97 Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt

Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220)- dalej u.o.p., ochrona przyrody ma na celu: utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie różnorodności gatunkowej, zachowanie dziedzictwa geologicznego, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i ekosystemów, kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody oraz przywracanie do stanu właściwego zasobów i składników przyrody. Cele te realizowane są poprzez objęcie wybranych obszarów lub obiektów szczególnymi formami ochrony przyrody, takimi jak: park narodowy, rezerwat przyrody, park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin i zwierząt, pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo - krajobrazowy. Skuteczna ochrona przyrody jest możliwa tylko przez zabezpieczenie całych ekosystemów, będących siedliskami chronionych gatunków. Dlatego też bardzo ważną funkcję spełniają w tym zakresie parki narodowe, parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody.
Ochrona gatunkowa obejmuje działania zabezpieczające byt gatunków szczególnie cennych, a jednocześnie zagrożonych bezpośrednim wyniszczeniem. Chronione są gatunki rzadko występujące, endemiczne oraz objęte ochroną na podstawie umów międzynarodowych. Ochrona rezerwatowa polega na zachowaniu różnorodności biocenoz oraz ich zasobów genowych, stanowiących nieodzowny warunek odnawiania się i rozwoju biosfery.
Głównym zadaniem ochrony gatunkowej jest zachowanie gatunku na jego naturalnych stanowiskach. Czasem jednak jest to niemożliwe i wtedy chroni się gatunek poza jego naturalnym miejscem występowania, np. w ogrodach zoologicznych lub na stanowiskach zastępczych. Ważną formą ochrony jest restytucja, czyli ponowne wprowadzenie gatunku na jego pierwotne stanowisko, po pozyskaniu materiału z najbliższego istniejącego stanowiska odtwarzanego gatunku.
Nadrzędnym celem ochrony gatunkowej roślin, grzybów i zwierząt jest zabezpieczenie przed degradacją gatunków roślin oraz zwierząt dziko występujących. Akt u.o.p. wyróżnia dwa zasadnicze cele tej ochrony. Są to zabezpieczenie dziko żyjących roślin, grzybów i zwierząt wraz z siedliskami ich występowania oraz zachowanie różnorodności genetycznej i gatunkowej. Szczególnym obiektem troski powinny być gatunki endemiczne, rzadko występujące, podatne na zagrożenia oraz zagrożone całkowitym wyginięciem. Bardzo ważne jest chronienie gatunków i siedlisk objętych ochroną zgodnie z ustaleniami wszelkich umów międzynarodowych.