Małgorzata Morozewicz
Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski
Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku
 BYA
SOBIE WILK...
Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności
przygotowane w ramach projektu:
Podlaska Akademia Przyrody
Małgorzata Morozewicz
Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski
Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku
 BYA
SOBIE WILK...
Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności
przygotowane w ramach projektu:
Podlaska Akademia Przyrody
HONOROWY PATRONAT nad projektem objął
Podlaski Kurator Oświaty
Projekt  Podlaska Akademia Przyrody korzysta
z dofinansowania w kwocie 452 628,00 PLN pochodzącego
z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG.
LIDER:
Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe,
ul. Rynek Kościuszki 2, 15-091 Białystok
tel./fax [phone]
e-mail: [e-mail]
PARTNER:
Towarzystwo Amicus,
ul. Brukowa 28 lok. 8, 15-889 Białystok
tel./fax [phone]
e-mail: [e-mail]
Białystok 2014
ISBN: 978-83-940838-3-0
Scenariusze zajęć przedszkolnych
dotyczące bioróżnorodności
przygotowane w ramach projektu:
Podlaska Akademia Przyrody
 Góry, nasze góry, czyli góry śmieci
Scenariusz zajęć przedszkolnych pod hasłem:
 Góry, nasze góry, czyli góry śmieci
Przewidziany czas realizacji zajęć: 2 godziny lekcyjne.
Wiek dzieci: 4 6 lat.
Miejsce zajęć: sala przedszkolna.
Problem: znaczenie lasu dla lokalnego ekosystemu z uwzględnieniem zwiększenia akceptowalności wilka
oraz podniesienie świadomości na temat bioróżnorodności w lesie.
Cele ogólne:
 kształtuje emocjonalny stosunek do przyrody,
 rozumie potrzebę segregowania odpadów,
 potrafi segregować odpady według przynależności do utylizacji lub powtórnego wykorzystania,
 wie, w jaki sposób ludzie zanieczyszczają Ziemię,
 wie, co można zrobić, żeby było mniej śmieci,
 ma poczucie współodpowiedzialności za stan środowiska naturalnego i wie, jakie podejmować
działania, żeby ratować Ziemię,
 zna podstawowe kolory (żółty, niebieski, zielony, czerwony, biały),
 wyjaśnienie pojęć:  segregacja odpadów ,  recykling ,
 rozwijanie twórczej wyobraz
ni,
 wskazywanie możliwości wtórnego wykorzystania odpadów.
Cele operacyjne:
Dziecko:
 rozumie pojęcia:  śmieci ,  segregacja ,  recykling ,
 zna kolory pojemników na odpady,
 segreguje odpady do odpowiednich pojemników,
 wypowiada się poprawnie na temat wiersza pt.  Sznurek Jurka ,
 wykonuje pracę plastyczną z odpadów,
 zna ekologiczny sposób wyrzucania śmieci,
 potrafi podać cele i sposób segregacji odpadów,
 wie, że wszyscy ludzie muszą dbać o środowisko naturalne,
 ma poczucie odpowiedzialności za środowisko, w którym żyje.
Metody pracy:
Sytuacja problemowa, rozmowa, pokaz, obserwacja, metoda ćwiczeń praktycznych, metoda gier i zabaw
dydaktycznych, metoda zabaw i gier ruchowych z elementami tańca, inscenizacja.
Środki dydaktyczne:
" fragment książki pt.  Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz, dotyczący znaczenia lasu
dla lokalnego ekosystemu, uwzględniający podniesienie poziomu akceptowalności wilka oraz
świadomości dziecięcej dotyczącej bioróżnorodności;
"  Sznurek Jurka  wiersz I. Sikiryckiego;
"  Zaśmiecona polana  ilustracja A;
"  Gdzie ucieka wilk?  karta pracy nr 1, labirynt, kredki;
" 4 kolorowe kosze: niebieski, czerwony, żółty, zielony;
"  Segregujemy odpady  karty pracy nr 2, wycinanka nr 1 z odpadami, nożyczki;
"  Taniec z gazetami  gra ekologiczno-edukacyjna, gazety, gwizdek;
"  Celujemy do kosza  gra ekologiczno-edukacyjna;
"  Moja planeta  piosenka M. Jeżowskiej;
"  Ekośmieciorek  praca, plastikowe butelki, gazety, kolorowy papier.
Faza wstępna zajęć:
1. Nauczycielka wita wszystkich, tak aby każdy czuł się indywidualnie powitany:
 witam wszystkich tych, którzy są dzisiaj w radosnym nastroju (machanie ręką),
 witam wszystkich, którzy są dzisiaj smutni, i życzę, aby dzisiejszy dzień przyniósł Wam wiele
radosnych wrażeń,
 witam wszystkie dziewczynki,
 witam wszystkich chłopców,
 witam serdecznie wszystkich rodziców, którzy nas odwiedzili!
2. Nauczycielka czyta dzieciom fragment książki pt.  Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz,
następnie prosi o opowiedzenie treści usłyszanego fragmentu: czego on dotyczy?, jakie występują
postacie?, dlaczego Kuba postanowił posprzątać las?
Kuba i wilk, zmęczeni, przez chwilę leżeli obok siebie. Pierwszy podniósł się wilk. Otrzepał futro
i pochylił się nad twarzą Czerwonego Kapturka. Chłopiec bał się. Zwierzak spojrzał mu prosto w oczy, pową-
chał go i swoim szorstkim językiem polizał po nosie. Zaraz potem zniknął w szarych zaroślach.
W tej samej chwili Kuba zauważył w oddali światła latarek i usłyszał wołanie:
 Kuba! Kubusiu! Gdzie jesteś?! Czerwony Kapturku!
 Tutaj! Tu jestem!  krzyczał na całe gardło.
Wkrótce chłopca znalez
li ratownicy. Był zdziwiony, że szukało go tak wiele osób. W ekipie ratunkowej,
oprócz policjantów i strażaków, było mnóstwo mieszkańców miasteczka. Najważniejsze było jednak to, że
wraz z innymi szukali go również babcia i rodzice. Okazało się, że mama Kuby już wyzdrowiała i wyszła ze
szpitala. Razem z tatą chcieli zrobić synkowi niespodziankę i czekali na niego w domku babci. Gdy długo nie
wracał, zawiadomili policję i rozpoczęły się poszukiwania.
 Co się z tobą działo, synku?  zapytała mama, płacząc ze szczęścia.
 Gdzie byłeś, Kubusiu?  dopytywał tata.
 To bardzo długa historia  odpowiedział Czerwony Kapturek.  I bardzo smutna  dodał i wtulił się w swo-
ich rodziców.
Następnego dnia Czerwony Kapturek wstał z łóżka wcześnie rano, włożył swoją czerwoną bluzę z kapturem
i przy śniadaniu zapytał tatę:
 Pomógłbyś mi posprzątać las?
Tata tylko uśmiechnął się, mrugnął do synka okiem i chwilę potem wędrowali razem leśną ścieżką. Porozrzu-
cane wszędzie papierki, puszki i butelki zbierali do worków na śmieci.
Las powoli nabierał barw i wkrótce wróciły do niego ptaki i zwierzęta. Znów było jak dawniej.
Pojawiła się także wilcza rodzina, a Czerwony Kapturek miał nowego przyjaciela  wilka. Spotykali się
codziennie na leśnej polanie. Na powitanie wilk merdał ogonem i lizał chłopca po dłoni, a on drapał wilka za
uchem. Potem biegali razem po lesie, aż do utraty tchu  mały człowiek i zwierzę.
Rozwinięcie zajęć:
3.  Sznurek Jurka  I. Sikirycki (15 minut)
Nauczycielka zaprasza wszystkie dzieci do skupienia uwagi. Dzieci siadają w kręgu, nauczyciel inscenizuje
wiersz pt.  Sznurek Jurka . Następnie z uprzednio przygotowanego koszyka dzieci wybierają przedmioty,
które znalazły się w treści wiersza, i układają je na stole: stary sznurek, skórka od banana, torby po
śniadaniu, papierki po cukierkach, ścierka, pusta bombonierka, patyki od lodów, plastikowy kubek,
pestki od słonecznika, kalosz, nauszniki, stare trampki, piłka z dziurą, połamane wieczne pióro, opony od
rowerów, stos papieru (nauczyciel dokłada jeszcze plastikowe butelki, puszki po konserwie, słoiki, puszkę
po napoju, tekturkę, starą książkę, zeszyt, gazety, reklamówkę).
Nauczyciel zadaje pytania:
 W jaki sposób boisko zamieniło się w śmietnik?
 Jak oceniasz postępowanie Jurka i jego kolegów?
 Czy Jurek myślał o konsekwencjach wyrzucenia przez siebie poplątanego sznurka?
4.  Zaśmiecona polana  ilustracja A (5 minut)
Dzieci analizują rysunek przedstawiający zaśmieconą polanę i bawiące się opodal dzieci oraz uciekające
wilki. Dzieci odpowiadają na pytania nauczyciela:
 Dlaczego las zamienił się w śmietnik?
 Czy dzieci zachowały się właściwie?
 Gdzie powinny się znalez
ć pozostawione przez nie rzeczy?
 Co Wy robicie ze śmieciami?
5.  Gdzie ucieka wilk?  karta pracy nr 1 (5 7 minut)
Nauczyciel prosi, aby dzieci doszły jedną z trzech dróg do czystego lasu: wilk ma trzy drogi dojścia i tylko
na końcu jednej znajduje się czysty las  to właśnie ją trzeba wybrać.
6. Segregujemy odpady  karta pracy nr 2 (10-15 minut)
Nauczyciel wyjaśnia pojęcie  segregacja (sposób gromadzenia odpadów, polegający na ich podziale ze
względu na materiał, z jakiego zostały wytworzone, w celu ponownego ich wykorzystania).
Zwróćcie uwagę, że w sali znajdują się 4 kosze na śmieci (czerwony na szkło, niebieski na papier, żółty na
plastik, zielony na inne odpady). Dzieci na karcie pracy łączą kartoniki z odpowiednim koszem  w ten
sposób segregują odpady (nie wszystkie czytają, więc tu rola rodziców):
a) papier (niebieski)  książka, zeszyt (bez zszywaczy), patyczek drewniany po lodzie, sznurek,
tektura, papierek po cukierkach, gazeta, bombonierka, ścierka (dodawane są tekstylia do masy
papierowej),
b) szkło (czerwony)  słoik,
c) plastik i puszki (żółty)  woreczek po śniadaniu, plastikowa butelka, reklamówka, kubeczek po
jogurcie, wieczne pióro (obudowa plastikowa), puszka,
d) inne odpady (zielony)  pozostałe śmieci: kalosz, piłka, opona, trampki. Nauczyciel wyjaśnia , że
utylizacja odpadów to przetwarzanie lub unieszkodliwianie ich.
7.  Taniec z gazetami  gra ekologiczno-edukacyjna (5 minut)
Dzieci razem z rodzicami dobierają się parami i tańczą w rytm piosenki pt.  Zielona wyspa M. Jeżowskiej,
trzymając gazetę między wymienionymi częściami ciała: między dłońmi, brzuchem, łokciami, kolanami
itp.  ale bez pomocy rąk.
8.  Celujemy do kosza  gra ekologiczno-edukacyjna (5 minut)
Dzieci, ustawione w dwóch rzędach naprzeciwko siebie, na sygnał gwizdka celują zgniecionymi kulkami z
gazet do kosza ustawionego po środku.
9.  Z obserwacji i doświadczeń dzieci  pytania i odpowiedzi (5 minut)
Na świecie rosną coraz wyższe góry odpadów i śmieci. Każdy z nas w ciągu roku wyrzuca kilkaset
kilogramów śmieci!
 Co robicie ze śmieciami w swoim domu?
 Kto w Twoim domu odpowiada za wynoszenie śmieci?
Każdy z Was słyszał kiedyś takie słowo jak  recykling . Oznacza ono powtórne wykorzystanie materiałów
(posegregowanych odpadów) do ponownego przetworzenia.
Zakończenie zajęć:
10.  Ekośmieciorek  praca plastyczna wykona wspólnie z rodzicami (15 minut)
Dzieci siedzą w kole wspólnie z rodzicami, nauczyciel objaśnia im, jak wykonać śmiesznego ludzika ze
zgromadzonych w klasie śmieci (pociętą na paski gazetę umieszczamy w otworze butelki  to będzie
czupryna  Ekośmieciorka, z kolorowego papieru doklejamy oczy, nos i usta, z gazety można również
zrobić ludzikowi sukienkę lub inny element stroju).
Dzieci pracują przy stolikach. Po skończonym zadaniu i sprzątnięciu miejsca pracy  przedstawiają swoje
ludziki kolegom (np. wymyślają imię). Na koniec wszystkie prace dzieci zostają umieszczone na wystawie.
Dzieci odpowiadają na pytania:
1. Segregacja jest to& ?
2. Recykling jest to& ?
3. Odpady są to& ?
4. Przyjaciel przyrody jest to& ?
Bibliografia:
1. Cz. Rosik Dulewska: Podstawy gospodarki odpadami, Warszawa 2012.
2. M. A. Gostomczyk: Gospodarka odpadami: ćwiczenia projektowe, Kalisz 2011.
3. B. Jędrzejewska, W. Jędrzejewski, H. Okarma: Wilk jest dziki? Wilk jest zły?, Białowieża 1991.
4. K. Popko  Tomasiewicz, M. Stefanik: W słowach kilku o wydrze, bobrze i wilku, Kraków 2011.
5. J. Dołkin: Zielony Ekran program filmowej edukacji ekologicznej, Białystok 2000.
6. I. Wierzbowska: Wilk, Fundacja Wspierania Inicjatyw ekologicznych, Kraków 2010.
Aneks:
 Sznurek Jurka  wiersz I. Sikiryckiego
Nauczycielka zaprasza wszystkie dzieci do skupienia uwagi. Dzieci siadają w kręgu, nauczyciel inscenizuje
wiersz pt.  Sznurek Jurka . Następnie z uprzednio przygotowanego koszyka dzieci wybierają przedmioty,
które znalazły się w treści wiersza, i układają je na stole: stary sznurek, skórka od banana, torby po
śniadaniu, papierki po cukierkach, ścierka, pusta bombonierka, patyki od lodów, plastikowy kubek, pestki
od słonecznika, kalosz, nauszniki, stare trampki, piłka z dziurą, połamane wieczne pióro, opony
od rowerów, stos papieru (nauczyciel dokłada jeszcze plastikowe butelki, puszki po konserwie, słoiki,
puszkę po napoju, tekturkę, starą książkę, zeszyt, gazety, reklamówkę).
 Zaśmiecona polana  ilustracja A
Rysunek przedstawiający zaśmieconą polanę i bawiące się nieopodal dzieci oraz uciekające wilki.
Dzieci udzielają odpowiedzi na pytania nauczyciela:
 Dlaczego las zamienił się w śmietnik?
 Czy dzieci zachowały się właściwie?
 Gdzie powinny się znalez
ć pozostawione przez nie rzeczy?
 Co Wy robicie ze śmieciami?
 Gdzie ucieka wilk?  karta pracy nr 1
Labirynt, na którym z jednej strony znajduje się wilk i ma trzy drogi dojścia, na których końcu znajduje się
czysty las  wybiera jedną drogę, którą dotrze do celu; dzieci wybierają i rysują poprawną drogę.
 Segregujemy odpady  karta pracy nr 2
Nauczyciel wyjaśnia pojęcie  segregacja (sposób gromadzenia odpadów, polegający na ich podziale ze
względu na materiał, z jakiego zostały wytworzone, w celu ponownego ich wykorzystania).
Zwróćcie uwagę, że w sali znajdują się 4 kosze na śmieci (czerwony na szkło, niebieski na papier, żółty na
plastik, zielony na inne odpady). Dzieci na karcie pracy łączą kartoniki z odpowiednim koszem  w ten
sposób segregują odpady (nie wszystkie czytają, więc tu rola rodziców)
a) papier (niebieski)  książka, zeszyt (bez zszywaczy), patyczek drewniany po lodzie, sznurek,
tektura, papierek po cukierkach, gazeta, bombonierka, ścierka (dodawane są tekstylia do masy
papierowej),
b) szkło (czerwony)  słoik,
c) plastik i puszki (żółty)  woreczek po śniadaniu, plastikowa butelka, reklamówka, kubeczek po
jogurcie, wieczne pióro (obudowa plastikowa), puszka,
d) inne odpady (zielony)  pozostałe śmieci: kalosz, piłka, opona, trampki. Nauczyciel wyjaśnia , że
utylizacja odpadów to przetwarzanie lub unieszkodliwianie ich.