Województwo Małopolskie
W Województwie Małopolskim, o powierzchni 15 190 km2 (12 miejsce w kraju, 4,8 % pow.) jest 57 miast, w tym 3 miasta na prawach powiatów (gmina o statusie miasta wykonująca zadania powiatu, władze sprawuje prezydent) jak: Kraków, Tarnów i Nowy Sącz. Obszar województwa podzielono na 22 powiaty i 182 gminy, 1904 sołectwa. Na jego terenie znajduje się 56 miast i 2630 wsi. Pod względem liczby mieszkańców (3 mln 298 tys. osób) województwo znajduje się na 4 miejscu w Polsce. Gęstość zaludnienia jest tu jedną z najwyższych w kraju (małopolskie - 217 osób/km², średnia krajowa - 122 osób/km²).
Graniczy z województwem śląskim (od zachodu), świętokrzyskim (od północy), podkarpackim (od wschodu) oraz ze Słowacją (od południa).
Dane z 31 grudnia 2009 r.
Opis |
Ogółem |
Kobiety |
Mężczyźni |
|||
jednostka |
osób |
% |
osób |
% |
osób |
% |
populacja |
3 298 300 |
100 |
1 700 204 |
51,5 |
1 598 066 |
48,5 |
gęstość zaludnienia |
217,0 |
111,3 |
104,7 |
Osadnictwo
Woj. Małopolskie kreuje się na jeden z najsłabiej zurbanizowanych regionów w kraju. Odsetek ludności miejskiej osiąga 50,4 %. Najwyższy stopień urbanizacji występuje w powiatach chrzanowskim (62,8%) oraz oświęcimskim (57,2%),ze względu na graniczenie z woj. Śląskim, gdzie stopień urbanizacji jest jeden z najwyższych w kraju. Natomiast w powiecie proszowickim i tarnowskim znajduje się najmniejszy odsetek ludności miejskiej, bo 14,7% i 7,2 %.
Pośród 19 powiatów ziemskich, jedynie w 3 występuje nadwyżka ludności miejskiej, nad wiejską.
W woj. Małopolskim dominują małe miasta o liczbie mieszkańców nie przekraczającej 10 tys. Stanowią one ponad połowę ogólnej liczby miast województwa a skupiają jedynie 9,8% ludności miejskiej małopolski. Sam Kraków obejmuje ok. 45 % ogółu miejskiej ludności. Najważniejsze ośrodki aglomeracji krakowskiej to Skawina, Wieliczka, Krzeszowice, Niepołomice.
Miasta te objęte są silnie zaawansowanym procesem suburbanizacji, wyrażającym się niezwykle wysoką dynamiką rozwoju demograficznego.}Bardzo ważną rolę spełniają miasta małe i średnie, o silnie zróżnicowanej, a nierzadko bardzo wyspecjalizowanej strukturze funkcjonalnej - turystyczno -wypoczynkowa Zakopane, Rabka Zdrój, Krynica, przemysłowej - Oświęcim, Chrzanów, Trzebinia
Topografia
Województwo małopolskie obejmuje fragmenty Karpat Zachodnich oraz Wyżyny Małopolskiej.
Środowisko geograficzne województwa małopolskiego jest zróżnicowane, a ukształtowanie powierzchni ma charakter zdecydowanie górski i wyżynny. Posiada urozmaiconą rzeźbę terenu, o czym świadczą następujące liczby:
9% województwa leży poniżej 200 m n.p.m.
ponad 50% powyżej 500 m n.p.m.
Najwyższym punktem województwa jest szczyt Rysy (2499 m n.p.m.) położony w Tatrach, górotworze o charakterze alpejskim.
Budowa, opis
Obszar województwa należy do kilki podprowincji
( zgodnie z podziałem Polski na mezoregiony fizyczno-geograficzne, Kondracki J. , 1998 )
- Wyż. Śląsko- Krakowskiej
- Wyż. Małopolskiej
- Północnego Podkarpacia
- Zewnętrznych Karpat Zachodnich
- Centralnych Karpat Zachodnich
i do 3 regionów klimatycznych:
*wyżyn środkowopolskich
*kotlin podkarpackich
*Karpat
Surowce mineralne
Województwo małopolskie jest bogate w surowce mineralne.
sól kamienna - Bochnia, Wieliczka (obecnie muzeum)
ropa naftowa - okolice Gorlic i Bochni
węgiel kamienny - okolice Brzeszcz i Libiąża
rudy cynku i ołowiu - okolice Chrzanowa i Olkusza
wody mineralne - Krynica, Muszyna i okolice
wody geotermalne - Podhale
złoża gazu ziemnego - okolice Krakowa i Babiej Góry
surowce budowlane, tj.: kamień budowlany i kamień drogowy, wapienie, gliny ceramiczne i kruszywo budowlane
Edukacja i rynek pracy
Małopolska jest trzecim regionem w Polsce pod względem liczby studentów.
Na 34 uczelniach wyższych istniejących na terenie województwa studiuje 207 tys. studentów. Uczelnie wyższe, dostosowując się do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy, oferują ciekawe kierunki kształcenia: biotechnologia, IT, inżynieria materiałowa, chemia i inżynieria procesowa, elektronika i telekomunikacja, technologie chemiczne, wzornictwo, ekonomia, finanse i bankowość, zarządzanie i marketing, filologia (angielska, germańska, romańska). Ma to odzwierciedlenie w występującej na terenie Małopolski dużej dostępności wykwalifikowanej siły roboczej.
Ważniejsze uczelnie:
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie im. Stanisława Staszica
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie im. Komisji Edukacji Narodowej
Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie im. Bronisława Czecha
Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie im. Jana Matejki
Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Krakowie im. Ludwika Solskiego
Wyższa Szkoła Biznesu - National-Louis University w Nowym Sączu
Koszty pracy w regionie zbliżone są do przeciętnych w kraju. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wynosi 2730.04 zł i jest niższe o 10% od średniego w kraju (3032,70 zł).
W województwie występuje niska w porównaniu do średniej krajowej stopa bezrobocia, która kształtuje się na poziomie 8,1%.
Dostępność komunikacyjna
Województwo małopolskie położone jest na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych. Przez jego obszar wiodą szlaki tranzytowe ze wschodu na zachód i z północy na południe: linie kolejowe i drogi krajowe.
W Małopolsce występuje bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura transportowa. Przez jej obszar przebiega Autostrada A4 z istniejącym odcinkiem Kraków - Katowice i będącym w budowie odcinkiem Kraków - Tarnów, fragment drogi ekspresowej S7 (tzw. Zakopianka, 102 km, DK 7 z Krakowa do Rabki, DK 47 z Rabki do Zakopanego)oraz główny korytarz tranzytowy z Europy Zachodniej na Ukrainę - CORRIDOR III. Znajdujący się na terenie Małopolski Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków - Balice im. Jana Pawła II.
Rozwój transportu w Małopolsce
Transport w dzisiejszych czasach jest niezbędnym elementem dobrze rozwijającej się gospodarki. W znaczący sposób oddziałuje on na jakość życia mieszkańców danego regionu, a także jest warunkiem koniecznym do swobodnego przepływu towarów i usług.
W ostatnich latach dało się zaobserwować niekorzystne trendy:
* dynamiczny przyrost liczby samochodów osobowych,
* przejęcie przez transport samochodowy większości przewozów towarowych,
* spadek liczby pasażerskich przewozów kolejowych,
* duży wzrost natężenia ruchu, szczególnie na drogach krajowych.
Plany rozwoju sektora transportu w Małopolsce będą określały cele i priorytety polityki i rozwoju transportu i będą dotyczyć:
* transportu drogowego,
* transportu kolejowego,
* transport lotniczego.
Sieć drogowa województwa małopolskiego.
Sieć kolejowa.
Sieć kolejowa na terenie województwa małopolskiego jest zarządzana przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.. Łączna długość linii kolejowych wynosi 1040,7 km.
Linie magistralne stanowią 14,82% (154,2km) ogółu linii. Największy udział mają linie kategorii pierwszorzędnej (56,26%, 585,5km) i drugorzędnej (21,22%, 220,9km). Pozostała część linii (7,70%, 80,1km) to linie znaczenia miejscowego.
Największe obciążenie ruchem pasażerskim występuje na liniach magistralnych:
Kraków - Trzebinia - Katowice
Kraków - Tarnów
Kraków - Warszawa
Transport Lotniczy
Obszar województwa małopolskiego obsługiwany jest przez Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków-Balice. Ponadto pewne funkcje rekreacyjne i sportowe spełniają lotniska w Nowym Targu, Łososinie Dolnej i Krakowie Pobiedniku.
Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków - Balice położony jest 11 km na zachód od Krakowa. Obszar lotniskowy przylega do autostrady Kraków - Katowice. Lotnisko posiada dobre połączenie drogowe w kierunku Zakopanego i Tarnowa.
Obejmuje ono obszarem swego bezpośredniego oddziaływania około 7,9 mln mieszkańców w promieniu 100 km od Krakowa, co odpowiada czasowi dojazdu ok. 90 minut od lotniska.
Do portu lotniczego w Balicach z Krakowa można dojechać autobusami 292 , 902 i 208, a także specjalną linia kolejową Kraków Główny - Kraków Balice.
Ochrona środowiska
Województwo małopolskie posiada urozmaicone warunki naturalne i stosunkowo nieskażone środowisko naturalne większości regionu. Bogaty jest świat roślinny i zwierzęcy. Pośrednim dowodem takiego stanu rzeczy jest liczba znajdujących się na terenie Małopolski obszarów chronionych:
6 parków narodowych
Babiogórski Park Narodowy
Gorczański Park Narodowy
Magurski Park Narodowy (niewielki fragment; siedziba dyrekcji w woj. podkarpackim)
Ojcowski Park Narodowy
Pieniński Park Narodowy
Tatrzański Park Narodowy
11 parków krajobrazowych- parki krajobrazowe województwa małopolskiego
10 obszarów chronionego krajobrazu
84 rezerwatów przyrody
2189 pomników przyrody
W efekcie ochroną objętych jest 53% powierzchni Województwa Małopolskiego, co stawia je na pierwszym miejscu w kraju.
Gospodarka
Małopolska wytwarza 7,4 % PKB kraju i charakteryzuje się wysokim poziomem wzrostu gospodarczego. Województwo małopolskie jest jednym z najbardziej zróżnicowanych pod względem poziomu rozwoju gospodarczego regionów w Polsce. W województwie małopolskim występuje niska w porównaniu do średniej krajowej stopa bezrobocia - 7,2%.
Rolnictwo
Niewielki udział rolnictwa w strukturze PKB w zestawieniu z wysokim odsetkiem zatrudnionych w tym dziale gospodarki (35,9 %) co wskazuje na niską produktywność rolnictwa.
Przyczyny niskiej produktywności :
Największe w kraju rozdrobnienie gospodarstw - średnio 3,2 ha gruntów w jednym gospodarstwie
Przeludnienie wsi
Przestarzała struktura agrarna
Niski poziom chemizacji i nawożenia
Zróżnicowanie województwa pod względem warunków przyrodniczych na: część północną - Wyż. Małopolska, Dolina Wisły i pas kotlin podkarpackich z progiem pogórzy gdzie dominują urodzajne gleby płowe i brunatne z płatami czarnoziemów (gł. powiat proszowicki i miechowski) a średnia dł. okresu wegetacyjnego przekracza 210dni w roku i górzystą część południową, gdzie poza madami w szerszych dolinach rzek przeważają gleby brunatne kwaśne i wyługowane oraz inicjalne gleby górskie, a okres wegetacyjny spada poniżej 190 dni
Użytki rolne stanowią 79,4% ogólnej powierzchni gospodarstw rolnych (w Polsce 86,7%), w gospodarstwach indywidualnych 79,6% ( w Polsce 87,6%)
Odłogi i ugory stanowiły 11,0% gruntów ornych w gospodarstwach indywidualnych, przy średniej dla kraju 6,7%
W strukturze użytkowania terenów rolnych 63,5 %przypada na grunty orne w tym odłogi i ugory stanowią 7,0 %, 27,6% zajmują łąki, a pastwiska 6,6%, zaś 2,3 % sady i plantacje drze owocowych.
Udział użytków rolnych w powierzchni ogólnej województwa (58,2%) dorównuje niemal średniej krajowej.
Produkcja rolna
PRODUKCJA ROŚLINNA:
Dominacja zbóż wśród zasiewów, gł. Pszenica uprawiana na obszarach najlepszych warunkach glebowych i jęczmień uprawiany gł. w powiecie proszowickim, miechowskim i oświęcimskim
Dość równomiernie rozmieszczone są obszary upraw ziemniaków
Wyraźnie skoncentrowany charakter ma uprawa buraków cukrowych i tytoniu - pn. -wsch. część woj. Na obszarze tym oraz w dolinie Dunajca między Nowym Sączem a Tarnowem skupia się większość areału upraw warzyw
Plantacje drzew i krzewów owocowych - (gł. śliw i jabłoni) Zabrzeż, okolice Nowego Sącza, Łącka, Łososiny Dolnej, Tymbarku, Szczyrzyca, Tarnowa i pn. cześć powiatu ziemskiego krakowskiego.
O ile w uprawach dominuje północ woj. małopolskiego, o tyle przewagę w hodowli mają położone na południu tereny górskie.
PRODUKCJA ZWIERZĘCA:
Hodowla bydła - niegdyś 2 lokata w kraju pod względem obsady na 100 ha użytków rolnych - obecnie pogłowie bydła zmniejsza się - przeciętnie na 1 gospodarstwo przypada 0,8 szt. bydła (w Polsce 0,2szt.)
Wypas owiec - powiaty nowotarski, tatrzański - również spadek pogłowia, przeciętnie na 1 gospodarstwo przypada 0,3 szt .owiec ( w Polsce 0,1 szt.)
Trzoda chlewna - 1,5 szt. ( w Polsce 6,5 szt.)
Konie 0,1 szt. ( Polska 0,1 szt.)
Drób ogółem 21,5 szt. ( Polska 55,4 szt.)
Małopolskie przysmaki
Produkty tradycyjne przyczyniają się do stworzenia różnorodności i stanowią część bogactwa kulturowego regionu. W celu podniesienia wartości tych produktów tworzy się Listę Produktów Tradycyjnych znajdują się na niej m.in. precelek krakowski, kiełbasa lisiecka, oscypek, żętyca (serwatka z mleka owczego), bryndza podhalańska,bundz (ser z mleka owczego), redykołka (ser podobny do oscypka), śliwowica łącka, jabłka łąckie, sól wielicka, chleb prądnicki
Przemysł i usługi
W Małopolsce występują dogodne warunki dla rozwoju sektora High - Tech, motoryzacyjnego, turystycznego i BPO - Business process outsourcing - przekazywanie części prac przedsiębiorstwa na zewnątrz, w celu obniżenia kosztów
Atuty województwa małopolskiego to
* Duża atrakcyjność inwestycyjna
* Dobra dostępność komunikacyjna
* Otwartość na rynki zagraniczne
* Innowacyjność - obecność sektora wysokich technologii, instytucji badawczo - rozwojowych, uczelni wyższych oraz innowacyjnych przedsiębiorstw
* Duży potencjał naukowo-badawczy krakowskich uczelni wyższych oraz ośrodków naukowych
*Dostępność wykwalifikowanej kadry inżynierskiej i siły roboczej
* Dobrze rozwinięta sieć usług bankowych
* Bogate zasoby naturalne, dogodne warunki naturalne, przyrodnicze i klimatyczne.
Małopolsce zaufały między innymi takie firmy jak: Motorola, Pliva, Delphi, Valeo, IBM Krakow Software Laboratory, ComArch, Electrolux, Philip Morris, Electrolux, Shell i Capgemini.
Największymi zakładami przemysłowymi Województwa Małopolskiego są:
Tele-Fonika Kable Handel S.A. w Krakowie i Myślenicach - producent kabli i przewodów
Azoty-Tarnów S.A. - Producent i przetwórca tworzyw sztucznych oraz nawozów mineralnych i chemikaliów.
Scandinavian Tobacco S.A. w Myślenicach - Krajowy oddział zajmuje się produkcją oraz dystrybucją takich produktów jak: papierosy, cygaretki czy tytoń fajkowy.
Firma Chemiczna Synthos DWORY S.A. w Oświęciumiu
Stalprodukt w Bochni
Grupa Kęty w Kętach - najnowocześniejsza i najszybciej rozwijająca się firma w branży aluminiowej w Polsce.
Philip Morris Polska S.A. w Krakowie
R.R. Donnelley Europe Sp. z o.o. w Krakowie
Kimberly-Clark S.A. w Kluczach - artykuły higieniczne i opatrunkowe, papier, karton i tektura
Enion S.A. w Krakowie - zakład energetyczny
Mix Electronics S.A. w Krakowie
Carlsberg Polska S.A. Oddział Browar Okocim, Brzesko
Coca-Cola, Niepołomice
Maspex, Wadowice - Grupa Maspex Wadowice to lider w branży spożywczej. Wytwarzamy soki, nektary, napoje, makarony oraz produkty instant (kawa cappuccino, kakao, śmietanki do kawy)
Mittal Steel Poland S.A. Oddział Kraków w Nowej Hucie
Valeo Autosystemy Sp. z o.o., Skawina - części zamienne , akcesoria
Slovnaft Polska S.A., Kraków - motoryzacja
Karpacka Spółka Gazownictwa Sp. z o.o., Tarnów
Mimo pozytywnych zmian i wzrostu znaczenia przemysłów rozwojowych, będących nośnikami postępu technologicznego i organizacyjnego, tj. kablowego, telekomunikacyjnego, komputerowego, farmaceutycznego, poligraficznego, materiałów budowlanych -których udział w produkcji przemysłowej regionu wynosi ok. 20% - nadal podstawę gospodarki stanowią tradycyjne gałęzie, w tym: hutnictwo, ciężka chemia, górnictwo, przemysł metalowy, tytoniowy, spożywczy
Na terenie województwa znajdują się obszary 4 okręgów przemysłowych:
Krakowski
Tarnowski
Karpacki
Na terenie województwa znajdowały się obszary 4
okręgów przemysłowych:
Krakowski OP funkcjonuje nadal - Kraków, Bochnia, Skawina, Myślenice, Wieliczka; dynamicznie rozwijający się przemysł spożywczy - Trzebinia (Śląskie Zakłady Tłuszczowe), Tenczynek (przetwórnia owocowo-warzywna), Dobczyce (Zakłady Przemysłu Cukierniczego "Wawel"), Skawina ("Lajkonik Snacks S.A.)"
Na drugim miejscu przemysł hutniczy - hutnictwo żelaza - Kraków (m.in. ArcelorMittal Poland Oddział Kraków, jeden z największych zakładów przemysłowych w Polsce,
i elektromaszynowy, chemiczny
Hutnictwo metali nieżelaznych - Trzebinia (Zakłady Metalurgiczne "Trzebinia"), Chrzanów (Zakłady Górniczo-Hutnicze "Chrzanów"), Skawina (Zakłady Metalurgiczne - przetwarzanie złomu aluminiowego), Bochnia (Zakłady Przetwórstwa Hutniczego - produkcja tzw. profili zamkniętych i barierek autostradowych).
Przemysł maszynowy i metalowy - Kraków (Zakłady Budowy Maszyn i Aparatury im. Ludwika Zieleniewskiego są jedynym w kraju producentem potężnych sprężarek powietrznych, chłodniczych i dmuchaw, Zakłady Urządzeń Wiertniczych "Georyt", Fabryka Opakowań Blaszanych, Fabryka Maszyn Odlewniczych), Zabierzów (Zabierzowska Fabryka Maszyn), Olkusz (Fabryka Naczyń Emaliowanych produkująca sprzęt kuchenny garnki, patelnie teflonowe itd., Fabryka Wentylatorów "Owent").
Przemysł chemiczny - Kraków (Krakowskie Zakłady Sodowe - produkcja m.in. półfabrykatów dla przemysłu szklarskiego, mydlarskiego, papierniczego, farbiarskiego i włókienniczego, Krakowskie Zakłady Przemysłu Nieorganicznego "Bonarka" wytwarzające fosforan paszowy-dodatek do mieszanek dla zwierząt hodowlanych), Alwernia (Zakłady Chemiczne "Alwernia", po restrukturyzacji i inwestycjach w linię produkcyjną zakład został skreślony z listy największych trucicieli w Polsce), Trzebinia (od 1895 rafineria nafty obecnie Rafineria "Trzebinia" S.A.).
Przemysł materiałów budowlanych - Kraków (Zakłady Betoniarskie i Żelbetowe w Łęgu, cegielnia w Zesławicach, cementownia w Pleszowie), Krzeszowice, Trzebinia (od 1913 r. cementownia "Górka"), Skawina(Przedsiębiorstwo Produkcji, Usług i Handlu Prevar Sp. z o.o. - produkcja płyt ściennych i dachowych oraz popularnych "pustaków skawińskich" - zakład w 2005 roku kupiony przez H+H Polska).
Przemysł drzewny - Krzeszowice (duży tartak istniejący już w 1947 r.),
Przemysł skórzano-obuwniczy - Kraków (Krisbut, Batbut)
Przemysł spożywczy - Trzebinia (Śląskie Zakłady Tłuszczowe), Tenczynek (przetwórnia owocowo-warzywna), Kraków (Zakłady Przemysłu Cukierniczego "Wawel"), Skawina ("Lajkonik Snacks S.A.)".
Przemysł tytoniowy - Kraków (Krakowskie Zakłady Tytoniowe obecnie wykupione przez firmę Philip Morris)
Jaworznicko-Chrzanowski OP - Jaworzno, Chrzanów, Libiąż, Trzebinia, Chełmek, Bukowno, Alwernia, Krzeszowice
górnictwo, hutnictwo metali nieżelaznych, przemysł chemiczny, przemysł szklarski, przemysł materiałów budowlanych i wydobywczy, przemysł środków transportu, przemysł petrochemiczny, przemysł tekstylny i włókienniczy
Przemysł energetyczny
Górnictwo
Kopalnia piasku - Kopalnia Piasku "Szczakowa" S.A.
Hutnictwo metali nieżelaznych
Przemysł elektrotechniczny
Przemysł chemiczny
Zakłady chemiczne Organika - Azot
Przemysł szklarski
Huta szkła
Hutnictwo metali nieżelaznych
Zakłady Górniczo-Hutnicze Chrzanów
Przemysł materiałów budowlanych i wydobywczy
Kopalnia dolomitu
Przemysł środków transportu
Fabryka Maszyn Budowlanych i Lokomotyw Bumar-Fablok
Przemysł materiałów budowlanych i wydobywczy
Zakłady Surowców Ogniotrwałych Górka Cement
Przemysł petrochemiczny
Wydobycie rud cynku i ołowiu oraz produkcja koncentratów tych metali
Zakłady Górnicze "Trzebionka"
Górnictwo
Kopalnia Węgla Kamiennego "Siersza" (nieczynna)
Hutnictwo metali nieżelaznych
Zakłady Metalurgiczne
Przemysł energetyczny
Przemysł tekstylny i włókienniczy
Grevita
Górnictwo
Kopalnia węgla kamiennego Janina
Kopalnia węgla kamiennego Janina 2
Przemysł materiałów budowlanych i wydobywczy
Producent kostki brukowej "Libet"
Kopalnia dolomitu
Przemysł chemiczny
Zakłady Chemiczne Alwernia
Przemysł maszynowy i metalowy
Wytwórnia Części Maszyn Obuwniczych
Zakłady Urządzeń Technicznych
Przemysł skórzano-obuwniczy
Południowe Zakłady Przemysłu Skórzanego Chełmek
Hutnictwo metali nieżelaznych
Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław
Tarnowsko-Rzeszowski OP - Tarnów; Rzeszów, Dębica (woj. podkarpackie)
Tarnów - dominacja przemysłu chemicznego - Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach
Karpacki OP przestał istnieć
Małopolska posiada bardzo dobrze rozwiniętą infrastrukturę gospodarczą i społeczną. Na terenie województwa działalność prowadzi Krakowska Specjalna Strefa Ekonomiczna, posiadająca 19 podstref (Kraków Śródmieście, Kraków Podgórze, Kraków Nowa Huta, Krosno, Andrychów, Zabierzów, Niepołomice, Wolbrom, Słomniki, Tarnów, Nowy Sącz, Dobczyce, Oświęcim, Gdów, Zator, Gorlice, Książ Wielki, Limanowa, Bochnia) o łącznej powierzchni ponad 528 ha.
Swoje podstrefy w regionie posiadają również :
Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna z podstrefą w Myślenicach
Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC posiadająca podstrefę w Gorlicach.
Główną zachętą dla Inwestorów w specjalnej strefie ekonomicznej jest zwolnienie od podatku dochodowego. Przedsiębiorca może w tej formie uzyskać zwrot nakładów sięgających nawet 70% wyda
Inwestycje zagraniczne
Małopolska jest regionem o wysokim poziomie atrakcyjności inwestycyjnej.
Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych zrealizowanych na terenie Województwa Małopolskiego w latach 1989-2007 wyniosła blisko 10044 mln USD. Nakłady podmiotów zagranicznych w regionie w 2007 r. wyniosły 1315 mln USD.
Wykres 1. Wartość inwestycji zagranicznych w Małopolsce w latach 1996-2007
W Województwie Małopolskim w 2007 roku funkcjonowało 3240 spółek z udziałem kapitału zagranicznego, które utworzyły łącznie 93,1 tys. miejsc pracy.
Rys. 1. Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich na 1 mieszkańca według powiatów
Rys. 2. Centra outsourcingowe korporacji międzynarodowych
Tabela 2. Najwięksi inwestorzy zagraniczni w Województwie Małopolskim w 2007
Inwestor |
Kraj pochodzenia |
Sektor |
AIR Products |
USA |
Produkcja gazów technicznych |
Allied Irish Bank |
Irlandia |
Oprogramowanie komputerowe, produkcja mebli, hotelarstwo |
ArcelorMittal |
Wielka Brytania |
Produkcja stali |
Bauer Media |
Chorwacja |
Rozgłośnia radiowa, prowadzenie portalu internetowego, usługi reklamowe |
Carrefour |
Francja |
Handel detaliczny |
Macquarie Country Wide Trust |
Francja |
Obsługa nieruchomości |
MAN Nutzfahrzeuge |
Niemcy |
Produkcja samochodów cieżarowych |
Aerium Finance Ltd |
Wielka Brytania |
Obsługa nieruchomości |
Ansell Healthcare |
USA |
Produkcja prezerwatyw |
Carlsberg |
Dania |
Produkcja piwa |
tków inwestycyjnych lub dwuletnich kosztów pracy nowych pracowników.
Na wysoki potencjał gospodarczy regionu mają również wpływ istniejące na terenie Małopolski Strefy Aktywności Gospodarczej:
Strefy aktywności gospodarczej
Bocheńska Strefa Aktywności Gospodarczej
Miejska Strefa Aktywności Gospodarczej w Chełmku
Dobczycka Strefa Przemysłowa "Zielonych Dobczyc„
Strefa Aktywności Gospodarczej w Limanowej
Myślenicka Strefa Inwestycyjna w Jaworniku
Niepołomicka Strefa Inwestycyjna
Miejska Strefa Aktywności Gospodarczej Nowe Dwory w Oświęcimiu
Wielicka Strefa Aktywności Gospodarczej
Parki technologiczne i przemysłowe
Krakowski Park Technologiczny
Tarnowski Park Naukowo-Technologiczny
Chrzanowsko - Trzebiński Park Przemysłowy
Zielony Park Przemysłowy "Kryształowy" w Tarnowie
Zielony Park Przemysłowy w Wojniczu
trefy aktywności gospodarczej są to wydzielone i przygotowane do inwestycji obszary, odpowiadające zapotrzebowaniom potencjalnych inwestorów, tworzone najczęściej przez samorządy lokalne. Strefy posiadają kluczowe znaczenie dla wzrostu poziomu inwestycji komercyjnych, w istotny sposób zwiększają atrakcyjność inwestycyjną regionu, rozwijają przedsiębiorczość i kreują nowe miejsca pracy. Gminy, dostrzegając pozytywne efekty działania takich stref, scalają nowe tereny, budują infrastrukturę techniczną, a także zmieniają przeznaczenie terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, dzięki czemu liczba stref aktywności gospodarczej stale wzrasta.
Strefy aktywności gospodarczej tworzone są i funkcjonują na mocy ustawy o Specjalnych Strefach Ekonomicznych, Rozporządzeń Rady Ministrów o utworzeniu poszczególnych stref, a także regulaminów stref i planów ich zagospodarowania.
Zadaniem RM ma być przede wszystkim przyciągnięcie inwestorów. W tym celu władze lokalne przygotowują i monitorują dla przedsiębiorstw warunki umożliwiające tworzenie nowych miejsc pracy. Przedsiębiorcy mają w strefach możliwość korzystnego inwestowania, przy minimalnych, a nawet zerowych podatkach i na odpowiednio przygotowanym terenie. Pierwsze strefy aktywności gospodarczej (przemysłowe) powstały w połowie lat 90-tych. Obejmowały przede wszystkim niezagospodarowane tereny komunalne. Strefy różnią się wielkością, infrastrukturą i sposobem zagospodarowania. Z czasem w strefy aktywności gospodarczej zostaną przekształcone Specjalne Strefy Ekonomiczne.
Specjalna Strefa Ekonomiczna (SSE) jest enklawą gospodarczą, powołaną w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego na obszarach zagrożonych dużym bezrobociem lub wymagających głębokiej restrukturyzacji.
Strefy aktywności gospodarczej w Malopolsce:
Zielony Park Przemysłowy "Kryształowy" w Tarnowie
Park przemysłowy zlokalizowany we wschodniej części Małopolski w odległości około 85 km od Krakowa. Park położony jest w północnej części Tarnowa, w bezpośrednim sąsiedztwie dróg wylotowych z miasta. Planuje się, iż docelowo obszar Parku obejmie 357 ha, w tym znajdzie się 225 ha terenów niezabudowanych. W chwili obecnej na terenie Parku działa ponad 40 firm, wśród których dominuje branża elektromaszynowa, szklarska i logistyczna. Miasto Tarnów jest właścicielem 8 ha nieruchomości niezabudowanych, które są położone w granicach Parku i stanowią ofertę dla inwestorów. Tereny wchodzące w skład Parku przemysłowego posiadają dostęp do wszystkich mediów dostosowanych do potrzeb już działających, jak również powstających zakładów produkcyjnych i usługowych.
Więcej informacji: www.tarnow.pl
Wojnicki Zielony Park Przemysłowy
Park przemysłowy zlokalizowany we wschodniej części Małopolski, na terenie Gminy Wojnicz, w odległości ok. 70 km od Krakowa, ok. 500 m od drogi krajowej nr 4 (Kraków - Rzeszów) oraz 1,5 km od centrum Wojnicza. W chwili obecnej obszar Parku obejmuje powierzchnię 63,5 ha, w tym 35 ha terenów przygotowanych dla inwestorów. Docelowo Park obejmie obszar 153 ha, w tym znajdzie się około 70 ha terenów zielonych. Na obszarze Parku dostępne są wszystkie media dostosowane do potrzeb przedsiębiorstw. Gmina zapewnia ulgi w podatkach i "szybką ścieżkę" inwestycyjną.
Więcej informacji: www.wojnicz.pl
Strefa Aktywności Gospodarczej w Limanowej
Strefa położona jest w południowej części województwa Małopolskiego, w odległości około 70 km od Krakowa, w mieście Limanowa. Obszar Strefy wynosi 13,7 ha, z czego około 7 ha stanowią grunty przeznaczone do zabudowy. Jest to teren poprzemysłowy, na którym dotychczas prowadzona była działalność w zakresie przetwarzania ropy oraz produktów ropopochodnych. Na terenie Strefy zlokalizowane są budynki administracyjno-przemysłowe, hale produkcyjne oraz zbiorniki. Powierzchnia użytkowa istniejących budynków i budowli wynosi 4 365 m2. Strefa posiada dostęp do bocznicy kolejowej.
Więcej informacji: www.powiatlimanowa.pl
Chrzanowsko-Trzebiński Park Przemysłowy
Park położony w zachodniej części Małopolski, w odległości 40 km od Krakowa, na terenie Gmin Trzebinia i Chrzanów. Trzebinia i Chrzanów to ważne ośrodki przemysłowe regionu opierające się sektorze petrochemicznym, energetycznym, metalurgicznym. Na terenie wspomnianych gmin znajdują się ważne węzły komunikacji drogowej (autostrada A4) i kolejowej. W skład Parku wchodzą 2 obszary o łącznej powierzchni 55,5 ha. Są to zarówno tereny niezabudowane jak również nieruchomości zabudowane obiektami przemysłowymi (hale, magazyny, obiekty biurowe, budowle, szyby pokopalniane itp.). Na obszarze Parku przewidziano możliwość rozwoju działalności produkcyjnej, magazynowej, spedycyjnej oraz szeroko pojętych usług dla ludności. Dla przyszłych inwestorów na terenie Gminy Trzebinia przewidziano zwolnienia z podatku od nieruchomości w przypadku realizacji przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy. Na obszarze Gminy Chrzanów przewidywane są podobne ulgi podatkowe pod przyszłe inwestycje.
Więcej informacji: www.armz.pl
Miejska Strefa Aktywności Gospodarczej "Nowe Dwory" w Oświęcimiu
Strefa położona jest w zachodniej części Małopolski, na obrzeżach miasta Oświęcim, przy drodze krajowej nr 44 (Tychy-Zator-Skawina-Kraków), która stanowi obwodnicę centrum miasta. Strefa docelowo obejmować będzie tereny inwestycyjne o powierzchni ok. 45 ha (z możliwością ich poszerzenia o następne 40 ha), z czego miasto jest właścicielem 7,5 ha. W ramach Strefy oferowane są cztery obszary inwestycyjne (niezabudowane) oraz inkubator przedsiębiorczości (w organizacji) o powierzchni około 25 ha. Zainteresowanym inwestorom proponuje się na terenie Strefy pomoc w załatwianiu niezbędnych formalności wynikających z prowadzonego procesu inwestycyjnego.
Więcej informacji: www.um.oswiecim.pl
Myślenicka Strefa Inwestycyjna w Jaworniku
Strefa inwestycyjna zlokalizowana w centralnej części województwa małopolskiego, na terenie Gminy Myślenice w miejscowości Jawornik, w odległości około 15 km od Krakowa oraz około 150 m od drogi krajowej nr 7 (Kraków - Chyżne). W chwili obecnej, obszar Strefy obejmuje 90 ha, z czego 20 ha to tereny już zagospodarowane przez inwestorów - między innymi Scandinavian Tobacco S.A. oraz Bahlsen Sweet Sp. z o.o.
Więcej informacji: www.myslenice.pl
Województwo Małopolskie charakteryzuje się również wysokim poziomem rozwoju gospodarczego:
Małopolska wytwarza 7,4% PKB kraju
Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych zrealizowanych na terenie Województwa Małopolskiego w latach 1989 - 2007 wyniosła blisko 10044 mln USD
Udział Małopolski w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski kształtuje się na poziomie 8,5%
Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w województwie małopolskim wyniosła w 2007 roku 1315 mln USD.
2006 rok okazał się dla Małopolski rekordowym pod względem wartości napływu kapitału zagranicznego, którego wartość na podstawie danych z Narodowego Banku Polskiego szacowana jest na ok. 1 000 mln USD
Małopolskę charakteryzuje również bogactwo surowców naturalnych: sól kamienna, ropa naftowa, węgiel kamienny, rudy cyny i ołowiu, wody mineralne, źródła geotermalne, surowce budowlane
Region stwarza dogodne warunki dla rozwoju sektorów
High - Tech
Motoryzacyjny
Turystyczny
BPO (Business Processing Outsourcing)
Turystyka
Woj. małopolskie należy do najważniejszych regionów turystycznych kraju - odznacza się dużą atrakcyjnością zarówno w zakresie turystyki letniej jak i zimowej. Obejmuje obszar najciekawszej części polskich Karpat - o zróżnicowanej rzeźbie, dużym zalesieniu, licznych źródłach wód mineralnych oraz wybitnych walorach antropogenicznych - liczne zabytki architektury i działalności gospodarczej człowieka. Woj. małopolskie ma jedna z najlepiej rozwiniętych baz noclegowych w kraju.
Prawie 9 milionów turystów przyjechało w 2009 roku do Małopolski
Spośród turystów krajowych, do Małopolski najczęściej przyjeżdżają mieszkańcy Śląska (15,5 proc.) i Mazowsza (11,5 proc.). Na kolejnych miejscach znaleźli się mieszkańcy: Podkarpacia (7,5 proc.), Wielkopolski (6,5 proc.) oraz Dolnego Śląska (5,3 proc.). Atrakcje swojego regionu bardzo chętnie odwiedzają także sami mieszkańcy Małopolski (prawie jedna czwarta wszystkich turystów krajowych).
Największą liczbę wśród turystów zagranicznych, którzy przyjeżdżają do Małopolski, stanowią mieszkańcy Wielkiej Brytanii (aż 24,5 proc.). Małopolskę chętnie odwiedzają także: Niemcy (11,5 proc.), Francuzi (7,8 proc.), Amerykanie (6,9 proc.) oraz Włosi (5,5 proc.).
Najważniejszym ośrodkiem turystycznym woj. jest Kraków - jedno z najciekawszych miast z kraju ze względu na liczne dobrze zachowane zabytki architektury m.in. Zamek Królewski na Wawelu i katedra z dzwonem Zygmunta i grobami królewskimi, kościół Mariacki, sukiennice, barbakan, brama Floriańska oraz dawne miasto żydowskie, obecnie dzielnica Krakowa - Kazimierz - zostały one wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO.
Na listę została również wpisana kopalnia soli w Wieliczce, posiadająca podziemna trasę turystyczną. W Wieliczce znajduje się też Muzeum Żup Krakowskich. Atrakcją turystyczną jest też kopalnia soli w Bochni.
Na listę UNESCO wpisany jest także hitlerowski obóz zagłady Auschwitz - Birkenau w Oświęcimiu
oraz Kalwaria Zebrzydowska zespołem architektonicznym klasztoru Bernardynów i licznymi kapliczkami, będąca zarazem ważnym centrum pielgrzymkowym jaki są też Łagiewniki w Krakowie i Wadowice - miasto rodzinne Jana Pawła II.
Ważnym regionem turystycznym jest powiat tatrzański z gł. ośrodkiem turystycznym Zakopanem, które stanowi bazę wypadową w polską część Tatr, a wraz z Białką Tatrzańską, Bukowiną Tatrzańską i Poroninem stanowi jeden z ważniejszych ośrodków narciarskich w polskich Karpatach.
Chochołów - żywy skansen regionalnego budownictwa, wieś o charakterze ulicówki, zachowana w nienaruszonym stanie oryginalna drewniana zabudowa w tradycyjnym stylu podhalańskim, pochodząca z przełomu wieku XVIII i XIX. Wieś, która liczy 120 zagród jest objęta ochroną konserwatorską.
Miejscowości uzdrowiskowo-wypoczynkowe
Swoszowice - Osiedle Uzdrowisko Swoszowice - południowy obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy X Swoszowice.W Swoszowicach znajduje się jedno z najstarszych polskich uzdrowisk.
Kopalnie soli w Wieliczce i Bochni
Rabka Zdrój
Szczawnica
Piwniczna Zdrój
Żegiestów Zdrój
Muszyna
Krynica Zdrój
Wysowa Zdrój
Wapienne
Ojców - wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Skała, na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, w Dolinie Prądnika, na Szlaku Orlich Gniazd.
trakcje turystyczne [edytuj]
Ojców
ruiny zamku Kazimierza Wielkiego z 2. połowy XIV wieku
muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego w budynku dawnego hotelu Pod Łokietkiem z 1860 roku oraz Pod Kazimierzem z 1885 roku
tzw. dawny park zdrojowy z końca XIX wieku (do 1939 roku w Ojców był uzdrowiskiem z hydroterapią jako główną metodą leczniczą)
muzeum etnograficzne PTTK w willi Bazar Warszawski
Kaplica "Na Wodzie"
Jaskinia Ciemna i Jaskinia Łokietka
drewniane domy i wille na terenie wsi z przełomu XIX i XX wieku tzw. w szwajcarskim stylu
Brama Krakowska i źródełko miłości
Dolina Sąspowska
Kilka kilometrów tras pieszych z punktami widokowymi
Tarnów - perła polskiego renesansu
Rynek i renesansowe kamieniczki
Muzeum Okręgowe w Ratuszu
Muzeum Etnograficzne
Zalipie - wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim, w gminie Olesno.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.
Sztuka Zalipia [edytuj]
Wieś Zalipie od dawna słynie z malowanych chat. Zwyczaj ozdabiania wiejskich izb kwiecistymi malunkami wywodzi się z końca XIX wieku, kiedy to mieszkanki wsi zaczęły dekorować wnętrza chałup kwiatami wykonanymi z bibułki, wycinankami i pająkami ze słomy wiszącymi u powały oraz malowanymi na ścianach kwiatami. Malowidła wykonywano także na zewnętrznych ścianach budynków, studniach i płotach. W Zalipiu znajduje się obecnie ok. 20 malowanych domów.
Prace zalipiańskich artystek można podziwiać m.in. w Zagrodzie Felicji Curyłowej, która stanowi obecnie filię Muzeum Okręgowego w Tarnowie oraz w Domu Malarek w Zalipiu.