Pracownik ochrony to osoba odpowiedzialna za zapewnienie bezpieczeństwa, np. w zakładach pracy, przedsiębiorstwach, placówkach handlowych, miejscach użyteczności publicznej, w trakcie imprez masowych, a także osoba konwojująca pieniądze czy towary. Realizacja większości zadań z zakresu ochrony wymaga uzyskania licencji. Czym jest licencja i jak się o nią ubiegać, a także jakie wymagania należy spełnić, by zostać licencjonowanym pracownikiem ochrony? Odpowiadamy w artykule.
Pracownik ochrony może wykonywać swoje zadania:
w ramach wewnętrznej służby ochrony (czyli uzbrojonych i umundurowanych zespołów pracowników przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych powołanych do ich ochrony) albo
na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia.
LICENCJA
Licencja to zezwolenie na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób i mienia. Nie wszyscy pracownicy ochrony muszą posiadać licencje. Przykładowo, z obowiązku tego są zwolnieni ochroniarze pracujący w placówkach handlowych. Brak licencji oznacza jednak mniejsze uprawnienia.
W obiektach podlegających obowiązkowej ochronie (określonych przez ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów, wydzielonych i odpowiednio oznakowanych), takich jak np. zakłady produkcji specjalnej, banki, porty morskie i lotnicze, zatrudnieni mogą być tylko pracownicy licencjonowani. Mają oni znacznie szerszy zakres uprawnień wynikających z wykonywania swoich obowiązków.
Zgodnie z ustawą wyróżnia się licencje:
pracownika ochrony fizycznej lub
pracownika zabezpieczenia technicznego.
Licencje te ustanawia się jako licencje pierwszego i drugiego stopnia.
Kto wydaje licencję
Licencję wydaje w formie decyzji administracyjnej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej komendant wojewódzki policji.
RODZAJE LICENCJI
Licencja pracownika ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia
Bezpośrednia ochrona fizyczna polega na:
stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych,
konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych.
Licencja pierwszego stopnia jest wymagana do wykonywania czynności ochrony osób i mienia realizowanej w formie bezpośredniej ochrony fizycznej przez:
członków specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych,
członków zespołów konwojujących wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe lub niebezpieczne,
pracowników ochrony wykonujących bezpośrednio czynności związane z ochroną osób,
osoby nadzorujące i kontrolujące pracę pracowników ochrony fizycznej nieposiadających licencji,
pracowników ochrony mających prawo do stosowania środków przymusu bezpośredniego czy użycia broni palnej,
pracowników ochrony wykonujących zadania na obszarach, w obiektach i urządzeniach podlegających obowiązkowej ochronie.
Licencja drugiego stopnia upoważnia do wykonywania czynności ochrony osób i mienia realizowanej w formie bezpośredniej ochrony fizycznej oraz do:
opracowywania planów ochrony,
organizowania i kierowania zespołami pracowników ochrony fizycznej.
O wydanie licencji może się starać osoba, która:
LICENCJA PRACOWNIKA OCHRONY FIZYCZNEJ |
|
PIERWSZEGO STOPNIA |
DRUGIEGO STOPNIA |
posiada obywatelstwo polskie lub obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) — strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym |
|
ukończyła 21 lat |
|
ukończyła szkołę podstawową |
posiada co najmniej wykształcenie średnie |
ma pełną zdolność do czynności prawnych stwierdzoną własnym oświadczeniem |
|
nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne |
|
ma uregulowany stosunek do służby wojskowej |
— |
posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu policji właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania |
|
posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań stwierdzoną orzeczeniem lekarskim |
|
legitymuje się dyplomem lub świadectwem szkoły lub innej placówki oświatowej, które potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia, albo pełniła nienaganną służbę w stopniu podoficera lub chorążego w Biurze Ochrony Rządu przez okres co najmniej 15 lat, albo ukończyła kurs pracowników ochrony pierwszego stopnia i zdała egzamin przed właściwą komisją |
legitymuje się dyplomem lub świadectwem szkoły lub innej placówki oświatowej, które potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia, albo pełniła nienaganną służbę w stopniu oficera w Biurze Ochrony Rządu przez okres co najmniej 15 lat, albo ukończyła kurs pracowników ochrony drugiego stopnia i zdała egzamin przed właściwą komisją |
Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego i drugiego stopnia
Zabezpieczenie techniczne polega na:
montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia oraz eksploatacji, konserwacji i naprawach w miejscach ich zainstalowania,
montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz ich eksploatacji, konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w miejscach zainstalowania.
Licencja pierwszego stopnia pozwala na wykonywanie czynności ochrony osób i mienia realizowanej w formie zabezpieczenia technicznego.
Licencja drugiego stopnia upoważnia do wykonywania ww. czynności oraz do:
opracowywania projektów zabezpieczenia technicznego,
organizowania i kierowania zespołami pracowników zabezpieczenia technicznego.
O wydanie licencji może się starać osoba, która:
LICENCJA PRACOWNIKA ZABEZPIECZENIA TECHNICZNEGO |
|
PIERWSZEGO STOPNIA |
DRUGIEGO STOPNIA |
posiada obywatelstwo polskie lub obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) — strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym |
|
ukończyła 18 lat |
ukończyła 21 lat |
ma pełną zdolność do czynności prawnych stwierdzoną własnym oświadczeniem |
|
nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne |
|
posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu policji właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania |
|
posiada zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań stwierdzoną orzeczeniem lekarskim |
|
posiada wykształcenie zawodowe techniczne o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności, mechanicznej lub ukończyła kurs pracownika zabezpieczenia technicznego albo została przyuczona do wymienionych zawodów na podstawie odrębnych przepisów |
posiada wykształcenie co najmniej średnie techniczne o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności lub mechanicznej albo stopień specjalizacji zawodowej przyznawany na podstawie odrębnych przepisów |
PROCEDURA UBIEGANIA SIĘ O LICENCJĘ
Wniosek o wydanie licencji
Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony zobowiązana jest złożyć pisemny wniosek do właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania komendanta wojewódzkiego policji.
Wniosek taki powinien zawierać co najmniej:
wskazanie osoby, od której pochodzi,
jej adres,
określenie rodzaju licencji,
podpis wnioskodawcy.
Do wniosku, w zależności od rodzaju licencji, dołącza się:
1) w przypadku licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego lub drugiego stopnia:
kopię stron dowodu osobistego zawierających imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer ewidencyjny (PESEL) i adres zamieszkania,
oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem złożonym w obecności pracownika komendy wojewódzkiej policji przyjmującego wniosek,
zaświadczenie o uregulowanym stosunku do służby wojskowej wydane przez właściwe organy wojskowe (tylko osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia),
orzeczenie lekarskie stwierdzające fizyczną i psychiczną zdolność do wykonywania zadań pracownika ochrony wydane przez jednostki uprawnione do przeprowadzenia badań ubiegających się o wydanie licencji,
dwie fotografie o wymiarach 3,5 × 2,5 cm,
kopię świadectwa ukończenia szkoły odpowiednio podstawowej lub co najmniej średniej,
kopię dyplomu lub świadectwa szkoły lub innej placówki oświatowej, które potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia, zaświadczenia o ukończeniu kursu pracownika ochrony odpowiednio pierwszego lub drugiego stopnia,
lub
kopię świadectwa potwierdzającego zdanie egzaminu z zakresu znajomości pełnienia służby strażniczej z bronią i ewentualnie zaświadczenia potwierdzającego odbycie szkolenia dla kadry kierowniczej w Straży Przemysłowej wydanych do dnia 27 marca 1998 r.;
2) w przypadku licencji pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego stopnia:
kopię stron dowodu osobistego zawierających imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer ewidencyjny (PESEL) i adres zamieszkania,
oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem złożonym w obecności pracownika komendy wojewódzkiej policji przyjmującego wniosek,
dwie fotografie o wymiarach 3,5 × 2,5 cm,
kopię świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia zawodowego technicznego o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności, mechanicznej lub zaświadczenia o ukończeniu kursu pracownika zabezpieczenia technicznego, lub też dokumentu potwierdzającego przyuczenie do wymienionych zawodów na podstawie odrębnych przepisów;
3) w przypadku licencji pracownika zabezpieczenia technicznego drugiego stopnia:
kopię stron dowodu osobistego zawierających imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer ewidencyjny (PESEL) i adres zamieszkania,
oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem złożonym w obecności pracownika komendy wojewódzkiej policji przyjmującego wniosek,
dwie fotografie o wymiarach 3,5 × 2,5 cm,
kopię świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia co najmniej średniego technicznego o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności, mechanicznej lub dokumentu potwierdzającego uzyskanie specjalizacji zawodowej przyznawanej na podstawie odrębnych przepisów.
Oryginały dokumentów należy przedłożyć do wglądu pracownikowi komendy wojewódzkiej policji przyjmującemu wniosek.
Komendant wojewódzki policji, jako organ prowadzący postępowanie administracyjne w sprawie wydania licencji, dołącza do akt:
opinię komendanta komisariatu policji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy oraz
zaświadczenie o niekaralności za przestępstwo umyślne.
Negatywna opinia jest podstawą do odmowy wydania licencji.
WAŻNE dla osób ubiegających się o uzyskanie licencji pracownika ochrony fizycznej
Dokumentami potwierdzającymi uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie fizycznej ochrony osób i mienia są:
dyplomy i świadectwa wydawane przez szkoły publiczne, w tym wchodzące w skład centrów kształcenia ustawicznego, lub szkoły niepubliczne posiadające uprawnienia szkoły publicznej kształcące w zawodzie pracownik ochrony według programów nauczania uwzględniających podstawę programową ustaloną zgodnie z odrębnymi przepisami,
świadectwa szkół podoficerskich oraz dyplomy szkół oficerskich resortu spraw wewnętrznych i administracji w zakresie prawnoadministracyjnej ochrony porządku publicznego.
Zastrzeżenie:
Świadectwa szkół podoficerskich potwierdzają uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie odpowiadającym pierwszemu stopniowi licencji pracownika ochrony fizycznej, a dyplomy szkół oficerskich — w zakresie odpowiadającym drugiemu stopniowi licencji.
Osoby ubiegające się o licencję pracownika ochrony fizycznej, z wyjątkiem osób legitymujących się dokumentami potwierdzającymi uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie fizycznej ochrony osób i mienia, składają egzamin przed komisją egzaminacyjną. Komendant wojewódzki policji powołuje taką komisję i organizuje egzamin nie rzadziej niż raz na trzy miesiące, powiadamiając o jego terminie i miejscu komendanta głównego policji.
W skład komisji wchodzą:
przedstawiciele komendanta wojewódzkiego policji w liczbie nie większej niż trzech, w tym uprawnieni do przeprowadzania egzaminu z zakresu samoobrony, technik interwencyjnych oraz strzelectwa,
przedstawiciel komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej wyznaczony spośród oficerów komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej,
przedstawiciel prokuratora wojewódzkiego,
dwaj przedstawiciele wojewody, w tym jeden lekarz,
rzeczoznawca systemów zabezpieczających.
Egzamin obejmuje część teoretyczną i praktyczną. Egzamin teoretyczny składa się z egzaminu pisemnego i ustnego, z których wystawiana jest łączna ocena. Osoby, która uzyskała ocenę negatywną z egzaminu pisemnego, nie dopuszcza się do egzaminu ustnego. Egzamin praktyczny przeprowadzany jest z umiejętności samoobrony i technik interwencyjnych oraz strzeleckich. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu praktycznego jest uzyskanie oceny pozytywnej z egzaminu teoretycznego. Osoba, która nie zdała egzaminu teoretycznego lub praktycznego, może przystąpić do egzaminu poprawkowego. W przypadku negatywnej oceny z egzaminu praktycznego powtarzany jest tylko ten egzamin. Termin egzaminu poprawkowego może być wyznaczony nie wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od daty niezdanego egzaminu.
Więcej na temat zakresu obowiązujących tematów i trybu składania egzaminów w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 7 sierpnia 1998 r. (patrz: podstawa prawna — 5).
Badania lekarskie i psychologiczne
Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia podlega obowiązkowym badaniom lekarskim i psychologicznym przeprowadzanym w celu oceny zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej.
Koszt badań to 350 zł.
Zasady, zakres i tryb wymaganych badań określa rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 23 marca 1999 r. (patrz: podstawa prawna — 6).
Odbiór licencji
Licencję odbiera się osobiście za pokwitowaniem po okazaniu dowodu wniesienia stosownej opłaty.
Opłata za wydanie licencji wynosi 50 proc. opłaty skarbowej od koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia. Z aktualnymi stawkami opłat skarbowych można zapoznać się na stronie www.podatki.biz w dziale: akty prawne (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.).
Za wydanie duplikatu licencji trzeba zapłacić 20 proc. powyższej kwoty. Opłacie nie podlega natomiast wymiana licencji w przypadku nieprawidłowego sporządzenia uprzednio wydanego zezwolenia.
Licencję wydaje się na czas nieokreślony.
O czym warto wiedzieć
W wypadku zmiany adresu zamieszkania, nazwiska lub imienia pracownik ochrony zobligowany jest powiadomić o tym komendanta wojewódzkiego policji, który wydał licencję, oraz dołączyć do dokumentacji wydania licencji:
pisemne oświadczenie o zmianie adresu zamieszkania z podaniem nowego lub
kopię dokumentu urzędowego potwierdzającego zmianę nazwiska lub imienia.
W razie zmiany nazwiska lub imienia pracownika ochrony komendant wojewódzki policji wydaje nową licencję, anulując dotychczasową.
Posiadacz licencji ma również obowiązek powiadomić komendę wojewódzką policji w przypadku utraty lub zniszczenia dokumentu.
COFNIĘCIE LICENCJI
Komendant wojewódzki policji cofa licencję w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli pracownik ochrony:
utracił obywatelstwo polskie lub obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
został skazany prawomocnym orzeczeniem za przestępstwo umyślne,
utracił pełną zdolność do czynności prawnych stwierdzoną własnym oświadczeniem lub zdolność fizyczną i psychiczną do wykonywania zadań stwierdzoną orzeczeniem lekarskim,
utracił nienaganną opinię wydaną przez komendanta komisariatu policji,
zgłosił pisemnie zaprzestanie wykonywania zadań pracownika ochrony,
wykonuje zadania pracownika ochrony z naruszeniem przepisów prawa.
Ważne:
W przypadku powzięcia wiadomości o wszczęciu postępowania karnego przeciwko pracownikowi ochrony o przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu komendant wojewódzki policji zawiesza prawa wynikające z licencji do czasu wydania prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie. Zawieszenie licencji następuje w drodze decyzji administracyjnej.
WYGAŚNIĘCIE LICENCJI
Licencja wygasa z mocy prawa, gdy pracownik ochrony nie wykonuje zawodu przez okres dłuższy niż dwa lata.
Zastrzeżenie:
Do okresu niewykonywania przez pracownika ochrony zawodu nie wlicza się opisanego powyżej czasu zawieszenia praw wynikających z licencji.
Podstawa prawna:
1) Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. Nr 114, poz. 740, z późn. zm.)
2) Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.)
3) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 czerwca 1998 r. w sprawie wzoru i trybu wydawania licencji pracownika ochrony fizycznej i licencji pracownika zabezpieczenia technicznego oraz trybu i częstotliwości wydawania przez organy Policji opinii o pracownikach ochrony (Dz. U. Nr 78, poz. 511)
4) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 lipca 1998 r. w sprawie wysokości i trybu wnoszenia opłaty za wydanie licencji pracownika ochrony (Dz. U. Nr 98, poz. 627)
5) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie rodzajów dyplomów i świadectw wydawanych przez szkoły i inne placówki oświatowe, które potwierdzają uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie ochrony osób i mienia, minimalnego zakresu programów kursów pracowników ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia oraz zakresu obowiązujących tematów egzaminów i trybu ich składania, składu komisji egzaminacyjnej i sposobu przeprowadzania egzaminu (Dz. U. Nr 113, poz. 731)
6) Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej dnia 23 marca 1999 r. sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej (Dz. U. Nr 30, poz. 299, z późn. zm.)