Ocena ryzyka zawodowego chłodniarza amoniakalnej instalacji chłodniczej

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki
1.	Zagrożenia powodowane amoniakiem.	Nieszczelność elementów amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierających skroplony lub gazowy amoniak: zbiornik, skraplacz, parownik, sprężarki.	Amoniak może powodować: zapalenie oskrzeli i płuc w przypadku wchłaniania go w postaci gazowej drogami oddechowymi, poparzenia i podrażnienia skóry przez jego roztwory wodne, uszkodzenia narządu wzroku, aż do spowodowania całkowitej ślepoty przez gaz i roztwór wodny. W skrajnych przypadkach może nastąpić śmierć przez uduszenie, lub w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
2.	Pożar/wybuch.	Instalacja chłodnicza w przypadku niekontrolowanego wycieku amoniaku. Instalacje i urządzenia elektryczne.	Podrażnienia, poparzenia, zwęglenia skóry. Uszkodzenie dróg oddechowych. Uszkodzenia narządu wzroku - nawet do całkowitej ślepoty. W skrajnych przypadkach - śmierć przez uduszenie, na skutek porażenia prądem elektrycznym lub w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
3.	Porażenie prądem elektrycznym.	Instalacja elektryczna, urządzenia zasilane energią elektryczną.	Poparzenia, zwęglenia skóry, uszkodzenia narządu wzroku. W skrajnych przypadkach śmierć na skutek porażenia prądem elektrycznym, lub w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
4.	Zagrożenia powodowane przez ciśnienie: wybuch, wytryski czynnika chłodniczego pod wysokim ciśnieniem.	Elementy składowe amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierające skroplony lub gazowy amoniak pod ciśnieniem do 1,5 Mpa.	Poparzenia skóry, uszkodzenia narządu wzroku, w skrajnych przypadkach może nastąpić śmierć w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
5.	Zagrożenia powodowane przez ruchome elementy urządzeń technicznych: wplątanie, wciągnięcie lub pochwycenie, uderzenie.	Ruchome elementy maszyn i urządzeń, np.: sprężarek, wentylatorów, silników.	Zmiażdżenia, złamania kończyn górnych i dolnych, urazy głowy, otarcia i inne uszkodzenia skóry. W skrajnych przypadkach śmierć w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
6.	Zagrożenia wynikające z niskiej temperatury powietrza: odmrożenia, przeziębienia.	Komora chłodnicza o temperaturze poniżej +5^0C.	Uszkodzenia skóry, tkanek, choroby układu oddechowego, przeziębienia.
7.	Zagrożenia powodowane przez wystające elementy maszyn i urządzeń: uderzenie, upadek.	Maszyny i urządzenia w komorze chłodniczej, aparatowni i maszynowni.	Urazy głowy oraz kończyn górnych i dolnych.
8.	Powierzchnie, na których możliwy jest upadek - zagrożenia: upadek, utrata równowagi.	Nierówne, śliskie powierzchnie, progi.	Złamania, zwichnięcia kończyn, stłuczenia ciała.
9.	Zagrożenie powodowane obciążeniem nerwowo-psychicznym. Stres.	Możliwość po­pełnienia błędu przy czynnościach podejmowanych w warunkach normalnej, a szczególnie awaryjnej pracy instalacji chłodniczej.	Choroby układu krążenia, zmęczenie, brak koncentracji. W konsekwencji pracownik może stworzyć poważne zagrożenie dla życia i zdrowia własnego oraz innych osób przebywających w zakładzie lub jego okolicy.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY	Data …...........	Numer Karty ....................................
		Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Chłodniarz amoniakalnej instalacji chłodniczej	Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy: Ciśnienie amoniaku 1,2 Mpa. Moc maksymalnie 50 kW. Instalacja odpowietrzana automatycznie. Temperatura w komorze chłodniczej +5^0C. Brak ciągłej kontroli stężenia amoniaku w maszynowni i aparatowni. Chłodniarza wyposażono w: instrukcje: obsługi technicznej instalacji chłodniczej i ppoż., schematy techniczne, ochrony oczu, odzież chroniącą przed poparzeniem (podrażnieniem) skóry przez amoniak, ochrony dróg oddechowych, ocieplaną odzież (kamizelkę, bluzę i kalesony, kurtkę), buty z podeszwą antypoślizgową. Chłodniarzowi zapewniono: okresowe szkolenia bhp i badania lekarskie, podręczny sprzęt ppoż., apteczkę pierwszej pomocy.	Dokumenty odniesienia: rozp. MRiRW z 12.5.2003 r. w sprawie bhp przy obsłudze amoniakalnych instalacji chłodniczych w zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego (Dz.U. Nr 98, poz. 902); rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.); PN-N-18002:2000; PN-80/M-04612 Chłodnictwo. Symbole wielkości i jednostki miar; PN-M-04614:1994 Chłodnictwo. Czynniki ziębnicze. Wymagania; PN-EN 378-4:2002/A1:2004 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 4: Obsługa, konserwacja, naprawa i odzysk; PN-EN 378-3:2002/A1:2004 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 3: Usytuowanie instalacji i ochrona osobista; PN-EN 378-2:2002/Ap1:2005 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 2: Projektowanie, budowanie, sprawdzanie, znakowanie i dokumentowanie; zakładowy regulamin pracy; instrukcje: obsługi technicznej instalacji chłodniczej, bezpieczeństwa pożarowego.

Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodobieństwo	Oszacowanie ryzyka	Działania profilaktyczne
1.	Spowodowane amoniakiem: uszkodzenie dróg oddechowych, oczu, zatrucia, poparzenia skóry.	Nieszczelność elementów amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierających skroplony lub gazowy amoniak, w tym szczególnie: zbiornika, skraplacza, parownika, sprężarki.	Bardzo duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp. Przestrzeganie instrukcji napraw i remontów instalacji chłodniczej. Bezwzględne stosowanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej.
2.	Pożar/wybuch.	Instalacja chłodnicza w przypadku niekontrolowanego wycieku amoniaku. Instalacje i urządzenia elektryczne.	Bardzo duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Regularne przeglądy instalacji chłodniczej oraz instalacji i urządzeń zasilanych energią elektryczną. Stosowanie urządzeń, instalacji i łączników w wykonaniu przeciwwybuchowym, sytuowanie ich poza strefami zagrożenia wybuchem.
3.	Prażenie prądem elektrycznym.	Instalacje elektryczne, urządzenia zasilane energią elektryczną.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Zapewnienie ochron przeciwporażeniowych przed dotykiem pośrednim i bezpośrednim. Regularne pomiary skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Przestrzeganie zakazu wykonywania prac przy maszynach, urządzeniach i instalacjach przez chłodniarzy bez udokumentowanych kwalifikacji do eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.
4.	Wytryski czynnika chłodniczego pod wysokim ciśnieniem.	Elementy składowe amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierające skroplony lub gazowy amoniak pod ciśnieniem do 1,2 Mpa.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Regularne przeglądy instalacji chłodniczej. Bieżące usuwanie wszelkich nieszczelności instalacji. Bezwzględne stosowanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej.
5.	Powodowane przez ruchome elementy urządzeń: wplątanie, wciągnięcie lub pochwycenie, uderzenie.	Ruchome elementy maszyn i urządzeń, np.: sprężarek, wentylatorów czy silników.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Stosowanie właściwych osłon elementów ruchomych. Zakaz pracy w pobliżu elementów ruchomych w odzieży z luźno zwisającymi połami, szaliki, niezapiętymi rękawami, itp.).
6.	Praca w niskiej temperaturze powodującej odmrożenia czy przeziębienia.	Komora chłodnicza o temperaturze poniżej +5^0C.	Mała	Prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Stosowanie przydzielonej odzieży. Nie jest konieczne podejmowanie dodatkowych działań. Należy monitorować sytuację.
7.	Uderzenie o nieruchome elementy maszyn, urządzeń i instalacji - uderzenie, upadek.	Maszyny i urządzenia w komorze chłodniczej, aparatowni i maszynowni.	Mała	Prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Zapewnienie przejść i dojść do maszyn i urządzeń o prawidłowych parametrach (szerokość). Prawidłowe posadowienie maszyn i urządzeń - zachowanie odpowiedniej odległości między maszynami i elementami stałymi (np. ściany), pozwalającej na swobodny i bezpieczny dostęp do maszyny podczas przeglądu, napraw, remontu.
8.	Upadek, utrata równowagi.	Nierówne, śliskie powierzchnie, progi.	Mała	Prawdopodobne	Małe - dopuszczalne	Stosowanie odpowiedniego obuwia roboczego. Dbałość o ład i porządek w miejscu pracy. Regularna kontrola stanu nawierzchni i usuwanie (neutralizowanie) zanieczyszczeń mogących powodować poślizgnięcie. Likwidacja zbędnych progów i różnic poziomu nawierzchni na głównych drogach komunikacyjnych oraz przejściach i dojściach do stanowisk pracy (montowanie pochylni). Malowanie progów barwami odblaskowymi.
9.	Stres.	Możliwość popełniania błędów przy czynnościach podejmowanych w warunkach normalnej, a szczególnie awaryjnej pracy instalacji chłodniczej.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie - dopuszczalne	Dopuszczanie do samodzielnej pracy wyłącznie chłodniarzy: posiadających wymagane przygotowanie zawodowe, zapoznanych ze schematem technicznym oraz instrukcjami obsługi technicznej i bezpieczeństwa pożarowego instalacji chłodniczej. Prawidłowa organizacja pracy, w szczególności przestrzeganie wymiaru i rozkładu czasu pracy.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.						Zatwierdził:

1

---