1. Co to jest ryzyko walutowe

Ryzyko walutowe -przeciętne procentowe odchylenie poziomu kursu walutowego od wartości oczekiwanej. Kurs walutowy jest to cena, po której jedna waluta jest kupowana/ sprzedawana za inną walutę. Niebezpieczeństwo poniesienia strat z tyt. posiadania przez podmiot otwartej, niezabezpieczonej pozycji walutowej na skutek niekorzystnego ruchu kursów walutowych. Dewaluacja - ustawowe obniżenie kursu waluty krajowej wzgl. Walut obcych, Rewaluacja -ustawowe podniesienie kursu waluty krajowej wzgl.walut obcych, Aprecjacja - wzmocnienie się waluty wskutek działania rynku, Deprecjacja - osłabienie się kursu waluty krajowej wskutek działania rynku. Do pomiaru służy pozycja wymiany walutowej

2. Ryzyko stopy procentowej

Niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian wysokości stopy procentowej na sytuację finansową podmiotu gospodarczego. Brak dopasowania wymagalności terminowych zakupów i sprzedaży (podmioty, które mają w swym bilansie oprocentowane aktywa i pasywa).

Różnice między forward a futures

Futures	Forward
Umowa kupna	Umowa sprzedaży
Wystandaryzowane, a negocjuje się tylko cenę	Szczegółowo negocjowane
Przedmiot obrotu giełdowego (czuwa Izba Rozliczeniowa - system mark-to-market)	Przedmiot obrotu pozagiełdow.(zawierana między dwiema stronami), mogą być każdorazowo indywidualnie ustalane

Od czego zależy kurs terminowy

Kurs terminowy zależy od trzech czynników:

-bieżącego kursu rynkowego,

-różnicy w oprocentowaniu waluty (EUR a PLN),

-okresu na jaki zawierana jest transakcja.

Różnica między wariancją a semiwariancją

Do obliczenia semiwariancji brane pod uwagę są tylko ujemne odchylenia od oczekiwanej stopy zwrotu. Ponieważ semiwariancja mierzy tylko część odchyleń, nigdy nie może być większa od wariancji.

Warunki dla papierów wartościowych o krótkiej sprzedaży

-odpowiednio wysoka płynność, - duża kapitalizacja

Zasada mark-to-market kontraktu futures

Czyli dopasowanie; każdego dnia dokonywana jest wycena wartości naszej pozycji w stosunku do depozytu początkowego a do wyceny tej używana jest cena zamknięcia ustalana przez Giełdę na zakończenie sesji

Jeżeli cena kursu wzrosła to zwiększone jest saldo strony długiej ,a zmniejszane saldo strony krótkiej, odwrotnie gdy cena spada.

Depozyty zabezpieczające

Depozyt początkowy- niewielki % wartości kontraktu (krótka sprzedaż) uzupełniany na bieżąco w przypadku niekorzystnego dla inwestora ruchu cen,

W przypadu zmiany ceny- na naszą niekorzyść- odpowiednia kwota zostanie pobrna z naszego depoz.pocz. a następnie wezwani zostaniemy do uzupełnienia depozytu do pełnej wartości, na naszą korzyść- w zależnośći od umowy jaką mamy podpisaną z biurem maklerskim wypłaci nm ono zyski natychmiast bądź dopiero wtedy zamkniemy pozycję.

Pozycja walutowa

zestawienie wierzytelności (W) i zobowiązań (Z) danego podmiotu w walutach obcych.

• Jeżeli W = Z to pozycja zamknięta;

• Jeżeli W # Z to pozycja otwarta (pozycja otwarta długa i krótka). Wierzytelności równe zobowiązaniom to poz.zamknięta, jeżeli zobowiązania różne od wierzytelności - poz. otwarta(długa i krótka). Pozycja długa dodatnia - nadwyżka należności w danej walucie nad zobow., powstaje w przypadku nadmiernego zakupu danej waluty. Poz.walutowa krótka, ujemna- nadwyżka zobowiązań w danej walucie nad należnościami, powstaje w przypadku nadmiernej sprzedaży danej waluty

Rynek walutowy-Transakcje wymiany walut wraz z instytucj. pomagającymi je przeprowadzać, przedmiotem obrotu są waluty, instrum.o najwyższym stopniu płynności de nominowane w jednostkach pieniężnych 2 róznych krajów.

Rynek finansowy- ogół transakcji instr.fin.które są instr.udzielania kredytów króto-średniu idługoterm. Instrumenty fin. są de nominowane w jednostce pien. danego kraju. . Rynek krótkoterminowych papierów komercyjnych.

Rynek kapitałowy

rynek instrumentów finansowych, których termin spłaty jest dłuższy niż jeden rok; (wysoka płynność rynku oraz duże bezpieczeństwo obrotu); Instrumenty wierzycielskie (obligacje) albo własnościowe (akcje);

Rynek kredytowy

detaliczny rynek zindywidualizowanych transakcji finansowych (brak rynku wtórnego) i podstawowym instrumentem jest kredyt bankowy lub nie bankowej instytucji finansowej (kredyt hipoteczny lub konsumpcyjny);

Rynek instrumentów pochodnych

transakcje finansowe, które nie powodują powstawania klasycznie rozumianych wierzytelności i zobowiązań w związku, z czym transakcje te są zapisywane poza bilansem

Co jest ryzykiem a co kosztem w krótkiej sprzedaży

Ryzyko:

ryzyko konieczności zamykania pozycji w warunkach wymuszenia takiej operacji przez pożyczkodawcę.

strata nie ma ograniczenia

Koszt:

• prowizja maklerska za transakcję sprzedaży papierów

• wynagrodzenie dla pożyczkodawcy

• kapitał zamrożony w zabezpieczeniu

Zysk:

-różnica pomiędzy kwotą uzyskaną ze sprzedaży pożyczonych pap. a kwotą zapłaconą przy odkupie pap.

Ryzyko kredytowe-ryzyko niezrealizowania transakcji-gdy kontrahent operacjinie może lub nie chce wypełnić zobowiązania podjętego w momencie zawierania transakcji.

Ryzyko systemowe i niesystemowe

Ryzyko systemowe, ryzyko rynkowe, ryzyko niedywersyfikowalne lub systematyczne - zależy od parametrów kształtujących cały system gospodarczy min.: poziom stopy procentowej, inflacja, kurs walutowy, wielkość PKB, itp. Nie może być one ograniczone przez dywersyfikację portfela rynkowego.

Ryzyko niesystemowe, ryz.dywersyfikolwalne, ryz. Specyficzne, niesystematyczne - ryzyko specyficzne dla danego podmiotu i jest dywersyfikowalne (inwestor redukuje go przez inwestycje w różne instrumenty finansowe). Ma znaczenie w relacji do danego podmiotu gospodarczego i jego lokalnego otoczenia.

Profil zysków i strat nabywcy opcji kupna i sprzedaży

Opcja kupna - posiadacz ma prawo kupić instrument bazowy po danej cenie, a wystawca ma obowiązek ten instrument bazowy dostarczyć na żądanie posiadacza. Strata nabywcy opcji kupna jest ograniczona do zapłaconej premii za opcję, a zysk jest nieograniczony. Natomiast strata wystawcy opcji jest potencjalnie nieograniczona, a zysk ograniczony do zainkasowanej premii.

Opcja sprzedaży - posiadacz ma prawo sprzedać instrument bazowy po danej cenie, a wystawca ma obowiązek ten instrument bazowy kupić na żądanie posiadacza opcji. Dlatego strata nabywcy opcji sprzedaży jest ograniczona do zapłaconej premii za opcję, a zysk jest nieograniczony. Natomiast strata wystawcy opcji jest potencjalnie nieograniczona, a zysk ograniczony do zainkasowanej premii.

Co to premia opcyjna i wykonania

Premia opcyjna -cena (wartość) opcji, wynagrodzenie za przyjęcie zobowiązania, cena płacona przez nabywcę opcji PREMIA= w.wew.+w.czasowa

Cena wykonania -ustalona cena po której może dojść do transakcji kupna/sprzedaży, strona ma prawo wykonać opcję.

Główne składniki premii opcyjnej

Premia opcyjna złożona jest z dwóch składników: wartości wewnętrznej oraz wartości czasowej

Wartość wewnętrzna (opcje kupna)

Kiedy cena instrumentu bazowego jest wyższa od ceny wykonania opcji kupna wówczas mówimy, że opcja ta jest in-the-money. Wyłącznie opcje in-the-money mają wartość wewnętrzną, która w przypadku opcji kupna stanowi równicę pomiędzy aktualną ceną instrumentu bazowego a ceną wykonania opcji.

Wartość wewnętrzna (opcje sprzedaży)

Kiedy cena instrumentu bazowego jest niższa od ceny wykonania opcji sprzedaży wówczas mówimy, że opcja ta jest in-the-money. Wyłącznie opcje in-the-money mają wartość wewnętrzną, która w przypadku opcji sprzedaży - odwrotnie jak w przypadku opcji kupna - stanowi równicę pomiędzy ceną wykonania opcji a aktualną ceną instrumentu bazowego.

Wartość czasowa

W okresie przed wygaśnięciem opcji, część premii opcyjnej przekraczająca wartość wewnętrzną opcji nazywa się wartością czasową. Wartość czasową wyraża kwotę jaką inwestor jest skłonny zapłacić ponad wartość wewnętrzną opcji w nadziei, że zanim opcja wygaśnie, jej wartość wzrośnie w związku z korzystną zmianą ceny instrumentu bazowego. Im dłuższy czas pozostały do wygaśnięcia opcji tym większa jest wartość czasowa opcji. Dzieje się tak gdyż w dłuższym okresie czasu jest większa szansa, że sytuacja na rynku może ukształtować się na korzyść posiadacza opcji.

OPCJE - PODSTAWOWE POJĘCIA

Premia = cena opcji = cena płacona przez nabywcę opcji.

• Zająć pozycje długą = kupić opcję (call, put) = kupić prawo w zamian za zapłaconą premię.

• Zająć pozycję krótką = wystawić opcję (call, put) = sprzedać opcje = przyjąć na siebie zobowiązanie w zamian za zainkasowaną premię.

• Cena wykonania (X) = cena, po której strona długa ma prawo wykonać opcję.

• Wartość wewnętrzna - korzystna dla nabywcy opcji różnica między ceną wykonania instrumentu bazowego, a ceną na rynku spot. W.wew(call)=c.rynk-c.wyk

w.wew(put)=c.wyk-c.ryn.

• Wartość czasowa - nadwyżka ceny opcji ponad wartość wewnętrzną. W.cz =premia- w wew.

Opcje in the money - gdy wartość wewnętrzna > 0

Opcje at the money - gdy wartość wewnętrzna = 0

Opcje out of the money - „gdy wartość wewnętrzna < 0”

Wartość czasowa(zewnętrzna) i wewnętrzna

W.czasowa- nadwyżka ceny ponad w.wewn.Dla opcji kupna będzie to nadzieja na wzrost ceny powyżej ceny wykonania, dla opcji sprzedaży nadziej na spadek ceny poniżej ceny wykonania.Opcje ATM i OTM posiadają tylko w.czasową, na w.czasową składa się czas pozost.do wygaśniecia opcji,im jest on dłuższy tym w.czasowa jest większa i cena opcji jest wyższa. W.wew.(o.kupna)-różnica pomiędzy aktualną wart.instr.bazow.a ceną wyk.opcji, w.wewn(o.sprz)-róznica pomiędzy.ceną wyk.opcji a aktualną ceną instr.bazow.

Zająć pozycją długą-kupić opcję(call,put)-kupić prawo w zamian za zapłaconą premię

Zająć krótką pozycję-wystawić opcję(call,put)-sprzedać opcję-przyjąć na siebie zobowiązanie w zamian za otrzymaną premię.

W jaki sposób cena bazowa wpływa na premię opcji?

-Opcja kupna: cena↑- premia↑zależność dodatnia

cena↓- premia↓ cena spada- premia spada

-Opcja sprzedaży: cena↑- premia ↓

cena↓- premia↑

Cena wykonania wpływa na to czy opcja posiada / nie posiada wartość wewnętrzną. Premia opcyjna (wartość wewnętrzna plus wartość czasowa) generalnie rośnie im bardziej opcja staje się in-the-money, natomiast spada im bardziej opcja staje się out-of-the-money.

Ryzyko dochodu i ryzyko inwestycji.

Ryzyko dochodu polega na obniżeniu się dochodu z odsetek na skutek zmian stopy procentowej dotyczącego instrumentów o stałej lub zmiennej stopie procentowej(z wyjątkiem pap.wart.np.depozyty).

Ryzyko inwestycji polega na obniżeniu się wartości księgowej pap.wart.o stałej stopie procentowej( np. obligacje).

Opcja amerykańska i europejska.

Opcja amerykańska(kupna, sprzedaży)- nabywca opcji ma prawo jej realizacji w całym okresie jej ważności. Większość opcji w obrocie to opcje amerykańskie.

Opcja europejska(kupna, sprzedaży) - prawo można zrealizować tylko w dniu wygaśnięcia opcji.

Co może zrobić z opcją posiadacz kontraktu?

Posiadacz opcji nie ma obowią. jej realizować, ale może:

-Zrealizować opcję- w przypadku korzystnej sytuacji cenowej. Rozliczenie może nastąpić przez dostawę instrumentu bazowego lub rozliczenie różnicy miedzy cena instrumentu bazowego a ceną wykonania

- Odsprzedać opcje na rynku wtórnym- posiadacz opcji może obracać tym prawem w ciągu całego okresu, na jaki opcja jest wystawiona. Dochodzi wtedy do spekulowania różnicami cen.

- Pozostać biernym i odstąpić od realizacji opcji- w przypadku niekorzystnego dla nabywcy opcji układu cen na rynku. Kosztem jest wyłącznie zapłacona wcześniej premia opcyjna.

Kontrakt terminowy -umownw zobowiązanie do dostarczenia lub przyjęcia w ozn.terminie w przyszłości dostawy okr.instrumentu bazowego po okr.cenie w dniu zaw.umowy lub do rozl.pieniężnego.strony maja obow.dokonać transakcji w dniu wygaśnięcia kontrak.

Kupowanie kontr-długa poz-zobowiązanie do nabycia aktywów bazowych w przyszłości

Sprzedawanie kontr.-zaj.krótkiej poz.zobow.do dostawy aktywów bazowych w przyszłości.

Zamknięcie poz.-zawarcie transakcji przeciwnej

Dywersyfikacja portfela papierów wartościowych.

Polega to na takim doborze instrumentów finansowych, który pozwoli zminimalizować ryzyko inwestycji Zwiekszenie liczby składników portfela prowadzi tylko do pewnego momentu do znacznego zmniejszenia ryzyka portfela. W miarę wzrostu liczby składników portfela spadki ryzyka są nieznaczne..

O czym mówi współczynnik beta Sharpe'a?

-ile% wzrośnie stopa zwrotu akcji, gdy stopa zwrotu indeksu rynku(portfela rynkowego) wzrośnie o 1%

-w jakim stopniu stopa zwrotu akcji reaguje na zmiany stopy zwrotu indeksu rynku(zmiany zachodzące na rynku akcji

Jaka jest zależność pomiędzy wysokością dywidendy z akcji a premią akcyjnej opcji kupna i sprzedaży

• Dywidendy - Ceny opcji na akcje nie są zwykle korygowane o wypłacane dywidendy, co ma duże znaczenie dla wyceny opcji. Jeśli jakaś spółka wypłaca dużą dywidendę, to cena jej akcji po dniu ustalenia prawa do dywidendy powinna spaść, a wraz z nią spadnie wartość opcji.Obniżenie ceny akcji powoduje obniżenie ceny pocji kupna oraz wzrost ceny opcji sprzedaży.

W jakich warunkach rynkowych odbywa sie krótka sprzedaż i na czym ona polega

Dopuszczają do krótkiej sprzedaży wyłącznie spółki płynne o dużych obrotach oraz odpowiedniej kapitalizacji akcji w wolnym obrocie, Krótkiasprzedaż może się odbywać w warunkach o dużej płynności. podmioty te powinny mieć dużo kapitału

Rynek wtórny swap

Podstawowe rodzaje transakcji dokonywanych na rynku wtórnym swapów:

-Przyjęcie pozycji odwrotnej do obecnie utrzymywanej w transakcji swapowej (swap revesal)

Sprzedaż swapa

Zerwanie kontraktu przez odsprzedaż zwrotną (swap buy-back)

	Bilansowanie pozycji swapowej	Sprzedaż swapa	Odsprzedaż zwrotna
Cele	Zbilansowanie istniejącej pozycji swapowej aż do terminu wygaśn. swapa	Kończy zobowiązania jednej strony	Kończy zobowiązania jednej strony
Strategia	Przyjęcie poz.odwr. do istniej. swapu z takim samym terminem wygaśnięcia, kapitałem referencyjnym i takimi samymi stopami proce.	Poszukiwanie nowego kontrahenta spawowego, który zaakceptowałby istniejące zobowiązania w transakcji swapowej	Sprzedaż zwrotna swapa dla oryginaln. kontrach.a swapowego
Problemy	Posiadanie dwóch swapów zwiększa ryzyko	Orygin.kontrahent swap-y musi zaakcep rating kredytowy nowego kontrahenta swap-go

Swap walutowy

•W ramach walutowej umowy swap, jedna strona zobowiązuje się płacić odsetki według stałej stopy procentowej od pewnego nominału w walucie A, a druga strona zobowiązuje się płacić odsetki według również stałej stopy procentowej, ale w walucie B.

•Nominał wymieniany jest w tym przypadku zarówno na początku umowy, po obowiązującym kursie wymiany, jak i na końcu umowy po obowiązującym wtedy kursie wymiany.

•Dzięki temu swapowi można zamienić kredyt walutowy na złotowy i odwrotnie.

Swap procentowy

•Swap na stopę procentową jest umową, w myśl której, jedna strona będzie płacić drugiej przez określony czas w przyszłości oprocentow. o stałej stopie procentowej, od pewnej sumy, a w zamian będzie otrzymywać oprocentowanie według zmiennej stopy procentowej od tej samej sumy.

•Dzięki temu przedsiębiorstwo może zamienić stopę zaciągniętego kredytu ze zmiennej na stałą i odwrotnie.

•W praktyce umowy swapu zawierane są między przedsiębiorstwem chcącym zamienić oprocentowanie swojego długu, a bankiem, który gotowy zawrzeć jest taką umowę wg kwotowanej przez siebie stopy stałej (ask i bid).

Swap kredytowy i zasady jego rozliczania;

swap kredytowy- instrumenty pochodne powstałe w celu przenoszenia ryzyka kredytowego(Ryzyka że dług nie zostanie spłacony,niewypłacalności, bankructwa) na inny podmiot za określoną cenę. SPOSOBY WYKONANIA SWAPÓW: rozliczenie gotówkowe, fizyczna dostawa aktywów bazowych, zapłata stałej, określonej w warunkach kontraktu sumy pieniężnej

Inne transakcje swap

• Swap amortyzowany (amortising swap)

• wartość nominalna kontraktu systematycznie zmniejsza się zgodnie z tabelą amortyzacji pożyczki (zmianie ulega jedynie kwota kapitału, stawka oprocentowania pozostaje bez zmian)

• Swap zaliczkowy (accreting swap, drawdown swap) - w tej transakcji wysokość kwoty kapitału systematycznie rośnie w okresie trwania umowy, a sposób wyceny kontraktu jest analogiczny do wyceny amortising swap i opiera się na wyliczeniu wartości bieżącej netto płatności odsetkowych

Swap towarowy

• umowa pomiędzy dwoma stronami, w której przynajmniej jedna z nich zobowiązuje się do dokonywania płatności odsetkowych dla drugiej na podstawie ceny towaru.

• bardzo popularne w sektorze paliwowym - cena ropy naftowej.

• zawiera w sobie pewne ryzyko bazowe

• system liczenia zmiennej ceny na podstawie średniej wartości indeksu cen paliwa przez określony okres (inne swapy => płatności są oparte na cenie z bieżącego dnia).

Swap oparty na akcjach

• jedna ze stron swapu zobowiązuje się do płacenia w stałych okresach czasowych wpływów jakie otrzymuje z zakupionych akcji a w zamian za to dostaje płatności oparte o inny rodzaj stopy procentowej (stawki z rynku pieniężnego).

---