować w rozmazie
różowo-niebieskie
niebieskie
jest objawem wzmożonej odnowy z wydostawaniem się do krwi obwodowej krwinek czerwonych mniej dojrzałych, co może być następstwem zwiększonego zapotrzebowania na krwinki czerwone w przebiegu niedokrwistości
fizjologicznie zdarza się u kotów, psów, i świń
Polikilocytoza
różnokształtność krwinek czerwonych
występowanie w rozmazie krwinek nieprawidłowego kształtu – wydłużonego, gruszkowatego, klinowatego, gwiazdowatego
zniekształceniu ulegają krwinki mniej odporne na urazy, co zachodzi prawdopodobnie we krwi obwodowej, a zdarza się w niedokrwistościach, zwłaszcza powodowanych przez choroby zakaźne
obecność zniekształconych krwinek w rozmazie może być także spowodowany złym sporządzaniem rozmazu np.: astrocyty
wielokształtność fizjologicznie może pojawiać się u kóz
Astrocyty
erytrocyty gwiazkowate
pojedyncze lub w skupieniach mogą występować fizjologicznie, np.: w rozmazach krwi prosiąt
przeważnie są tworami sztucznymi podczas wykonywania preparatów w wyniku:
niewłaściwego rozmazywania i zbyt wolnego wysychania
działania osocza hipertonicznego
także w ślinie kwaśnym moczu
Oligochromia ( digochromazja, hipochromia)
słabe wysycenie erytrocytów hemoglobiną
niedobarwliwość
krwinki barwią się bladoczerwono, albo mogą być zabarwione tylko na obwodzie ( anulocyty) lub nie barwią się wcale ( cienie krwinek )
jest objawem przede wszystkim niedokrwistości niedoborowej ( głównie niedobór białka, Fe, mikroelementów
cienie krwinek są objawem znacznej niewydolności szpiku
Zmiany moczu przy kamicy pęcherza moczowego ( calculosis vesicae urinariae)
zmiany zależne od zaawansowania i czasu trwania choroby
okresowe lub stałe zatrzymanie moczu
krwiomocz
barwniki krwi w moczu
w osadzie krwinki czerwone
dodatkowo pojawiają się zmiany jak przy zapaleniu pęcherza
Zmiany w moczu przy zapaleniu pęcherza moczowego ( cystitis vesicae urinariae)
zmienione pH
mocz mętny
białkomocz
obfity osad
w osadzie
krwinki białe
liczne nabłonki
pasma śluzu
czasem włóknik i krwinki czerwone
Zmiany w moczu przy mocznicy ( uraemia)
w przebiegu ostrym
ciemna barwa moczu
czasem obniżony ciężar właściwy
w postaci przewlekłej
mocz jasny
ciężar właściwy wyraźnie obniżony
czasem mierny białkomocz
indykanuria
Zmiany w moczu przy nerczycy ( syndroma nephrotica)
białkomocz
osad początkowo zmieniony może zwiększać się
występują:
nabłonki o zwyrodnieniu ziarnistym
nabłonki nerkowe
wałeczki
krwinki białe i czerwone
Białkomocz – proteinuria
czynnościowy
w następstwie zaburzeń ukrwienia nerek, głównie w wyniku wzmożonej przepuszczalności kłębków nerkowych
fizjologiczny
po wzmożonym wysiłku fizjologicznym
pod wpływem zimna
stres
ruja
po porodzie i przed
dieta wysokobiałkowa
noworodki
patologiczny
niedomoga sercowo – naczyniowa
choroby płuc
osłabienie, wyniszczenie
gorączka
chorobowe zmiany składu krwi
organiczny
w następstwie zmian morfologicznych w obrębie nerek lub dróg wyprowadzających mocz
nerkowy ( właściwy)
raczej niższa zawartość białka,
skąpy osad ( nabłonki nerkowe i wałeczki)
zapalenie kłębków nerkowych
przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek
nerczyce
zawał nerki
gruźlica nerki
marskość nerek
niektóre zatrucia ( jady, arsen, fluor, leki)
pozanerkowy ( rzekomy)
raczej dużo białka,
obfity osad z domieszką krwinek białych , różnych nabłonków, śluzu, czasem ropy
zapalenie miedniczek nerkowych, moczowodów, pęcherza moczowego, cewki moczowej
kamica pęcherzowa
zapalenie gruczołu krokowego
ropomacicze
zapalenie pochwy
zapalenie napletka
urazy mechaniczne
Hipowolemia
jest to zmniejszenie objętości krwi w organizmie
prosta
równomierny spadek objętości osocza i elementów morfotycznych krwi
krwotoki ostre
oligocytemiczna
spadek liczby krwinek czerwonych
niedokrwistości, uszkodzenia narządów krwiotwórczych
policytemiczna
spadek objętości osocza
przy odwodnieniu
Ropomocz ( pyuria)
jest to bardzo duża liczba leukocytów w osadzie
osad taki jest obfity, galaretowaty lub ciągliwy, często włóknisty
jest objawem
ropnego zapalenia nerek
ropnego zapalenia miedniczek
ropnego zapalenia pęcherza moczowego
powoduje zmianę pH kwaśnego na zasadowy
Rodzaje nabłonków w osadzie moczu
płaski
pochodzi z powierzchniowej warstwy dróg wyprowadzających mocz lub z pochwy
komórki są duże, wieloboczne, przejrzyste z widocznym małym jądrem
fizjologicznie
w małej ilości,
więcej u samic
patologicznie
znaczne ilości, często w postaci zlepów
przy
nieżyt dróg moczowych
stan zapalny dróg wyprowadzających mocz
przejściowy
z warstwy środkowej nabłonka
komórki wydłużone, owalne, ogoniaste, z małym jądrem, pojedyncze lub w zepach
przy
stan zapalny głównie pęcherza moczowego lub miedniczek nerek
nerkowy
nabłonek kanalików nerkowych
komórki okrągłe, podobne do leukocytów ale jaśniejsze, jądro dobrze widoczne, cytoplazma może być ziarnista
przy
zmiany degeneracyjne w nerkach
nerczyca
marskość nerek
odmiedniczkowe zapalenie nerek
Rodzaje wałeczków w osadzie moczu
właściwe ( nerkowe)
wskazują zawsze uszkodzenie nerek
tworzą się w świetle kanalików nerkowych i jako ich odlewy wypłukiwane są przez mocz
szkliste = hialinowe
na skutek skrzepnięcia wysięku, na terenie kanalików nerkowych
walcowate, jednolite, bezbarwne
ziarniste
powstają z rozpadłych komórek nabłonka kanalików zlepionych substancją białkową
bezbarwne, widoczne ziarnistości, nieprzejrzyste
nabłonkowe
powstają ze zlepionych komórek nabłonka kanalików
mogą poprzedzać tworzenie się wałeczków ziarnistych
widoczne są komórki z zachowanym jądrem
woskowe
tworzą się w większych kanalikach nerkowych
są większe i grubsze od innych, jednolite, silnie załamują światło
tłuszczowe
w następstwie zwyrodnienia tłuszczowego nerek
zlepione z kulek tłuszczu, rozpuszczalne w eterze,
silnie załamują światło, kształt nierównych walców
krwinkowe
powstają ze zlepionych krwinek czerwonych lub białych lub przez nalepianie krwinek na wałeczki szkliste
nieregularne, walcowate, z widocznymi krwinkami
barwnikowe
powstają z wydalanych z moczem barwników krwi, mięśni, żółci,
drobno ziarniste, walcowate, brunatne lub żółtawe
rzekome
cylindroidy
pasma śluzu uformowane na podobieństwo wałeczków
walcowate lub taśmowate o falistym przebiegu, podłużne, prążkowane, bezbarwne
mineralne
kryształy moczanów układające się na podobieństwo wałeczków ziarnistych lub moczany pokrywające wałeczki właściwe
bakteryjne
cylindryczne skupiska bakterii podobne do wałeczków ziarnistych lub nawarstwione bakterie na wałeczki szkliste
Uorganizowane składniki osadu moczowego
nabłonki
krwinki
czerwone ( krwiomocz)
fizjologicznie 0 – 2 w polu widzenia
białe
fizjologicznie 0 – 5 w polu widzenia
wałeczki
pasma śluzu
jaja pasożytów
nerkowiec wielki
nicień pęcherza – Capilaria plica
Indykan w moczu – indykanuria
bada się go z użyciem próby Obermayera ( odczynnik Obermayera i chloroform)
ocenia się zabarwienie lub brak zabarwienia chloroformu
ocena wyników
brak zabarwienia – brak indykanu
zabarwienie od lekko niebieskiego do granatowego – zależnie od ilości indykanu
indykan w moczu występuje w postaci soli kwasu indoksylosiarkowego i indokuloglukuronowego, które tworzą się na skutek rozpadu tryptofanu w jelicie grubym
w prawidłowym moczu nie wykrywane za wyjątkiem koni
indykanuria
wskazuje na wzmożone gnicie i wchłanianie jelitowe w przebiegu zalegania treści pokarmowej w jelitach grubych przy
zaparcia
zatkania jelit grubych
schorzenia w przebiegu których dochodzi do rozpadu białka poza jelitami
zgorzel płuc
ropomacicze
ukryte otorbienia i rozległe ropnie
nowotwory w stadium rozpadu
Ketonuria
badanie za pomocą
Ketotest, Diagnoket, Ketostix, Labstix
próba Imbert – Benamura ( fioletowy pierścień)
próba Legala ( zabarwienie purpurowe)
związki ketonowe ( aceton, acetooctan, betahydroksymaślan) są produktami przemiany lipidowej i białkowej powstającymi głównie w wątrobie;
w prawidłowym moczu występują w ilościach śladowych i nie są wykrywane przez standardowe testy
ketonuria
u bydła jako objaw ketozy idiopatycznej
np.: przy paszy zbyt bogatej w tłuszcze, przy niedostatecznej ilości węglowodanów
u pozostałych zwierząt jako objaw ketozy symptomatycznej
stany głodu
ciężkie choroby przewodu pokarmowego z uporczywymi wymiotami i biegunką
zaawansowane stadium cukrzycy
mocznica
Leukogram
jest to zestaw liczb odsetkowych poszczególnych rodzajów krwinek białych, obliczonych na zabarwionym panoptycznie rozmazie krwi
jest dość stały dla poszczególnych gatunków zwierząt i mienia się nieznacznie zależnie od płci, wielu, konstytucji, ciąży, produkcyjności, żywienia
w przebiegu chorób ilość poszczególnych rodzajów leukocytów może się zwiększać lub zmniejszać dość charakterystycznie
obliczając leukocyty należy notować ich rodzaje, ilość, wielkość w stosunku do krwinek czerwonych, wielkość jądra, jego stosunek do wielkości cytoplazmy, kształt, strukturę itp.
Granulocyty
Neutrofile
M
mielocyty
neutrofile bardzo młode, z okrągłym jądrem, zabarwionym delikatnie
Mt
metamielocyty
neutrofile młodociane
z owalnym lub nerkowatym jądrem, zabarwione nieco ciemniej niż mielocyty
P
pałeczkowate
neutrofile z jądrem pałeczkowatym, intensywnie zabarwione
S
segmentowane
neutrofile z jądrem segmentowanym, bardzo pyknotycznym
bazofile
eozynofile
agranulocyty
Limfocyty
monocyty
ocena wyników badania powinna obejmować liczbę leukocytów oraz leukogram w połączeniu z objawami klinicznymi
leukogram w przebiegu chorób zakaźnych, szczególnie bakteryjnych objawia się następująco
początkowy okres choroby
okres walki z zakażeniem – krótkotrwała leukopenia
hipergranulocytoza obojętnochłonna
okres przełomu w odczynach obronnych ustroju
monocytoza
faza końcowa
mobilizacja immunoglobin i zjawisk reperacyjnych
limfocytoza
w przebiegu chorób wirusowych częściej występuje od razu limfocytoza, bez wstępnej fazy neutrofili. Zmianom tym w większości towarzyszy leukocytoza
przed ujawnieniem się objawów klinicznych choroby zakaźnej ( gorączkowej) może wystąpić leukopenia spowodowana przemieszczeniem leukocytów do układu s-ś na skutek wtargnięcia drobnoustrojów i trwa stosunkowo krótko
do oceny wydajności obronnej układu granulocytarnego stosuje się
wskaźnik białokrwinkowy ( Wb) – stosunek odsetki granulocytów do agranulocytów
Wb = ( bazofile + eozynofile + neutrofile ) / (limfocyty + monocyty)
zmiany Wb występują wcześniej niż objawy chorobowe stwierdzane za pomocą podstawowych badań przedmiotowych
wzrost Wb – w okresie nasilania się choroby
spadek Wb – aż do wartości fizjologicznych w okresie zdrowienia
wzrost Wb, jego większe wahania lub spadek – jest to objaw niepomyśłny, wskazujący na to, że neutrofilia utrzymuje się nadal, a więc czynnik chorobowy nie został jeszcze zwalczony
Wb przydatny jest również do oceny skuteczności leczenia ( antybiotyki, sulfonamidy) w chorobach przebiegających z granulocytozą
spadek Wb – skuteczne działanie leku
Wb nie obniża się lub waha się nieregularnie stosowane leczenie jest nieskuteczne
Wskaźnik przesunięcia ( Wp)
jest ujęciem liczbowym przesunięcia obrazu neutrofili w lewo lub prawo
Wp = ( pałeczkowe + metamielocyty + mielocyty ) / segmentowe
wzrost wp
obraz podrażnienia utkania neutrofilotwórczego i wypływania postaci młodszych bądź metaplazji poza szpikowej
występuje równocześnie z przesunięciem obrazu w lewo, co zdarza się na początku choroby zakaźnej, gorączkowej, białaczce granulocytowej lub białaczce mielocytarnej
spadek Wp
z przesunięciem obrazu w prawo
przy chorobach przewlekłych i zatruciach
przesunięcie obrazu neutrofili w lewi
tzw obraz regeneracyjny – wzrost odsetków form młodych ( P, Mt, M) kosztem postaci starszych,
świadczy o pobudzeniu i wydolności obronnej układu granulocytów, wzrost zapotrzebowania organizmu na neutrofile
przesunięcie obrazu neutrofili w prawo
tzw obraz degeneracyjny, zwyrodnieniowy – wzrost odsetka granulocytów obojętnochłonnych z jądrem segmentowanym z obniżeniem odsetka pałeczkowatych
jest następstwem upośledzenia wytwarzania krwinek bez zahamowania dojrzewania i ich uszkodzenia we krwi obwodowej przez czynniki chorobotwórcze.
Świadczy o zmniejszonej aktywności obrony komórkowej
obraz taki w okresie nasilania się objawów chorobowych jest prognostycznie niepomyślny
Środki uniekrzepliwiające
4% wodny roztwór wersenianu disodowego ( EDTA) wiąże jony Ca2+
mieszanina szczawianów amonu, potasu i woda destylowana – wiążą jony Ca2+, mogą zmieniać objętość krwinek i hematokryt
wodny roztwór heparyny – inaktywuje trombinę i inne czynniki krzepliwości krwi, może wpływać na zmiany w składzie krwinek białych
cytrynian sodowy – tj szczawiany
Miejsca pobierania krwi u różnych zwierząt
ż. jarzmowa
bydło, konie, owce, cielęta, źrebięta, duże psy
ż. mleczna zewnętrzna
krowy
ż brzeżna ucha – nacięcie lub nakłucie
świnie duże
ż. czcza przednia, nacięcie końca ogona
świnie małe, prosięta
ż udowa, dostopowa, dogłowowa ramienia
psy
nakłucie opuszki palca, nacięcie ucha
psy ras minaturowych, lisy, szopy
z przyciętego pazura, nacięcia brzegu ucha, nakłucia serca ( pobierać pipetą)
koty, norki
z nakłucia ogona, nakłucia serca
nutrie, szczury, myszy
ż. uszna
króliki
nakłucia skóry między palcami
szynszyle
ż. skrzydłowe, nacięcie korali, grzebienia
ptaki
Liczba hematokrytowa ( Hematokryt) Ht
[ % x 0,01 = 1 l/l]
jest to odsetkowy stosunek objętości krwinek do osocza. Liczbowe ujęcie objętości krwinek u określonej objętości krwi, względna objętość krwinek czerwonych
metoda mikrohematokrytowa
polega na mechanicznym oddzieleniu składników morfotycznych od osocza przez wirowanie krwi heparynowej przez 5 minut przy 6000 obrotów/ minuta
po odwirowaniu odczytuje się wysokość słupka osocza i słupka krwinek w czytniku ( przesuwalny suwak + nieruchoma skala _
względna objętość krwinek czerwonych jest wypadkową liczby krwinek czerwonych i ich wymiarów
wartość liczby hematokrytowej konieczna jest przy określaniu