SESJA


Zamiast stosowania kar
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
SESJA III
Zamiast stosowania kar
Przewodniku:
1. Powiedz: W zesz ym tygodniu rozmawiali my o negatywnych skutkach stoso-
wania takich metod, jak: sarkazm, moralizowanie, ostrzeganie, przezywanie,
obwinianie i zawstydzanie. Potem przeanalizowali my pi sposobów zach ca-
nia dzieci do wspó pracy, które w najlepszym razie przynosz pozytywne
rezultaty, a w najgorszym nie wyrz dzaj dzieciom adnej szkody. Naszym
zadaniem domowym by o zastosowanie w praktyce przynajmniej jednego
z tych sposobów. Otwórzmy teraz podr cznik na str. 29, gdzie znajduje si
nasze zadanie, i odpowiedzmy najpierw, jakich s ów uda o nam si unikn ,
a nast pnie jakie nowe metody wypróbowali my, cznie z rozmaitymi li ci-
kami.
2. Kiedy grupa wykona to polecenie, zapytaj: Jakie pomys y zawarte w ksi kach
wyda y wam si interesuj ce lub pomocne?
(Zach jak najwi cej osób do zabrania g osu).
3. Kiedy zabierze g os ka dy, kto mia na to ochot , w cz odtwarzacz.
SESJA 3/A
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Zapytaj: Co, waszym zdaniem, sk oni o rodziców w ka dej z tych scenek do
ukarania dzieci?
(Nie dopu do tego, by uczestnicy zacz li dyskutowa o tym, jak inaczej mo na
by o post pi . Wyja nij, e w dalszym ci gu sesji b dziecie rozmawia o tym, ja-
kie s inne metody post powania w takich sytuacjach).
2. Zapytaj: Co, waszym zdaniem, mog czu dzieci, które zosta y ukarane?
3. Kiedy zako czycie dyskusj , w cz odtwarzacz.
SESJA 3/B
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Zatrzymaj odtwarzacz.
2. Zapytaj: Czy kto ma jaki pomys , jak mo na sobie poradzi z dzieckiem
w supermarkecie, nie wymierzaj c kary?
3. Kiedy zako czycie dyskusj , zapytaj: Czy kto mo e powiedzie , jak nie wy-
mierzaj c kary poradzi sobie z dzieckiem, które po ycza od ojca narz -
dzia i nie oddaje ich?
4. Kiedy sko czycie dyskusj , w cz odtwarzacz.
SESJA 3/C
ZAMIAST KARANIA
WSKA , W CZYM DZIECKO
ZAMIAST ZAMIAST
MOG OBY CI POMÓC ZAPROPONUJ WYBÓR
WYRA OSTRY SPRZECIW
ZAREAGUJ (PO Ó TEMU KRES,
ZAMIAST ZAMIAST
(BEZ ATAKOWANIA CHARAKTERU)
POZBAW SWOBODY RUCHÓW)
SESJA III
32
SESJA III 33
DAJ DZIECKU ODCZU KONSEKWENCJE
SESJA III 34
ZAMIAST KARANIA
WYRA OTWARCIE SWOJE UCZUCIA WYRA SWOJE OCZEKIWANIA
POKA DZIECKU, JAK MO E NAPRAWI Z O
SESJA III 35
ZAMIAST KARANIA
Przypu my jednak, e dziecko nadal po ycza i zapomina odda przybory?
ZAPROPONUJ WYBÓR
A je eli nadal post puje tak samo?
PRZEJMIJ INICJATYW
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Zatrzymaj odtwarzacz.
2. Powiedz: Zapoznajmy si z sytuacj przedstawion na str. 36 i wpiszmy
odpowiedzi w wiczeniach na str. 36 i 37.
SESJA 3/D
SESJA III 36
SYTUACJA
Wyobra sobie, e Bobby ma oko o siedmiu lat. Po szkole lubi bawi si z kolega-
mi na boisku szkolnym. Wie, e ma by w domu oko o 5.45, ale czasem o tym zapo-
mina. Wczoraj si spó ni . Mama by a na niego taka z a, e dzisiaj spyta koleg ,
która jest godzina. Nie chce, eby mama znowu na niego krzycza a. Kolega mówi
mu, e jest szósta. Bobby natychmiast przerywa zabaw i biegnie do domu. Wpada
bez tchu i od razu zaczyna t umaczy mamie, e pami ta o tym, by zapyta , która
jest godzina, a kiedy okaza o si , e jest tak pó no, bieg ca drog do domu.
Pierwsza odpowied matki:
Mam dosy twoich t umacze ! Wiem teraz, e nie mo na ci ufa . Tym razem
zostaniesz ukarany. W przysz ym tygodniu codziennie po szkole b dziesz siedzia
w domu. I nie my l, e b dziesz bez przerwy ogl da telewizj . Powiem opiekunce,
eby nie pozwala a ci ogl da telewizji wtedy, kiedy nie ma mnie w domu. Mo esz
i prosto do swojego pokoju, bo ju jest po obiedzie. Mo e to ci wreszcie czego
nauczy!
Co Bobby móg by sobie pomy le ?
Druga odpowied matki:
Ojej, jeste ca y spocony! Zaraz wytr ci twarz. Obiecaj mi, e nigdy wi cej si
nie spó nisz. Jestem przez ciebie k bkiem nerwów. Id teraz umy r ce, po piesz
si , prosz , bo obiad stygnie. Och, mamusia ci go odgrzeje .
Co Bobby móg by sobie pomy le ?
SESJA III 37
Trzecia odpowied matki:
Mówisz mi, e si stara e , i to mnie cieszy, ale nadal si martwi . Nie chc ju
wi cej zamartwia si z tego powodu. Oczekuj , e kiedy powiesz: B d w domu
o 5.45«, to dotrzymasz s owa. Jedli my ju . Nie ma wi cej kurczaka, ale je li
chcesz, mo esz sobie zrobi kanapk .
Co Bobby móg by sobie pomy le ?
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Kiedy rodzice zanotuj swoje reakcje, zapytaj: Co, waszym zdaniem, Bobby
móg pomy le po ka dej z tych odpowiedzi?
2. Kiedy kilkoro uczestników wypowie si , w cz odtwarzacz.
SESJA 3/E
SESJA III 38
ABY ROZWI ZA PROBLEM
KROK 1 KROK 2
Porozmawiaj o dzieci cych odczuciach i potrzebach. Porozmawiaj o twoich odczuciach i potrzebach.
KROK 3 KROK 4
Wspólnie zastanówcie si nad znalezieniem obopólnie Wypisz wszystkie pomys y bez oceniania ich.
korzystnego rozwi zania.
SESJA III 39
ABY ROZWI ZA PROBLEM
KROK 5
Zadecyduj, który pomys ci si podoba, który nie,
a który planujesz wprowadzi w ycie.
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Zatrzymaj odtwarzacz.
2. Zapytaj: Co w tej metodzie rozwi zywania problemów mo e okaza si dla
nas pomocne lub po yteczne?
Ogranicz dyskusj na ten temat do pi ciu minut.
3. Kiedy sko czycie dyskusj , powiedz: A teraz sami wypróbujemy metod
rozwi zywania problemów, wykonuj c wiczenie z podzia em na role. Jed-
na po owa grupy odegra rol rodziców, a druga dzieci.
Podziel grup na rodziców i dzieci. (Je li liczba osób jest nieparzysta, to osoba
bez pary mo e by obserwatorem).
Rodzice znajd polecenia na str. 40, a dzieci na 42. Przeczytajmy teraz,
prosz , te polecenia i przygotujmy si do spotkania z naszym dzieckiem
lub jednym z rodziców .
4. Kiedy wszyscy zapoznaj si z poleceniami, powiedz: Jak widzicie, odegramy
t scenk dwa razy. A teraz niech ka dy rodzic odszuka swoje dziecko
i rozpocznie wiczenie. Je li to mo liwe, niech ka dy znajdzie jaki spokojny
k cik i postara si pracowa z osob , z któr jeszcze nie pracowa .
5. Kiedy wykonacie wiczenie, przeczytaj stron 3/G, na której s dalsze instrukcje.
SESJA 3/F
SESJA III 40
CZ DLA RODZICÓW
Przed chwil zadzwoni a do ciebie przyjació ka i powiedzia a, e musi jecha do
szpitala na badania. Pyta, czy jej córka Cindy mog aby sp dzi u ciebie popo udnie.
Twoja przyjació ka ma nadziej , e zd y wróci do domu przed obiadem, ale nie
jest pewna, czy jej si to uda. Zgadzasz si , chocia wiesz, e twoje dziecko i jej
córka nie przepadaj za sob .
Wo asz córk (lub syna) i mówisz, e przyjdzie Cindy.
Odegracie t scenk dwa razy. Za pierwszym razem zlekcewa zastrze enia
dziecka, oboj tnie, jak g o no b dzie protestowa . T umacz, dlaczego Cindy musi
do was przyj , i k ad na to nacisk.
Za drugim razem zastosuj poznan przed chwil bardziej konstruktywn metod
rozwi zywania problemów. Mo esz skorzysta z podanych ni ej wzorów odpo-
wiedzi.
1. Porozmawiaj o uczuciach dziecka.
Daj dziecku czas na wy uszczenie wszelkich mo liwych zastrze e wobec Cindy.
S uchaj uwa nie i udzielaj odpowiedzi, które wiadcz , e rozumiesz.
Na przyk ad:
Ojej, widz , jak bardzo ci to z o ci!
A wi c nie lubisz, kiedy Cindy do nas przychodzi, i masz ku temu wiele
powodów .
2. Porozmawiaj o swoich uczuciach.
Powiedz dziecku uczciwie i w jak najprostszy sposób, co czujesz. Na przyk ad:
Czuj , e nie mog odmówi przyjació ce, która musi jecha do szpitala .
3. Zaproponuj dziecku wspólne znalezienie rozwi zania, które zadowoli obie
strony.
Zastanówmy si wspólnie, jakie rozwi zanie b dzie dobre dla nas obojga .
SESJA III 41
4. Zapisuj wszystkie pomys y, nie oceniaj c ich. (Mo esz wykorzysta puste
miejsce na tej stronie).
Pozwól, eby to dziecko poda o kilka pierwszych rozwi za . Na przyk ad:
No dobrze, wi c na pocz tek proponujesz, eby Cindy nie przychodzi a. Zapisz
to .
5. Zadecyduj, które pomys y ci si podobaj , a które nie, i które masz zamiar
wprowadzi w ycie.
Nie podoba mi si pomys , eby Cindy nie przychodzi a, ale zobaczmy, jaka jest
kolejna propozycja...
SESJA III 42
CZ DLA DZIECKA
Co jaki czas przychodzi z wizyt przyjació ka twojej mamy i przyprowadza swo-
j córk Cindy. Nienawidzisz, kiedy przychodzi, bo zawsze musisz grzecznie si
z ni bawi . A to niemo liwe. Cindy zawsze chce rz dzi . Musisz gra w te gry,
które ona wybierze. A je li si nie zgadzasz, idzie naskar y i zawsze narobi ci k o-
potów. Poza tym rusza wszystkie zabawki. Ostatnim razem co zepsu a. (Zdecyduj,
co to za zabawka lalka, ci arówka, b czek etc.).
Wkrótce matka powie ci, e przychodzi Cindy. Protestuj i próbuj t umaczy , dla-
czego nie chcesz, eby przysz a.
Odegracie scenk dwa razy.
Za ka dym razem twoja matka odpowie ci w inny sposób. Zauwa , jak ró ni si
twoje odczucia w tych dwóch scenkach.
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Kiedy wszyscy odegraj obie scenki, zapytaj ka d par :
a) Jakie dostrzegli cie ró nice mi dzy pierwsz a drug odegran sytuacj ?
b) Jakie rozwi zania wymy lili cie?
2. Kiedy uczestnicy przedstawi ju swoje rozwi zania, powiedz: A teraz wykona-
my nast pne wiczenie, ale zamienimy si rolami. Ci, którzy byli dzie mi ,
znajd instrukcje do odegrania roli rodziców na str. 43. Rodzice z kolei
przygotuj si do roli dzieci wed ug instrukcji na str. 44.
3. Kiedy uczestnicy zapoznaj si z instrukcj , powiedz: Prosz , eby teraz
wszyscy rodzice znale li sobie inne dziecko i rozpocz li wiczenie. T scen-
k odegramy tylko raz.
SESJA 3/G
SESJA III 43
PROBLEM RODZICÓW
Twój syn (lub córka) pyta, czy w sobot mo e u niego przenocowa przyjaciel.
Mówisz: Musz si zastanowi . Pó niej u wiadamiasz sobie, dlaczego ten po-
mys ci si nie podoba. Tylko w niedziel mo esz d u ej pospa . Poza tym nie za-
mykasz drzwi do sypialni, eby nie by o duszno. Gdy ostatnim razem spa u was ten
przyjaciel, ci gle budzi y ci jakie ha asy:
Piski i chichotanie a do drugiej w nocy.
Odg os sp ukiwania wody w azience obok sypialni.
Stukanie naczy o siódmej rano, kiedy szykowali sobie niadanie.
G o no nastawiony telewizor.
Zauwa y a jednak, e twój syn (córka) nie ma ostatnio zbyt wielu przyjació
i wydaje si osamotniony. Z jednej strony chcesz powiedzie : Tak, niech u nas
przenocuje , z drugiej: Nie, chc si wyspa . Postanowi a , e ani ty, ani dziecko
nie b dziecie forsowa swojego zdania, ale zamiast tego spróbujecie wspólnie zna-
le rozwi zanie, które zadowoli obie strony.
Wykorzystaj te punkty jako instrukcj rozwi zywania problemu.
1. Uczucia dziecka...
Bardzo chcesz, eby przyjaciel u ciebie przenocowa .
2. Twoje uczucia...
Chcia abym si zgodzi , ale obawiam si , e nie b d mog a spa . Ostatnim
razem...
3. Wspólne szukanie rozwi za ...
Zastanówmy si wspólnie i spróbujmy znale rozwi zania, które b d do
przyj cia dla nas obojga . (Niech dziecko rzuci kilka pierwszych pomys ów. Je li
poda ogólne rozwi zanie w rodzaju B dziemy cicho , popro , eby to u ci li o).
4. Zapisz wszystkie pomys y, nie oceniaj c ich. (Mo esz wykorzysta odwrotn
stron ).
5. Zdecydujcie, które pomys y podobaj si obu stronom.
SESJA III 44
PROBLEM DZIECKA
Ostatnio nie mia e si z kim bawi i czu e si osamotniony. Zapraszasz koleg ,
który kiedy ju u ciebie nocowa , eby jeszcze raz zosta na noc. Kolega mówi:
Dobrze, ale matka pozwoli mi u was nocowa tylko w sobot . Nie pyta e jeszcze
rodziców o zgod , bo obawia e si , e przypomn , co by o ostatnim razem. Rodzice
gniewali si z powodu ha asu. Ale to nie by a twoja wina. Twój uprzykrzony brat
chowa si w szafie, a potem wyskakiwa z niej, eby was przestraszy . Dlatego
krzyczeli cie. I nic na to nie mog e poradzi , e twój kolega tyle razy sp ukiwa
wod w toalecie. Przecie musia chodzi do azienki.
Kiedy w ko cu prosisz rodziców o zgod , s yszysz: Musz si zastanowi .
Wierzysz ca ym sercem, e odpowied b dzie brzmia a Tak!
Kiedy staniesz przed matk (lub ojcem), zacznij rozmow od pytania:
No wi c, czy John mo e w sobot zosta u nas na noc?
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Kiedy sko czycie wiczenie, popro ka d par , eby powiedzia a, jakie znalaz a
rozwi zania.
2. W cz odtwarzacz.
SESJA 3/H
DLA PRZEWODNIKA GRUPY
Przewodniku:
1. Wy cz odtwarzacz.
2. Powiedz: Otwórzmy teraz podr cznik na str. 45. Znajduje si tam zadanie
domowe.
3. Przeczytaj zadanie na g os.
UWAGA
Przypomnij nast pnej osobie, aby przed prowadze-
niem kolejnej sesji przeczyta a List do przewodni-
ka grupy (zamieszczony na pocz tku).
SESJA 3/I
SESJA III 45
ZADANIE DOMOWE
1. W nadchodz cym tygodniu zamiast wymierzania kary u yj innej metody. Jak
alternatywn metod zastosowa e ? Jaka by a reakcja dziecka?
2. Zastanów si , jaki problem powtarza si w twoim domu i czy mo na go rozstrzyg-
n dzi ki metodzie rozwi zywania problemów. Spróbuj tego sposobu z w as-
nym dzieckiem (znajd takie miejsce i czas, eby nikt wam nie przeszkadza )
i dok adnie opisz, co si sta o, aby móg przekaza grupie swoje do wiadczenia.
(Mo esz wykorzysta odwrotn stron ).
3. Przeczytaj cz II rozdzia u 3. ksi ki Jak mówi , eby dzieci nas s ucha y. Jak
s ucha , eby dzieci do nas mówi y.
4. Przygotuj si do przedstawienia grupie przynajmniej jednego pomys u, zaczerp-
ni tego z lektury, który wyda ci si interesuj cy lub pomocny.
SESJA III 46
SZYBKIE PRZYPOMNIENIE
Zamiast kara ...
1. Wyra swoje uczucia, nie atakuj c charakteru dziecka.
Jestem w ciek y, e moja nowa pi a zosta a na dworze i za-
rdzewia a na deszczu!
2. Okre l swoje oczekiwania.
Oczekuj , e moje narz dzia b d oddawane po po yczeniu .
3. Wska dziecku, jak mo e naprawi swój b d.
Przyda oby si troch szklanej waty i cienkiej warstwy
oleju .
4. Daj dziecku wybór (informuj c je o konsekwencjach).
Mo esz u ywa moich narz dzi, ale musisz je oddawa , ina-
czej utracisz przywilej u ywania ich. Sam zdecyduj .
5. Podejmij dzia anie.
Dziecko: Dlaczego pud o z narz dziami jest zamkni te na
klucz?
Ojciec: Ty mi powiedz dlaczego.
6. Rozwi zywanie problemu.
Co mo emy wymy li , eby móg u ywa moich narz dzi
w razie potrzeby, ale ebym ja mia pewno , e je znajd na
swoim miejscu, gdy b d mi potrzebne?