Wojna polsko-rosyjska 1792, wojna prowadzona przez Polskę w obronie Konstytucji 3 Maja, przeciwko wojskom rosyjskim interweniującym na rzecz konfederacji targowickiej.
18 maja 1792 armia rosyjska (97 tys. żołnierzy) przekroczyła granice Rzeczypospolitej, kierując większość sił na Ukrainę, pozostałe na Litwę. Z liczącej 60 tys. żołnierzy armii polskiej do walki skierowano 37 tys., reszta stanowiła rezerwę bądź znajdowała się w stadium formowania. Armia rosyjska, dowodzona przez M.W. Kachowskiego i M.N. Kreczetnikowa, pokonała pod Mirem (10 czerwca) wojska litewskie, zajęła Grodno. Wycofujący się Polacy odnieśli lokalne sukcesy pod Zieleńcami (18 czerwca, książę J. Poniatowski) i Dubienką (18 lipca, generał T. Kościuszko). Inicjatywa strategiczna w wojnie należała do Rosjan, którzy w połowie lipca przekroczyli Bug. Armia koronna wycofała się w Lubelskie, armia litewska nie mogła zabezpieczyć Warszawy.
Głównodowodzący armią polską król Stanisław August Poniatowski nie wierząc w możliwość zwycięstwa podjął rokowania z Rosją. Katarzyna II zażądała przerwania działań wojennych i przystąpienia króla do konfederacji targowickiej. Stanisław August Poniatowski podpisał akt kapitulacji (24 lipca) i akces do konfederacji (25 lipca).
Dubienka, wieś w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, nad Wełnianką, w obrębie Obniżenia Dubieńskiego (Polesie Wołyńskie). Siedziba władz gminnych. Do 1945 posiadała prawa miejskie jako Dubna.
W okolicy pole bitwy stoczonej 18 VII 1792 przez T. Kościuszkę (6000 żołnierzy), z przeważającymi siłami rosyjskimi (18 000 żołnierzy). Dzięki zdolnościom dowódczym T. Kościuszki i trafnemu wybraniu miejsca bitwy, Rosjanie nie zdołali zniszczyć armii polskiej nad Bugiem
18 VII 1792 |
Dubienka |
Rosjanie - 25 tys. - Michał Kachowski Polacy - 5,3 tys. - Tadeusz Kościuszko |
Zajęcie przez Kościuszkę dogodnego miejsca niweczy przewage liczebną Rosjan. Po odparciu dwóch natarć rosyjskich Polacy wycofują się |