Dziennik Ustaw z 2004 r. Nr 64 poz. 593

USTAWA

z dnia 12 marca 2004 r.

o pomocy spo³ecznej

(Dz. U. z dnia 15 kwietnia 2004 r.)

Dzia³ I

Przepisy ogólne

Rozdzia³ 1

Zasady ogólne i zakres podmiotowy ustawy

Art. 1. Ustawa okreœla:

1) zadania w zakresie pomocy spo³ecznej;

2) rodzaje œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej oraz zasady i tryb ich udzielania;

3) organizacjê pomocy spo³ecznej;

4) zasady i tryb postêpowania kontrolnego w zakresie pomocy spo³ecznej.

Art. 2. 1. Pomoc spo³eczna jest instytucj¹ polityki spo³ecznej pañstwa, maj¹c¹ na celu umo¿liwienie osobom i rodzinom przezwyciê¿anie trudnych sytuacji ¿yciowych, których nie s¹ one w stanie pokonaæ, wykorzystuj¹c w³asne uprawnienia, zasoby i mo¿liwoœci.

2. Pomoc spo³eczn¹ organizuj¹ organy administracji rz¹dowej i samorz¹dowej, wspó³pracuj¹c w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami spo³ecznymi i pozarz¹dowymi, Koœcio³em Katolickim, innymi koœcio³ami, zwi¹zkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Art. 3. 1. Pomoc spo³eczna wspiera osoby i rodziny w wysi³kach zmierzaj¹cych do zaspokojenia niezbêdnych potrzeb i umo¿liwia im ¿ycie w warunkach odpowiadaj¹cych godnoœci cz³owieka.

2. Zadaniem pomocy spo³ecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie dzia³añ zmierzaj¹cych do ¿yciowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze œrodowiskiem.

3. Rodzaj, forma i rozmiar œwiadczenia powinny byæ odpowiednie do okolicznoœci uzasadniaj¹cych udzielenie pomocy.

4. Potrzeby osób i rodzin korzystaj¹cych z pomocy powinny zostaæ uwzglêdnione, je¿eli odpowiadaj¹ celom i mieszcz¹ siê w mo¿liwoœciach pomocy spo³ecznej.

Art. 4. Osoby i rodziny korzystaj¹ce z pomocy spo³ecznej s¹ obowi¹zane do wspó³dzia³ania w rozwi¹zywaniu ich trudnej sytuacji ¿yciowej.

Art. 5. Prawo do œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej, je¿eli umowy miêdzynarodowe nie stanowi¹ inaczej, przys³uguje:

1) osobom posiadaj¹cym obywatelstwo polskie maj¹cym miejsce zamieszkania i przebywaj¹cym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) cudzoziemcom maj¹cym miejsce zamieszkania i przebywaj¹cym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiadaj¹cym zezwolenie na osiedlenie siê, zgodê na pobyt tolerowany lub status uchodŸcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) obywatelom pañstw cz³onkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywaj¹cym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.

Art. 6. U¿yte w ustawie okreœlenia oznaczaj¹:

1) ca³kowita niezdolnoœæ do pracy - ca³kowit¹ niezdolnoœæ do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeñ Spo³ecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie siê znacznym lub umiarkowanym stopniem niepe³nosprawnoœci w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i spo³ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe³nosprawnych;

2) dochód dziecka - dochód, do którego zalicza siê kwotê otrzymywanej renty wraz z dodatkiem dla sierot zupe³nych, zasi³ek pielêgnacyjny, dodatek pielêgnacyjny, otrzymywane alimenty oraz kwotê odpowiadaj¹c¹ dochodom uzyskiwanym z maj¹tku dziecka;

3) dochód na osobê w rodzinie - dochód rodziny podzielony przez liczbê osób w rodzinie;

4) dochód rodziny - sumê miesiêcznych dochodów osób w rodzinie;

5) jednostka organizacyjna pomocy spo³ecznej - regionalny oœrodek polityki spo³ecznej, powiatowe centrum pomocy rodzinie, oœrodek pomocy spo³ecznej, dom pomocy spo³ecznej, placówkê specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹, oœrodek adopcyjno-opiekuñczy, oœrodek wsparcia i oœrodek interwencji kryzysowej;

6) kontrakt socjalny - pisemn¹ umowê zawart¹ z osob¹ ubiegaj¹c¹ siê o pomoc, okreœlaj¹c¹ uprawnienia i zobowi¹zania stron umowy, w ramach wspólnie podejmowanych dzia³añ zmierzaj¹cych do przezwyciê¿enia trudnej sytuacji ¿yciowej osoby lub rodziny;

7) niezdolnoœæ do pracy z tytu³u wieku - ukoñczone 60 lat przez kobietê i 65 lat przez mê¿czyznê;

8) osoba bezdomna - osobê niezamieszkuj¹c¹ w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowan¹ na pobyt sta³y, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludnoœci i dowodach osobistych, a tak¿e osobê niezamieszkuj¹c¹ w lokalu mieszkalnym i zameldowan¹ na pobyt sta³y w lokalu, w którym nie ma mo¿liwoœci zamieszkania;

9) osoba samotna - osobê samotnie gospodaruj¹c¹, niepozostaj¹c¹ w zwi¹zku ma³¿eñskim i nieposiadaj¹c¹ wstêpnych ani zstêpnych;

10) osoba samotnie gospodaruj¹ca - osobê prowadz¹c¹ jednoosobowe gospodarstwo domowe;

11) osoba zatrudniona - osobê pozostaj¹c¹ w zatrudnieniu w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdzia³aniu bezrobociu lub prowadz¹c¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w rozumieniu przepisów dotycz¹cych dzia³alnoœci gospodarczej;

12) praca socjalna - dzia³alnoœæ zawodow¹ maj¹c¹ na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolnoœci do funkcjonowania w spo³eczeñstwie poprzez pe³nienie odpowiednich ról spo³ecznych oraz tworzenie warunków sprzyjaj¹cych temu celowi;

13) renta - rentê z polskiego lub zagranicznego systemu ubezpieczeñ spo³ecznych, rentê strukturaln¹ lub rentê socjaln¹;

14) rodzina - osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostaj¹ce w faktycznym zwi¹zku, wspólnie zamieszkuj¹ce i gospodaruj¹ce;

15) œredni miesiêczny koszt utrzymania w domu pomocy spo³ecznej lub placówce opiekuñczo-wychowawczej - kwotê rocznych wydatków na dzia³alnoœæ domu lub placówki opiekuñczo-wychowawczej wynikaj¹c¹ z utrzymania mieszkañców lub dzieci, z roku poprzedniego, bez wydatków inwestycyjnych, powiêkszon¹ o prognozowany œrednioroczny wskaŸnik cen towarów i us³ug konsumpcyjnych ogó³em, przyjêty w ustawie bud¿etowej na dany rok kalendarzowy, podzielon¹ przez liczbê miejsc w domu lub placówce i przez dwanaœcie;

16) œwiadczenie nienale¿nie pobrane - œwiadczenie pieniê¿ne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej.

Art. 7. Pomocy spo³ecznej udziela siê osobom i rodzinom w szczególnoœci z powodu:

1) ubóstwa;

2) sieroctwa;

3) bezdomnoœci;

4) bezrobocia;

5) niepe³nosprawnoœci;

6) d³ugotrwa³ej lub ciê¿kiej choroby;

7) przemocy w rodzinie;

8) potrzeby ochrony macierzyñstwa lub wielodzietnoœci;

9) bezradnoœci w sprawach opiekuñczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zw³aszcza w rodzinach niepe³nych lub wielodzietnych;

10) braku umiejêtnoœci w przystosowaniu do ¿ycia m³odzie¿y opuszczaj¹cej placówki opiekuñczo-wychowawcze;

11) trudnoœci w integracji osób, które otrzyma³y status uchodŸcy;

12) trudnoœci w przystosowaniu do ¿ycia po zwolnieniu z zak³adu karnego;

13) alkoholizmu lub narkomanii;

14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

15) klêski ¿ywio³owej lub ekologicznej.

Art. 8. 1. Prawo do œwiadczeñ pieniê¿nych z pomocy spo³ecznej, z zastrze¿eniem art. 40, 41, 78 i 91, przys³uguje:

1) osobie samotnie gospodaruj¹cej, której dochód nie przekracza kwoty 461 z³, zwanej dalej "kryterium dochodowym osoby samotnie gospodaruj¹cej",

2) osobie w rodzinie, w której dochód na osobê nie przekracza kwoty 316 z³, zwanej dalej "kryterium dochodowym na osobê w rodzinie",

3) rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobê w rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny"

- przy jednoczesnym wyst¹pieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2-15 lub innych okolicznoœci uzasadniaj¹cych udzielenie pomocy spo³ecznej.

2. Rada gminy, w drodze uchwa³y, mo¿e podwy¿szyæ kwoty, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, uprawniaj¹ce do zasi³ków okresowego i celowego.

3. Za dochód uwa¿a siê sumê miesiêcznych przychodów z miesi¹ca poprzedzaj¹cego z³o¿enie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesi¹ca, w którym wniosek zosta³ z³o¿ony, bez wzglêdu na tytu³ i Ÿród³o ich uzyskania, je¿eli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszon¹ o:

1) miesiêczne obci¹¿enie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

2) sk³adki na ubezpieczenie zdrowotne okreœlone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia spo³eczne okreœlone w odrêbnych przepisach;

3) kwotê alimentów œwiadczonych na rzecz innych osób.

4. Do dochodu ustalonego w myœl ust. 3 nie wlicza siê jednorazowego pieniê¿nego œwiadczenia socjalnego oraz wartoœci œwiadczeñ w naturze.

5. W stosunku do osób prowadz¹cych pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹:

1) opodatkowan¹ podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach okreœlonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych - za dochód przyjmuje siê przychód z tej dzia³alnoœci pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, obci¹¿enie podatkiem nale¿nym i sk³adkami na ubezpieczenie zdrowotne okreœlonymi w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, zwi¹zane z prowadzeniem tej dzia³alnoœci oraz odliczonymi od dochodu sk³adkami na ubezpieczenia spo³eczne niezaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, okreœlonymi w odrêbnych przepisach, z tym ¿e:

a) ró¿nicê przychodów i kosztów ich uzyskania ustala siê za miesi¹c poprzedzaj¹cy miesi¹c z³o¿enia wniosku w oparciu o wielkoœci wykazane w deklaracjach podatkowych za okresy od pocz¹tku roku do koñca miesi¹ca poprzedzaj¹cego miesi¹c z³o¿enia wniosku oraz od pocz¹tku roku do koñca miesi¹ca poprzedzaj¹cego ten miesi¹c; wysokoœæ miesiêcznego obci¹¿enia podatkiem, sk³adkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz sk³adkami na ubezpieczenia spo³eczne przyjmuje siê z miesi¹ca poprzedzaj¹cego miesi¹c z³o¿enia wniosku,

b) je¿eli podatnik wp³aca zaliczki na podatek dochodowy w formie uproszczonej, a tak¿e je¿eli nie z³o¿y³ deklaracji, jego dochód ustala siê, dziel¹c kwotê dochodu z dzia³alnoœci gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy przez liczbê miesiêcy, w których podatnik prowadzi³ dzia³alnoœæ, a je¿eli nie prowadzi³ dzia³alnoœci, dochód ustala siê w oparciu o oœwiadczenie tej osoby;

2) opodatkowan¹ na zasadach okreœlonych w przepisach o zrycza³towanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osi¹ganych przez osoby fizyczne - za dochód przyjmuje siê zadeklarowan¹ podstawê wymiaru sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne, a je¿eli z tytu³u prowadzenia tej dzia³alnoœci nie istnieje obowi¹zek ubezpieczenia spo³ecznego, przyjmuje siê kwotê najni¿szej podstawy wymiaru sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne.

6. W sytuacji gdy podatnik ³¹czy przychody z dzia³alnoœci gospodarczej z innymi przychodami lub rozlicza siê wspólnie z ma³¿onkiem, przez podatek nale¿ny, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, rozumie siê podatek wyliczony w takiej proporcji, w jakiej pozostaje dochód podatnika z pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej wynikaj¹cy z deklaracji podatkowych do sumy wszystkich wykazanych w nich dochodów.

7. Wysokoœæ dochodu z pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej w przypadku prowadzenia dzia³alnoœci opodatkowanej na zasadach okreœlonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych ustala siê na podstawie zaœwiadczenia wydanego przez naczelnika w³aœciwego urzêdu skarbowego za okresy, o których mowa w ust. 5 pkt 1, zawieraj¹cego informacjê o wysokoœci:

1) przychodu;

2) kosztów uzyskania przychodu;

3) ró¿nicy pomiêdzy przychodem a kosztami jego uzyskania;

4) dochodów z innych ni¿ dzia³alnoœæ gospodarcza Ÿróde³ - w przypadkach, o których mowa w ust. 6;

5) odliczonych od dochodu sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne;

6) nale¿nych zaliczek na podatek dochodowy lub nale¿nego podatku;

7) odliczonych od podatku sk³adek na ubezpieczenie zdrowotne zwi¹zanych z prowadzeniem pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej.

8. Wysokoœæ dochodu z pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej w przypadku prowadzenia dzia³alnoœci na zasadach okreœlonych w przepisach o zrycza³towanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osi¹ganych przez osoby fizyczne ustala siê na podstawie zaœwiadczenia wydanego przez naczelnika w³aœciwego urzêdu skarbowego zawieraj¹cego informacjê o formie opodatkowania oraz na podstawie dowodu op³acenia sk³adek w Zak³adzie Ubezpieczeñ Spo³ecznych.

9. Przyjmuje siê, ¿e z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje siê dochód miesiêczny w wysokoœci 194 z³.

10. Dochody z pozarolniczej dzia³alnoœci gospodarczej i z ha przeliczeniowych oraz z innych Ÿróde³ sumuje siê.

11. W przypadku uzyskania w ci¹gu 12 miesiêcy poprzedzaj¹cych miesi¹c z³o¿enia wniosku lub w okresie pobierania œwiadczenia z pomocy spo³ecznej dochodu jednorazowego przekraczaj¹cego piêciokrotnie kwoty:

1) kryterium dochodowego osoby samotnie gospodaruj¹cej, w przypadku osoby samotnie gospodaruj¹cej,

2) kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie

- kwotê tego dochodu rozlicza siê w równych czêœciach na 12 kolejnych miesiêcy, poczynaj¹c od miesi¹ca, w którym dochód zosta³ wyp³acony.

12. W przypadku uzyskania w ci¹gu 12 miesiêcy poprzedzaj¹cych miesi¹c z³o¿enia wniosku lub w okresie pobierania œwiadczenia z pomocy spo³ecznej dochodu nale¿nego za dany okres, kwotê tego dochodu rozlicza siê w równych czêœciach na kolejne miesi¹ce przez okres odpowiadaj¹cy okresowi, za który uzyskano dochód.

13. W przypadku uzyskiwania dochodu w walucie obcej, wysokoœæ tego dochodu ustala siê wed³ug œredniego kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia wydania decyzji administracyjnej w sprawie œwiadczenia z pomocy spo³ecznej.

Art. 9. 1. Kryteria dochodowe podlegaj¹ weryfikacji co 3 lata, z uwzglêdnieniem wyniku badañ progu interwencji socjalnej. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

2. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, sposób ustalania progu interwencji socjalnej, zakres potrzeb niezbêdnych do egzystencji, minimalny zakres wydatków, okres oraz Ÿród³o danych, z jakiego przyjmuje siê wysokoœæ cen towarów i us³ug, uwzglêdniaj¹c poziom wydatków gospodarstw domowych z I kwintyla rozk³adu dochodów, których wydatki nale¿y uwzglêdniæ w badaniu progu interwencji socjalnej.

3. W roku, w którym przeprowadza siê weryfikacjê, Rada Ministrów do dnia 15 maja przedstawia Trójstronnej Komisji do Spraw Spo³eczno-Gospodarczych:

1) propozycjê kwot kryteriów dochodowych;

2) informacjê o realizacji œwiadczeñ pieniê¿nych z pomocy spo³ecznej za okres od poprzedniej weryfikacji, obejmuj¹c¹ liczbê œwiadczeniobiorców, liczbê œwiadczeñ i ogóln¹ kwotê wydatków na œwiadczenia.

4. Trójstronna Komisja do Spraw Spo³eczno-Gospodarczych uzgadnia kryteria dochodowe w terminie do dnia 15 czerwca danego roku kalendarzowego.

5. Kwota stanowi¹ca podstawê ustalenia wysokoœci pomocy pieniê¿nej na czêœciowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastêpczej oraz pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej, kwoty minimalnego i maksymalnego œwiadczenia pieniê¿nego na utrzymanie i pokrycie wydatków zwi¹zanych z nauk¹ jêzyka polskiego dla uchodŸców, a tak¿e maksymalna kwota zasi³ku sta³ego ulegaj¹ zmianie w terminach weryfikacji kryteriów dochodowych o 50 % sumy kwot, o które wzros³y kryterium dochodowe osoby samotnie gospodaruj¹cej i kryterium dochodowe na osobê w rodzinie.

6. Kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego ulega zmianie w terminach weryfikacji kryteriów dochodowych o 25 % sumy kwot, o które wzros³y kryterium dochodowe osoby samotnie gospodaruj¹cej i kryterium dochodowe na osobê w rodzinie.

7. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego og³asza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6, do dnia 15 lipca w roku, w którym przeprowadza siê weryfikacjê.

8. W przypadku gdy Trójstronna Komisja do Spraw Spo³eczno-Gospodarczych nie uzgodni w przewidzianym terminie kryteriów dochodowych, Rada Ministrów ustala, nie ni¿sze ni¿ w przedstawionej propozycji, kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6, w drodze rozporz¹dzenia, w terminie do dnia 15 lipca danego roku.

9. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego przedk³ada corocznie do dnia 15 kwietnia Trójstronnej Komisji do Spraw Spo³eczno-Gospodarczych informacjê o wysokoœci minimum egzystencji ustalonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Jeœli w danym roku kalendarzowym kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodaruj¹cej i kwota kryterium dochodowego na osobê w rodzinie bêdzie równa lub ni¿sza ni¿ minimum egzystencji, Trójstronna Komisja do Spraw Spo³eczno-Gospodarczych mo¿e wyst¹piæ do Rady Ministrów z wnioskiem o zweryfikowanie kwot kryteriów dochodowych. W takim przypadku ust. 1-8 stosuje siê odpowiednio.

Art. 10. 1. Przy ustalaniu prawa do zasi³ków sta³ego i okresowego w sk³adzie rodziny nie uwzglêdnia siê dzieci wychowywanych w rodzinie zastêpczej oraz pe³noletnich wychowanków rodziny zastêpczej, a do dochodu rodziny nie wlicza siê ich dochodów i pomocy pieniê¿nej, o której mowa w art. 78 ust. 1, 5 i 7 oraz art. 88 ust. 1.

2. Przy ustalaniu prawa do pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie oraz pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki do dochodu rodziny lub pe³noletniego wychowanka rodziny zastêpczej nie wlicza siê pomocy pieniê¿nej, o której mowa w art. 78 ust. 1, 5 i 7.

3. Przy ustalaniu odp³atnoœci rodziców za pobyt dziecka w rodzinie zastêpczej lub placówce opiekuñczo-wychowawczej w sk³adzie rodziny uwzglêdnia siê to dziecko, a tak¿e dzieci przebywaj¹ce w domu pomocy spo³ecznej, rodzinie zastêpczej i placówce opiekuñczo-wychowawczej, je¿eli rodzice ponosz¹ odp³atnoœæ za ich pobyt.

4. Przy ustalaniu wysokoœci odp³atnoœci za pobyt osoby w domu pomocy spo³ecznej, w sk³adzie rodziny uwzglêdnia siê innych cz³onków rodziny przebywaj¹cych w instytucjonalnych placówkach opieki, je¿eli rodzina ponosi odp³atnoœæ za ich pobyt.

Art. 11. 1. W przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych œwiadczeñ, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem b¹dŸ marnotrawienia w³asnych zasobów finansowych mo¿e nast¹piæ ograniczenie œwiadczeñ, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie œwiadczenia niepieniê¿nego.

2. Brak wspó³dzia³ania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwi¹zywaniu trudnej sytuacji ¿yciowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowieñ, nieuzasadniona odmowa podjêcia pracy przez osobê bezrobotn¹ lub nieuzasadniona odmowa podjêcia leczenia odwykowego w zak³adzie lecznictwa odwykowego przez osobê uzale¿nion¹, mog¹ stanowiæ podstawê do odmowy przyznania œwiadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu œwiadczenia lub wstrzymania œwiadczeñ pieniê¿nych z pomocy spo³ecznej.

3. W przypadku odmowy przyznania albo ograniczenia wysokoœci lub rozmiaru œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej nale¿y uwzglêdniæ sytuacjê osób bêd¹cych na utrzymaniu osoby ubiegaj¹cej siê o œwiadczenie lub korzystaj¹cej ze œwiadczeñ.

Art. 12. W przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji miêdzy udokumentowan¹ wysokoœci¹ dochodu a sytuacj¹ maj¹tkow¹ osoby lub rodziny, wskazuj¹c¹, ¿e osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciê¿yæ trudn¹ sytuacjê ¿yciow¹, wykorzystuj¹c w³asne zasoby maj¹tkowe, w szczególnoœci w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartoœciowych przedmiotów maj¹tkowych lub nieruchomoœci, mo¿na odmówiæ przyznania œwiadczenia.

Art. 13. 1. Osobie odbywaj¹cej karê pozbawienia wolnoœci nie przys³uguje prawo do œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej.

2. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza siê prawo do œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela siê œwiadczeñ.

Art. 14. W sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje siê odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postêpowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z póŸn. zm.1)), je¿eli ustawa nie stanowi inaczej.

Rozdzia³ 2

Zadania pomocy spo³ecznej

Art. 15. Pomoc spo³eczna polega w szczególnoœci na:

1) przyznawaniu i wyp³acaniu przewidzianych ustaw¹ œwiadczeñ;

2) pracy socjalnej;

3) prowadzeniu i rozwoju niezbêdnej infrastruktury socjalnej;

4) analizie i ocenie zjawisk rodz¹cych zapotrzebowanie na œwiadczenia z pomocy spo³ecznej;

5) realizacji zadañ wynikaj¹cych z rozeznanych potrzeb spo³ecznych;

6) rozwijaniu nowych form pomocy spo³ecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Art. 16. 1. Obowi¹zek zapewnienia realizacji zadañ pomocy spo³ecznej spoczywa na jednostkach samorz¹du terytorialnego oraz na organach administracji rz¹dowej w zakresie ustalonym ustaw¹.

2. Gmina i powiat, obowi¹zane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadañ pomocy spo³ecznej, nie mog¹ odmówiæ pomocy osobie potrzebuj¹cej, mimo istniej¹cego obowi¹zku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbêdnych potrzeb ¿yciowych.

3. Pomocy nie mog¹ równie¿ odmówiæ podmioty, którym jednostki samorz¹du terytorialnego zleci³y realizacjê zadañ, na zasadach okreœlonych w art. 25.

Art. 17. 1. Do zadañ w³asnych gminy o charakterze obowi¹zkowym nale¿y:

1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwi¹zywania problemów spo³ecznych ze szczególnym uwzglêdnieniem programów pomocy spo³ecznej, profilaktyki i rozwi¹zywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;

2) sporz¹dzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy spo³ecznej;

3) udzielanie schronienia, zapewnienie posi³ku oraz niezbêdnego ubrania osobom tego pozbawionym;

4) przyznawanie i wyp³acanie zasi³ków okresowych;

5) przyznawanie i wyp³acanie zasi³ków celowych;

6) przyznawanie i wyp³acanie zasi³ków celowych na pokrycie wydatków powsta³ych w wyniku zdarzenia losowego;

7) przyznawanie i wyp³acanie zasi³ków celowych na pokrycie wydatków na œwiadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemaj¹cym dochodu i mo¿liwoœci uzyskania œwiadczeñ na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;

8) przyznawanie zasi³ków celowych w formie biletu kredytowanego;

9) op³acanie sk³adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobê, która zrezygnuje z zatrudnienia w zwi¹zku z koniecznoœci¹ sprawowania bezpoœredniej, osobistej opieki nad d³ugotrwale lub ciê¿ko chorym cz³onkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj¹cymi matk¹, ojcem lub rodzeñstwem;

10) praca socjalna;

11) organizowanie i œwiadczenie us³ug opiekuñczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wy³¹czeniem specjalistycznych us³ug opiekuñczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

12) prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuñczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych;

13) tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodzin¹;

14) do¿ywianie dzieci;

15) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;

16) kierowanie do domu pomocy spo³ecznej i ponoszenie odp³atnoœci za pobyt mieszkañca gminy w tym domu;

17) sporz¹dzanie sprawozdawczoœci oraz przekazywanie jej w³aœciwemu wojewodzie, równie¿ w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;

18) utworzenie i utrzymywanie oœrodka pomocy spo³ecznej, w tym zapewnienie œrodków na wynagrodzenia pracowników.

2. Do zadañ w³asnych gminy nale¿y:

1) przyznawanie i wyp³acanie zasi³ków specjalnych celowych;

2) przyznawanie i wyp³acanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasi³ków, po¿yczek oraz pomocy w naturze;

3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy spo³ecznej i oœrodkach wsparcia o zasiêgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagaj¹cych opieki;

4) podejmowanie innych zadañ z zakresu pomocy spo³ecznej wynikaj¹cych z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów os³onowych.

Art. 18. 1. Do zadañ zleconych z zakresu administracji rz¹dowej realizowanych przez gminê nale¿y:

1) przyznawanie i wyp³acanie zasi³ków sta³ych;

2) op³acanie sk³adek na ubezpieczenie zdrowotne okreœlonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;

3) organizowanie i œwiadczenie specjalistycznych us³ug opiekuñczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

4) przyznawanie i wyp³acanie zasi³ków celowych na pokrycie wydatków zwi¹zanych z klêsk¹ ¿ywio³ow¹ lub ekologiczn¹;

5) prowadzenie i rozwój infrastruktury œrodowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

6) realizacja zadañ wynikaj¹cych z rz¹dowych programów pomocy spo³ecznej, maj¹cych na celu ochronê poziomu ¿ycia osób, rodzin i grup spo³ecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia.

2. Œrodki na realizacjê i obs³ugê zadañ, o których mowa w ust. 1, zapewnia bud¿et pañstwa.

Art. 19. Do zadañ w³asnych powiatu nale¿y:

1) opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwi¹zywania problemów spo³ecznych, ze szczególnym uwzglêdnieniem programów pomocy spo³ecznej, wspierania osób niepe³nosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka - po konsultacji z w³aœciwymi terytorialnie gminami;

2) prowadzenie specjalistycznego poradnictwa;

3) organizowanie opieki w rodzinach zastêpczych, udzielanie pomocy pieniê¿nej na czêœciowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wyp³acanie wynagrodzenia z tytu³u pozostawania w gotowoœci przyjêcia dziecka albo œwiadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastêpczym;

4) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom ca³kowicie lub czêœciowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególnoœci przez organizowanie i prowadzenie oœrodków adopcyjno-opiekuñczych, placówek opiekuñczo-wychowawczych, dla dzieci i m³odzie¿y, w tym placówek wsparcia dziennego o zasiêgu ponadgminnym, a tak¿e tworzenie i wdra¿anie programów pomocy dziecku i rodzinie;

5) pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach opiekuñczo-wychowawczych i w rodzinach zastêpczych, równie¿ na terenie innego powiatu;

6) przyznawanie pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczaj¹cym placówki opiekuñczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy spo³ecznej dla dzieci i m³odzie¿y niepe³nosprawnych intelektualnie, domy dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y, rodziny zastêpcze oraz schroniska dla nieletnich, zak³ady poprawcze, specjalne oœrodki szkolno-wychowawcze lub m³odzie¿owe oœrodki wychowawcze;

7) pomoc w integracji ze œrodowiskiem osób maj¹cych trudnoœci w przystosowaniu siê do ¿ycia, m³odzie¿y opuszczaj¹cej placówki opiekuñczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy spo³ecznej dla dzieci i m³odzie¿y niepe³nosprawnych intelektualnie, domy dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y, rodziny zastêpcze oraz schroniska dla nieletnich, zak³ady poprawcze, specjalne oœrodki szkolno-wychowawcze lub m³odzie¿owe oœrodki wychowawcze, maj¹cych braki w przystosowaniu siê;

8) pomoc osobom maj¹cym trudnoœci w integracji ze œrodowiskiem, które otrzyma³y status uchodŸcy;

9) pomoc osobom maj¹cym trudnoœci w przystosowaniu siê do ¿ycia po zwolnieniu z zak³adu karnego;

10) prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy spo³ecznej o zasiêgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób;

11) prowadzenie mieszkañ chronionych dla osób z terenu wiêcej ni¿ jednej gminy oraz powiatowych oœrodków wsparcia, w tym domów dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y, z wy³¹czeniem œrodowiskowych domów samopomocy i innych oœrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

12) prowadzenie oœrodków interwencji kryzysowej;

13) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach;

14) szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy spo³ecznej z terenu powiatu;

15) doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy spo³ecznej z terenu powiatu;

16) podejmowanie innych dzia³añ wynikaj¹cych z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów os³onowych;

17) sporz¹dzanie sprawozdawczoœci oraz przekazywanie jej w³aœciwemu wojewodzie, równie¿ w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;

18) sporz¹dzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy spo³ecznej;

19) utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie œrodków na wynagrodzenia pracowników.

Art. 20. 1. Do zadañ z zakresu administracji rz¹dowej realizowanych przez powiat nale¿y:

1) pomoc uchodŸcom w zakresie indywidualnego programu integracji oraz op³acanie za te osoby sk³adek na ubezpieczenie zdrowotne okreœlonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;

2) prowadzenie i rozwój infrastruktury oœrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

3) realizacja zadañ wynikaj¹cych z rz¹dowych programów pomocy spo³ecznej, maj¹cych na celu ochronê poziomu ¿ycia osób, rodzin i grup spo³ecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia.

2. Œrodki na realizacjê zadañ, o których mowa w ust. 1, zapewnia bud¿et pañstwa.

Art. 21. Do zadañ samorz¹du województwa nale¿y:

1) opracowanie, aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie polityki spo³ecznej bêd¹cej integraln¹ czêœci¹ strategii rozwoju województwa obejmuj¹cej w szczególnoœci programy: przeciwdzia³ania wykluczeniu spo³ecznemu, wyrównywania szans osób niepe³nosprawnych, pomocy spo³ecznej, profilaktyki i rozwi¹zywania problemów alkoholowych, wspó³pracy z organizacjami pozarz¹dowymi - po konsultacji z powiatami;

2) organizowanie kszta³cenia, w tym prowadzenie publicznych szkó³ s³u¿b spo³ecznych oraz szkolenia zawodowego kadr pomocy spo³ecznej;

3) rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych programów pomocy spo³ecznej wspieraj¹cych samorz¹dy lokalne w dzia³aniach na rzecz ograniczania tego zjawiska;

4) inspirowanie i promowanie nowych rozwi¹zañ w zakresie pomocy spo³ecznej;

5) organizowanie i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych pomocy spo³ecznej;

6) prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w placówkach opiekuñczo-wychowawczych na terenie województwa;

7) sporz¹dzanie sprawozdawczoœci oraz przekazywanie jej w³aœciwemu wojewodzie, równie¿ w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;

8) sporz¹dzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy spo³ecznej i przekazywanie go wojewodzie do dnia 1 marca ka¿dego roku;

9) utworzenie i utrzymanie regionalnego oœrodka polityki spo³ecznej, w tym zapewnienie œrodków na wynagrodzenia pracowników.

Art. 22. Do zadañ wojewody nale¿y:

1) ustalanie sposobu wykonywania zadañ z zakresu administracji rz¹dowej realizowanych przez jednostki samorz¹du terytorialnego;

2) stwierdzenie zgodnoœci programów naprawczych w zakresie osi¹gania standardów w jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej oraz ocena stopnia ich realizacji;

3) wydawanie i cofanie zezwoleñ lub zezwoleñ warunkowych na prowadzenie domów pomocy spo³ecznej oraz wydawanie i cofanie zezwoleñ na prowadzenie placówek zapewniaj¹cych ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o dzia³alnoœci gospodarczej;

4) prowadzenie rejestru domów pomocy spo³ecznej, placówek zapewniaj¹cych ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o dzia³alnoœci gospodarczej, placówek opiekuñczo-wychowawczych i oœrodków adopcyjno-opiekuñczych;

5) koordynowanie dzia³añ w zakresie integracji osób posiadaj¹cych status uchodŸcy, w szczególnoœci w zakresie wskazania miejsca zamieszkania uchodŸcy;

6) wyznaczanie, w uzgodnieniu ze starostami powiatów prowadz¹cych oœrodki adopcyjno-opiekuñcze, oœrodka prowadz¹cego bank danych o dzieciach oczekuj¹cych na przysposobienie i kandydatach zakwalifikowanych do pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej oraz o rodzinach zg³aszaj¹cych gotowoœæ przysposobienia dziecka;

7) realizacja lub zlecanie jednostkom samorz¹du terytorialnego lub podmiotom niepublicznym zadañ wynikaj¹cych z programów rz¹dowych;

8) nadzór nad realizacj¹ zadañ samorz¹du gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad jakoœci¹ dzia³alnoœci jednostek organizacyjnych pomocy spo³ecznej oraz nad jakoœci¹ us³ug, dla których minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli³ standardy, w tym standardy opieki i wychowania, a tak¿e nad zgodnoœci¹ zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych pomocy spo³ecznej z wymaganymi kwalifikacjami;

9) kontrola jakoœci us³ug, o których mowa w pkt 8, wykonywanych przez podmioty niepubliczne na podstawie umowy z organami administracji rz¹dowej i samorz¹dowej;

10) kontrola placówek zapewniaj¹cych ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o dzia³alnoœci gospodarczej, w zakresie standardów us³ug socjalno-bytowych i przestrzegania praw tych osób;

11) ocena stanu i efektywnoœci pomocy spo³ecznej, z uwzglêdnieniem bilansu potrzeb sporz¹dzonego przez samorz¹d województwa;

12) sporz¹dzanie sprawozdawczoœci oraz przekazywanie jej ministrowi w³aœciwemu do spraw zabezpieczenia spo³ecznego, równie¿ w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;

13) realizacja zadañ okreœlanych przez ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej w województwie oraz wspó³finansowanie i sprawowanie nadzoru nad jego funkcjonowaniem.

Art. 23. 1. Do zadañ ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego nale¿y:

1) tworzenie koncepcji i okreœlanie kierunków rozwoju w obszarze pomocy spo³ecznej;

2) zlecanie i finansowanie badañ, ekspertyz i analiz w obszarze pomocy spo³ecznej;

3) monitorowanie standardów, o których mowa w art. 22 pkt 8;

4) analiza skutecznoœci pomocy spo³ecznej;

5) inspirowanie i promowanie nowych form i metod dzia³ania, a tak¿e szkolenie kadr;

6) nadzór merytoryczny nad szkoleniem w zakresie organizacji pomocy spo³ecznej i specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny;

7) opracowywanie i finansowanie programów os³onowych;

8) zatwierdzanie w drodze decyzji administracyjnej programów szkolenia rodzin zastêpczych;

9) okreœlanie zadañ administracji publicznej w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej w województwach, przekazywanie œrodków na wspó³finansowanie oraz sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem tego systemu;

10) wspó³dzia³anie z organizacjami pozarz¹dowymi.

2. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia:

1) standardy dla poszczególnych rodzajów us³ug, kwalifikacje osób wykonuj¹cych te us³ugi oraz termin dostosowania do wymaganych standardów, uwzglêdniaj¹c zakres us³ug, miejsce i sposób ich realizacji oraz koniecznoœæ zapewnienia respektowania praw osób korzystaj¹cych z us³ug;

2) standardy dzia³alnoœci zawodowej w jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej, uwzglêdniaj¹c aspekty etyczne tej dzia³alnoœci i koniecznoœæ zapewnienia wysokiej jakoœci dzia³añ.

3. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, standardy wymagañ homologacyjnych i tryb homologacji systemów informatycznych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 17, art. 19 pkt 17, art. 21 pkt 7, art. 22 pkt 12, stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej, przez wskazanie rodzajów oprogramowania objêtych procedurami homologacji, ogólnego zakresu wymagañ homologacyjnych, sposobu og³aszania wymagañ, warunków zg³aszania oprogramowania do homologacji, przebiegu procedury homologacji, maj¹c na uwadze jednorodnoœæ zakresu i rodzaju danych, która umo¿liwia ich scalanie w zbiór centralny.

4. W przypadku gdy realizacja zadañ okreœlonych w ustawie jest zwi¹zana z przekazywaniem informacji w wersji elektronicznej z zastosowaniem systemu elektronicznego, minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego w porozumieniu z ministrem w³aœciwym do spraw informatyzacji:

1) og³osi, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", pe³n¹ specyfikacjê standardów stosowanych w oprogramowaniu umo¿liwiaj¹cym ³¹czenie, wspó³pracê i wymianê informacji pomiêdzy systemami informatycznymi;

2) nieodp³atnie udostêpni oprogramowanie lub dostêp do serwera internetowego, pozwalaj¹ce na sprawdzenie poprawnoœci implementacji opublikowanych standardów przez oprogramowanie stworzonego w celu przekazywania informacji przez podmioty obowi¹zane na podstawie ustawy do jej przekazywania;

3) nieodp³atnie udostêpni podmiotom obowi¹zanym do przekazywania informacji na podstawie niniejszej ustawy oprogramowanie spe³niaj¹ce standardy, o których mowa w pkt 1, w wersjach dzia³aj¹cych na wszystkich powszechnie u¿ywanych w kraju systemach operacyjnych.

5. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego, realizuj¹c zadania okreœlone w ustawie zwi¹zane z przekazywaniem informacji w wersji elektronicznej z zastosowaniem systemu elektronicznego, uwzglêdnia zasadê równego traktowania wszystkich powszechnie u¿ytkowanych w kraju systemów operacyjnych oraz uwzglêdnia potrzebê umo¿liwienia wszystkim podmiotom obowi¹zanym do przechowywania informacji w wersji elektronicznej, stosowania oprogramowania dostosowanego do u¿ywanych systemów informatycznych bez koniecznoœci ponoszenia dodatkowych kosztów licencyjnych.

Art. 24. 1. Rada Ministrów mo¿e przyj¹æ rz¹dowy program pomocy spo³ecznej maj¹cy na celu ochronê poziomu ¿ycia osób, rodzin i grup spo³ecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia.

2. Rada Ministrów okreœla, w drodze rozporz¹dzenia, szczegó³owe warunki realizacji programu, o którym mowa w ust. 1, uwzglêdniaj¹c potrzebê zapewnienia efektywnoœci rz¹dowego programu pomocy spo³ecznej.

Art. 25. 1. Organy administracji rz¹dowej i samorz¹dowej, zwane dalej "organami", mog¹ zlecaæ realizacjê zadania z zakresu pomocy spo³ecznej, udzielaj¹c dotacji na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zleconego zadania:

1) organizacjom pozarz¹dowym prowadz¹cym dzia³alnoœæ w zakresie pomocy spo³ecznej,

2) osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym dzia³aj¹cym na podstawie przepisów o stosunku Pañstwa do Koœcio³a Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Pañstwa do innych koœcio³ów i zwi¹zków wyznaniowych oraz o gwarancji wolnoœci sumienia i wyznania, je¿eli ich cele statutowe obejmuj¹ prowadzenie dzia³alnoœci w zakresie pomocy spo³ecznej

- zwanym dalej "podmiotami uprawnionymi".

2. Zlecenie realizacji zadañ z zakresu pomocy spo³ecznej nie mo¿e obejmowaæ ustalania uprawnieñ do œwiadczeñ, op³acania sk³adek na ubezpieczenia spo³eczne i zdrowotne oraz wyp³aty œwiadczeñ pieniê¿nych.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje siê do:

1) partii politycznych;

2) zwi¹zków zawodowych i organizacji pracodawców;

3) samorz¹dów zawodowych;

4) fundacji utworzonych przez partie polityczne.

4. Zlecenie realizacji zadania z zakresu pomocy spo³ecznej odbywa siê po uprzednim przeprowadzeniu konkursu ofert.

Art. 26. Konkurs ofert realizacji zadania z zakresu pomocy spo³ecznej odbywa siê przy uwzglêdnieniu zasady pomocniczoœci, efektywnoœci, uczciwej konkurencji i jawnoœci.

Art. 27. 1. Podmioty uprawnione mog¹ z w³asnej inicjatywy wyst¹piæ z ofert¹ realizacji zadania z zakresu pomocy spo³ecznej, zwan¹ dalej "ofert¹".

2. Oferta, o której mowa w ust. 1, mo¿e dotyczyæ tak¿e zadania realizowanego dotychczas przez inny podmiot.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2, organ w terminie nieprzekraczaj¹cym 2 miesiêcy:

1) rozpatruje celowoœæ zlecenia okreœlonego zadania podmiotom uprawnionym, bior¹c pod uwagê stopieñ, w jakim oferta odpowiada priorytetom zadañ z zakresu pomocy spo³ecznej, daje gwarancjê realizacji zadania zgodnie z obowi¹zuj¹cymi standardami, œrodki dostêpne na realizacjê okreœlonego zadania i korzyœci wynikaj¹ce z realizacji zadania przez te podmioty;

2) podejmuje decyzjê, a w przypadku stwierdzenia celowoœci realizacji okreœlonego zadania z zakresu pomocy spo³ecznej przez podmioty uprawnione informuje sk³adaj¹cego ofertê o przybli¿onym terminie wszczêcia konkursu ofert.

Art. 28. 1. Organ planuj¹cy zlecenie realizacji zadania podmiotom uprawnionym og³asza otwarty konkurs ofert z terminem sk³adania ofert nie krótszym ni¿ 30 dni.

2. Og³oszenie o otwartym konkursie ofert powinno zawieraæ informacje o:

1) rodzaju zadania;

2) wysokoœci dotacji na realizacjê zadania;

3) warunkach przyznawania dotacji;

4) terminie i warunkach realizacji zadania;

5) terminie sk³adania ofert;

6) terminie, trybie i kryteriach stosowanych przy wyborze oferty.

3. Og³oszenie o otwartym konkursie ofert zamieszcza siê, w zale¿noœci od rodzaju zadania, w dzienniku o zasiêgu ogólnopolskim lub lokalnym oraz w Biuletynie Informacji Publicznej, jak równie¿ na tablicy og³oszeñ w siedzibie organu zlecaj¹cego realizacjê zadania w miejscu przeznaczonym na og³oszenia. Og³oszenie mo¿e byæ ponadto rozpowszechniane w inny sposób zapewniaj¹cy dostêp do informacji potencjalnym oferentom, w tym, w miarê mo¿liwoœci, z u¿yciem powszechnie dostêpnych sieci teleinformatycznych.

4. W og³oszeniu o otwartym konkursie ofert organ planuj¹cy zleciæ realizacjê zadania zamieszcza informacje o zrealizowanych w bie¿¹cym roku i w roku poprzednim zadaniach tego samego rodzaju oraz o koszcie ich realizacji, przy udziale podmiotów uprawnionych, ze szczególnym uwzglêdnieniem dotacji przekazanych tym podmiotom.

Art. 29. 1. Oferta podmiotu uprawnionego powinna zawieraæ:

1) szczegó³owy zakres rzeczowy proponowanego do realizacji zadania zawieraj¹cy opis planowanego dzia³ania;

2) informacje o terminie i miejscu realizacji zadania;

3) kalkulacjê przewidywanych kosztów realizacji zadania;

4) informacje o posiadanych zasobach rzeczowych i kadrowych zapewniaj¹cych realizacjê zadania;

5) informacje o wysokoœci œrodków finansowych w³asnych albo pozyskanych z innych Ÿróde³ na realizacjê danego zadania;

6) informacjê o wczeœniejszej dzia³alnoœci podmiotu sk³adaj¹cego ofertê w zakresie, którego dotyczy zadanie;

7) inne informacje wymagane zgodnie z og³oszeniem o otwartym konkursie ofert.

2. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wzór oferty podmiotu uprawnionego, uwzglêdniaj¹c koniecznoœæ podania pe³nych informacji dotycz¹cych sk³adanej oferty.

Art. 30. Warunkiem rozpatrzenia oferty jest:

1) zamieszczenie w ofercie informacji, o których mowa w art. 29 ust. 1;

2) do³¹czenie aktualnego odpisu potwierdzaj¹cego wpis do w³aœciwej ewidencji lub rejestru dotycz¹cych statusu prawnego uprawnionego podmiotu i prowadzonej przez niego dzia³alnoœci;

3) przedstawienie sprawozdania finansowego i merytorycznego z dzia³alnoœci podmiotu za ubieg³y rok lub - w przypadku dotychczasowej krótszej dzia³alnoœci - za okres tej dzia³alnoœci.

Art. 31. 1. Przy rozpatrywaniu ofert organ og³aszaj¹cy konkurs:

1) dokonuje oceny zg³oszonych mo¿liwoœci realizacji zadania przez podmioty uprawnione;

2) uwzglêdnia zadeklarowan¹ przez podmiot uprawniony jakoœæ dzia³ania i kwalifikacje osób, przy udziale których podmiot uprawniony ma realizowaæ zadanie;

3) dokonuje oceny przedstawionej we wniosku kalkulacji kosztów realizacji zadania, w tym w relacji do zakresu rzeczowego zadania;

4) uwzglêdnia zadeklarowany udzia³ œrodków finansowych w³asnych albo pozyskanych z innych Ÿróde³ na realizacjê zadania;

5) uwzglêdnia analizê i ocenê realizacji zadañ zleconych podmiotowi uprawnionemu w okresie poprzednim, bior¹c pod uwagê rzetelnoœæ i terminowoœæ oraz sposób rozliczenia otrzymanych na ten cel œrodków;

6) uwzglêdnia wysokoœæ dotacji, która jest przeznaczona na realizacjê zadania.

2. Organ og³aszaj¹c otwarty konkurs ofert jest obowi¹zany w uzasadnieniu wyboru oferty ustosunkowaæ siê do spe³niania przez podmiot uprawniony wymogów okreœlonych w ustawie oraz w og³oszeniu, o którym mowa w art. 28.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje siê równie¿ w przypadku, gdy w wyniku og³oszenia otwartego konkursu ofert zosta³a zg³oszona jedna oferta.

Art. 32. 1. Organ og³aszaj¹cy otwarty konkurs ofert mo¿e powo³aæ zespó³ opiniuj¹cy oferty w celu przed³o¿enia propozycji co do wyboru oferty.

2. Oferty sporz¹dzone wadliwie albo niekompletne co do wymaganego zestawu dokumentów lub informacji pozostaj¹ bez rozpatrzenia.

3. Wyniki otwartego konkursu ofert oraz warunki zlecenia realizacji zadania podaje siê do wiadomoœci publicznej.

4. Wy³oniony w drodze otwartego konkursu ofert podmiot zawiera umowê o realizacjê zadania.

Art. 33. 1. Podmiot przyjmuj¹cy zlecenie realizacji zadania zobowi¹zuje siê do wykonania zadania w zakresie i na zasadach okreœlonych w umowie o realizacjê zadania, a organ zlecaj¹cy realizacjê zadania do przekazania okreœlonych œrodków finansowych w formie dotacji.

2. Umowa o realizacjê zadania jest sporz¹dzana w formie pisemnej i okreœla:

1) szczegó³owy opis zadania i termin jego realizacji;

2) dotacjê celow¹ nale¿n¹ podmiotowi realizuj¹cemu zadanie i tryb p³atnoœci;

3) tryb kontroli realizacji zadania;

4) sposób rozliczenia udzielonej dotacji celowej i zasady zwrotu niewykorzystanej czêœci dotacji.

3. Umowa niespe³niaj¹ca wymogów okreœlonych w ust. 2 jest niewa¿na.

4. Umowê o realizacjê zadania z zakresu pomocy spo³ecznej zawiera siê na czas okreœlony, uzale¿niony od rodzaju zleconego zadania, nie d³u¿szy jednak ni¿ 5 lat.

5. Zadanie z zakresu pomocy spo³ecznej nie mo¿e byæ realizowane przez podmiot niebêd¹cy stron¹ umowy, chyba ¿e umowa przewiduje tak¹ mo¿liwoœæ.

6. Podmiot przyjmuj¹cy zlecenie jest obowi¹zany do wyodrêbnienia w ewidencji ksiêgowej œrodków otrzymanych na realizacjê umowy.

7. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, ramowy wzór umowy o realizacjê zadania z zakresu pomocy spo³ecznej, uwzglêdniaj¹c koniecznoœæ zapewnienia pe³nych informacji dotycz¹cych wykonania zlecenia.

Art. 34. Organ zlecaj¹cy realizacjê zadania z zakresu pomocy spo³ecznej dokonuje okresowej kontroli i oceny realizacji zadania, w szczególnoœci badaj¹c:

1) stan realizacji zadania;

2) efektywnoϾ, rzetelnoϾ i jakoϾ realizacji zadania;

3) prawid³owoœæ wykorzystania dotacji na realizacjê zadania;

4) prawid³owoœæ prowadzonej dokumentacji dotycz¹cej realizacji zadania.

Art. 35. 1. Podmiot przyjmuj¹cy zlecenie realizacji zadania z zakresu pomocy spo³ecznej jest obowi¹zany do z³o¿enia sprawozdania z jego realizacji.

2. Okresem sprawozdawczym jest rok bud¿etowy.

3. W przypadku zawarcia umowy na okres krótszy ni¿ rok, okresem sprawozdawczym jest okres, na który umowa zosta³a zawarta.

4. Sprawozdanie z realizacji zadania powinno zostaæ sporz¹dzone w terminie 30 dni po up³ywie okresu, na który umowa zosta³a zawarta.

5. W przypadku gdy umowa zosta³a zawarta na czas d³u¿szy ni¿ okres sprawozdawczy lub jest wykonywana przez okres d³u¿szy ni¿ okres sprawozdawczy, podmiot wykonuj¹cy zadanie przedstawia podmiotowi zlecaj¹cemu realizacjê zadania sprawozdanie z realizacji zadania w terminie 30 dni po up³ywie ka¿dego roku bud¿etowego oraz w terminie 30 dni po up³ywie okresu, na który umowa zosta³a zawarta.

6. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wzór sprawozdania, o którym mowa w ust. 1, uwzglêdniaj¹c koniecznoœæ zapewnienia pe³nych informacji dotycz¹cych wykonania zlecenia.

Dzia³ II

Œwiadczenia z pomocy spo³ecznej

Rozdzia³ 1

Zasi³ki i us³ugi

Art. 36. Œwiadczeniami z pomocy spo³ecznej s¹:

1) œwiadczenia pieniê¿ne:

a) zasi³ek sta³y,

b) zasi³ek okresowy,

c) zasi³ek celowy i specjalny zasi³ek celowy,

d) zasi³ek i po¿yczka na ekonomiczne usamodzielnienie,

e) pomoc dla rodzin zastêpczych,

f) pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,

g) œwiadczenie pieniê¿ne na utrzymanie i pokrycie wydatków zwi¹zanych z nauk¹ jêzyka polskiego dla uchodŸców;

2) œwiadczenia niepieniê¿ne:

a) praca socjalna,

b) bilet kredytowany,

c) sk³adki na ubezpieczenie zdrowotne,

d) sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne,

e) pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,

f) sprawienie pogrzebu,

g) poradnictwo specjalistyczne,

h) interwencja kryzysowa,

i) schronienie,

j) posi³ek,

k) niezbêdne ubranie,

l) us³ugi opiekuñcze w miejscu zamieszkania, w oœrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,

m) specjalistyczne us³ugi opiekuñcze w miejscu zamieszkania oraz w oœrodkach wsparcia,

n) mieszkanie chronione,

o) pobyt i us³ugi w domu pomocy spo³ecznej,

p) opieka i wychowanie w rodzinie zastêpczej i w placówce opiekuñczo-wychowawczej,

q) pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,

r) szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez oœrodki adopcyjno-opiekuñcze.

Art. 37. 1. Zasi³ek sta³y przys³uguje:

1) pe³noletniej osobie samotnie gospodaruj¹cej, ca³kowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepe³nosprawnoœci, je¿eli jej dochód jest ni¿szy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodaruj¹cej;

2) pe³noletniej osobie pozostaj¹cej w rodzinie, ca³kowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepe³nosprawnoœci, je¿eli jej dochód, jak równie¿ dochód na osobê w rodzinie s¹ ni¿sze od kryterium dochodowego na osobê w rodzinie.

2. Zasi³ek sta³y ustala siê w wysokoœci:

1) w przypadku osoby samotnie gospodaruj¹cej - ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodaruj¹cej a dochodem tej osoby, z tym ¿e kwota zasi³ku nie mo¿e byæ wy¿sza ni¿ 418 z³ miesiêcznie;

2) w przypadku osoby w rodzinie - ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym na osobê w rodzinie a dochodem na osobê w rodzinie.

3. Kwota zasi³ku sta³ego nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 30 z³ miesiêcznie.

4. W przypadku zbiegu uprawnieñ do zasi³ku sta³ego i renty socjalnej zasi³ek sta³y nie przys³uguje.

5. Osobê przebywaj¹c¹ w domu pomocy spo³ecznej lub ubiegaj¹c¹ siê o przyjêcie do niego uznaje siê za osobê samotnie gospodaruj¹c¹, je¿eli przed przyjêciem do domu pomocy spo³ecznej lub rozpoczêciem oczekiwania na miejsce w takim domu by³a uprawniona do zasi³ku sta³ego.

Art. 38. 1. Zasi³ek okresowy przys³uguje w szczególnoœci ze wzglêdu na d³ugotrwa³¹ chorobê, niepe³nosprawnoœæ, bezrobocie, mo¿liwoœæ utrzymania lub nabycia uprawnieñ do œwiadczeñ z innych systemów zabezpieczenia spo³ecznego:

1) osobie samotnie gospodaruj¹cej, której dochód jest ni¿szy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodaruj¹cej;

2) rodzinie, której dochód jest ni¿szy od kryterium dochodowego rodziny.

2. Zasi³ek okresowy ustala siê:

1) w przypadku osoby samotnie gospodaruj¹cej - do wysokoœci ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodaruj¹cej a dochodem tej osoby, z tym ¿e kwota zasi³ku nie mo¿e byæ wy¿sza ni¿ 418 z³ miesiêcznie;

2) w przypadku rodziny - do wysokoœci ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

3. Kwota zasi³ku okresowego ustalona zgodnie z ust. 2 nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 50 % ró¿nicy miêdzy:

1) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodaruj¹cej a dochodem tej osoby;

2) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

4. Kwota zasi³ku okresowego nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 20 z³ miesiêcznie.

5. Okres, na jaki jest przyznawany zasi³ek okresowy, ustala oœrodek pomocy spo³ecznej na podstawie okolicznoœci sprawy.

6. Rada gminy, w drodze uchwa³y, mo¿e podwy¿szyæ minimalne kwoty zasi³ku okresowego, o których mowa w ust. 2 i 3.

Art. 39. 1. W celu zaspokojenia niezbêdnej potrzeby bytowej mo¿e byæ przyznany zasi³ek celowy.

2. Zasi³ek celowy mo¿e byæ przyznany w szczególnoœci na pokrycie czêœci lub ca³oœci kosztów zakupu ¿ywnoœci, leków i leczenia, opa³u, odzie¿y, niezbêdnych przedmiotów u¿ytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a tak¿e kosztów pogrzebu.

3. Osobom bezdomnym i innym osobom niemaj¹cym dochodu oraz mo¿liwoœci uzyskania œwiadczeñ na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia mo¿e byæ przyznany zasi³ek celowy na pokrycie czêœci lub ca³oœci wydatków na œwiadczenia zdrowotne.

4. Zasi³ek celowy mo¿e byæ przyznany w formie biletu kredytowanego.

Art. 40. 1. Zasi³ek celowy mo¿e byæ przyznany równie¿ osobie albo rodzinie, które ponios³y straty w wyniku zdarzenia losowego.

2. Zasi³ek celowy mo¿e byæ przyznany tak¿e osobie albo rodzinie, które ponios³y straty w wyniku klêski ¿ywio³owej lub ekologicznej.

3. Zasi³ek celowy, o którym mowa w ust. 1 i 2, mo¿e byæ przyznany niezale¿nie od dochodu i mo¿e nie podlegaæ zwrotowi.

Art. 41. W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczaj¹cych kryterium dochodowe mo¿e byæ przyznany:

1) specjalny zasi³ek celowy w wysokoœci nieprzekraczaj¹cej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodaruj¹cej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;

2) zasi³ek okresowy, zasi³ek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu czêœci lub ca³oœci kwoty zasi³ku lub wydatków na pomoc rzeczow¹.

Art. 42. 1. Za osobê, która zrezygnuje z zatrudnienia w zwi¹zku z koniecznoœci¹ sprawowania bezpoœredniej, osobistej opieki nad d³ugotrwale lub ciê¿ko chorym cz³onkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj¹cymi matk¹, ojcem lub rodzeñstwem, oœrodek pomocy spo³ecznej op³aca sk³adkê na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium dochodowego na osobê w rodzinie, je¿eli dochód na osobê w rodzinie osoby opiekuj¹cej siê nie przekracza 150 % kwoty kryterium dochodowego na osobê w rodzinie i osoba opiekuj¹ca siê nie podlega obowi¹zkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytu³ów lub nie otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to równie¿ osób, które w zwi¹zku z koniecznoœci¹ sprawowania opieki pozostaj¹ na bezp³atnym urlopie.

2. Przez ojca i matkê, o których mowa w ust. 1, nale¿y rozumieæ równie¿ ojca i matkê wspó³ma³¿onka.

3. Koniecznoœæ sprawowania bezpoœredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa w ust. 1, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaœwiadczeniu wydanym nie wczeœniej ni¿ na 14 dni przed z³o¿eniem wniosku o przyznanie œwiadczenia.

4. Sk³adka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokoœci okreœlonej przepisami o systemie ubezpieczeñ spo³ecznych jest op³acana przez okres sprawowania opieki.

5. Sk³adka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przys³uguje osobie, która w dniu z³o¿enia wniosku o przyznanie œwiadczenia:

1) ukoñczy³a 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (sk³adkowego i niesk³adkowego) wynosz¹cego co najmniej 10 lat;

2) posiada okres ubezpieczenia (sk³adkowy i niesk³adkowy) wynosz¹cy 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mê¿czyzn.

6. Przy ustalaniu okresu ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 5, okresy niesk³adkowe ustala siê w wymiarze nieprzekraczaj¹cym jednej trzeciej udowodnionych okresów sk³adkowych.

Art. 43. 1. Osobie albo rodzinie gmina mo¿e przyznaæ pomoc w formie pieniê¿nej lub rzeczowej, w celu ekonomicznego usamodzielnienia.

2. Pomoc w formie pieniê¿nej w celu ekonomicznego usamodzielnienia mo¿e byæ przyznana w formie jednorazowego zasi³ku celowego lub nieoprocentowanej po¿yczki.

3. Warunki udzielenia i sp³aty po¿yczki oraz jej zabezpieczenie okreœla siê w umowie z gmin¹.

4. Po¿yczka mo¿e byæ umorzona w ca³oœci lub w czêœci, je¿eli przyczyni siê to do szybszego osi¹gniêcia celów pomocy spo³ecznej.

5. Pomoc w formie rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia nastêpuje przez udostêpnienie maszyn i narzêdzi pracy stwarzaj¹cych mo¿liwoœæ zorganizowania w³asnego warsztatu pracy oraz urz¹dzeñ u³atwiaj¹cych pracê niepe³nosprawnym.

6. Przedmioty, o których mowa w ust. 5, s¹ udostêpniane na podstawie umowy u¿yczenia.

7. Podstaw¹ odmowy przyznania albo ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie mo¿e byæ uchylanie siê przez osobê lub rodzinê ubiegaj¹c¹ siê o pomoc od podjêcia odpowiedniej pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdzia³aniu bezrobociu albo poddania siê przeszkoleniu zawodowemu.

8. Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przys³uguje, je¿eli osoba lub rodzina ubiegaj¹ca siê otrzyma³a ju¿ pomoc na ten cel z innego Ÿród³a.

9. W sprawach, o których mowa w ust. 1-8, gmina wspó³dzia³a z powiatowym urzêdem pracy.

10. Rada gminy, w drodze uchwa³y, okreœla wysokoœæ oraz szczegó³owe warunki i tryb przyznawania i zwrotu zasi³ku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.

Art. 44. Sprawienie pogrzebu odbywa siê w sposób ustalony przez gminê, zgodnie z wyznaniem zmar³ego.

Art. 45. 1. Praca socjalna œwiadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich œrodowisku spo³ecznym. Praca socjalna prowadzona jest:

1) z osobami i rodzinami w celu rozwiniêcia lub wzmocnienia ich aktywnoœci i samodzielnoœci ¿yciowej;

2) ze spo³ecznoœci¹ lokaln¹ w celu zapewnienia wspó³pracy i koordynacji dzia³añ instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb cz³onków spo³ecznoœci.

2. Praca socjalna mo¿e byæ prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.

3. W pracy socjalnej wykorzystuje siê w³aœciwe tej dzia³alnoœci metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godnoœci osoby i jej prawa do samostanowienia.

4. Praca socjalna œwiadczona jest osobom i rodzinom bez wzglêdu na posiadany dochód.

Art. 46. 1. Poradnictwo specjalistyczne, w szczególnoœci prawne, psychologiczne i rodzinne, jest œwiadczone osobom i rodzinom, które maj¹ trudnoœci lub wykazuj¹ potrzebê wsparcia w rozwi¹zywaniu swoich problemów ¿yciowych, bez wzglêdu na posiadany dochód.

2. Poradnictwo prawne realizuje siê przez udzielanie informacji o obowi¹zuj¹cych przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuñczego, zabezpieczenia spo³ecznego, ochrony praw lokatorów.

3. Poradnictwo psychologiczne realizuje siê przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii.

4. Poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy wychowawcze w rodzinach naturalnych i zastêpczych oraz problemy opieki nad osob¹ niepe³nosprawn¹, a tak¿e terapiê rodzinn¹.

Art. 47. 1. Interwencja kryzysowa stanowi zespó³ dzia³añ podejmowanych na rzecz osób i rodzin, w tym dotkniêtych przemoc¹, w celu zapobiegania lub pog³êbiania siê wystêpuj¹cych dysfunkcji.

2. Interwencj¹ kryzysow¹ obejmuje siê osoby i rodziny bez wzglêdu na posiadany dochód.

3. W ramach interwencji kryzysowej udziela siê w szczególnoœci poradnictwa specjalistycznego oraz schronienia dostêpnego przez ca³¹ dobê.

4. Matki z ma³oletnimi dzieæmi oraz kobiety w ci¹¿y dotkniête przemoc¹ lub znajduj¹ce siê w innej sytuacji kryzysowej mog¹ w ramach interwencji kryzysowej znaleŸæ schronienie i wsparcie w domach dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y. Do tych domów mog¹ byæ równie¿ przyjmowani ojcowie z ma³oletnimi dzieæmi albo inne osoby sprawuj¹ce opiekê prawn¹ nad dzieæmi.

5. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, standard obowi¹zuj¹cych podstawowych us³ug œwiadczonych przez domy dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y oraz tryb kierowania i przyjmowania do takich domów, uwzglêdniaj¹c mo¿liwoœci odizolowania ubiegaj¹cych siê o pomoc osób od sprawcy przemocy i przezwyciê¿enia sytuacji kryzysowej.

Art. 48. 1. Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posi³ku i niezbêdnego ubrania, je¿eli jest tego pozbawiona.

2. Udzielenie schronienia nastêpuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

3. Przyznanie niezbêdnego ubrania nastêpuje przez dostarczenie osobie potrzebuj¹cej bielizny, odzie¿y i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych w³aœciwoœci oraz pory roku.

4. Pomoc doraŸna albo okresowa w postaci jednego gor¹cego posi³ku dziennie przys³uguje osobie, która w³asnym staraniem nie mo¿e go sobie zapewniæ.

5. Pomoc, o której mowa w ust. 4, przyznana dzieciom i m³odzie¿y w okresie nauki w szkole mo¿e byæ realizowana w formie zakupu posi³ków.

Art. 49. 1. Osoba bezdomna mo¿e zostaæ objêta indywidualnym programem wychodzenia z bezdomnoœci, polegaj¹cym na wspieraniu osoby bezdomnej w rozwi¹zywaniu jej problemów ¿yciowych, w szczególnoœci rodzinnych i mieszkaniowych, oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia.

2. Indywidualny program wychodzenia z bezdomnoœci jest opracowywany przez pracownika socjalnego oœrodka pomocy spo³ecznej wraz z osob¹ bezdomn¹ i podlega zatwierdzeniu przez kierownika oœrodka.

3. Je¿eli osoba bezdomna przebywa w schronisku lub domu dla bezdomnych, indywidualny program wychodzenia z bezdomnoœci mo¿e byæ opracowany przez pracownika socjalnego zatrudnionego w tej placówce, z zastrze¿eniem ust. 5.

4. Realizatorem indywidualnego programu wychodzenia z bezdomnoœci w przypadku, o którym mowa w ust. 3, jest schronisko lub dom dla bezdomnych.

5. Je¿eli indywidualny program wychodzenia z bezdomnoœci wykracza poza bêd¹ce w dyspozycji placówki œrodki pomocy lub zachodzi koniecznoœæ objêcia osoby bezdomnej ubezpieczeniem zdrowotnym, podlega on zatwierdzeniu przez kierownika oœrodka pomocy spo³ecznej. W takim przypadku w programie wskazuje siê podmioty odpowiedzialne za realizacjê poszczególnych postanowieñ programu.

6. Indywidualny program wychodzenia z bezdomnoœci powinien uwzglêdniaæ sytuacjê osoby bezdomnej oraz zapewniaæ szczególne wspieranie osobie aktywnie uczestnicz¹cej w wychodzeniu z bezdomnoœci.

7. Indywidualny program wychodzenia z bezdomnoœci, stosownie do potrzeb osoby bezdomnej, mo¿e uwzglêdniaæ wszelkie œrodki pomocy, jakimi dysponuje oœrodek pomocy spo³ecznej realizuj¹cy program.

8. Za osobê bezdomn¹ objêt¹ indywidualnym programem wychodzenia z bezdomnoœci oœrodek pomocy spo³ecznej op³aca sk³adkê na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach okreœlonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Art. 50. 1. Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przys³uguje pomoc w formie us³ug opiekuñczych lub specjalistycznych us³ug opiekuñczych.

2. Us³ugi opiekuñcze lub specjalistyczne us³ugi opiekuñcze mog¹ byæ przyznane równie¿ osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a tak¿e wspólnie niezamieszkuj¹cy ma³¿onek, wstêpni, zstêpni nie mog¹ takiej pomocy zapewniæ.

3. Us³ugi opiekuñcze obejmuj¹ pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb ¿yciowych, opiekê higieniczn¹, zalecon¹ przez lekarza pielêgnacjê oraz, w miarê mo¿liwoœci, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

4. Specjalistyczne us³ugi opiekuñcze s¹ to us³ugi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikaj¹cych z rodzaju schorzenia lub niepe³nosprawnoœci, œwiadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

5. Oœrodek pomocy spo³ecznej, przyznaj¹c us³ugi opiekuñcze, ustala ich zakres, okres i miejsce œwiadczenia.

6. Rada gminy okreœla, w drodze uchwa³y, szczegó³owe warunki przyznawania i odp³atnoœci za us³ugi opiekuñcze i specjalistyczne us³ugi opiekuñcze, z wy³¹czeniem specjalistycznych us³ug opiekuñczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegó³owe warunki czêœciowego lub ca³kowitego zwolnienia od op³at, jak równie¿ tryb ich pobierania.

7. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego w porozumieniu z ministrem w³aœciwym do spraw zdrowia okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, rodzaje specjalistycznych us³ug opiekuñczych i kwalifikacje osób œwiadcz¹cych te us³ugi oraz warunki i tryb ustalania i pobierania op³at za specjalistyczne us³ugi opiekuñcze œwiadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi, jak równie¿ warunki czêœciowego lub ca³kowitego zwolnienia z tych op³at, ze wzglêdu na szczególne potrzeby osób korzystaj¹cych z us³ug, uwzglêdniaj¹c sytuacjê materialn¹ tych osób.

Art. 51. 1. Osobom, które ze wzglêdu na wiek, chorobê lub niepe³nosprawnoœæ wymagaj¹ czêœciowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbêdnych potrzeb ¿yciowych, mog¹ byæ przyznane us³ugi opiekuñcze i specjalistyczne us³ugi opiekuñcze œwiadczone w oœrodku wsparcia.

2. Oœrodek wsparcia jest jednostk¹ organizacyjn¹ pomocy spo³ecznej dziennego pobytu.

3. W oœrodku wsparcia mog¹ byæ prowadzone miejsca ca³odobowe okresowego pobytu.

4. Oœrodkiem wsparcia jest œrodowiskowy dom samopomocy, dzienny dom pomocy, dom dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y, schronisko i dom dla bezdomnych oraz klub samopomocy.

Art. 52. 1. W przypadku braku mo¿liwoœci zapewnienia us³ug opiekuñczych w miejscu zamieszkania osoba wymagaj¹ca z powodu wieku pomocy innych osób mo¿e korzystaæ z us³ug opiekuñczych i bytowych w formie rodzinnego domu pomocy.

2. Rodzinny dom pomocy stanowi formê us³ug opiekuñczych i bytowych œwiadczonych ca³odobowo przez osobê w jej miejscu zamieszkania dla nie mniej ni¿ trzech i nie wiêcej ni¿ oœmiu osób wymagaj¹cych z powodu wieku wsparcia w tej formie.

3. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, standardy, rodzaj i zakres us³ug bytowych i opiekuñczych œwiadczonych przez rodzinny dom pomocy, warunki kierowania, odp³atnoœci i nadzoru nad rodzinnymi domami pomocy, kieruj¹c siê potrzeb¹ zapewnienia w³aœciwej opieki osobom umieszczonym w rodzinnym domu pomocy.

Art. 53. 1. Osobie, która ze wzglêdu na trudn¹ sytuacjê ¿yciow¹, wiek, niepe³nosprawnoœæ lub chorobê potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym ¿yciu, ale nie wymaga us³ug w zakresie œwiadczonym przez jednostkê ca³odobowej opieki, w szczególnoœci osobie z zaburzeniami psychicznymi, osobie opuszczaj¹cej rodzinê zastêpcz¹, placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹, m³odzie¿owy oœrodek wychowawczy, zak³ad dla nieletnich, uchodŸcy, mo¿e byæ przyznany pobyt w mieszkaniu chronionym.

2. Mieszkanie chronione jest form¹ pomocy spo³ecznej przygotowuj¹c¹ osoby tam przebywaj¹ce, pod opiek¹ specjalistów, do prowadzenia samodzielnego ¿ycia lub zastêpuj¹c¹ pobyt w placówce zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê. Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w œrodowisku, w integracji ze spo³ecznoœci¹ lokaln¹.

3. Mieszkanie chronione mo¿e byæ prowadzone przez ka¿d¹ jednostkê organizacyjn¹ pomocy spo³ecznej.

Rozdzia³ 2

Domy pomocy spo³ecznej

Art. 54. 1. Osobie wymagaj¹cej ca³odobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepe³nosprawnoœci, niemog¹cej samodzielnie funkcjonowaæ w codziennym ¿yciu, której nie mo¿na zapewniæ niezbêdnej pomocy w formie us³ug opiekuñczych, przys³uguje prawo do umieszczenia w domu pomocy spo³ecznej.

2. Osobê, o której mowa w ust. 1, kieruje siê do domu pomocy spo³ecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbli¿ej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, chyba ¿e okolicznoœci sprawy wskazuj¹ inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy spo³ecznej.

3. Osoba wymagaj¹ca wzmo¿onej opieki medycznej kierowana jest przez starostê do zak³adu opiekuñczo-leczniczego lub placówki pielêgnacyjno-opiekuñczej.

4. W przypadku gdy osoba bezwzglêdnie wymagaj¹ca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyra¿aj¹ zgody na umieszczenie w domu pomocy spo³ecznej lub po umieszczeniu wycofaj¹ swoj¹ zgodê, oœrodek pomocy spo³ecznej lub dom pomocy spo³ecznej s¹ obowi¹zane do zawiadomienia o tym w³aœciwego s¹du, a je¿eli osoba taka nie ma przedstawiciela ustawowego lub opiekuna - prokuratora.

Art. 55. 1. Dom pomocy spo³ecznej œwiadczy us³ugi bytowe, opiekuñcze, wspomagaj¹ce i edukacyjne na poziomie obowi¹zuj¹cego standardu, w zakresie i formach wynikaj¹cych z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywaj¹cych, zwanych dalej "mieszkañcami domu".

2. Organizacja domu pomocy spo³ecznej, zakres i poziom us³ug œwiadczonych przez dom uwzglêdnia w szczególnoœci wolnoœæ, intymnoœæ, godnoœæ i poczucie bezpieczeñstwa mieszkañców domu oraz stopieñ ich fizycznej i psychicznej sprawnoœci.

3. Dom pomocy spo³ecznej mo¿e równie¿ œwiadczyæ us³ugi opiekuñcze i specjalistyczne us³ugi opiekuñcze dla osób w nim niezamieszkuj¹cych.

Art. 56. Domy pomocy spo³ecznej, w zale¿noœci od tego, dla kogo s¹ przeznaczone, dziel¹ siê na domy dla:

1) osób w podesz³ym wieku;

2) osób przewlekle somatycznie chorych;

3) osób przewlekle psychicznie chorych;

4) doros³ych niepe³nosprawnych intelektualnie;

5) dzieci i m³odzie¿y niepe³nosprawnych intelektualnie;

6) osób niepe³nosprawnych fizycznie.

Art. 57. 1. Domy pomocy spo³ecznej mog¹ prowadziæ, po uzyskaniu zezwolenia wojewody:

1) jednostki samorz¹du terytorialnego;

2) Koœció³ Katolicki, inne koœcio³y, zwi¹zki wyznaniowe oraz organizacje spo³eczne, fundacje i stowarzyszenia;

3) inne osoby prawne;

4) osoby fizyczne.

2. Zezwolenie na prowadzenie domu pomocy spo³ecznej wydaje wojewoda w³aœciwy ze wzglêdu na po³o¿enie domu.

3. Wojewoda wydaje zezwolenie, je¿eli podmiot o nie wystêpuj¹cy:

1) spe³nia warunki okreœlone w niniejszej ustawie;

2) spe³nia standardy, o których mowa w art. 55 ust. 1 i 2;

3) przedstawi:

a) dokumenty potwierdzaj¹ce tytu³ prawny do nieruchomoœci, na której jest usytuowany dom,

b) dokumenty potwierdzaj¹ce spe³nianie wymagañ okreœlonych odrêbnymi przepisami,

c) regulamin organizacyjny domu pomocy spo³ecznej lub jego projekt,

d) w przypadku podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3 - dokumenty potwierdzaj¹ce status prawny tego podmiotu.

4. Zezwolenie wydaje siê po przeprowadzeniu wizytacji obiektu, w którym usytuowany jest dom pomocy spo³ecznej.

5. Zezwolenie na prowadzenie domu pomocy spo³ecznej wydaje siê na czas nieokreœlony.

6. Wojewoda prowadzi rejestr domów pomocy spo³ecznej. Wojewoda corocznie, do dnia 30 czerwca, og³asza rejestr domów pomocy spo³ecznej w wojewódzkim dzienniku urzêdowym.

7. Bez zgody wojewody w³aœciwe organy samorz¹du województwa, powiatu i miasta na prawach powiatu nie mog¹ zmieniæ przeznaczenia oraz typu domu pomocy spo³ecznej i oœrodka wsparcia.

8. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia:

1) sposób funkcjonowania okreœlonych typów domów pomocy spo³ecznej i obowi¹zuj¹cy standard podstawowych us³ug œwiadczonych przez domy pomocy spo³ecznej,

2) rodzaje dokumentów wymaganych do uzyskania zezwolenia,

3) wzór wniosku o wydanie zezwolenia,

4) tryb kierowania i przyjmowania osób ubiegaj¹cych siê o przyjêcie do domu pomocy spo³ecznej

- uwzglêdniaj¹c indywidualne potrzeby i mo¿liwoœci psychofizyczne mieszkañców domów oraz osób kierowanych do domów pomocy spo³ecznej.

Art. 58. 1. Wydatki zwi¹zane z zapewnieniem ca³odobowej opieki mieszkañcom oraz zaspokajaniem ich niezbêdnych potrzeb bytowych i spo³ecznych w ca³oœci pokrywa dom pomocy spo³ecznej.

2. Dom pomocy spo³ecznej umo¿liwia i organizuje mieszkañcom pomoc w korzystaniu ze œwiadczeñ zdrowotnych przys³uguj¹cych im na podstawie odrêbnych przepisów.

3. Dom pomocy spo³ecznej pokrywa op³aty rycza³towe i czêœciow¹ odp³atnoœæ do wysokoœci limitu ceny, przewidziane w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

4. Dom pomocy spo³ecznej mo¿e pokryæ wydatki ponoszone na niezbêdne us³ugi pielêgnacyjne w zakresie wykraczaj¹cym poza uprawnienia wynikaj¹ce z przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Art. 59. 1. Decyzjê o skierowaniu do domu pomocy spo³ecznej i decyzjê ustalaj¹c¹ op³atê za pobyt w domu pomocy spo³ecznej wydaje organ gminy w³aœciwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy spo³ecznej.

2. Decyzjê o umieszczeniu w domu pomocy spo³ecznej wydaje organ gminy prowadz¹cej dom pomocy spo³ecznej lub starosta powiatu prowadz¹cego dom pomocy spo³ecznej. W przypadku regionalnych domów pomocy spo³ecznej decyzjê wydaje marsza³ek województwa, z zastrze¿eniem ust. 5.

3. W razie niemo¿noœci umieszczenia w domu pomocy spo³ecznej z powodu braku wolnych miejsc, powiadamia siê osobê o wpisaniu na listê oczekuj¹cych oraz o przewidywanym terminie oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy spo³ecznej.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje siê do domów pomocy spo³ecznej prowadzonych na zlecenie organów jednostek samorz¹du terytorialnego.

5. W przypadku regionalnego domu pomocy spo³ecznej finansowanego z dochodów w³asnych samorz¹du województwa decyzjê o skierowaniu wydaje organ gminy, a decyzjê o umieszczeniu i op³acie za pobyt wydaje marsza³ek województwa na podstawie art. 61 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1, przy czym art. 64 stosuje siê odpowiednio.

Art. 60. 1. Pobyt w domu pomocy spo³ecznej jest odp³atny do wysokoœci œredniego miesiêcznego kosztu utrzymania.

2. Œredni miesiêczny koszt utrzymania mieszkañca:

1) w domu pomocy spo³ecznej o zasiêgu gminnym - ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i og³asza w wojewódzkim dzienniku urzêdowym, nie póŸniej ni¿ do dnia 31 marca ka¿dego roku;

2) w domu pomocy spo³ecznej o zasiêgu powiatowym - ustala starosta i og³asza w wojewódzkim dzienniku urzêdowym, nie póŸniej ni¿ do dnia 31 marca ka¿dego roku;

3) w regionalnym domu pomocy spo³ecznej - ustala marsza³ek województwa i og³asza w wojewódzkim dzienniku urzêdowym, nie póŸniej ni¿ do dnia 31 marca ka¿dego roku.

Art. 61. 1. Obowi¹zani do wnoszenia op³aty za pobyt w domu pomocy spo³ecznej s¹ w kolejnoœci:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób ma³oletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) ma³¿onek, zstêpni przed wstêpnymi,

3) gmina, z której osoba zosta³a skierowana do domu pomocy spo³ecznej

- przy czym osoby i gmina okreœlone w pkt 2 i 3 nie maj¹ obowi¹zku wnoszenia op³at, je¿eli mieszkaniec domu ponosi pe³n¹ odp³atnoœæ.

2. Op³atê za pobyt w domu pomocy spo³ecznej wnosz¹:

1) mieszkaniec domu, nie wiêcej jednak ni¿ 70 % swojego dochodu, a w przypadku osób ma³oletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie wiêcej ni¿ 70 % tego dochodu;

2) ma³¿onek, zstêpni przed wstêpnymi - zgodnie z umow¹ zawart¹ w trybie art. 103 ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodaruj¹cej, je¿eli dochód jest wy¿szy ni¿ 250 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodaruj¹cej, jednak kwota dochodu pozostaj¹ca po wniesieniu op³aty nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 250 % tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, je¿eli posiadany dochód na osobê jest wy¿szy ni¿ 250 % kryterium dochodowego na osobê w rodzinie, z tym ¿e kwota dochodu pozostaj¹ca po wniesieniu op³aty nie mo¿e byæ ni¿sza ni¿ 250 % kryterium dochodowego na osobê w rodzinie;

3) gmina, z której osoba zosta³a skierowana do domu pomocy spo³ecznej - w wysokoœci ró¿nicy miêdzy œrednim kosztem utrzymania w domu pomocy spo³ecznej a op³atami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.

3. W przypadku niewywi¹zywania siê osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, z obowi¹zku op³aty za pobyt w domu pomocy spo³ecznej op³aty te zastêpczo wnosi gmina, z której osoba zosta³a skierowana do domu pomocy spo³ecznej. Gminie przys³uguje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków.

4. Dochód mieszkañca domu podejmuj¹cego pracê ze wskazañ terapeutyczno-rehabilitacyjnych lub uczestnicz¹cego w warsztatach terapii zajêciowej, stanowi¹cy podstawê naliczania op³aty, zmniejsza siê o 50 % kwoty otrzymywanej z tytu³u wynagrodzenia za tê pracê lub o kwotê odpowiadaj¹c¹ wysokoœci kieszonkowego wyp³acanego z tytu³u uczestnictwa w tych warsztatach.

Art. 62. 1. Mieszkaniec domu wnosi op³atê do kasy domu lub na jego rachunek bankowy. Za jego zgod¹ op³ata mo¿e byæ potr¹cana:

1) z emerytury lub renty mieszkañca domu - przez w³aœciwy organ emerytalno-rentowy, zgodnie z odrêbnymi przepisami;

2) z zasi³ku sta³ego mieszkañca domu - przez oœrodek pomocy spo³ecznej dokonuj¹cy wyp³aty œwiadczenia; op³atê za pobyt oœrodek pomocy spo³ecznej przekazuje na rachunek bankowy domu pomocy spo³ecznej.

2. Osoby, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2, wnosz¹ op³atê ustalon¹ zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt 2 do kasy lub na rachunek bankowy gminy, z której mieszkaniec domu zosta³ skierowany; op³atê tê gmina wraz z op³at¹, o której mowa w art. 61 ust. 2 pkt 3, przekazuje na rachunek bankowy w³aœciwego domu pomocy spo³ecznej.

Art. 63. 1. Mieszkaniec domu, a tak¿e inna osoba obowi¹zana do wnoszenia op³at za pobyt w domu pomocy spo³ecznej, je¿eli mieszkaniec domu przebywa u tej osoby, nie ponosz¹ op³at za okres nieobecnoœci mieszkañca domu nieprzekraczaj¹cej 21 dni w roku kalendarzowym.

2. Za ma³oletniego mieszkañca domu nie wnosi siê op³aty z jego dochodu i dochodu osób obowi¹zanych do wnoszenia op³aty w okresie jego nieobecnoœci nieprzekraczaj¹cej 70 dni w roku kalendarzowym, je¿eli w tym czasie przebywa w domu rodzinnym.

Art. 64. Osoby wnosz¹ce op³atê za pobyt w domu pomocy spo³ecznej mo¿na zwolniæ, na ich wniosek, czêœciowo lub ca³kowicie z tej op³aty, w szczególnoœci je¿eli:

1) wnosz¹ op³atê za pobyt innych cz³onków rodziny w domu pomocy spo³ecznej, oœrodku wsparcia lub innej placówce;

2) wystêpuj¹ uzasadnione okolicznoœci, zw³aszcza d³ugotrwa³a choroba, bezrobocie, niepe³nosprawnoœæ, œmieræ cz³onka rodziny, straty materialne powsta³e w wyniku klêski ¿ywio³owej lub innych zdarzeñ losowych;

3) ma³¿onkowie, zstêpni, wstêpni utrzymuj¹ siê z jednego œwiadczenia lub wynagrodzenia;

4) osoba obowi¹zana do wnoszenia op³aty jest w ci¹¿y lub samotnie wychowuje dziecko.

Art. 65. 1. Do domów pomocy spo³ecznej prowadzonych przez podmioty niepubliczne, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2-4, je¿eli nie s¹ one prowadzone na zlecenie organu jednostki samorz¹du terytorialnego, nie stosuje siê art. 59-64.

2. W przypadku braku miejsc w domu pomocy spo³ecznej o zasiêgu gminnym lub powiatowym gmina mo¿e kierowaæ osoby tego wymagaj¹ce do domu pomocy spo³ecznej, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty. W takim przypadku stosuje siê odpowiednio art. 61-64, z tym ¿e wysokoœæ op³aty za pobyt w takim domu okreœla umowa zawarta przez gminê z podmiotem prowadz¹cym dom.

Art. 66. Rada gminy mo¿e okreœliæ, w drodze uchwa³y, dla osób, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2, korzystniejsze warunki ustalania op³at za pobyt w domu pomocy spo³ecznej o zasiêgu gminnym, czêœciowego lub ca³kowitego zwolnienia z tych op³at, zwrotu nale¿noœci za okres nieobecnoœci osoby w domu.

Rozdzia³ 3

Dzia³alnoœæ gospodarcza w zakresie prowadzenia placówki zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku

Art. 67. 1. Dzia³alnoœæ gospodarcza w zakresie prowadzenia placówki zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku mo¿e byæ prowadzona po uzyskaniu zezwolenia wojewody.

2. Wojewoda wydaje zezwolenie, je¿eli podmiot o nie wystêpuj¹cy:

1) spe³nia warunki okreœlone w niniejszej ustawie;

2) spe³nia standardy, o których mowa w art. 68;

3) przedstawi:

a) wniosek o zezwolenie,

b) dokumenty potwierdzaj¹ce tytu³ prawny do nieruchomoœci, na której jest usytuowany dom,

c) dokumenty potwierdzaj¹ce spe³nianie wymagañ okreœlonych odrêbnymi przepisami,

d) koncepcjê prowadzenia placówki,

e) informacjê o sposobie finansowania placówki i niezaleganiu z p³atnoœciami wobec urzêdu skarbowego i sk³adkami do Zak³adu Ubezpieczeñ Spo³ecznych,

f) informacjê z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralnoœci osoby, która bêdzie kierowa³a placówk¹, i zaœwiadczenie, ¿e ze wzglêdu na stan zdrowia jest ona zdolna do prowadzenia placówki.

3. Wojewoda prowadzi rejestr placówek, o których mowa w ust. 1. Rejestr jest jawny.

4. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, tryb postêpowania w sprawach dotycz¹cych wydawania i cofania zezwoleñ na prowadzenie dzia³alnoœci gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku i wzór wniosku o zezwolenie, uwzglêdniaj¹c koniecznoœæ zapewnienia w³aœciwej opieki osobom przebywaj¹cym w takich placówkach.

Art. 68. 1. Opieka w placówce zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku polega na œwiadczeniu przez ca³¹ dobê us³ug:

1) opiekuñczych zapewniaj¹cych:

a) udzielanie pomocy w podstawowych czynnoœciach ¿yciowych,

b) pielêgnacjê, w tym pielêgnacjê w czasie choroby,

c) opiekê higieniczn¹,

d) niezbêdn¹ pomoc w za³atwianiu spraw osobistych,

e) kontakty z otoczeniem;

2) bytowych zapewniaj¹cych:

a) miejsce pobytu,

b) wy¿ywienie,

c) utrzymanie czystoœci.

2. Sposób œwiadczenia us³ug powinien uwzglêdniaæ stan zdrowia, sprawnoœæ fizyczn¹ i intelektualn¹ oraz indywidualne potrzeby i mo¿liwoœci osoby przebywaj¹cej w placówce, a tak¿e prawa cz³owieka, w tym w szczególnoœci prawo do godnoœci, wolnoœci, intymnoœci i poczucia bezpieczeñstwa.

3. Us³ugi opiekuñcze powinny zapewniaæ:

1) pomoc w czynnoœciach ¿ycia codziennego, w miarê potrzeby pomoc w ubieraniu siê, jedzeniu, myciu i k¹paniu;

2) organizacjê czasu wolnego;

3) pomoc w zakupie odzie¿y i obuwia;

4) pielêgnacjê w chorobie oraz pomoc w korzystaniu ze œwiadczeñ zdrowotnych.

4. Miejsce pobytu powinno spe³niaæ nastêpuj¹ce warunki:

1) budynek i jego otoczenie - bez barier architektonicznych;

2) w budynkach wielokondygnacyjnych bez wind - pokoje mieszkalne usytuowane na parterze;

3) pokoje mieszkalne - nie wiêcej ni¿ trzyosobowe, z tym ¿e:

a) pokój jednoosobowy - nie mniejszy ni¿ 9 m2,

b) pokój dwu- i trzyosobowy - o powierzchni nie mniejszej ni¿ po 6 m2 na osobê,

c) pokoje mieszkalne - wyposa¿one w ³ó¿ko lub tapczan, szafê, stó³, krzes³a i szafkê nocn¹ dla ka¿dej osoby.

5. Placówka, o której mowa w ust. 1, powinna posiadaæ:

1) pokój dziennego pobytu s³u¿¹cy jako jadalnia;

2) pomieszczenie pomocnicze do prania i suszenia;

3) jedn¹ ³azienkê dla nie wiêcej ni¿ piêciu osób i jedn¹ toaletê dla nie wiêcej ni¿ czterech osób, wyposa¿one w uchwyty u³atwiaj¹ce osobom mniej sprawnym korzystanie z tych pomieszczeñ.

6. Placówka, o której mowa w ust. 1, powinna zapewniæ:

1) co najmniej 3 posi³ki dziennie, w tym posi³ki dietetyczne, zgodnie ze wskazaniem lekarza;

2) przerwê miêdzy posi³kami nie krótsz¹ ni¿ 4 godziny, przy czym ostatni posi³ek nie powinien byæ podawany wczeœniej ni¿ o godzinie 18;

3) dostêp do drobnych posi³ków i napojów miêdzy posi³kami;

4) mo¿liwoœæ spo¿ywania posi³ków w pokoju mieszkalnym, w razie potrzeby karmienie;

5) œrodki higieny osobistej, œrodki czystoœci, przybory toaletowe i inne przedmioty niezbêdne do higieny osobistej;

6) sprz¹tanie pomieszczeñ, w miarê potrzeby, nie rzadziej ni¿ raz dziennie.

Art. 69. 1. W przypadku prowadzenia przez podmioty, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2, w ramach dzia³alnoœci statutowej, placówek zapewniaj¹cych ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku, stosuje siê art. 67 ust. 1-3 i art. 68.

2. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, tryb postêpowania w sprawach dotycz¹cych wydawania i cofania zezwoleñ na prowadzenie placówki zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku i wzór wniosku o zezwolenie, uwzglêdniaj¹c koniecznoœæ zapewnienia w³aœciwej opieki osobom przebywaj¹cym w takich placówkach.

Rozdzia³ 4

Opieka nad rodzin¹ i dzieckiem

Art. 70. 1. Rodzinie maj¹cej trudnoœci w wype³nianiu swoich zadañ oraz dziecku z tej rodziny udziela siê pomocy, w szczególnoœci w formie:

1) poradnictwa rodzinnego;

2) terapii rodzinnej rozumianej jako dzia³ania psychologiczne, pedagogiczne i socjologiczne, maj¹ce na celu przywrócenie rodzinie zdolnoœci do wype³niania jej zadañ;

3) pracy socjalnej;

4) zapewnienia dzieciom opieki i wychowania poza rodzin¹.

2. Rodzina otrzymuje pomoc w szczególnoœci przez dzia³ania:

1) specjalisty przygotowanego do pracy z rodzin¹ lub w œrodowisku lokalnym;

2) placówek opiekuñczo-wychowawczych wsparcia dziennego;

3) innych podmiotów, których dzia³anie daje potrzebne wsparcie dziecku i rodzinie.

3. Udzielaj¹c pomocy nale¿y mieæ na wzglêdzie podmiotowoœæ dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do:

1) wychowania w rodzinie, a w przypadku wychowywania dziecka poza rodzin¹ do zapewnienia mu w miarê mo¿liwoœci zgodnie z jego potrzebami opieki i wychowania w rodzinnych formach opieki zastêpczej;

2) zapewnienia stabilnego œrodowiska wychowawczego;

3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodzin¹;

4) powrotu do rodziny naturalnej;

5) traktowania w sposób sprzyjaj¹cy poczuciu godnoœci i wartoœci osobowej;

6) ochrony przed arbitraln¹ lub bezprawn¹ ingerencj¹ w ¿ycie prywatne dziecka;

7) praktyk religijnych zgodnych z wol¹ rodziców i potrzebami dziecka;

8) kszta³cenia, rozwoju uzdolnieñ, zainteresowañ i indywidualnoœci oraz zabawy i wypoczynku;

9) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego ¿ycia w przypadku wychowywania poza rodzin¹ naturaln¹;

10) dostêpu do informacji;

11) wyra¿ania opinii w sprawach, które go dotycz¹;

12) ochrony przed poni¿aj¹cym traktowaniem i karaniem.

Art. 71. 1. W celu wsparcia funkcji opiekuñczych rodziny dziecko mo¿e zostaæ objête opiek¹ i wychowaniem w nastêpuj¹cych placówkach opiekuñczo-wychowawczych wsparcia dziennego:

1) opiekuñczej, prowadzonej w formie kó³ zainteresowañ, œwietlic, klubów, ognisk wychowawczych, które pomagaj¹ dzieciom w pokonywaniu trudnoœci szkolnych i organizowaniu czasu wolnego;

2) specjalistycznej, w której jest realizowany program psychokorekcyjny lub psychoprofilaktyczny, w tym terapia pedagogiczna, psychologiczna, rehabilitacja, resocjalizacja.

2. Pobyt w placówce opiekuñczo-wychowawczej wsparcia dziennego jest dobrowolny i nieodp³atny.

3. W dzia³aniach wychowawczych organizowanych w placówce opiekuñczo-wychowawczej wsparcia dziennego powinni czynnie uczestniczyæ rodzice lub opiekunowie dziecka.

4. Placówka opiekuñczo-wychowawcza wsparcia dziennego wspó³dzia³a z osobami i podmiotami dzia³aj¹cymi w œrodowisku lokalnym.

Art. 72. 1. Dziecku pozbawionemu ca³kowicie lub czêœciowo opieki rodzicielskiej zapewnia siê opiekê i wychowanie w rodzinie zastêpczej.

2. Rodzina zastêpcza mo¿e byæ ustanowiona równie¿ dla dziecka niedostosowanego spo³ecznie.

3. Rodzina zastêpcza w wype³nianiu swoich funkcji kieruje siê dobrem przyjêtego dziecka i poszanowaniem jego praw.

4. Rodzina zastêpcza sprawuje opiekê nad powierzonym dzieckiem osobiœcie, z wyj¹tkiem przypadków gdy osoba pe³ni¹ca funkcjê rodziny zastêpczej okresowo nie mo¿e z powodów zdrowotnych lub losowych sprawowaæ opieki osobiœcie albo gdy dziecko okresowo przebywa w szczególnoœci w sanatorium, szpitalu, domu pomocy spo³ecznej, specjalnym oœrodku szkolno-wychowawczym, m³odzie¿owym oœrodku wychowawczym lub w innej placówce zapewniaj¹cej opiekê i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem sta³ego zamieszkania.

5. Rodzina zastêpcza zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowania odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym:

1) odpowiednie warunki bytowe;

2) mo¿liwoœci rozwoju fizycznego, psychicznego i spo³ecznego;

3) mo¿liwoœci zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka;

4) mo¿liwoœæ w³aœciwej edukacji i rozwoju zainteresowañ;

5) odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

6. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastêpczej nastêpuje na podstawie orzeczenia s¹du. Przy umieszczaniu kolejnego dziecka w istniej¹cej ju¿ rodzinie zastêpczej s¹d zasiêga opinii powiatowego centrum pomocy rodzinie w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania rodziny zastêpczej.

7. W przypadku pilnej koniecznoœci zapewnienia dziecku opieki zastêpczej umieszczenie dziecka w rodzinie zastêpczej jest mo¿liwe na wniosek lub za zgod¹ rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej miêdzy rodzin¹ zastêpcz¹ a starost¹ w³aœciwym ze wzglêdu na miejsce zamieszkania tej rodziny. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezw³ocznie s¹d.

8. Z dniem uprawomocnienia siê orzeczenia s¹du reguluj¹cego sytuacjê dziecka umowa, o której mowa w ust. 7, wygasa.

9. Obowi¹zek opieki nad dzieckiem i jego wychowania rodzina zastêpcza podejmuje z dniem umieszczenia dziecka w tej rodzinie w wykonaniu orzeczenia s¹du albo umowy, o której mowa w ust. 7.

10. Pe³nienie funkcji rodziny zastêpczej z mocy prawa ustaje z dniem osi¹gniêcia przez dziecko pe³noletnoœci, z zastrze¿eniem art. 78 ust. 5.

Art. 73. 1. Pe³nienie funkcji rodziny zastêpczej mo¿e byæ powierzone ma³¿onkom lub osobie niepozostaj¹cej w zwi¹zku ma³¿eñskim, je¿eli osoby te spe³niaj¹ nastêpuj¹ce warunki:

1) daj¹ rêkojmiê nale¿ytego wykonywania zadañ rodziny zastêpczej;

2) maj¹ sta³e miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

3) korzystaj¹ z pe³ni praw cywilnych i obywatelskich;

4) nie s¹ lub nie by³y pozbawione w³adzy rodzicielskiej, nie s¹ ograniczone we w³adzy rodzicielskiej ani te¿ w³adza rodzicielska nie zosta³a im zawieszona;

5) wywi¹zuj¹ siê z obowi¹zku ³o¿enia na utrzymanie osoby najbli¿szej lub innej osoby, gdy ci¹¿y na nich taki obowi¹zek z mocy prawa lub orzeczenia s¹du;

6) nie s¹ chore na chorobê uniemo¿liwiaj¹c¹ w³aœciw¹ opiekê nad dzieckiem, co zosta³o stwierdzone zaœwiadczeniem lekarskim;

7) maj¹ odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz sta³e Ÿród³o utrzymania;

8) uzyska³y pozytywn¹ opiniê oœrodka pomocy spo³ecznej w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania.

2. Pe³nienia funkcji niespokrewnionej z dzieckiem oraz zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastêpczej nie mo¿na ³¹czyæ z prowadzeniem placówki rodzinnej.

3. Przy doborze rodziny zastêpczej dla dziecka uwzglêdnia siê:

1) osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, je¿eli daj¹ gwarancjê poprawy sytuacji dziecka;

2) przygotowanie kandydatów do pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej;

3) odpowiedni¹ ró¿nicê wieku miêdzy kandydatami do pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej a dzieckiem;

4) poziom rozwoju i sprawnoœci dziecka, wymagania w zakresie pomocy profilaktyczno-wychowawczej lub resocjalizacyjnej oraz mo¿liwoœci zaspokajania potrzeb dziecka;

5) zasadê nieroz³¹czania rodzeñstwa;

6) w miarê mo¿liwoœci opiniê wyra¿on¹ przez dziecko.

4. W przypadku gdy rodzina zastêpcza nie wype³nia swoich funkcji, starosta zawiadamia s¹d o koniecznoœci jej rozwi¹zania.

Art. 74. 1. Rodziny zastêpcze dziel¹ siê na:

1) spokrewnione z dzieckiem;

2) niespokrewnione z dzieckiem;

3) zawodowe niespokrewnione z dzieckiem:

a) wielodzietne,

b) specjalistyczne,

c) o charakterze pogotowia rodzinnego.

2. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodzinie zastêpczej umieszcza siê w tym samym czasie nie mniej ni¿ troje i nie wiêcej ni¿ szeœcioro dzieci. W przypadku koniecznoœci umieszczenia w rodzinie licznego rodzeñstwa liczba dzieci w wielodzietnej rodzinie zastêpczej mo¿e siê zwiêkszyæ.

3. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem specjalistycznej rodzinie zastêpczej umieszcza siê dzieci niedostosowane spo³ecznie albo dzieci z ró¿nymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagaj¹cymi szczególnej opieki i pielêgnacji. W rodzinie tej mo¿e wychowywaæ siê w tym samym czasie nie wiêcej ni¿ troje dzieci.

4. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastêpczej o charakterze pogotowia rodzinnego umieszcza siê nie wiêcej ni¿ 3 dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji ¿yciowej dziecka, nie d³u¿ej ni¿ na 12 miesiêcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka mo¿e byæ przed³u¿ony, jednak nie wiêcej ni¿ o kolejne 3 miesi¹ce.

5. Rodzina zastêpcza, o której mowa w ust. 4, nie mo¿e odmówiæ przyjêcia dziecka w wieku do 10 lat, je¿eli zosta³o doprowadzone przez policjê.

6. Przyjêcie dziecka doprowadzonego przez policjê mo¿e nast¹piæ bez zgody opiekunów prawnych w sytuacji zagro¿enia dobra dziecka, a w szczególnoœci:

1) zagro¿enia zdrowia lub ¿ycia dziecka;

2) porzucenia dziecka;

3) gdy nie jest mo¿liwe ustalenie to¿samoœci rodziców lub miejsca ich pobytu.

7. O przyjêciu dziecka doprowadzonego przez policjê zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastêpcza o charakterze pogotowia rodzinnego powiadamia niezw³ocznie, nie póŸniej ni¿ w ci¹gu 24 godzin, s¹d opiekuñczy oraz powiatowe centrum pomocy rodzinie, które podejmuje jak najszybciej dzia³ania maj¹ce na celu wyjaœnienie sytuacji dziecka.

8. Dziecko doprowadzone przez policjê przebywa w zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastêpczej o charakterze pogotowia rodzinnego do czasu wydania orzeczenia przez s¹d opiekuñczy.

9. Pe³nienie funkcji rodziny zastêpczej, o której mowa w ust. 1 pkt 2 albo 3, nie wyklucza pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej spokrewnionej z dzieckiem.

Art. 75. 1. Pe³nienie funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastêpczej wymaga:

1) uzyskania pozytywnej opinii oœrodka pomocy spo³ecznej w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania kandydata do pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej, wydanej na podstawie rodzinnego wywiadu œrodowiskowego;

2) odbycia szkolenia oraz uzyskania zaœwiadczenia kwalifikacyjnego.

2. Z rodzin¹, która bêdzie pe³ni³a funkcjê zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastêpczej, starosta zawiera umowê, do której maj¹ zastosowanie odpowiednio przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z póŸn. zm.2)) dotycz¹ce umowy zlecenia.

3. Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna lub specjalistyczna rodzina zastêpcza otrzymuje wynagrodzenie z tytu³u œwiadczonej opieki i wychowania.

4. Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastêpcza o charakterze pogotowia rodzinnego otrzymuje wynagrodzenie z tytu³u pozostawania w gotowoœci przyjêcia dziecka lub z tytu³u œwiadczonej opieki i wychowania.

5. Je¿eli umowê, o której mowa w ust. 2, zawieraj¹ ma³¿onkowie, wynagrodzenie przys³uguje tylko jednemu z nich.

6. Funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastêpczej nie mog¹ pe³niæ osoby ca³kowicie niezdolne do pracy.

Art. 76. 1. Rozwi¹zanie umowy o pe³nienie funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastêpczej nastêpuje zgodnie z warunkami ustalonymi w tej umowie, a w przypadku braku tych ustaleñ rozwi¹zanie nastêpuje po up³ywie 3 miesiêcy od dnia wypowiedzenia dokonanego na piœmie przez jedn¹ ze stron.

2. W przypadku niewywi¹zywania siê zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastêpczej z przyjêtych zadañ lub ustania warunków, o których mowa w art. 73, starosta zawiadamia o tym s¹d i mo¿e rozwi¹zaæ z t¹ rodzin¹ umowê o pe³nienie funkcji rodziny zastêpczej bez zachowania terminu wypowiedzenia.

3. W przypadku rozwi¹zania umowy zlecenia z zawodow¹ niespokrewnion¹ z dzieckiem rodzin¹ zastêpcz¹ starosta w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastêpczej ma obowi¹zek zapewnienia dziecku dalszej opieki i wychowania.

Art. 77. 1. Rodziny zastêpcze uczestnicz¹ w szkoleniu organizowanym przez powiatowe centrum pomocy rodzinie lub, na jego zlecenie, przez oœrodek adopcyjno-opiekuñczy lub inny podmiot.

2. Szkolenie spokrewnionych rodzin zastêpczych prowadzi siê wed³ug indywidualnego planu szkolenia, w zale¿noœci od potrzeb rodziny.

3. Szkolenie niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastêpczych oraz zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastêpczych prowadzi siê wed³ug programów szkolenia zatwierdzonych przez ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego. Zakres programu szkolenia dla niespokrewnionych z dzieckiem zawodowych rodzin zastêpczych uwzglêdnia specyfikê zadañ opieki i wychowania stoj¹cych przed tymi rodzinami.

4. Program szkolenia rodzin zastêpczych zatwierdza minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego na wniosek powiatowego centrum pomocy rodzinie, oœrodka adopcyjno-opiekuñczego lub innego podmiotu prowadz¹cego szkolenie.

5. Zatwierdzenie lub odmowa zatwierdzenia programu szkolenia rodzin zastêpczych nastêpuje w drodze decyzji administracyjnej.

Art. 78. 1. Rodzinie zastêpczej udziela siê pomocy pieniê¿nej na czêœciowe pokrycie kosztów utrzymania ka¿dego umieszczonego w niej dziecka.

2. Podstaw¹ ustalenia wysokoœci pomocy pieniê¿nej jest kwota 1.621 z³, zwana dalej "podstaw¹".

3. Starosta w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania rodziny zastêpczej udziela tej rodzinie pomocy pieniê¿nej w wysokoœci 40 % podstawy, pomniejszonej o kwotê odpowiadaj¹c¹ 50 % dochodu tego dziecka, nie mniej jednak ni¿ 10 % podstawy.

4. Starosta w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania rodziny zastêpczej udziela tej rodzinie pomocy pieniê¿nej, uwzglêdniaj¹c:

1) wiek dziecka,

2) stan zdrowia dziecka,

3) niedostosowanie spo³eczne dziecka, je¿eli wykazuje ono przejawy demoralizacji w rozumieniu przepisów o postêpowaniu w sprawach nieletnich

- w wysokoœci wy¿szej ni¿ okreœlona w ust. 3, lecz nieprzekraczaj¹cej 80 % podstawy, pomniejszonej o kwotê odpowiadaj¹c¹ 50 % dochodu tego dziecka, nie mniej jednak ni¿ 20 % podstawy.

5. Rodzinie, która sprawowa³a funkcjê rodziny zastêpczej, przys³uguje pomoc pieniê¿na w wysokoœci okreœlonej w ust. 3 i 4 równie¿ po osi¹gniêciu przez dziecko pe³noletnoœci, do czasu ukoñczenia szko³y, w której rozpoczê³o naukê przed osi¹gniêciem pe³noletnoœci, je¿eli nadal przebywa w tej rodzinie.

6. W okresie wyp³acania pomocy pieniê¿nej na czêœciowe pokrycie kosztów utrzymania pe³noletniego wychowanka rodziny zastêpczej nie przys³uguje pomoc, o której mowa w art. 88 ust. 1.

7. Niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastêpcza otrzymuje dodatkowo na ka¿de umieszczone w niej dziecko kwotê odpowiadaj¹c¹ 10 % podstawy z tytu³u sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i jego wychowania.

8. Rodzina zastêpcza mo¿e zrezygnowaæ z przys³uguj¹cej pomocy pieniê¿nej.

9. W przypadku wykorzystywania pomocy pieniê¿nej, o której mowa w ust. 3-5 i 7, niezgodnie z przeznaczeniem lub jej marnotrawienia, pomoc ta mo¿e byæ przyznana w czêœci lub w ca³oœci w formie niepieniê¿nej.

10. Rodzina zastêpcza obowi¹zana jest do wspó³dzia³ania z powiatowym centrum pomocy rodzinie.

11. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia:

1) sposób i zakres wspó³dzia³ania powiatowego centrum pomocy rodzinie z rodzinami zastêpczymi,

2) tryb przygotowywania kandydatów do pe³nienia funkcji i szkolenia rodzin zastêpczych ze szczególnym uwzglêdnieniem niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastêpczych oraz zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastêpczych,

3) zakres programowy szkolenia kandydatów do pe³nienia funkcji rodzin zastêpczych, prowadzenia placówek rodzinnych oraz rodzin zastêpczych, w tym zakres programowy dla zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastêpczych oraz tryb zatwierdzenia programów szkolenia rodzin zastêpczych,

4) zakres wspó³dzia³ania powiatowego centrum pomocy rodzinie z s¹dem,

5) wysokoœæ oraz szczegó³owe warunki przyznawania pomocy pieniê¿nej, o której mowa w ust. 3 i 4,

6) szczegó³owe warunki finansowania dziecka umieszczonego w rodzinie zastêpczej, w tym tak¿e przebywaj¹cego poza rodzin¹ zastêpcz¹,

7) szczegó³owe warunki wynagradzania zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastêpczych,

8) warunki i szczegó³ow¹ wysokoœæ odp³atnoœci rodziców za pobyt ich dzieci w rodzinach zastêpczych

- uwzglêdniaj¹c dobro dziecka pozbawionego ca³kowicie lub czêœciowo opieki rodziców.

Art. 79. 1. Za pobyt dziecka w rodzinie zastêpczej oraz osoby pe³noletniej, o której mowa w art. 78 ust. 5, op³atê, do wysokoœci miesiêcznej pomocy pieniê¿nej na czêœciowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w tej rodzinie, wnosz¹ rodzice.

2. Decyzjê administracyjn¹ o wysokoœci tej op³aty wydaje starosta w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastêpczej.

3. Starosta, ustalaj¹c wysokoœæ op³aty rodziców dziecka przebywaj¹cego w rodzinie zastêpczej, uwzglêdnia ich sytuacjê rodzinn¹, zdrowotn¹, dochodow¹ i maj¹tkow¹.

4. Przepis ust. 1 stosuje siê równie¿ do rodziców pozbawionych w³adzy rodzicielskiej lub rodziców, którym w³adza rodzicielska zosta³a zawieszona albo ograniczona.

5. Starosta mo¿e czêœciowo zwolniæ lub odst¹piæ od ustalenia op³aty, o której mowa w ust. 1, na wniosek lub z urzêdu, ze wzglêdu na trudn¹ sytuacjê materialn¹ rodziny.

6. Rada powiatu okreœla, w drodze uchwa³y, warunki czêœciowego lub ca³kowitego zwalniania rodziców z op³at, o których mowa w ust. 1.

Art. 80. 1. Dziecko pozbawione czêœciowo lub ca³kowicie opieki rodzicielskiej mo¿e byæ umieszczane w placówce opiekuñczo-wychowawczej nastêpuj¹cego typu:

1) interwencyjnego;

2) rodzinnego;

3) socjalizacyjnego.

2. Placówka opiekuñczo-wychowawcza mo¿e ³¹czyæ dzia³ania interwencyjne, socjalizacyjne i inne dzia³ania na rzecz pomocy dziecku i rodzinie, przyjmuj¹c formê placówki wielofunkcyjnej.

3. Placówka opiekuñczo-wychowawcza zapewnia dziecku ca³odobow¹ ci¹g³¹ lub okresow¹ opiekê i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbêdne potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym emocjonalne, spo³eczne, religijne, a tak¿e zapewnia korzystanie z przys³uguj¹cych na podstawie odrêbnych przepisów œwiadczeñ zdrowotnych i kszta³cenia.

4. Ca³odobowy pobyt dziecka w placówce opiekuñczo-wychowawczej mo¿e byæ realizowany w grupach usamodzielniaj¹cych stanowi¹cych formê organizacyjn¹ placówki przeznaczon¹ dla starszych dzieci.

5. Zaspokojenie potrzeb dziecka, o których mowa w ust. 3, placówka opiekuñczo-wychowawcza realizuje co najmniej na poziomie obowi¹zuj¹cego standardu opieki i wychowania.

6. Skierowanie dziecka pozbawionego czêœciowo lub ca³kowicie opieki rodzicielskiej do placówki opiekuñczo-wychowawczej na pobyt ca³odobowy mo¿e nast¹piæ po wyczerpaniu mo¿liwoœci udzielenia pomocy w rodzinie naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastêpczej.

7. Ca³odobowy pobyt dziecka w placówce opiekuñczo-wychowawczej powinien mieæ charakter przejœciowy - do czasu powrotu dziecka do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastêpczej.

8. Dziecko, o którym mowa w ust. 1, mo¿e przebywaæ w placówce opiekuñczo-wychowawczej, zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê, do uzyskania pe³noletnoœci, a po uzyskaniu pe³noletnoœci, na dotychczasowych zasadach, do czasu ukoñczenia szko³y, w której rozpoczê³o naukê przed osi¹gniêciem pe³noletnoœci.

9. Nadzór nad realizowaniem przez pracowników standardu, o którym mowa w ust. 5, sprawuje dyrektor placówki opiekuñczo-wychowawczej.

10. Placówki opiekuñczo-wychowawcze w ramach dochodzenia do standardów mog¹ przekszta³caæ siê w placówki wielofunkcyjne ³¹cz¹ce ró¿ne typy placówek.

Art. 81. 1. Za pobyt dziecka lub osoby pe³noletniej, o której mowa w art. 80 ust. 8, w placówce opiekuñczo-wychowawczej op³atê ponosz¹, do wysokoœci œredniego miesiêcznego kosztu utrzymania, rodzice dziecka, osoba pe³noletnia lub jej rodzice, a tak¿e opiekunowie prawni lub kuratorzy, w przypadku gdy dysponuj¹ dochodami dziecka, z tym ¿e op³ata ponoszona przez opiekunów prawnych, kuratorów lub osobê pe³noletni¹ nie mo¿e byæ wy¿sza ni¿ 50 % kwoty stanowi¹cej dochód dziecka lub osoby pe³noletniej.

2. Przepis ust. 1 stosuje siê równie¿ do rodziców pozbawionych w³adzy rodzicielskiej lub których w³adza rodzicielska zosta³a zawieszona albo ograniczona.

3. Op³atê, o której mowa w ust. 1, ustala, w drodze decyzji administracyjnej, starosta w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka przed skierowaniem do placówki.

4. Starosta mo¿e czêœciowo zwolniæ lub odst¹piæ od ustalenia op³aty, o której mowa w ust. 1, na wniosek lub z urzêdu, ze wzglêdu na trudn¹ sytuacjê materialn¹ rodziny lub osoby.

5. Starosta, ustalaj¹c wysokoœæ op³aty, o której mowa w ust. 1, uwzglêdnia sytuacjê rodzinn¹, zdrowotn¹, dochodow¹ i maj¹tkow¹ rodziny lub osoby.

6. Rada powiatu okreœla, w drodze uchwa³y, warunki czêœciowego lub ca³kowitego zwalniania z op³aty, o której mowa w ust. 1.

7. Przepisy ust. 1-6 stosuje siê do odp³atnoœci za pobyt dziecka w regionalnej placówce opiekuñczo-wychowawczej.

8. W przypadku regionalnej placówki opiekuñczo-wychowawczej finansowanej z dochodów w³asnych samorz¹du województwa decyzjê o odp³atnoœci wydaje marsza³ek województwa na podstawie ust. 1, 2, 4 i 5. Przepisów art. 86 ust. 2, 4 i 5 nie stosuje siê.

9. W realizacji opieki i wychowania w placówce opiekuñczo-wychowawczej mo¿na korzystaæ z wolontariatu.

10. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia:

1) organizacjê placówek opiekuñczo-wychowawczych, w tym organizacjê placówek wielofunkcyjnych, dzia³ania na rzecz realizacji praw dziecka, procedury kwalifikowania, kierowania dziecka do placówki i jego powrotu do rodziny, a tak¿e warunki korzystania z wolontariatu w tych placówkach i wymagania wobec wolontariuszy,

2) liczbê dzieci pozostaj¹cych pod opiek¹ jednego wychowawcy lub innego specjalisty w czasie ich pobytu w placówce oraz poza placówk¹ w zale¿noœci od organizacji pracy i potrzeb dzieci,

3) obowi¹zuj¹c¹ dokumentacjê dotycz¹c¹ dziecka oraz sposób jej prowadzenia,

4) standardy us³ug œwiadczonych w placówkach opiekuñczo-wychowawczych,

5) standard opieki i wychowania obowi¹zuj¹cy w placówkach opiekuñczo-wychowawczych,

6) kwalifikacje zatrudnianych pracowników i kwalifikacje dyrektora, kierownika, pracowników pedagogicznych oraz innych pracowników o specjalistycznych kwalifikacjach zawodowych zapewniaj¹cych zaspokojenie potrzeb dziecka w placówce

- uwzglêdniaj¹c zadania placówek oraz koniecznoœæ zapewnienia kontaktów dziecka z rodzin¹ naturaln¹.

Art. 82. 1. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy w realizacji swoich zadañ kieruje siê dobrem dziecka i poszanowaniem jego praw.

2. Dzia³alnoœæ oœrodka adopcyjno-opiekuñczego opiera siê na zasadzie wspó³pracy ze œrodowiskiem lokalnym, w szczególnoœci z jednostkami organizacyjnymi pomocy spo³ecznej, s¹dami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oœwiatowymi, zak³adami opieki zdrowotnej, a tak¿e koœcio³ami i zwi¹zkami wyznaniowymi oraz z organizacjami spo³ecznymi.

3. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy prowadzi poradnictwo dla dzieci i rodziców oraz terapiê rodzinn¹ dla rodziców dzieci umieszczonych w placówkach opiekuñczo-wychowawczych.

4. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy wspó³pracuje z placówk¹ rodzinn¹ w zakresie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywaj¹cych w tej placówce.

5. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy prowadzi dzia³alnoœæ diagnostyczno-konsultacyjn¹, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zg³aszaj¹cych gotowoœæ przysposobienia dziecka, pe³nienia funkcji rodzin zastêpczych i prowadzenia placówek rodzinnych, a tak¿e szkolenie i wspieranie psychologiczno-pedagogiczne osób prowadz¹cych rodziny zastêpcze i placówki rodzinne oraz rodziców naturalnych dzieci objêtych tymi formami opieki.

6. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy wspiera rodziny naturalne w wype³nianiu ich funkcji opiekuñczo-wychowawczych poprzez prowadzenie poradnictwa rodzinnego i terapii rodzinnej.

Art. 83. 1. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy prowadzi szkolenia dla kandydatów do pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej oraz kandydatów do prowadzenia placówek rodzinnych na podstawie programów szkolenia rodzin zastêpczych, o których mowa w art. 77 ust. 3 i 4.

2. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy wydaje kandydatowi do pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej zaœwiadczenie kwalifikacyjne zawieraj¹ce potwierdzenie ukoñczenia szkolenia dla rodzin zastêpczych oraz opiniê o spe³nieniu przez tê rodzinê warunków, o których mowa w art. 73 ust. 1 i 3 pkt 2-6, a kandydatowi do prowadzenia placówki rodzinnej wydaje opiniê o posiadaniu odpowiedniego przygotowania.

3. W powiecie, w którym nie ma oœrodka adopcyjno-opiekuñczego, zadania wymienione w ust. 1 wykonuje powiatowe centrum pomocy rodzinie lub inny podmiot na jego zlecenie.

4. W powiecie, w którym nie ma oœrodka adopcyjno-opiekuñczego, zaœwiadczenie kwalifikacyjne, o którym mowa w ust. 2, wydaje powiatowe centrum pomocy rodzinie.

5. Przygotowanie kandydatów na osoby przysposabiaj¹ce oraz prowadzenie procedur przysposobienia nale¿y do wy³¹cznych kompetencji oœrodka adopcyjno-opiekuñczego.

6. Procedury przysposobienia zwi¹zane ze zmian¹ miejsca zamieszkania dziecka na miejsce zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej mo¿e przeprowadzaæ wy³¹cznie oœrodek upowa¿niony do wspó³pracy z licencjonowanymi przez rz¹dy innych pañstw organizacjami lub oœrodkami adopcyjnymi.

7. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy mo¿e obj¹æ zakresem swego dzia³ania wiêcej ni¿ jeden powiat.

8. Oœrodek adopcyjno-opiekuñczy wyznaczony przez wojewodê w trybie okreœlonym w art. 22 pkt 6 prowadzi bank danych o rodzinach zakwalifikowanych do pe³nienia funkcji rodziny zastêpczej, rodzinach zg³aszaj¹cych gotowoœæ przysposobienia dziecka oraz dzieciach oczekuj¹cych na przysposobienie, w granicach województwa.

9. Nadzór nad jakoœci¹ dzia³añ pracowników oœrodka adopcyjno-opiekuñczego sprawuje dyrektor oœrodka.

10. Publiczne oœrodki adopcyjno-opiekuñcze wykonuj¹ swoje zadania nieodp³atnie.

11. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, podmioty uprawnione do zak³adania i prowadzenia niepublicznych oœrodków adopcyjno-opiekuñczych oraz sta¿ pracy i kwalifikacje wymagane od osób zatrudnionych w publicznych i niepublicznych oœrodkach adopcyjno-opiekuñczych, a tak¿e warunki lokalowe, jakimi powinny dysponowaæ te oœrodki, kieruj¹c siê potrzeb¹ zapewnienia profesjonalnego prowadzenia dzia³alnoœci przez te oœrodki.

12. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, oœrodek adopcyjno-opiekuñczy prowadz¹cy centralny bank danych o dzieciach oczekuj¹cych na przysposobienie, którym nie mo¿na zapewniæ opieki w rodzinie przysposabiaj¹cej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a tak¿e oœrodek adopcyjno-opiekuñczy lub oœrodki adopcyjno-opiekuñcze upowa¿nione do wspó³pracy z licencjonowanymi przez rz¹dy innych pañstw organizacjami lub oœrodkami adopcyjnymi w zakresie przysposobienia zwi¹zanego ze zmian¹ dotychczasowego miejsca zamieszkania dziecka na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym pañstwie, bior¹c pod uwagê mo¿liwoœci tych jednostek prowadzenia dzia³alnoœci zwi¹zanej z umieszczeniem dziecka w rodzinie adopcyjnej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

13. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, organizacjê dzia³ania oœrodków adopcyjno-opiekuñczych, ich zadania i kompetencje, dziedziny pracy z rodzin¹ naturaln¹, zastêpcz¹ albo przysposabiaj¹c¹, tryb kwalifikowania dzieci do rodzin przysposabiaj¹cych, a tak¿e wzór zaœwiadczenia kwalifikacyjnego, uwzglêdniaj¹c dobro i prawa dziecka umieszczanego poza rodzin¹ naturaln¹.

Art. 84. 1. Placówki opiekuñczo-wychowawcze, oœrodki adopcyjno-opiekuñcze oraz jednostki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, w zale¿noœci od podmiotu prowadz¹cego, dziel¹ siê na:

1) publiczne - prowadzone przez gminê, powiat lub samorz¹d województwa;

2) niepubliczne - prowadzone przez podmioty uprawnione.

2. Wojewoda prowadzi rejestr placówek opiekuñczo-wychowawczych oraz rejestr oœrodków adopcyjno-opiekuñczych. Rejestry s¹ jawne.

Art. 85. 1. Placówki opiekuñczo-wychowawcze, oœrodki adopcyjno-opiekuñcze prowadzone przez powiat oraz regionalne placówki opiekuñczo-wychowawcze s¹ jednostkami bud¿etowymi.

2. Obs³ugê finansowo-ksiêgow¹ publicznych placówek rodzinnych prowadzi starosta. Placówki rodzinne otrzymuj¹ œrodki finansowe na bie¿¹ce funkcjonowanie, w tym zrycza³towan¹ kwotê na utrzymanie dziecka.

3. Rada powiatu w drodze uchwa³y mo¿e zwiêkszyæ zrycza³towan¹ kwotê na utrzymanie dziecka w placówce rodzinnej oraz stawki na bie¿¹ce funkcjonowanie placówki rodzinnej.

4. Powiat lub samorz¹d województwa prowadz¹cy placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹ lub oœrodek adopcyjno-opiekuñczy nie mo¿e ich zlikwidowaæ bez zgody wojewody.

5. Wojewoda wydaje zgodê na likwidacjê placówki opiekuñczo-wychowawczej, je¿eli powiat zapewni w³aœciw¹ opiekê dzieciom z tej placówki w rodzinie zastêpczej lub w innej placówce opiekuñczo-wychowawczej.

6. Wojewoda wydaje zgodê na likwidacjê oœrodka adopcyjno-opiekuñczego, je¿eli zadania nale¿¹ce do wy³¹cznych kompetencji oœrodka przejmie inny oœrodek adopcyjno-opiekuñczy.

7. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, zrycza³towan¹ kwotê na utrzymanie dziecka oraz stawki na bie¿¹ce funkcjonowanie placówki rodzinnej, uwzglêdniaj¹c potrzebê prawid³owego funkcjonowania tej placówki.

Art. 86. 1. W przypadku gdy powiat w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka nieposiadaj¹cy miejsca w placówce opiekuñczo-wychowawczej albo rodziny zastêpczej wyst¹pi do powiatu prowadz¹cego tego typu placówkê lub posiadaj¹cego rodzinê zastêpcz¹ o przyjêcie dziecka pozbawionego ca³kowicie lub czêœciowo opieki albo niedostosowanego spo³ecznie, powiat prowadz¹cy tak¹ placówkê lub posiadaj¹cy rodzinê zastêpcz¹ ma obowi¹zek przyj¹æ to dziecko, je¿eli dysponuje wolnym miejscem.

2. W przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuñczo-wychowawczej na terenie innego powiatu, powiat w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka przed skierowaniem do placówki opiekuñczo-wychowawczej ponosi wydatki na jego utrzymanie w wysokoœci œredniego miesiêcznego kosztu utrzymania dziecka w tej placówce.

3. W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastêpczej na terenie innego powiatu, powiat w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastêpczej ponosi wydatki na jego utrzymanie w ³¹cznej kwocie œwiadczeñ przys³uguj¹cych danej rodzinie zastêpczej.

4. Powiat prowadz¹cy placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹ lub rodzinê zastêpcz¹ przyjmuj¹c¹ dziecko zawiera z powiatem w³aœciwym ze wzglêdu na miejsce zamieszkania przyjêtego dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastêpczej lub skierowaniem do placówki opiekuñczo-wychowawczej porozumienie w sprawie umieszczenia dziecka i wysokoœci wydatków, o których mowa w ust. 2 lub 3.

5. W przypadku wyst¹pienia powiatu do samorz¹du województwa prowadz¹cego placówkê regionaln¹ o przyjêcie dziecka pozbawionego ca³kowicie lub czêœciowo opieki stosuje siê odpowiednio zasady okreœlone w ust. 2 i 4.

6. Samorz¹d województwa nie mo¿e odmówiæ przyjêcia dziecka z powiatu le¿¹cego w granicach innego województwa, je¿eli dysponuje wolnym miejscem.

7. Œredni miesiêczny koszt utrzymania dziecka w placówce opiekuñczo-wychowawczej ustala starosta, a w przypadku placówek regionalnych - marsza³ek województwa, i og³aszaj¹ w wojewódzkim dzienniku urzêdowym, nie póŸniej ni¿ do dnia 31 marca danego roku.

Art. 87. 1. Nad placówkami opiekuñczo-wychowawczymi sprawowany jest nadzór w zakresie realizacji:

1) standardu opieki;

2) standardu wychowania.

2. Nadzór nad realizacj¹ standardu wychowania w placówkach opiekuñczo-wychowawczych ma za zadanie inspirowanie i badanie stopnia osi¹gniêcia celów wychowawczych, w szczególnoœci dotycz¹cych:

1) wychowania do godnego, samodzielnego, odpowiedzialnego ¿ycia;

2) umiejêtnoœci pokonywania trudnoœci ¿yciowych zgodnie z zasadami etyki;

3) umiejêtnoœci nawi¹zywania i podtrzymywania bliskich, osobistych, spo³ecznie akceptowanych kontaktów z rodzin¹ i rówieœnikami, tak aby ³agodziæ skutki doœwiadczania cierpienia i separacji oraz zdobywaæ umiejêtnoœci wspó³¿ycia i wspó³pracy z innymi.

3. Nadzór nad realizacj¹ standardu opieki w placówkach opiekuñczo-wychowawczych ma za zadanie badanie warunków zaspokojenia potrzeb dzieci ze szczególnym uwzglêdnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych, kulturalno-rekreacyjnych.

4. Nadzór nad realizacj¹ standardu opieki i wychowania polega na:

1) ocenie dzia³alnoœci wychowawczej i opiekuñczej placówki oraz ocenie efektywnoœci tej dzia³alnoœci;

2) pomocy i wspó³pracy w podnoszeniu kwalifikacji i umiejêtnoœci osób zatrudnionych w placówce;

3) proponowaniu innowacyjnych rozwi¹zañ pedagogicznych oraz inspirowaniu osób zatrudnionych w placówce do podejmowania nowatorskich rozwi¹zañ pedagogicznych i organizacyjnych.

5. Nadzór nad kszta³ceniem w szko³ach dzia³aj¹cych w placówkach opiekuñczo-wychowawczych sprawuje w³aœciwy kurator oœwiaty na zasadach okreœlonych w przepisach o systemie oœwiaty.

6. Nadzór nad dzia³alnoœci¹ oœrodków adopcyjno-opiekuñczych ma na celu badanie i ocenê wykonania przez te jednostki ich zadañ.

7. W zakresie, o którym mowa w ust. 1 i 6, nadzorowi podlega w szczególnoœci:

1) przestrzeganie praw dziecka;

2) stopieñ zaspokojenia potrzeb dziecka;

3) przestrzeganie przepisów okreœlaj¹cych zasady dzia³ania placówki.

8. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, szczegó³owe zasady nadzoru nad przestrzeganiem standardu opieki i wychowania w placówkach opiekuñczo-wychowawczych oraz nadzoru nad dzia³alnoœci¹ oœrodków adopcyjno-opiekuñczych, uwzglêdniaj¹c prawid³owe funkcjonowanie tych jednostek oraz dobro i prawa dziecka.

Art. 88. 1. Osoba, która osi¹gnê³a pe³noletnoœæ w rodzinie zastêpczej, oraz osoba pe³noletnia opuszczaj¹ca placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹ typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy spo³ecznej dla dzieci i m³odzie¿y niepe³nosprawnych intelektualnie, dom dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y oraz schronisko dla nieletnich, zak³ad poprawczy, specjalny oœrodek szkolno-wychowawczy i m³odzie¿owy oœrodek wychowawczy, zwana dalej "osob¹ usamodzielnian¹", zostaje objêta pomoc¹ maj¹c¹ na celu jej ¿yciowe usamodzielnienie i integracjê ze œrodowiskiem przez pracê socjaln¹, a tak¿e pomoc¹:

1) pieniê¿n¹ na usamodzielnienie;

2) pieniê¿n¹ na kontynuowanie nauki;

3) w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym;

4) w uzyskaniu zatrudnienia;

5) na zagospodarowanie - w formie rzeczowej.

2. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przys³uguje osobie usamodzielnianej w przypadku, gdy umieszczenie w rodzinie zastêpczej lub skierowanie na pobyt ca³odobowy do placówki opiekuñczo-wychowawczej, domu pomocy spo³ecznej albo specjalnego oœrodka szkolno-wychowawczego nast¹pi³o na podstawie orzeczenia s¹du.

3. Pomoc pieniê¿na na usamodzielnienie i pomoc pieniê¿na na kontynuowanie nauki przys³uguje osobie, która przebywa³a w rodzinie zastêpczej, placówce opiekuñczo-wychowawczej, domu pomocy spo³ecznej, schronisku dla nieletnich, zak³adzie poprawczym, specjalnym oœrodku szkolno-wychowawczym albo m³odzie¿owym oœrodku wychowawczym co najmniej rok.

4. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przys³uguje osobie usamodzielnianej opuszczaj¹cej dom pomocy spo³ecznej albo specjalny oœrodek szkolno-wychowawczy w przypadku, gdy osoba ta jest zdolna do samodzielnej egzystencji.

5. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przys³uguje osobie opuszczaj¹cej dom dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y, je¿eli bezpoœrednio przed przyjêciem do takiego domu przebywa³a co najmniej rok w rodzinie zastêpczej, w placówce opiekuñczo-wychowawczej zapewniaj¹cej ca³odobow¹ opiekê, w domu pomocy spo³ecznej, w schronisku dla nieletnich, w zak³adzie poprawczym, w specjalnym oœrodku szkolno-wychowawczym albo w m³odzie¿owym oœrodku wychowawczym.

6. Warunkiem uzyskania pomocy, o której mowa w ust. 1, jest zobowi¹zanie siê osoby usamodzielnianej do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, opracowanego wspólnie z opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.

7. W realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia osobê usamodzielnian¹ wspiera opiekun usamodzielnienia, którym mo¿e byæ, po wyra¿eniu zgody, jedno z rodziców zastêpczych, dyrektor placówki rodzinnej, pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie, wychowawca, psycholog lub pracownik socjalny placówki opiekuñczo-wychowawczej, domu pomocy spo³ecznej, schroniska dla nieletnich, zak³adu poprawczego, specjalnego oœrodka szkolno-wychowawczego, m³odzie¿owego oœrodka wychowawczego albo inna osoba wskazana przez osobê usamodzielnian¹.

Art. 89. 1. Wysokoœæ pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki i pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie oraz wartoœæ pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej ustala siê od kwoty podstawy.

2. Pomoc pieniê¿na na kontynuowanie nauki w wysokoœci 30 % podstawy miesiêcznie przys³uguje osobie usamodzielnianej kontynuuj¹cej naukê w gimnazjum, szkole ponadpodstawowej, szkole ponadgimnazjalnej lub w szkole wy¿szej.

3. Pomoc, o której mowa w ust. 2, przyznaje siê na czas nauki, do czasu jej ukoñczenia, nie d³u¿ej jednak ni¿ do ukoñczenia przez osobê usamodzielnian¹ 25 lat.

4. Pomoc, o której mowa w ust. 2, przys³uguje równie¿ osobie pe³noletniej nieopuszczaj¹cej placówki opiekuñczo-wychowawczej, przebywaj¹cej w tej placówce na zasadach okreœlonych przez starostê, kontynuuj¹cej naukê po ukoñczeniu szko³y, w której rozpoczê³a naukê przed osi¹gniêciem pe³noletnoœci.

5. Pomoc pieniê¿na na usamodzielnienie i pomoc pieniê¿na na kontynuowanie nauki przys³uguje osobie usamodzielnianej:

1) samotnie gospodaruj¹cej, której dochód nie przekracza 200 % kwoty kryterium dochodowego na osobê samotnie gospodaruj¹c¹;

2) w rodzinie, w której dochód na osobê nie przekracza 200 % kwoty kryterium dochodowego na osobê w rodzinie.

6. W przypadku gdy osoba usamodzielniana kontynuuje naukê, pomoc pieniê¿n¹ na usamodzielnienie wyp³aca siê po ukoñczeniu nauki.

7. Przyznania pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie i pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki mo¿na odmówiæ w przypadku, gdy:

1) istnieje uzasadnione przypuszczenie, ¿e pomoc pieniê¿na zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki zosta³a przyznana;

2) osoba usamodzielniana przed osi¹gniêciem pe³noletnoœci opuœci³a samowolnie rodzinê zastêpcz¹, placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹ typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy spo³ecznej dla dzieci i m³odzie¿y niepe³nosprawnych intelektualnie, dom dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y lub schronisko dla nieletnich, zak³ad poprawczy, specjalny oœrodek szkolno-wychowawczy lub m³odzie¿owy oœrodek wychowawczy;

3) osoba usamodzielniana porzuci naukê umo¿liwiaj¹c¹ jej przygotowanie zawodowe i nie podejmie zatrudnienia;

4) osoba usamodzielniana porzuci pracê i uchyla siê od podjêcia proponowanego jej zatrudnienia;

5) osoba usamodzielniana zosta³a skazana prawomocnym wyrokiem za pope³nienie przestêpstwa z winy umyœlnej.

8. Pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki zaprzestaje siê udzielaæ w przypadku, gdy osoba usamodzielniana:

1) kontynuuje naukê w szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wy¿szej, która zapewnia nieodp³atn¹ naukê i nieodp³atne pe³ne utrzymanie lub

2) bez uzasadnionych powodów zmieni³a trzykrotnie na tym samym poziomie kszta³cenia szko³ê lub szko³ê wy¿sz¹, o których mowa w pkt 1.

9. Pomoc pieniê¿n¹ na usamodzielnienie i pomoc pieniê¿n¹ na kontynuowanie nauki mo¿na zawiesiæ w przypadku, gdy:

1) wyst¹pi³y szczególne okolicznoœci zwi¹zane z tokiem nauki, stanem zdrowia lub zdarzeniem losowym dotycz¹cym osoby usamodzielnianej;

2) nast¹pi³a przerwa w kontynuowaniu nauki przez osobê usamodzielnian¹ w okresie miêdzy ukoñczeniem przez ni¹ szko³y ni¿szego stopnia a rozpoczêciem nauki w szkole wy¿szego stopnia;

3) stwierdzi siê marnotrawienie przyznanej pomocy;

4) osoba usamodzielniana nie realizuje programu usamodzielnienia.

Art. 90. 1. Pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie i pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki udziela starosta powiatu w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastêpczej lub skierowaniem do placówki, o której mowa w art. 88 ust. 1.

2. Pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, w uzyskaniu zatrudnienia oraz na zagospodarowanie w formie rzeczowej udziela starosta w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce osiedlenia siê osoby usamodzielnianej.

3. Osoba usamodzielniana zamieszkuj¹ca w mieszkaniu chronionym jest obowi¹zana do ponoszenia czêœciowych kosztów utrzymania tego mieszkania proporcjonalnie do swoich dochodów. W uzasadnionych przypadkach starosta mo¿e j¹ zwolniæ z ponoszenia op³at.

4. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwoœci okreœli, w drodze rozporz¹dzenia:

1) warunki i tryb przyznawania pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie i pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki, wysokoœæ tej pomocy oraz wartoœæ i sk³adniki pomocy na zagospodarowanie;

2) sposób przygotowania i realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia oraz zadania opiekuna usamodzielnienia, bior¹c pod uwagê koniecznoœæ indywidualnej pracy z osob¹ usamodzielnian¹;

3) tryb zawieszania pomocy na usamodzielnienie i pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki.

Rozdzia³ 5

Integracja uchodŸców

Art. 91. 1. UchodŸcy udziela siê pomocy maj¹cej na celu wspieranie procesu jego integracji.

2. Pomocy, o której mowa w ust. 1, udziela starosta w³aœciwy ze wzglêdu na miejsce zamieszkania uchodŸcy.

3. Pomocy, o której mowa w ust. 1, udziela siê na wniosek uchodŸcy z³o¿ony w terminie 14 dni od dnia uzyskania przez niego statusu uchodŸcy.

4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, obejmuje ma³oletnie dzieci uchodŸcy oraz jego ma³¿onka, je¿eli posiadaj¹ status uchodŸcy.

5. Wniosek powinien zawieraæ:

1) pisemn¹ deklaracjê o zamiarze zamieszkania na terenie okreœlonego województwa;

2) pisemne oœwiadczenie, ¿e z podobnym wnioskiem uchodŸca nie zwróci³ siê na terenie innego województwa;

3) pisemne oœwiadczenie o gotowoœci przyst¹pienia do uzgodnionego programu integracji.

6. Do wniosku nale¿y do³¹czyæ kopie:

1) decyzji Prezesa Urzêdu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców lub decyzji Rady do Spraw UchodŸców o nadaniu statusu uchodŸcy;

2) dokumentu podró¿y przewidzianego w Konwencji Genewskiej, wydanego przez Prezesa Urzêdu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców;

3) karty pobytu wydanej w zwi¹zku z nadaniem statusu uchodŸcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

4) innych dokumentów, którymi dysponuje uchodŸca, mog¹cych pomóc w opracowaniu programu integracji.

7. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przys³uguje pocz¹wszy od miesi¹ca kalendarzowego, w którym uchodŸca wyst¹pi³ z wnioskiem o jej udzielenie.

8. Pomoc, o której mowa w ust. 1, nie przys³uguje uchodŸcy bêd¹cemu ma³¿onkiem obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 92. 1. Pomocy, o której mowa w art. 91 ust. 1, udziela siê w okresie nie d³u¿szym ni¿ 12 miesiêcy i obejmuje ona:

1) œwiadczenia pieniê¿ne na utrzymanie i pokrycie wydatków zwi¹zanych z nauk¹ jêzyka polskiego, w wysokoœci od 420 z³ do 1.149 z³ miesiêcznie na osobê;

2) op³acanie sk³adki na ubezpieczenie zdrowotne okreœlonej w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;

3) specjalistyczne poradnictwo.

2. Minister w³aœciwy do spraw oœwiaty i wychowania w porozumieniu z ministrem w³aœciwym do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, ramowe programy kursów nauki jêzyka polskiego dla uchodŸców, uwzglêdniaj¹c ró¿nice kulturowe miêdzy ró¿nymi grupami uchodŸców.

Art. 93. 1. Pomoc, o której mowa w art. 91 ust. 1, jest realizowana w ramach indywidualnego programu integracji, uzgodnionego miêdzy powiatowym centrum pomocy rodzinie a uchodŸc¹, okreœlaj¹cego wysokoœæ, zakres i formy pomocy, w zale¿noœci od indywidualnej sytuacji ¿yciowej uchodŸcy i jego rodziny, oraz zobowi¹zania:

1) powiatowego centrum pomocy rodzinie do:

a) udzielania uchodŸcy informacji dotycz¹cej pomocy okreœlonej w programie oraz warunkach jej wstrzymania lub odmowy udzielenia,

b) wspó³dzia³ania z uchodŸc¹ oraz wspierania go w kontaktach ze œrodowiskiem lokalnym, w tym w nawi¹zaniu kontaktu z w³aœciwym dla miejsca zamieszkania uchodŸcy oœrodkiem pomocy spo³ecznej,

c) pomocy w uzyskaniu mo¿liwoœci zamieszkania, w tym w miarê mo¿liwoœci w mieszkaniu chronionym,

d) prowadzenia z uchodŸc¹ pracy socjalnej,

e) innych uzgodnionych z uchodŸc¹ dzia³añ wynikaj¹cych z indywidualnej sytuacji ¿yciowej uchodŸcy,

f) wskazania pracownika, zwanego dalej "realizatorem programu", uzgadniaj¹cego z uchodŸc¹ program oraz wspieraj¹cego uchodŸcê w okresie realizacji tego programu;

2) uchodŸcy do:

a) zameldowania siê w miejscu zamieszkania,

b) zarejestrowania siê w powiatowym urzêdzie pracy w terminie ustalonym w programie oraz aktywnego poszukiwania pracy,

c) obowi¹zkowego uczestnictwa w kursach jêzyka polskiego, w przypadku gdy zachodzi taka potrzeba,

d) wspó³dzia³ania oraz kontaktowania siê z realizatorem programu w ustalonych terminach, nie rzadziej jednak ni¿ 2 razy w miesi¹cu,

e) innych uzgodnionych z realizatorem programu dzia³añ wynikaj¹cych z jego indywidualnej sytuacji ¿yciowej,

f) przestrzegania zobowi¹zañ przyjêtych w programie.

2. Powiatowe centrum pomocy rodzinie przekazuje wojewodzie uzgodniony z uchodŸc¹ program wraz z przewidywanymi kosztami jego realizacji.

3. Wojewoda po akceptacji przedstawionego programu przekazuje œrodki na jego realizacjê.

Art. 94. 1. Powiatowe centrum pomocy rodzinie wspó³dzia³a w sprawie pomocy uchodŸcy w uzyskaniu mo¿liwoœci zamieszkania z w³aœciwym wojewod¹ i gmin¹, uwzglêdniaj¹c w miarê mo¿liwoœci wybór miejsca zamieszkania dokonany przez uchodŸcê.

2. UchodŸca zamieszkuje w miejscu wskazanym przez wojewodê dzia³aj¹cego w tej sprawie w porozumieniu z powiatowym centrum pomocy rodzinie oraz gmin¹.

3. Rezygnacja przez uchodŸcê ze wskazanego miejsca zamieszkania w granicach danego województwa w okresie 12 miesiêcy trwania indywidualnego programu integracji oznacza rezygnacjê uchodŸcy z realizacji programu.

4. Zmianê miejsca zamieszkania przez uchodŸcê w okresie 12 miesiêcy trwania indywidualnego programu integracji dopuszcza siê w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Art. 95. 1. W przypadku niezrealizowania przez uchodŸcê zobowi¹zañ uzgodnionych w indywidualnym programie integracji, w szczególnoœci braku aktywnego dzia³ania ze strony uchodŸcy na rzecz jego integracji, realizacja pomocy mo¿e zostaæ ograniczona lub wstrzymana.

2. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, szczegó³owe zasady i tryb udzielania pomocy uchodŸcom, wysokoœæ œwiadczeñ pieniê¿nych, formy i zakres pomocy, metody i sposoby monitorowania postêpów uchodŸców w ich integracji, dopuszczalne sytuacje pozwalaj¹ce na zmianê miejsca zamieszkania w okresie trwania indywidualnego programu integracji, tryb postêpowania w tych sprawach oraz warunki wstrzymania pomocy lub jej odmowy, uwzglêdniaj¹c koniecznoœæ dostosowania form i zakresu pomocy do sytuacji oraz potrzeb uchodŸcy i jego rodziny.

Rozdzia³ 6

Zasady odp³atnoœci za œwiadczenia

Art. 96. 1. Obowi¹zek zwrotu wydatków poniesionych na œwiadczenia z pomocy spo³ecznej spoczywa na:

1) osobie i rodzinie korzystaj¹cej ze œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej;

2) spadkobiercy osoby, która korzysta³a ze œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej - z masy spadkowej;

3) ma³¿onku, zstêpnych przed wstêpnymi osoby korzystaj¹cej ze œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej - jedynie w przypadku gdy nie dokonano zwrotu wydatków zgodnie z pkt 1 i 2, w wysokoœci przewidzianej w decyzji dla osoby lub rodziny korzystaj¹cej ze œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej.

2. Wydatki na us³ugi, pomoc rzeczow¹, zasi³ki na ekonomiczne usamodzielnienie, zasi³ki okresowe i zasi³ki celowe przyznane pod warunkiem zwrotu podlegaj¹ zwrotowi w czêœci lub ca³oœci, je¿eli dochód na osobê w rodzinie osoby zobowi¹zanej do zwrotu wydatków przekracza kwotê kryterium dochodowego.

3. W przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez gminê poniesione wydatki podlegaj¹ zwrotowi z masy spadkowej, je¿eli po osobie zmar³ej nie przys³uguje zasi³ek pogrzebowy.

4. Rada gminy okreœla, w drodze uchwa³y, zasady zwrotu wydatków za œwiadczenia z pomocy spo³ecznej, o których mowa w ust. 2, bêd¹cych w zakresie zadañ w³asnych.

Art. 97. 1. Op³atê za pobyt w oœrodkach wsparcia, mieszkaniach chronionych i oœrodkach interwencji kryzysowej ustala podmiot kieruj¹cy w uzgodnieniu z osob¹ kierowan¹, uwzglêdniaj¹c przyznany zakres us³ug. Osoby nie ponosz¹ op³at, je¿eli dochód osoby samotnie gospodaruj¹cej lub dochód na osobê w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego.

2. Op³atê za pobyt w domu dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y ustala podmiot prowadz¹cy, uwzglêdniaj¹c warunki pobytu, w szczególnoœci zakres przyznanych us³ug oraz obowi¹zki osoby przebywaj¹cej w domu.

3. Ró¿nicê miêdzy ustalon¹ op³at¹, ponoszon¹ przez osobê za pobyt w domu, a œrednim miesiêcznym kosztem utrzymania w domu dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y ponosi gmina w³aœciwa ze wzglêdu na miejsce zamieszkania osoby przebywaj¹cej w domu.

4. Do okreœlenia œredniego miesiêcznego kosztu utrzymania w domu dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y stosuje siê odpowiednio przepisy dotycz¹ce œredniego miesiêcznego kosztu utrzymania w domu pomocy spo³ecznej lub w placówce opiekuñczo-wychowawczej.

5. Rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwa³y ustala organizacjê oraz szczegó³owe zasady ponoszenia odp³atnoœci za pobyt w oœrodkach wsparcia, mieszkaniach chronionych i oœrodkach interwencji kryzysowej.

Art. 98. Œwiadczenia nienale¿nie pobrane podlegaj¹ zwrotowi od osoby lub rodziny korzystaj¹cej ze œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej, niezale¿nie od dochodu rodziny. Art. 104 ust. 4 stosuje siê odpowiednio.

Art. 99. 1. Osobie, której przyznano emeryturê lub rentê za okres, za który wyp³acono zasi³ek sta³y lub zasi³ek okresowy, Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych oraz inne organy rentowe, które przyzna³y emeryturê lub rentê, wyp³acaj¹ to œwiadczenie pomniejszone o kwotê odpowiadaj¹c¹ wysokoœci wyp³aconych za ten okres zasi³ków i przekazuj¹ te kwoty na rachunek bankowy w³aœciwego oœrodka pomocy spo³ecznej.

2. W przypadku zasi³ku okresowego przyznanego rodzinie œwiadczenie pomniejsza siê o czêœæ kwoty przypadaj¹c¹ na tê osobê, której przyznano emeryturê lub rentê.

3. Kwota pomniejszenia, o której mowa w ust. 1, nie mo¿e byæ wy¿sza ni¿ przyznana za ten okres kwota emerytury lub renty.

Rozdzia³ 7

Postêpowanie w sprawie œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej

Art. 100. 1. W postêpowaniu w sprawie œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej nale¿y kierowaæ siê przede wszystkim dobrem osób korzystaj¹cych z pomocy spo³ecznej i ochron¹ ich dóbr osobistych. W szczególnoœci nie nale¿y podawaæ do wiadomoœci publicznej nazwisk osób korzystaj¹cych z pomocy spo³ecznej oraz rodzaju i zakresu przyznanego œwiadczenia.

2. W zakresie niezbêdnym do przyznawania i udzielania œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej mo¿na przetwarzaæ dane osób ubiegaj¹cych siê i korzystaj¹cych z tych œwiadczeñ dotycz¹ce: pochodzenia etnicznego, stanu zdrowia, na³ogów, skazañ, orzeczeñ o ukaraniu, a tak¿e innych orzeczeñ wydanych w postêpowaniu s¹dowym lub administracyjnym.

Art. 101. 1. W³aœciwoœæ miejscow¹ gminy ustala siê wed³ug miejsca zamieszkania osoby ubiegaj¹cej siê o œwiadczenie.

2. W przypadku osoby bezdomnej w³aœciw¹ miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt sta³y.

3. W przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacj¹ osobist¹ osoby ubiegaj¹cej siê o œwiadczenie oraz w sprawach niecierpi¹cych zw³oki, w³aœciw¹ miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegaj¹cej siê o œwiadczenie.

4. W przypadkach, o których mowa w ust. 3, mo¿na przyznaæ œwiadczenia wymienione w art. 37-42 i 47-50.

5. Do przyznawania œwiadczeñ w miejscu pobytu nie stosuje siê kwot kryteriów dochodowych podwy¿szonych zgodnie z art. 8 ust. 2.

6. Dla mieszkañca domu w³aœciwa jest gmina, która skierowa³a go do domu pomocy spo³ecznej.

7. Gmina w³aœciwa ze wzglêdu na miejsce zamieszkania albo na ostatnie miejsce zameldowania na pobyt sta³y jest obowi¹zana do zwrotu wydatków gminie, która przyzna³a œwiadczenia w miejscu pobytu.

Art. 102. 1. Œwiadczenia z pomocy spo³ecznej s¹ udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgod¹ osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

2. Pomoc spo³eczna mo¿e byæ udzielana z urzêdu.

Art. 103. 1. Kierownik oœrodka pomocy spo³ecznej i kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie mo¿e, w drodze umowy, ustaliæ z ma³¿onkiem, zstêpnymi lub wstêpnymi wysokoœæ œwiadczonej przez nich pomocy na rzecz osoby ubiegaj¹cej siê o przyznanie œwiadczenia. W tym przypadku nie stosuje siê art. 96 ust. 1 pkt 3.

2. Kierownik oœrodka pomocy spo³ecznej ustala w drodze umowy z ma³¿onkiem, zstêpnymi przed wstêpnymi mieszkañca domu wysokoœæ wnoszonej przez nich op³aty za pobyt tego mieszkañca w domu pomocy spo³ecznej.

Art. 104. 1. Nale¿noœci z tytu³u wydatków na œwiadczenia z pomocy spo³ecznej, z tytu³u op³at okreœlonych przepisami niniejszej ustawy oraz z tytu³u nienale¿nie pobranych œwiadczeñ podlegaj¹ œci¹gniêciu w trybie przepisów o postêpowaniu egzekucyjnym w administracji.

2. W przypadku posiadania uprawnieñ do œwiadczeñ pieniê¿nych z pomocy spo³ecznej kwoty nienale¿nie pobranych œwiadczeñ pieniê¿nych podlegaj¹ potr¹ceniu z bie¿¹cych wyp³at.

3. Wysokoœæ nale¿noœci podlegaj¹cej zwrotowi oraz termin zwrotu tej nale¿noœci ustala siê w drodze decyzji administracyjnej.

4. W przypadkach szczególnych, zw³aszcza je¿eli ¿¹danie zwrotu wydatków na udzielone œwiadczenie w ca³oœci lub w czêœci stanowi³oby dla osoby zobowi¹zanej nadmierne obci¹¿enie lub te¿ niweczy³oby skutki udzielanej pomocy, w³aœciwy organ na wniosek pracownika socjalnego lub osoby zainteresowanej mo¿e odst¹piæ od ¿¹dania takiego zwrotu.

Art. 105. S¹dy, organy i jednostki organizacyjne s¹ obowi¹zane niezw³ocznie, nie póŸniej jednak ni¿ w terminie 7 dni, udostêpniæ lub udzieliæ na wniosek pracownika socjalnego odpowiednich informacji, które maj¹ znaczenie dla rozstrzygniêcia o przyznaniu lub wysokoœci œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej.

Art. 106. 1. Przyznanie œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej nastêpuje w formie decyzji administracyjnej.

2. Udzielanie œwiadczeñ w postaci pracy socjalnej i poradnictwa, a tak¿e przyznanie biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.

3. Œwiadczenia pieniê¿ne z pomocy spo³ecznej przyznaje siê i wyp³aca za okres miesi¹ca kalendarzowego, pocz¹wszy od miesi¹ca, w którym zosta³ z³o¿ony wniosek wraz z wymagan¹ dokumentacj¹. W przypadku gdy uprawnienie do œwiadczenia nie obejmuje pe³nego miesi¹ca, œwiadczenie przyznaje siê za niepe³ny miesi¹c, a kwotê œwiadczenia ustala siê, dziel¹c pe³ne kwoty przez liczbê dni kalendarzowych tego miesi¹ca i mno¿¹c przez liczbê dni objêtych œwiadczeniem.

4. Decyzjê administracyjn¹ o przyznaniu lub odmowie przyznania œwiadczenia, z wyj¹tkiem decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego, wydaje siê po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu œrodowiskowego.

5. Decyzjê administracyjn¹ zmienia siê lub uchyla na niekorzyœæ strony bez jej zgody w przypadku zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony, pobrania nienale¿nego œwiadczenia, a tak¿e mo¿na zmieniæ lub uchyliæ decyzjê, je¿eli wyst¹pi³y przes³anki, o których mowa w art. 11, 12 i 107 ust. 5. Zmiana decyzji administracyjnej na korzyœæ strony nie wymaga jej zgody.

6. Odwo³anie od decyzji w sprawie œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej mo¿e z³o¿yæ inna osoba za zgod¹ osoby ubiegaj¹cej siê o œwiadczenie.

Art. 107. 1. Rodzinny wywiad œrodowiskowy przeprowadza siê w celu ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i maj¹tkowej osób i rodzin, w tym, o których mowa w art. 103, wydania opinii w celu ustanowienia rodziny zastêpczej w zwi¹zku z prowadzonym postêpowaniem w sprawie ustanowienia rodziny zastêpczej, przyznania pomocy pieniê¿nej na czêœciowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka, dokonywania oceny sytuacji opiekuñczo-wychowawczej dziecka umieszczonego w rodzinie zastêpczej, przyznania pomocy pieniê¿nej na usamodzielnienie i pomocy pieniê¿nej na kontynuowanie nauki oraz skierowania dziecka do placówki opiekuñczo-wychowawczej.

2. W przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie pracownik socjalny wype³nia formularz "Pomoc Spo³eczna - Niebieska Karta" stanowi¹cy za³¹cznik do rodzinnego wywiadu œrodowiskowego.

3. Rodzinny wywiad œrodowiskowy przeprowadza pracownik socjalny, równie¿ na potrzeby jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej z terenu innej gminy.

4. W przypadku ubiegania siê o przyznanie œwiadczenia z pomocy spo³ecznej po raz kolejny, a tak¿e gdy nast¹pi³a zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporz¹dza siê aktualizacjê wywiadu. W przypadku osób korzystaj¹cych ze sta³ych form pomocy aktualizacjê sporz¹dza siê nie rzadziej ni¿ co 6 miesiêcy, mimo braku zmiany danych.

5. Pracownik socjalny przeprowadzaj¹cy rodzinny wywiad œrodowiskowy mo¿e domagaæ siê od osoby lub rodziny ubiegaj¹cej siê o pomoc z³o¿enia oœwiadczenia o dochodach i stanie maj¹tkowym. Odmowa z³o¿enia oœwiadczenia jest podstaw¹ wydania decyzji o odmowie przyznania œwiadczenia.

6. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, sposób przeprowadzania rodzinnego wywiadu œrodowiskowego, uwzglêdniaj¹c miejsce i terminy jego przeprowadzania, wzór kwestionariusza wywiadu, uwzglêdniaj¹c w szczególnoœci sytuacje, w których wype³nia siê poszczególne czêœci kwestionariusza wywiadu, oraz dokumenty niezbêdne do ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i maj¹tkowej, wzór oœwiadczenia o stanie maj¹tkowym, wzór druku "Pomoc Spo³eczna - Niebieska Karta" oraz wzór legitymacji pracownika socjalnego.

Art. 108. 1. W celu okreœlenia sposobu wspó³dzia³ania w rozwi¹zywaniu problemów osoby lub rodziny znajduj¹cej siê w trudnej sytuacji ¿yciowej oœrodek pomocy spo³ecznej zawiera kontrakt socjalny z t¹ osob¹ lub rodzin¹.

2. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wzór kontraktu socjalnego, w którym zostan¹ uwzglêdnione indywidualne cechy osoby podpisuj¹cej kontrakt socjalny.

Art. 109. Osoby i rodziny korzystaj¹ce ze œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej s¹ obowi¹zane niezw³ocznie poinformowaæ organ, który przyzna³ œwiadczenie, o ka¿dej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i maj¹tkowej, która wi¹¿e siê z podstaw¹ do przyznania œwiadczeñ.

Dzia³ III

Organizacja pomocy spo³ecznej

Rozdzia³ 1

Struktura organizacyjna pomocy spo³ecznej

Art. 110. 1. Zadania pomocy spo³ecznej w gminach wykonuj¹ jednostki organizacyjne - oœrodki pomocy spo³ecznej.

2. Gmina, realizuj¹c zadania zlecone z zakresu administracji rz¹dowej, kieruje siê ustaleniami przekazanymi przez wojewodê.

3. Oœrodek pomocy spo³ecznej, wykonuj¹c zadania w³asne gminy w zakresie pomocy spo³ecznej, kieruje siê ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

4. Oœrodek pomocy spo³ecznej koordynuje realizacjê strategii, o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1.

5. Kierownik oœrodka pomocy spo³ecznej mo¿e wytaczaæ na rzecz obywateli powództwa o roszczenia alimentacyjne. W postêpowaniu przed s¹dem stosuje siê odpowiednio przepisy o udziale prokuratora w postêpowaniu cywilnym.

6. Oœrodek pomocy spo³ecznej mo¿e kierowaæ wnioski o ustalenie niezdolnoœci do pracy, niepe³nosprawnoœci i stopnia niepe³nosprawnoœci do organów okreœlonych odrêbnymi przepisami.

7. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) udziela kierownikowi oœrodka pomocy spo³ecznej upowa¿nienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy spo³ecznej nale¿¹cych do w³aœciwoœci gminy.

8. Upowa¿nienie, o którym mowa w ust. 7, mo¿e byæ tak¿e udzielone innej osobie na wniosek kierownika oœrodka pomocy spo³ecznej.

9. Kierownik oœrodka pomocy spo³ecznej sk³ada radzie gminy coroczne sprawozdanie z dzia³alnoœci oœrodka oraz przedstawia potrzeby w zakresie pomocy spo³ecznej.

10. Rada gminy, bior¹c pod uwagê potrzeby, o których mowa w ust. 9, opracowuje i kieruje do wdro¿enia lokalne programy pomocy spo³ecznej.

11. Oœrodek pomocy spo³ecznej zatrudnia pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludnoœci gminy w stosunku jeden pracownik socjalny na 2 tys. mieszkañców, nie mniej jednak ni¿ trzech pracowników.

Art. 111. W celu realizacji zadañ pomocy spo³ecznej gmina mo¿e tworzyæ równie¿ inne jednostki organizacyjne.

Art. 112. 1. Zadania pomocy spo³ecznej w powiatach wykonuj¹ jednostki organizacyjne - powiatowe centra pomocy rodzinie.

2. Zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie w miastach na prawach powiatu realizuj¹ miejskie oœrodki pomocy spo³ecznej, które mog¹ byæ nazwane "miejskimi oœrodkami pomocy rodzinie".

3. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie mo¿e wytaczaæ na rzecz obywateli powództwa o roszczenia alimentacyjne. W postêpowaniu przed s¹dem stosuje siê odpowiednio przepisy o udziale prokuratora w postêpowaniu cywilnym.

4. Powiatowe centrum pomocy rodzinie mo¿e kierowaæ wnioski o ustalenie niezdolnoœci do pracy, niepe³nosprawnoœci i stopnia niepe³nosprawnoœci do organów okreœlonych odrêbnymi przepisami.

5. W indywidualnych sprawach z zakresu pomocy spo³ecznej nale¿¹cych do w³aœciwoœci powiatu decyzje administracyjne wydaje starosta lub z jego upowa¿nienia kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie i inni pracownicy centrum upowa¿nieni na wniosek kierownika.

6. Starosta mo¿e upowa¿niæ kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie lub kierownika oœrodka pomocy spo³ecznej w mieœcie na prawach powiatu do zawierania i rozwi¹zywania umów cywilnoprawnych z rodzinami zastêpczymi w sprawie powierzenia dziecka.

7. Zarz¹d powiatu zatrudnia kierowników jednostek organizacyjnych pomocy spo³ecznej, o których mowa w ust. 8, zgodnie z wymogami okreœlonymi w art. 122 ust. 1, po zasiêgniêciu opinii kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie lub kierownika oœrodka pomocy spo³ecznej w mieœcie na prawach powiatu.

8. Starosta przy pomocy powiatowego centrum pomocy rodzinie sprawuje nadzór nad dzia³alnoœci¹ rodzinnej opieki zastêpczej, oœrodków adopcyjno-opiekuñczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, oraz oœrodków wsparcia, domów pomocy spo³ecznej i placówek opiekuñczo-wychowawczych.

9. Powiatowe centrum pomocy rodzinie koordynuje realizacjê strategii, o której mowa w art. 19 pkt 1.

10. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie wspó³pracuje z s¹dem w sprawach dotycz¹cych opieki i wychowania dzieci pozbawionych ca³kowicie lub czêœciowo opieki rodzicielskiej.

11. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie przedk³ada s¹dowi, co najmniej raz w roku, wykaz rodzin zastêpczych, o których mowa w art. 74 ust. 1 pkt 2 i 3.

12. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie sk³ada radzie powiatu coroczne sprawozdanie z dzia³alnoœci centrum oraz przedstawia wykaz potrzeb w zakresie pomocy spo³ecznej.

13. Rada powiatu na podstawie wykazu potrzeb, o którym mowa w ust. 12, opracowuje i wdra¿a lokalne programy pomocy spo³ecznej.

Art. 113. 1. Zadania pomocy spo³ecznej w województwach samorz¹dowych wykonuj¹ jednostki organizacyjne - regionalne oœrodki polityki spo³ecznej.

2. Regionalny oœrodek polityki spo³ecznej koordynuje realizacjê strategii, o której mowa w art. 21 pkt 1.

3. Marsza³ek województwa przy pomocy regionalnego oœrodka polityki spo³ecznej sprawuje nadzór nad podleg³ymi jednostkami organizacyjnymi pomocy spo³ecznej, w szczególnoœci w zakresie spraw finansowych i administracyjnych.

Art. 114. 1. Jednostki organizacyjne pomocy spo³ecznej bêd¹ce jednostkami bud¿etowymi mog¹ tworzyæ œrodki specjalne.

2. Œrodki specjalne mog¹ byæ tworzone z dochodów otrzymywanych z tytu³u œwiadczonych odp³atnie us³ug dla osób nieprzebywaj¹cych na sta³e w jednostkach pomocy spo³ecznej lub z innej dzia³alnoœci, a tak¿e ze spadków, zapisów i darowizn.

3. Œrodki specjalne przeznacza siê na poprawê standardu us³ug w jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej, które utworzy³y te œrodki. Œrodki specjalne nie mog¹ byæ przeznaczane na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeñ.

Art. 115. Jednostki samorz¹du terytorialnego mog¹ otrzymywaæ dotacje celowe z bud¿etu pañstwa na dofinansowanie zadañ w³asnych z zakresu pomocy spo³ecznej, przy czym wysokoœæ dotacji nie mo¿e przekroczyæ 50 % kosztów realizacji zadania.

Rozdzia³ 2

Pracownicy socjalni

Art. 116. 1. Pracownikiem socjalnym mo¿e byæ osoba, która posiada dyplom uzyskania tytu³u zawodowego w zawodzie pracownik socjalny, dyplom wy¿szej szko³y zawodowej o specjalnoœci praca socjalna lub ukoñczone studia wy¿sze o specjalnoœci praca socjalna na jednym z kierunków: pedagogika, politologia, psychologia, socjologia lub nauki o rodzinie.

2. Ustala siê nastêpuj¹ce stopnie specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego:

1) I stopieñ specjalizacji zawodowej z zakresu pracy socjalnej, maj¹cy na celu uzupe³nienie wiedzy i doskonalenie umiejêtnoœci zawodowych pracowników socjalnych;

2) II stopieñ specjalizacji zawodowej z zakresu pracy socjalnej, maj¹cy na celu pog³êbienie wiedzy i doskonalenie umiejêtnoœci pracy z wybranymi grupami osób korzystaj¹cych z pomocy spo³ecznej.

3. Szkolenie w zakresie specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego mog¹ realizowaæ jednostki prowadz¹ce kszta³cenie i doskonalenie zawodowe po uzyskaniu zgody ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego.

Art. 117. 1. Przy ministrze w³aœciwym do spraw zabezpieczenia spo³ecznego dzia³a Centralna Komisja Egzaminacyjna do spraw stopni specjalizacji zawodowej pracowników socjalnych, zwana dalej "Komisj¹", której cz³onków powo³uje minister.

2. W zwi¹zku z wykonywaniem czynnoœci wynikaj¹cych z ust. 3 cz³onkom Komisji przys³uguj¹ diety oraz inne nale¿noœci za czas podró¿y, na zasadach okreœlonych w przepisach dotycz¹cych podró¿y s³u¿bowych pracowników na obszarze kraju.

3. Do zadañ Komisji nale¿y w szczególnoœci:

1) przeprowadzanie postêpowania w zakresie nadawania stopni specjalizacji zawodowej oraz egzaminu dla pracowników socjalnych ubiegaj¹cych siê o II stopieñ specjalizacji zawodowej w marcu i paŸdzierniku ka¿dego roku;

2) nadawanie II stopnia specjalizacji zawodowej;

3) prowadzenie rejestru wydanych dyplomów;

4) powo³ywanie przewodnicz¹cego i cz³onków regionalnych komisji egzaminacyjnych do spraw stopni specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego;

5) kontrolowanie pracy regionalnych komisji egzaminacyjnych i podmiotów prowadz¹cych szkolenia;

6) opiniowanie dla ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego kandydatów na konsultantów prac dyplomowych na II stopieñ specjalizacji, o których mowa w art. 118 ust. 3;

7) przedstawianie ministrowi w³aœciwemu do spraw zabezpieczenia spo³ecznego informacji dotycz¹cych zasiêgu, przebiegu i poziomu szkoleñ w zakresie specjalizacji;

8) opiniowanie spraw spornych dotycz¹cych pracy komisji regionalnych.

Art. 118. 1. Przy urzêdach marsza³ków w samorz¹dach województw dzia³aj¹ regionalne komisje egzaminacyjne do spraw stopni specjalizacji zawodowej pracowników socjalnych.

2. Do zadañ regionalnych komisji egzaminacyjnych nale¿y:

1) przeprowadzanie postêpowania w zakresie nadawania stopni specjalizacji zawodowej oraz egzaminu dla pracowników socjalnych, ubiegaj¹cych siê o I stopieñ specjalizacji zawodowej;

2) nadawanie I stopnia specjalizacji zawodowej;

3) prowadzenie rejestru wydanych dyplomów;

4) opracowywanie informacji, opinii i wniosków dotycz¹cych I stopnia specjalizacji zawodowej dla Komisji oraz dla ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego.

3. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, organizacjê pracy Komisji i regionalnych komisji egzaminacyjnych, minimum programowe i kierunki obowi¹zuj¹ce dla specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny, tryb postêpowania w sprawie nadawania stopni specjalizacji i wydawania dyplomów, warunki uzyskiwania przez pracowników socjalnych stopni specjalizacji zawodowej, sposób przygotowywania prac dyplomowych przez kandydatów ubiegaj¹cych siê o uzyskanie II stopnia specjalizacji oraz kryteriów, jakim powinni odpowiadaæ kandydaci na konsultantów tych prac wskazani przez podmioty ubiegaj¹ce siê o zgodê ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego na prowadzenie szkoleñ w zakresie specjalizacji oraz tryb kontrolowania, o którym mowa w art. 117 ust. 3 pkt 5, a tak¿e okreœli warunki, jakie powinny spe³niaæ podmioty prowadz¹ce szkolenia w zakresie specjalizacji, uwzglêdniaj¹c potrzebê zapewnienia odpowiedniego poziomu nauczania.

Art. 119. 1. Do zadañ pracownika socjalnego nale¿y w szczególnoœci:

1) praca socjalna;

2) dokonywanie analizy i oceny zjawisk, które powoduj¹ zapotrzebowanie na œwiadczenia z pomocy spo³ecznej oraz kwalifikowanie do uzyskania tych œwiadczeñ;

3) udzielanie informacji, wskazówek i pomocy w zakresie rozwi¹zywania spraw ¿yciowych osobom, które dziêki tej pomocy bêd¹ zdolne samodzielnie rozwi¹zywaæ problemy bêd¹ce przyczyn¹ trudnej sytuacji ¿yciowej; skuteczne pos³ugiwanie siê przepisami prawa w realizacji tych zadañ;

4) pomoc w uzyskaniu dla osób bêd¹cych w trudnej sytuacji ¿yciowej poradnictwa dotycz¹cego mo¿liwoœci rozwi¹zywania problemów i udzielania pomocy przez w³aœciwe instytucje pañstwowe, samorz¹dowe i organizacje pozarz¹dowe oraz wspieranie w uzyskiwaniu pomocy;

5) udzielanie pomocy zgodnie z zasadami etyki zawodowej;

6) pobudzanie spo³ecznej aktywnoœci i inspirowanie dzia³añ samopomocowych w zaspokajaniu niezbêdnych potrzeb ¿yciowych osób, rodzin, grup i œrodowisk spo³ecznych;

7) wspó³praca i wspó³dzia³anie z innymi specjalistami w celu przeciwdzia³ania i ograniczania patologii i skutków negatywnych zjawisk spo³ecznych, ³agodzenie skutków ubóstwa;

8) inicjowanie nowych form pomocy osobom i rodzinom maj¹cym trudn¹ sytuacjê ¿yciow¹ oraz inspirowanie powo³ania instytucji œwiadcz¹cych us³ugi s³u¿¹ce poprawie sytuacji takich osób i rodzin;

9) wspó³uczestniczenie w inspirowaniu, opracowaniu, wdro¿eniu oraz rozwijaniu regionalnych i lokalnych programów pomocy spo³ecznej ukierunkowanych na podniesienie jakoœci ¿ycia.

2. Przy wykonywaniu zadañ pracownik socjalny jest obowi¹zany:

1) kierowaæ siê zasadami etyki zawodowej;

2) kierowaæ siê zasad¹ dobra osób i rodzin, którym s³u¿y, poszanowania ich godnoœci i prawa tych osób do samostanowienia;

3) przeciwdzia³aæ praktykom niehumanitarnym i dyskryminuj¹cym osobê, rodzinê lub grupê;

4) udzielaæ osobom zg³aszaj¹cym siê pe³nej informacji o przys³uguj¹cych im œwiadczeniach i dostêpnych formach pomocy;

5) zachowaæ w tajemnicy informacje uzyskane w toku czynnoœci zawodowych, tak¿e po ustaniu zatrudnienia, chyba ¿e dzia³a to przeciwko dobru osoby lub rodziny;

6) podnosiæ swoje kwalifikacje zawodowe poprzez udzia³ w szkoleniach i samokszta³cenie.

Art. 120. 1. Pracowników socjalnych mog¹ równie¿ zatrudniaæ inne instytucje, a w szczególnoœci jednostki organizacyjne w³aœciwe w sprawach zatrudnienia i przeciwdzia³ania bezrobociu, szpitale, placówki opiekuñczo-wychowawcze, zak³ady karne, do wykonywania zadañ tych jednostek w zakresie pomocy spo³ecznej.

2. Pracownicy socjalni mog¹ byæ równie¿ zatrudniani w podmiotach uprawnionych, o których mowa w art. 25 ust. 1.

Art. 121. 1. Pracownik socjalny korzysta z prawa pierwszeñstwa przy wykonywaniu swoich zadañ w urzêdach, instytucjach i innych placówkach. Organy s¹ obowi¹zane do udzielania pracownikowi socjalnemu pomocy w zakresie wykonywania tych czynnoœci.

2. Pracownikowi socjalnemu przys³uguje ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych.

3. Pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w oœrodku pomocy spo³ecznej lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, do którego obowi¹zków nale¿y praca socjalna oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów œrodowiskowych, je¿eli przepracowa³ nieprzerwanie i faktycznie co najmniej 5 lat, przys³uguje raz na dwa lata dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych.

4. Dzieñ 21 listopada ustanawia siê Dniem Pracownika Socjalnego.

5. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego mo¿e przyznaæ pracownikom socjalnym, jednostkom organizacyjnym pomocy spo³ecznej oraz podmiotom, o których mowa w art. 25, nagrody specjalne za wybitne, nowatorskie rozwi¹zania w zakresie pomocy spo³ecznej.

6. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, warunki przyznawania nagród specjalnych, rodzaje nagród, podmioty uprawnione do zg³aszania wniosków oraz sposób i tryb postêpowania w sprawie tych nagród, uwzglêdniaj¹c rodzaje dzia³añ, za jakie nagrody te przys³uguj¹, oraz ich spo³eczn¹ u¿ytecznoœæ.

Art. 122. 1. Osoby kieruj¹ce jednostkami organizacyjnymi pomocy spo³ecznej s¹ obowi¹zane posiadaæ co najmniej 3-letni sta¿ pracy w pomocy spo³ecznej oraz specjalizacjê z zakresu organizacji pomocy spo³ecznej.

2. Wymogi, o których mowa w ust. 1, nie dotycz¹ osób kieruj¹cych placówkami rodzinnymi.

3. Szkolenie specjalizacyjne z zakresu organizacji pomocy spo³ecznej mog¹ realizowaæ jednostki szkol¹ce po uzyskaniu zgody ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego.

4. Ukoñczenie studiów podyplomowych dla osób posiadaj¹cych wykszta³cenie wy¿sze, w których programie uwzglêdniono minimum programowe specjalizacji z zakresu organizacji pomocy spo³ecznej, jest równoznaczne z uzyskaniem przez absolwentów tych studiów specjalizacji.

5. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, minimum programowe specjalizacji z zakresu organizacji pomocy spo³ecznej, podmioty uprawnione do prowadzenia specjalizacji i wymagania ich dotycz¹ce, tryb nadawania tym podmiotom uprawnieñ do prowadzenia specjalizacji, a tak¿e tryb uzyskiwania specjalizacji, kieruj¹c siê koniecznoœci¹ zapewnienia sprawnoœci i efektywnoœci dzia³ania jednostek organizacyjnych pomocy spo³ecznej.

Art. 123. Prawa i obowi¹zki pracowników zatrudnionych w samorz¹dowych jednostkach organizacyjnych pomocy spo³ecznej reguluj¹ przepisy o pracownikach samorz¹dowych.

Rozdzia³ 3

Rada Pomocy Spo³ecznej

Art. 124. 1. Przy ministrze w³aœciwym do spraw zabezpieczenia spo³ecznego dzia³a Rada Pomocy Spo³ecznej jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach pomocy spo³ecznej.

2. Do zakresu dzia³ania Rady Pomocy Spo³ecznej nale¿y:

1) opiniowanie projektów aktów prawnych oraz inicjowanie zmian przepisów prawa w zakresie pomocy spo³ecznej;

2) przygotowywanie ekspertyz dotycz¹cych wybranych obszarów pomocy spo³ecznej;

3) przedstawianie ministrowi w³aœciwemu do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okresowych informacji o swojej dzia³alnoœci;

4) przyjmowanie i opiniowanie dla ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego wniosków o nagrody specjalne za wybitne osi¹gniêcia w zakresie pomocy spo³ecznej.

Art. 125. 1. Rada Pomocy Spo³ecznej sk³ada siê z nie wiêcej ni¿ 20 osób reprezentuj¹cych jednostki organizacyjne pomocy spo³ecznej, jednostki samorz¹du terytorialnego, wojewodów, organizacje spo³eczne i zawodowe, koœcio³y i inne zwi¹zki wyznaniowe oraz œrodowiska naukowe.

2. Przedstawicieli jednostek samorz¹du terytorialnego do udzia³u w pracach Rady Pomocy Spo³ecznej rekomenduje Komisja Wspólna Rz¹du i Samorz¹du Terytorialnego.

3. Cz³onków Rady Pomocy Spo³ecznej, spoœród przedstawicieli okreœlonych w ust. 1, powo³uje minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego na okres 3 lat.

4. Cz³onkowie Rady Pomocy Spo³ecznej pe³ni¹ swoje funkcje spo³ecznie.

5. Cz³onkowie Rady Pomocy Spo³ecznej korzystaj¹ ze zwolnieñ w pracy w celu uczestniczenia w posiedzeniach Rady i przys³uguje im zwrot kosztów delegacji ze œrodków bud¿etu ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego.

6. Koszty zwi¹zane z obs³ug¹ Rady Pomocy Spo³ecznej s¹ pokrywane ze œrodków bud¿etu ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego.

7. Rada Pomocy Spo³ecznej mo¿e, za zgod¹ ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego, zapraszaæ do wspó³pracy ekspertów i inne osoby niebêd¹ce jej cz³onkami. Do udzia³u osób zaproszonych w posiedzeniach Rady stosuje siê odpowiednio ust. 5.

8. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, tryb zg³aszania kandydatów na cz³onków Rady Pomocy Spo³ecznej, organizacjê oraz tryb dzia³ania Rady Pomocy Spo³ecznej, uwzglêdniaj¹c zasadê kolegialnoœci oraz pomocniczoœci prac Rady.

Rozdzia³ 4

Nadzór i kontrola

Art. 126. Wojewoda w zwi¹zku z przeprowadzanym postêpowaniem nadzorczym i kontrolnym ma prawo do:

1) ¿¹dania informacji, dokumentów i danych, niezbêdnych do sprawowania nadzoru i kontroli;

2) swobodnego wstêpu w ci¹gu doby do obiektów i pomieszczeñ jednostki kontrolowanej;

3) przeprowadzania oglêdzin obiektów, sk³adników maj¹tku kontrolowanej jednostki oraz przebiegu okreœlonych czynnoœci objêtych obowi¹zuj¹cym standardem;

4) ¿¹dania od pracowników kontrolowanej jednostki udzielenia informacji w formie ustnej i pisemnej w zakresie przeprowadzanej kontroli;

5) wzywania i przes³uchiwania œwiadków;

6) zwrócenia siê o wydanie opinii bieg³ych i specjalistów z zakresu pomocy spo³ecznej.

Art. 127. 1. Czynnoœci, o których mowa w art. 126, w imieniu i z upowa¿nienia wojewody przeprowadza zespó³ pracowników w³aœciwego do spraw pomocy spo³ecznej wydzia³u urzêdu wojewódzkiego w sk³adzie co najmniej dwóch osób, zwany dalej "zespo³em inspektorów".

2. Zespó³ inspektorów, przeprowadzaj¹c czynnoœci, o których mowa w art. 126, jest obowi¹zany do okazania legitymacji s³u¿bowych oraz imiennego upowa¿nienia do przeprowadzenia nadzoru albo kontroli wskazuj¹cego jednostkê organizacyjn¹ pomocy spo³ecznej albo kontrolowan¹ jednostkê.

Art. 128. 1. Wojewoda w wyniku przeprowadzonych przez zespó³ inspektorów czynnoœci, o których mowa w art. 126, mo¿e wydaæ jednostce organizacyjnej pomocy spo³ecznej albo kontrolowanej jednostce zalecenia pokontrolne.

2. Jednostka organizacyjna pomocy spo³ecznej albo kontrolowana jednostka mo¿e, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceñ pokontrolnych, zg³osiæ do nich zastrze¿enia.

3. Wojewoda ustosunkowuje siê do zastrze¿eñ w terminie 14 dni od dnia ich dorêczenia.

4. W przypadku nieuwzglêdnienia przez wojewodê zastrze¿eñ jednostka organizacyjna pomocy spo³ecznej albo kontrolowana jednostka w terminie 30 dni obowi¹zana jest do powiadomienia wojewody o realizacji zaleceñ, uwag i wniosków.

5. W przypadku uwzglêdnienia przez wojewodê zastrze¿eñ, o których mowa w ust. 2, jednostka organizacyjna pomocy spo³ecznej albo kontrolowana jednostka w terminie 30 dni jest obowi¹zana do powiadomienia wojewody o realizacji zaleceñ, uwag i wniosków, o których mowa w ust. 1, maj¹c na uwadze zmiany wynikaj¹ce z uwzglêdnionych przez wojewodê zastrze¿eñ.

6. W przypadku stwierdzenia istotnych uchybieñ w dzia³alnoœci jednostki organizacyjnej pomocy spo³ecznej albo kontrolowanej jednostki wojewoda, niezale¿nie od przys³uguj¹cych mu innych œrodków, zawiadamia o stwierdzonych uchybieniach organ za³o¿ycielski tych jednostek lub organ zlecaj¹cy kontrolowanej jednostce realizacjê zadania z zakresu pomocy spo³ecznej.

7. Organ, o którym mowa w ust. 6, do którego skierowano zawiadomienie o stwierdzonych istotnych uchybieniach, jest obowi¹zany, w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o stwierdzonych uchybieniach, powiadomiæ wojewodê o podjêtych czynnoœciach.

Art. 129. 1. W przypadku niepodjêcia lub niewykonania czynnoœci wynikaj¹cych z zaleceñ pokontrolnych, o których mowa w art. 128, maj¹cych na celu ograniczenie lub likwidacjê stwierdzonych istotnych uchybieñ lub nieprawid³owoœci w zakresie dzia³añ i us³ug objêtych standardami, œwiadczonych przez jednostki organizacyjne pomocy spo³ecznej albo kontrolowane jednostki, wojewoda mo¿e orzec o czasowym lub sta³ym cofniêciu zezwolenia na prowadzenie placówki.

2. Je¿eli w wyniku przeprowadzonych czynnoœci, o których mowa w art. 126, ujawnione zosta³y ra¿¹ce zaniedbania lub zaniechania realizacji obowi¹zków ustawowych, wojewoda mo¿e wezwaæ jednostkê samorz¹du terytorialnego do wyznaczenia wykonawcy zastêpczego, w terminie nie d³u¿szym ni¿ dwa miesi¹ce od dnia otrzymania wezwania.

3. W przypadku niewyznaczenia przez jednostkê samorz¹du terytorialnego wykonawcy zastêpczego w terminie, o którym mowa w ust. 2, wojewoda mo¿e wyst¹piæ do s¹du administracyjnego ze skarg¹ na bezczynnoœæ organu jednostki samorz¹du terytorialnego.

Art. 130. 1. Kto nie realizuje zaleceñ pokontrolnych - podlega karze pieniê¿nej w wysokoœci od 1.000 do 6.000 z³.

2. Kto bez zezwolenia prowadzi placówkê zapewniaj¹c¹ ca³odobow¹ opiekê osobom w podesz³ym wieku, przewlekle chorym lub niepe³nosprawnym - podlega karze pieniê¿nej w wysokoœci 10.000 z³.

Art. 131. 1. Kary pieniê¿ne, o których mowa w art. 130, wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, wojewoda.

2. Wysokoœæ kary, o której mowa w art. 130 ust. 1, ustala wojewoda, bior¹c pod uwagê rozmiar prowadzonej dzia³alnoœci, stopieñ, liczbê i spo³eczn¹ szkodliwoœæ stwierdzonych uchybieñ.

3. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przys³uguje odwo³anie do ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego.

4. Od nieuiszczonych w terminie kar pobiera siê odsetki ustawowe.

5. Egzekucja kar wraz z odsetkami za zw³okê nastêpuje w trybie przepisów o postêpowaniu egzekucyjnym w administracji.

Art. 132. 1. Przychody z tytu³u kar pieniê¿nych wymierzanych na podstawie art. 131 ust. 1 stanowi¹ dochód urzêdu obs³uguj¹cego ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego i s¹ gromadzone na wyodrêbnionym rachunku bankowym w formie œrodków specjalnych.

2. Przychody, o których mowa w ust. 1, s¹ przeznaczane na wspieranie programów rz¹dowych maj¹cych na celu ochronê poziomu ¿ycia osób, rodzin i grup spo³ecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia.

Art. 133. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje siê Kodeks postêpowania administracyjnego.

Art. 134. Minister w³aœciwy do spraw zabezpieczenia spo³ecznego okreœli, w drodze rozporz¹dzenia:

1) organizacjê i tryb przeprowadzania nadzoru i kontroli, kwalifikacje inspektorów upowa¿nionych do wykonywania czynnoœci nadzorczych i kontrolnych, a tak¿e wzór legitymacji uprawniaj¹cej do wykonywania czynnoœci nadzorczych i kontrolnych,

2) kwalifikacje pozosta³ych pracowników wykonuj¹cych z upowa¿nienia wojewody zadania z zakresu pomocy spo³ecznej

- uwzglêdniaj¹c koniecznoœæ zapewnienia odpowiedniego poziomu ich wykonywania.

Dzia³ IV

Przepisy zmieniaj¹ce, przejœciowe i koñcowe

Rozdzia³ 1

Przepisy zmieniaj¹ce

Art. 135. W ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy spo³ecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z póŸn. zm.3)) wprowadza siê nastêpuj¹ce zmiany:

1) w art. 33g ust. 6a otrzymuje brzmienie:

"6a. Przepisów art. 33n ust. 5b i 5c nie stosuje siê do dzieci umieszczonych w rodzinach zastêpczych przed dniem 1 stycznia 2004 r. Decyzje o odp³atnoœci rodziców za pobyt tych dzieci w rodzinach zastêpczych wydaje starosta powiatu w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania rodziny zastêpczej.";

2) w art. 33k ust. 6 otrzymuje brzmienie:

"6. Op³atê, o której mowa w ust. 4, ustala w drodze decyzji administracyjnej starosta powiatu w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania dziecka przed jego skierowaniem do placówki, z tym ¿e w 2004 r. op³atê ustala starosta powiatu prowadz¹cego placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹.".

Art. 136. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdzia³aniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, z póŸn. zm.4)) w art. 2 w ust. 1 w pkt 2 lit. j otrzymuje brzmienie:

"j) nie pobiera, na podstawie przepisów o pomocy spo³ecznej, zasi³ku sta³ego,".

Art. 137. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z póŸn. zm.5)) w art. 299 wprowadza siê nastêpuj¹ce zmiany:

1) w § 3 w pkt 9 kropkê na koñcu zastêpuje siê przecinkiem i dodaje siê pkt 10 w brzmieniu:

"10) oœrodkom pomocy spo³ecznej i powiatowym centrom pomocy rodzinie w zakresie prowadzonych postêpowañ o œwiadczenia z pomocy spo³ecznej.";

2) w § 4 w pkt 3 kropkê na koñcu zastêpuje siê przecinkiem i dodaje siê pkt 4 w brzmieniu:

"4) oœrodkom pomocy spo³ecznej i powiatowym centrom pomocy rodzinie w zakresie prowadzonych postêpowañ o œwiadczenia z pomocy spo³ecznej.".

Art. 138. W ustawie z dnia 13 paŸdziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeñ spo³ecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z póŸn. zm.6)) wprowadza siê nastêpuj¹ce zmiany:

1) w art. 4 w pkt 2 lit. k otrzymuje brzmienie:

"k) oœrodek pomocy spo³ecznej - w stosunku do osób rezygnuj¹cych z zatrudnienia w zwi¹zku z koniecznoœci¹ sprawowania bezpoœredniej, osobistej opieki nad d³ugotrwale lub ciê¿ko chorym cz³onkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj¹cymi matk¹, ojcem lub rodzeñstwem,";

2) w art. 6 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób rezygnuj¹cych z zatrudnienia w zwi¹zku z koniecznoœci¹ sprawowania bezpoœredniej, osobistej opieki nad d³ugotrwale lub ciê¿ko chorym cz³onkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj¹cymi matk¹, ojcem lub rodzeñstwem, za które oœrodek pomocy spo³ecznej op³aca sk³adkê, reguluj¹ przepisy o pomocy spo³ecznej.";

3) w art. 16:

a) ust. 6 otrzymuje brzmienie:

"6. Sk³adki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób rezygnuj¹cych z zatrudnienia w zwi¹zku z koniecznoœci¹ sprawowania bezpoœredniej, osobistej opieki nad d³ugotrwale lub ciê¿ko chorym cz³onkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj¹cymi matk¹, ojcem lub rodzeñstwem finansuj¹ w ca³oœci oœrodki pomocy spo³ecznej.",

b) ust. 12 otrzymuje brzmienie:

"12. Sk³adki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 20, finansuje w ca³oœci bud¿et pañstwa.";

4) w art. 18 ust. 5 i 5a otrzymuj¹ brzmienie:

"5. Podstawê wymiaru sk³adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób rezygnuj¹cych z zatrudnienia w zwi¹zku z koniecznoœci¹ sprawowania bezpoœredniej, osobistej opieki nad d³ugotrwale lub ciê¿ko chorym cz³onkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj¹cymi matk¹, ojcem lub rodzeñstwem stanowi kwota kryterium dochodowego na osobê w rodzinie ustalona wed³ug odrêbnych przepisów, z zastrze¿eniem ust. 9.

5a. Podstawê wymiaru sk³adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobieraj¹cych œwiadczenie pielêgnacyjne na podstawie przepisów o œwiadczeniach rodzinnych oraz osób przebywaj¹cych na urlopie wychowawczym stanowi kwota œwiadczenia pielêgnacyjnego, z zastrze¿eniem ust. 9.".

Art. 139. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeñ Spo³ecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353) wprowadza siê nastêpuj¹ce zmiany:

1) w art. 75 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

"4. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywaj¹cej w zak³adzie opiekuñczo-leczniczym lub w zak³adzie pielêgnacyjno-opiekuñczym dodatek pielêgnacyjny nie przys³uguje, chyba ¿e przebywa poza t¹ placówk¹ przez okres d³u¿szy ni¿ 2 tygodnie w miesi¹cu.";

2) w art. 87 w ust. 4 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:

"Zasady tej nie stosuje siê równie¿, je¿eli podstawê wymiaru sk³adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi³a kwota zasi³ku sta³ego z pomocy spo³ecznej, kwota kryterium dochodowego na osobê w rodzinie ustalona wed³ug przepisów o pomocy spo³ecznej, kwota œwiadczenia pielêgnacyjnego okreœlonego w przepisach o œwiadczeniach rodzinnych oraz do: pracowników, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 paŸdziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracê (Dz. U. Nr 200, poz. 1679), ¿o³nierzy niezawodowych w s³u¿bie czynnej, ubezpieczonych odbywaj¹cych zastêpcze formy s³u¿by wojskowej, a tak¿e pozostaj¹cych w s³u¿bie kandydackiej funkcjonariuszy Policji, Stra¿y Granicznej, Biura Ochrony Rz¹du i Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej.";

3) w art. 139 w ust. 1 pkt 8 otrzymuje brzmienie:

"8) zasi³ki wyp³acone z tytu³u pomocy spo³ecznej, je¿eli przy wyp³acie zastrze¿ono ich potr¹canie, oraz zasi³ek sta³y lub zasi³ek okresowy wyp³acone na podstawie przepisów o pomocy spo³ecznej za okres, za który przyznano emeryturê lub rentê;".

Art. 140. W ustawie z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw zwi¹zanych z funkcjonowaniem administracji publicznej (Dz. U. Nr 12, poz. 136, z póŸn. zm.7)) uchyla siê art. 64.

Art. 141. W ustawie z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391, z póŸn. zm.8)) wprowadza siê nastêpuj¹ce zmiany:

1) w art. 5 pkt 16 otrzymuje brzmienie:

"16) "osobie bezdomnej wychodz¹cej z bezdomnoœci" - rozumie siê przez to osobê objêt¹ indywidualnym programem wychodzenia z bezdomnoœci zgodnie z przepisami o pomocy spo³ecznej;";

2) w art. 9:

a) w ust. 1:

- pkt 25 otrzymuje brzmienie:

"25) osoby pobieraj¹ce zasi³ek sta³y z pomocy spo³ecznej niepodlegaj¹ce obowi¹zkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytu³u;",

- po pkt 26a dodaje siê pkt 26b w brzmieniu:

"26b) uchodŸcy objêci indywidualnym programem integracji na podstawie przepisów o pomocy spo³ecznej, niepodlegaj¹cy obowi¹zkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytu³u;",

b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Status cz³onka rodziny osoby ubezpieczonej zwalnia z obowi¹zku ubezpieczenia zdrowotnego osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 16-19, 23-26b i 29.";

3) w art. 16:

a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"3) dzieci, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 18, powstaje z dniem uznania przez oœrodek pomocy spo³ecznej zasadnoœci objêcia ubezpieczeniem zdrowotnym, a wygasa z dniem uznania, ¿e usta³a zasadnoœæ objêcia ubezpieczeniem zdrowotnym, nie póŸniej ni¿ z dniem, w którym dziecko rozpoczyna realizacjê obowi¹zku szkolnego; oœrodek pomocy spo³ecznej mo¿e odmówiæ uznania zasadnoœci objêcia ubezpieczeniem zdrowotnym lub uznaæ, ¿e usta³a koniecznoœæ i zasadnoœæ objêcia ubezpieczeniem zdrowotnym dziecka spe³niaj¹cego przes³anki okreœlone w art. 9 ust. 1 pkt 18, je¿eli na podstawie rodzinnego wywiadu œrodowiskowego stwierdzi, ¿e warunki materialne opiekunów prawnych lub faktycznych dziecka umo¿liwiaj¹ jego ubezpieczenie zdrowotne na zasadach okreœlonych w art. 11;",

b) pkt 9 otrzymuje brzmienie:

"9) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25, obejmuje okres od dnia przyznania zasi³ku do dnia utraty prawa do zasi³ku;",

c) po pkt 10a dodaje siê pkt 10b w brzmieniu:

"10b) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26b, powstaje od dnia rozpoczêcia realizacji indywidualnego programu integracji, a wygasa z dniem zakoñczenia lub wstrzymania realizacji tego programu;";

4) w art. 17 po ust. 12 dodaje siê ust. 12a w brzmieniu:

"12a. Osoby, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26b, zg³asza do ubezpieczenia zdrowotnego powiatowe centrum pomocy rodzinie realizuj¹ce indywidualny program integracji.";

5) w art. 23 w ust. 9:

a) pkt 7 otrzymuje brzmienie:

"7) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25, jest kwota odpowiadaj¹ca wysokoœci zasi³ku sta³ego z pomocy spo³ecznej;",

b) pkt 8 i 9 otrzymuj¹ brzmienie:

"8) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26-26b, jest maksymalna kwota zasi³ku sta³ego z pomocy spo³ecznej;

9) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 27 i 28, jest kwota odpowiadaj¹ca wysokoœci œwiadczenia pielêgnacyjnego przys³uguj¹cego na podstawie przepisów o œwiadczeniach rodzinnych;";

6) w art. 28 w ust. 1 po pkt 9 dodaje siê pkt 9a w brzmieniu:

"9a) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26b, op³aca powiatowe centrum pomocy rodzinie realizuj¹ce indywidualny program integracji;".

Art. 142. W ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dzia³alnoœci po¿ytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) w art. 3 po ust. 5 dodaje siê ust. 6 w brzmieniu:

"6. Do zlecania realizacji zadañ, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, stosuje siê przepisy o pomocy spo³ecznej.".

Art. 143. W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o œwiadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 35, poz. 305) wprowadza siê nastêpuj¹ce zmiany:

1) w art. 3:

a) w pkt 1 lit. a i b otrzymuj¹ brzmienie:

"a) przychody podlegaj¹ce opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, nale¿ny podatek dochodowy od osób fizycznych, sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz sk³adki na ubezpieczenie zdrowotne,

b) deklarowany w oœwiadczeniu dochód z dzia³alnoœci podlegaj¹cej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zrycza³towanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osi¹ganych przez osoby fizyczne, pomniejszony o nale¿ny zrycza³towany podatek dochodowy i sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne i zdrowotne,",

b) w pkt 7 po wyrazach "placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹" dodaje siê wyrazy ", m³odzie¿owy oœrodek wychowawczy";

2) w art. 5:

a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. W przypadku gdy dochód rodziny lub dochód osoby ucz¹cej siê przekracza kwotê uprawniaj¹c¹ dan¹ rodzinê lub osobê ucz¹c¹ siê do zasi³ku rodzinnego, o kwotê ni¿sz¹ lub równ¹ kwocie odpowiadaj¹cej najni¿szemu zasi³kowi rodzinnemu przys³uguj¹cemu w okresie, na który jest ustalany, zasi³ek rodzinny przys³uguje, je¿eli przys³ugiwa³ w poprzednim okresie zasi³kowym. W przypadku przekroczenia dochodu w kolejnym roku kalendarzowym zasi³ek rodzinny nie przys³uguje.",

b) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

"5. W przypadku gdy z dochodu rodziny ponoszona jest op³ata za pobyt w instytucji zapewniaj¹cej ca³odobowe utrzymanie cz³onka rodziny, od dochodu rodziny odejmuje siê tê op³atê. Ustalaj¹c dochód rodziny w przeliczeniu na osobê nie uwzglêdnia siê cz³onka rodziny przebywaj¹cego w tej instytucji.",

c) uchyla siê ust. 6;

3) w art. 10 w ust. 5 uchyla siê pkt 1;

4) w art. 12 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

"4. W przypadku samotnego wychowywania dziecka legitymuj¹cego siê orzeczeniem o niepe³nosprawnoœci lub znacznym stopniu niepe³nosprawnoœci dodatek przys³uguje w wysokoœci 250,00 z³ na dziecko.";

5) w art. 16 ust. 4 i 5 otrzymuj¹ brzmienie:

"4. Zasi³ek pielêgnacyjny przys³uguje w wysokoœci 144,00 z³ miesiêcznie.

5. Zasi³ek pielêgnacyjny nie przys³uguje osobie przebywaj¹cej w rodzinie zastêpczej lub w instytucji zapewniaj¹cej ca³odobowe utrzymanie, je¿eli pobyt osoby i udzielane przez tê instytucjê œwiadczenia czêœciowo lub w ca³oœci finansowane s¹ z bud¿etu pañstwa albo z Narodowego Funduszu Zdrowia.";

6) w art. 17 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Œwiadczenie pielêgnacyjne z tytu³u rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w zwi¹zku z koniecznoœci¹ opieki nad dzieckiem przys³uguje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, je¿eli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymuj¹cym siê orzeczeniem o niepe³nosprawnoœci ³¹cznie ze wskazaniami, o których mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo³ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe³nosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z póŸn. zm.9)), albo o znacznym stopniu niepe³nosprawnoœci.";

7) w art. 20:

a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Organ w³aœciwy mo¿e upowa¿niæ, w formie pisemnej, swojego zastêpcê, pracownika urzêdu albo kierownika oœrodka pomocy spo³ecznej do prowadzenia postêpowania w sprawach, o których mowa w ust. 2, a tak¿e do wydawania w tych sprawach decyzji.",

b) dodaje siê ust. 4 w brzmieniu:

"4. W przypadku upowa¿nienia kierownika oœrodka pomocy spo³ecznej, w oœrodku tym tworzy siê komórkê organizacyjn¹ do realizacji œwiadczeñ rodzinnych. Realizacja œwiadczeñ rodzinnych nie mo¿e powodowaæ nieprawid³owoœci w wykonywaniu zadañ pomocy spo³ecznej, a tak¿e nie mo¿e naruszaæ norm zatrudnienia pracowników socjalnych okreœlonych w przepisach o pomocy spo³ecznej.";

8) w art. 24 dodaje siê ust. 5 w brzmieniu:

"5. Zasi³ek rodzinny oraz dodatki do zasi³ku rodzinnego przys³uguj¹ za wrzesieñ, je¿eli dziecko legitymuj¹ce siê orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepe³nosprawnoœci po zakoñczeniu szko³y zosta³o przyjête w tym samym roku kalendarzowym do szko³y wy¿szej.";

9) w art. 33 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Œwiadczenia rodzinne i koszty ich obs³ugi, sk³adki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia spo³ecznego oraz sk³adki na ubezpieczenie zdrowotne s¹ finansowane w formie dotacji celowej z bud¿etu pañstwa.";

10) po art. 48 dodaje siê art. 48a w brzmieniu:

"Art. 48a. W okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r. koszty obs³ugi, o których mowa w art. 33 ust. 2, stanowi¹ 2 % wydatków na œwiadczenia rodzinne.";

11) po art. 48a dodaje siê art. 48b w brzmieniu:

"Art. 48b. Œwiadczenia rodzinne przys³uguj¹ce za maj 2004 r. wyp³aca siê nie póŸniej ni¿ do dnia 15 czerwca 2004 r.";

12) w art. 51 zdanie wstêpne otrzymuje brzmienie:

"Upowa¿nia siê ministra w³aœciwego do spraw finansów publicznych do dokonania, na wniosek ministra w³aœciwego do spraw zabezpieczenia spo³ecznego, przeniesienia miêdzy czêœciami, dzia³ami, rozdzia³ami i paragrafami zawartych w ustawie bud¿etowej na rok 2004 planowanych wydatków przeznaczonych na finansowanie wraz z kosztami obs³ugi:";

13) w art. 57 skreœla siê wyrazy "w stopniu umiarkowanym";

14) w art. 59:

a) po ust. 1 dodaje siê ust. 1a w brzmieniu:

"1a. Osoba samotnie wychowuj¹ca dziecko otrzymuj¹ca do dnia wejœcia w ¿ycie ustawy zasi³ek wychowawczy, uprawniona do 36-miesiêcznego okresu pobierania tego zasi³ku, nabywa prawo do dodatku, o którym mowa w art. 10, na dziecko, na które korzysta³a z urlopu wychowawczego do dnia wejœcia w ¿ycie ustawy, przez okres 36 miesiêcy, je¿eli spe³nia warunki okreœlone w dotychczasowych przepisach. Przepis ust. 3 stosuje siê odpowiednio.",

b) po ust. 3 dodaje siê ust. 4 w brzmieniu:

"4. Osoba otrzymuj¹ca, przed dniem wejœcia w ¿ycie ustawy, zasi³ek wychowawczy przyznany na podstawie orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia dziecka, nabywa prawo do dodatku do zasi³ku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, do dnia 31 grudnia 2004 r., je¿eli spe³nia warunki okreœlone w ustawie.";

15) po art. 59 dodaje siê art. 59a w brzmieniu:

"Art. 59a. Osoba otrzymuj¹ca, do dnia wejœcia w ¿ycie ustawy, gwarantowany zasi³ek okresowy na podstawie przepisów o pomocy spo³ecznej nabywa prawo do dodatku do zasi³ku rodzinnego, o którym mowa w art. 11. Do trzyletniego okresu, o którym mowa w art. 11 ust. 1, wlicza siê okresy, za które zosta³ wyp³acony gwarantowany zasi³ek okresowy.".

Rozdzia³ 2

Przepisy przejœciowe i koñcowe

Art. 144. Ilekroæ w obowi¹zuj¹cych przepisach jest mowa o:

1) zasi³ku sta³ym wyrównawczym - rozumie siê przez to zasi³ek sta³y;

2) ustawie o pomocy spo³ecznej - rozumie siê przez to niniejsz¹ ustawê;

3) wywiadzie œrodowiskowym (rodzinnym) - rozumie siê przez to rodzinny wywiad œrodowiskowy.

Art. 145. Pierwsz¹ weryfikacjê kryteriów dochodowych przeprowadza siê w 2006 r.

Art. 146. 1. Do umów w sprawie zlecenia realizacji zadania z zakresu pomocy spo³ecznej stosuje siê dotychczasowe przepisy dotycz¹ce zlecania zadañ.

2. Umowy w sprawie zlecenia realizacji zadania z zakresu pomocy spo³ecznej zawarte przed dniem wejœcia w ¿ycie ustawy zachowuj¹ moc do czasu ich wygaœniêcia lub rozwi¹zania, nie d³u¿ej jednak ni¿ do dnia 31 grudnia 2008 r.

Art. 147. 1. W 2004 r. minimalna wysokoœæ zasi³ku okresowego wynosi:

1) w przypadku osoby samotnie gospodaruj¹cej - 20 % ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodaruj¹cej a dochodem tej osoby;

2) w przypadku rodziny - 15 % ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny.

2. W 2005 r. minimalna wysokoœæ zasi³ku okresowego wynosi:

1) w przypadku osoby samotnie gospodaruj¹cej - 30 % ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodaruj¹cej a dochodem tej osoby;

2) w przypadku rodziny - 20 % ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny.

3. W 2006 r. i 2007 r. minimalna wysokoœæ zasi³ku okresowego wynosi:

1) w przypadku osoby samotnie gospodaruj¹cej - 35 % ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodaruj¹cej a dochodem tej osoby,

2) w przypadku rodziny - 25 % ró¿nicy miêdzy kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny

- przy czym art. 8 ust. 2 stosuje siê odpowiednio.

4. W 2004 r. gminy otrzymuj¹ dotacjê celow¹ z bud¿etu pañstwa na pokrycie wydatków na zasi³ki okresowe w czêœci okreœlonej w ust. 1.

5. W 2005 r. gminy otrzymuj¹ dotacjê celow¹ z bud¿etu pañstwa na pokrycie wydatków na zasi³ki okresowe w czêœci okreœlonej w ust. 2.

6. W 2006 r. gminy otrzymuj¹ dotacjê celow¹ na pokrycie wydatków na zasi³ki okresowe w czêœci okreœlonej w ust. 3.

Art. 148. W latach 2004-2006 gminy otrzymuj¹ dotacjê celow¹ z bud¿etu pañstwa na realizacjê zadañ zleconych z zakresu administracji rz¹dowej i zadañ w³asnych dotowanych z bud¿etu pañstwa.

Art. 149. 1. Z dniem wejœcia w ¿ycie ustawy wygasaj¹ decyzje wydane na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy spo³ecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z póŸn. zm.10)), z wyj¹tkiem decyzji okreœlonych w ust. 2 i 3 oraz art. 152 ust. 3 i art. 154 ust. 8 niniejszej ustawy.

2. Macierzyñskie zasi³ki okresowe przyznane przed dniem wejœcia w ¿ycie niniejszej ustawy wyp³aca siê wed³ug przepisów dotychczasowych.

3. Zachowuj¹ moc decyzje o skierowaniu do domu pomocy spo³ecznej oraz decyzje o umieszczeniu w domu pomocy spo³ecznej wydane przed dniem wejœcia w ¿ycie niniejszej ustawy.

Art. 150. Do spraw wszczêtych i niezakoñczonych przed dniem wejœcia w ¿ycie ustawy stosuje siê przepisy niniejszej ustawy.

Art. 151. 1. Z dniem 1 stycznia 2005 r. domy pomocy spo³ecznej dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y staj¹ siê oœrodkami wsparcia - domami dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y, o których mowa w art. 47 ust. 4.

2. Osoby umieszczone w domu pomocy spo³ecznej dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y przed dniem 1 stycznia 2004 r. oraz osoby skierowane do takiego domu przed dniem 1 stycznia 2004 r., po dniu 1 stycznia 2005 r. ponosz¹ odp³atnoœæ na dotychczasowych zasadach. Decyzje o odp³atnoœci wydaje starosta powiatu prowadz¹cego dom.

3. Powiat, który prowadzi lub zleca prowadzenie domów dla matek z ma³oletnimi dzieæmi i kobiet w ci¹¿y, przeznacza na utrzymanie osób, o których mowa w ust. 2, czêœæ œrodków pochodz¹cych z dotacji celowej z bud¿etu pañstwa ustalonej dla domów pomocy spo³ecznej na zasadach okreœlonych w ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorz¹du terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966).

Art. 152. 1. Domy pomocy spo³ecznej, które nie osi¹gaj¹ obowi¹zuj¹cego standardu, s¹ obowi¹zane do opracowania i realizacji programu naprawczego do koñca 2006 r.

2. Podmiotowi prowadz¹cemu dom pomocy spo³ecznej, który jeszcze nie osi¹gn¹³ obowi¹zuj¹cego standardu, wojewoda wydaje zezwolenie warunkowe na czas realizacji programu naprawczego.

3. Zezwolenia i zezwolenia warunkowe na prowadzenie domu pomocy spo³ecznej wydane przed dniem wejœcia w ¿ycie ustawy zachowuj¹ moc nie d³u¿ej ni¿ do dnia 31 grudnia 2006 r.

Art. 153. Podmioty prowadz¹ce w dniu wejœcia w ¿ycie niniejszej ustawy placówki zapewniaj¹ce ca³odobow¹ opiekê osobom niepe³nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podesz³ym wieku, które w dniu wejœcia w ¿ycie ustawy nie spe³niaj¹ wymagañ, o których mowa w art. 67 i 68, s¹ obowi¹zane dostosowaæ do tych wymagañ placówki w terminie jednego roku od dnia wejœcia w ¿ycie ustawy.

Art. 154. 1. Przepisów art. 86 ust. 3 i 4 nie stosuje siê do dzieci umieszczonych w rodzinach zastêpczych przed dniem 1 stycznia 2004 r. Decyzje o odp³atnoœci rodziców za pobyt tych dzieci w rodzinach zastêpczych wydaje starosta powiatu w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania rodziny zastêpczej.

2. Umowy o pe³nienie funkcji rodziny zastêpczej zawarte na podstawie art. 33f ust. 2 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy spo³ecznej zachowuj¹ wa¿noœæ nie d³u¿ej ni¿ przez 2 lata od dnia wejœcia w ¿ycie niniejszej ustawy.

3. Niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastêpcze pe³ni¹ce zadania pogotowia rodzinnego, z dniem wejœcia w ¿ycie ustawy staj¹ siê zawodowymi niespokrewnionymi z dzieckiem rodzinami zastêpczymi o charakterze pogotowia rodzinnego.

4. Zawodowe niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastêpcze otrzymuj¹ pomoc, o której mowa w art. 78 ust. 7, na dzieci przyjête przed dniem wejœcia w ¿ycie niniejszej ustawy.

5. Przepisu art. 73 ust. 2 nie stosuje siê do osób, które przed dniem wejœcia w ¿ycie ustawy ³¹czy³y funkcjê rodziny zastêpczej z prowadzeniem placówki rodzinnej.

6. W 2004 r. op³aty za pobyt dzieci w placówkach opiekuñczo-wychowawczych ustala starosta powiatu prowadz¹cego placówkê opiekuñczo-wychowawcz¹.

7. Placówki opiekuñczo-wychowawcze, które nie osi¹gaj¹ wymaganego standardu, s¹ obowi¹zane do opracowania i realizacji programu naprawczego do koñca 2006 r.

8. Do pomocy przyznanej na podstawie art. 33p ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy spo³ecznej stosuje siê przepisy dotychczasowe.

9. Osoby, które z przyczyn od siebie niezale¿nych nie otrzymywa³y pomocy, o której mowa w art. 88 ust. 1 pkt 1, 2 i 5, mog¹ wyst¹piæ do starosty w³aœciwego ze wzglêdu na miejsce zamieszkania osoby usamodzielnianej przed umieszczeniem w rodzinie zastêpczej lub skierowaniem do placówki z wnioskiem o przyznanie pomocy w terminie 3 lat od dnia wejœcia w ¿ycie niniejszej ustawy.

Art. 155. 1. Do osób umieszczonych w domu pomocy spo³ecznej na podstawie skierowania wydanego przed dniem 1 stycznia 2004 r. stosuje siê dotychczasowe przepisy o w³aœciwoœci miejscowej gminy.

2. Kwota dotacji celowej z bud¿etu pañstwa na domy pomocy spo³ecznej wyliczona zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorz¹du terytorialnego mo¿e byæ w uzasadnionych przypadkach zmniejszona lub zwiêkszona, nie wiêcej jednak ni¿ o 10 %, w zale¿noœci od znajduj¹cych siê w powiecie typów domów oraz uzyskanych dochodów z tytu³u odp³atnoœci za pobyt w domu.

Art. 156. 1. Osoby, które w dniu wejœcia w ¿ycie niniejszej ustawy by³y zatrudnione na stanowisku pracownika socjalnego na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowuj¹ uprawnienia do wykonywania zawodu.

2. Osoby kieruj¹ce placówkami opiekuñczo-wychowawczymi i oœrodkami adopcyjno-opiekuñczymi powinny ukoñczyæ specjalizacjê nie póŸniej ni¿ do koñca 2005 r.; osobom tym zalicza siê sta¿ pracy w placówkach opiekuñczo-wychowawczych i oœrodkach adopcyjno-opiekuñczych.

Art. 157. Rada Pomocy Spo³ecznej powo³ana w 2003 r. dzia³a przez okres kadencji, który wynosi 3 lata.

Art. 158. Dodatek pielêgnacyjny nie przys³uguje osobom przebywaj¹cym w domu pomocy spo³ecznej, skierowanym do domu pomocy spo³ecznej przed dniem 1 stycznia 2004 r.

Art. 159. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy spo³ecznej zachowuj¹ moc do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie tej ustawy.

Art. 160. Traci moc ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy spo³ecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr 72, poz. 748, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792, z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 44, poz. 389, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 64, poz. 593).

Art. 161. Ustawa wchodzi w ¿ycie z dniem 1 maja 2004 r., z wyj¹tkiem:

1) art. 135, który wchodzi w ¿ycie z dniem og³oszenia, z moc¹ od dnia 1 stycznia 2004 r.;

2) art. 5 pkt 3, który wchodzi w ¿ycie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolit¹ Polsk¹ cz³onkostwa w Unii Europejskiej;

3) art. 86 ust. 2 i art. 140, które wchodz¹ w ¿ycie z dniem 1 stycznia 2005 r.

________

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387 oraz z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660.

2) Zmiany wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1176 oraz z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151.

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr 72, poz. 748, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 44, poz. 389, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 228, poz. 2255.

4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 142, poz. 1380, Nr 166, poz. 1608, Nr 203, poz. 1966, Nr 210, poz. 2036 i 2037, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255.

5) Zmiany wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062, z 2000 r. Nr 94, poz. 1037, Nr 116, poz. 1216, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1315, z 2001 r. Nr 16, poz. 166, Nr 39, poz. 459, Nr 42, poz. 475, Nr 110, poz. 1189, Nr 125, poz. 1368 i Nr 130, poz. 1452, z 2002 r. Nr 89, poz. 804, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188, Nr 137, poz. 1302, Nr 170, poz. 1660 i Nr 228, poz. 2255 i 2256 oraz z 2004 r. Nr 29, poz. 257.

6) Zmiany wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz. 802, Nr 78, poz. 875 i Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041, Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz. 298, Nr 39, poz. 459, Nr 72, poz. 748, Nr 100, poz. 1080, Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 130, poz. 1452 i Nr 154, poz. 1792, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 41, poz. 365, Nr 74, poz. 676, Nr 155, poz. 1287, Nr 169, poz. 1387, Nr 199, poz. 1673, Nr 200, poz. 1679 i Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 56, poz. 498, Nr 65, poz. 595, Nr 135, poz. 1268, Nr 149, poz. 1450, Nr 166, poz. 1609, Nr 170, poz. 1651, Nr 190, poz. 1864, Nr 210, poz. 2037, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 19, poz. 177.

7) Zmiany wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 95, poz. 1041 i Nr 122, poz. 1323, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 154, poz. 1802, z 2002 r. Nr 208, poz. 1763, z 2003 r. Nr 137, poz. 1304 i Nr 203, poz. 1966 oraz z 2004 r. Nr 19, poz. 177.

8) Zmiany wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 73, poz. 660, Nr 96, poz. 874, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 166, poz. 1609, Nr 190, poz. 1864, Nr 202, poz. 1956, Nr 210, poz. 2037, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 5, poz. 37 i Nr 19, poz. 177.

9) Zmiany wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1082, z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280, z 2000 r. Nr 48, poz. 550 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39, poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr 125, poz. 1368, Nr 129, poz. 1444 i Nr 154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, Nr 200, poz. 1679 i 1683 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 90, poz. 844, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2262.

10) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr 72, poz. 748, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 44, poz. 389, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 228, poz. 2255.

---