INSTRUKTAŻ STANOWISKOWY

dla pracowników zatrudnionych na stanowisku

Spawacz gazowy

Założenia organizacyjno - programowe

Pracodawca obowiązany jest zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie BHP przed dopuszczeniem go do pracy.

Celem instruktażu stanowiskowego jest uzyskanie przez pracownika:

1. Wiadomości i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy.

2. Podstawowych wiadomości o zagrożeniach wypadkowych i zagrożeniach dla zdrowia występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu.

3. Sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych.

Instruktaż stanowiskowy odbywa się w czasie pracy. Jego czas trwania powinien być uzależniony od:

1. Przygotowania zawodowego pracownika.

2. Dotychczasowego stażu pracy.

3. Od rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy.

Jednak nie powinien być krótszy niż 8 godzin.

Zakończenie szkolenia wstępnego na stanowisku pracy (instruktaż stanowiskowy) dla danego pracownika powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez niego:

1. Wiadomości objętych programem nauczania.

2. Umiejętności wykonywania i organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ukończenie przez pracownika instruktażu stanowiskowego powinno być potwierdzone zaświadczeniem wydanym przez pracodawcę - odpis zaświadczenia powinien być przechowywany w aktach osobowych pracownika Instruktaż stanowiskowy przeprowadza osoba: wyznaczona przez pracodawcę lub kierująca pracownikami lub przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktażu lub posiadająca odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe.

RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA

Lp	Tematyka szkolenia	Czas
1.	Przygotowanie pracownika do wykonywania pracy, w tym w szczególności: a) Warunki pracy z uwzględnieniem: - pomieszczenia pracy i stanowiska robotniczego, - wyposażenia stanowiska roboczego pod kątem wykonywania określonych zadań, - przebiegu procesu produkcyjnego w komórce organizacyjnej i w całym zakładzie pracy, b) Zagrożenia na stanowisku pracy i sposoby ochrony przed zagrożeniami. Sprzęt ochrony osobistej.	2
2.	Metodyka instruktażu stanowiskowego: - pokaz przez instruktora sposobu wykonywania pracy na stanowisku pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp, z uwzględnieniem poszczególnych czynności i ze szczególnym zwróceniem uwagi na czynności trudne i niebezpieczne.	0,5
3.	- próbne wykonywanie zadania przez pracownika pod kontrolą szkolącego,	0,5
4.	- samodzielna praca pracownika,	4
5.	- omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez pracownika.	1
Liczba godzin		8

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA

Warunki pracy

Stanowiskiem robotniczym nazywamy część powierzchni produkcyjnej, specjalnie wyposażonej, w celu wykonania określonych operacji.

Pomieszczenie spawalni

1. Spawanie i cięcie metali powinno odbywać się w specjalnie na ten cel przeznaczonym pomieszczeniu - spawalni oddzielonej od innych pomieszczeń. Odstępstwa od tej zasady dopuszczalne są jedynie w przypadkach, gdy jest konieczne ze względu na technologię produkcji.

2. Ściany i sufit spawalni powinny być pomalowane ciemnoszarą farbą z domieszką bieli cynkowej.

3. Spawanie powinny spełniać następujące wymogi:

1. wysokość pomieszczenia min.3,75m; na każdego pracownika najliczniejszej zmiany powinno przypadać co najmniej 15m³ objętości pomieszczenia,

2. oświetlenie należy zapewnić dostateczne oświetlenie naturalne, a gdy jest to niemożliwe - dostateczne oświetlenie sztuczne,

3. wentylacja powinny posiadać wentylację zapewniającą usuwanie powietrza zanieczyszczonego substancjami szkodliwymi, wydzielającymi się przy spawaniu i cięciu metali, oraz dopływ świeżego powietrza.

Stanowisko robocze:

1. Spawanie małych elementów należy wykonywać na specjalnym stole spawalniczym, wykonanym z materiału niepalnego. Stół powinien posiadać miejscową wentylację, najlepiej z dolnym odciągiem, zabezpieczającym spawacza przed szkodliwymi oparami powstającymi w trakcie spawania.

2. Na każde stanowisko robocze powinno przypadać co najmniej 4m² powierzchni podłogi, przy czym odległość między stanowiskami roboczymi (nie licząc szerokości przejść) powinna wynosić co najmniej 1m.

3. W pobliżu stanowiska roboczego do spawania gazowego powinno znajdować się naczynie napełnione wodą do schładzania palnika.

4. Jeśli spawanie i cięcie metali odbywa się na otwartej przestrzeni stanowisko robocze powinno być, w miarę możliwości, zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi.

Wyposażenie stanowiska roboczego

Węże do gazów

1. Węże do gazów powinny być szczelne i utrzymane w stanie sprawności technicznej oraz chronione przed uszkodzeniami.

2. Węże do tlenu powinny różnić się między sobą barwą (tlenowe -niebieskie, acetylenowe - czerwone lub białe). Nie wolno stosować węży do gazów, dla których nie są przeznaczone.

3. Węże do gazów winny wytrzymywać ciśnienie co najmniej 6 at. - przy spawaniu i co najmniej 25 at. - przy cięciu.

4. Węże należy zawieszać i przechowywać w sposób zabezpieczający przed powstawaniem ostrych załamań.

5. Węże doprowadzające gazy do palnika powinny posiadać długość co najmniej 5m.

6. Połączenie węża z palnikiem oraz reduktorem powinno zabezpieczać wąż przed uszkodzeniem (np. przez stosowanie płaskich zacisków śrubowych).

7. Przymocowywanie węży do nasadek przy pomocy drutu jest zabronione.

Palniki do spawania i cięcia

1. Do spawania i cięcia należy używać palników dostosowanych pod względem rodzaju i budowy do danej pracy.

2. Palniki do spawania i cięcia powinny być utrzymane w stanie technicznej sprawności i czystości.

3. Używanie uszkodzonych palników jest zabronione.

4. Z palnikiem należy obchodzić się w sposób ostrożny unikając jego zanieczyszczenia mechanicznego.

Butle do gazów

1. Butle z gazami palnymi należy przechowywać w pomieszczeniach przeznaczonych wyłącznie do tego celu.

2. Dopuszcza się magazynowanie w jednym pomieszczeniu butli z gazami palnymi oraz gazami niepalnymi, nietrującymi, z wyjątkiem gazów utleniających,

3. Dopuszcza się magazynowanie butli opróżnionych z butlami napełnionymi gazem palnym - pod warunkiem ich oddzielnego ustawienia.

4. Butle z gazami palnymi posiadające stopy należy ustawiać jednowarstwowo w pozycji poziomej (dopuszcza się układanie butli w stosy o wysokości do 1,5m).

5. Butle należ zabezpieczyć przed upadkiem, stosując bariery, przegrody lub inne środki ochronne, a zawory butli zabezpieczyć kołpakami.

6. Pomieszczenie magazynowe butli z gazami palnymi należy chronić przed ogrzaniem do temperatury przekraczającej 35⁰C.

7. Butle z gazami palnymi w ilości do 10, w przypadkach uzasadnionych technologicznie, można sytuować przy ścianach budynków produkcyjnych i magazynowych, pod warunkiem, że są to ściany pełne o minimalnej odporności ogniowej 60 minut.

8. Butle z gazami skroplonymi (np. propan - butan, dwutlenek węgla) należy składować w pozycji stojącej.

Magazynowanie gazów palnych

1. Pomieszczenia magazynowe przeznaczone do składowania gazów palnych powinny spełniać wymagania określone dla pomieszczeń zagrożonych wybuchem.

2. Zamknięte składy na butle powinny być parterowe, ognioodporne o dachach lekkich.

3. Wysokość pomieszczeń składów od podłogi do konstrukcji dachowej powinna wynosić co najmniej 3,25m.

4. Szyby okienne w składach od strony naświetlenia słonecznego powinny być metalowe lub zamalowane białą farbą.

5. Okna i drzwi powinny otwierać się na zewnątrz.

6. Otwarte składy na butle powinny posiadać podłogę oraz dach zabezpieczający przed działaniem promieni słonecznych i przed opadami atmosferycznymi.

7. Podłogi w składach zarówno zamkniętych, jak i otwartych powinny być równe o powierzchni nieśliskiej, a dla składów butli, z gazami palnymi - wykonane z materiału nie dającego iskier przy uderzeniu.

8. Ogrzewanie zamkniętych składów powinno być wodne lub parowe.

9. Zamknięte składy butli z gazami powinny posiadać wentylację zapobiegającą powstawaniu niebezpiecznych stężeń gazów (przy stosowaniu wentylatorów poruszanych silnikami elektrycznymi - silniki te powinny być w wykonaniu przeciwwybuchowym).

10. Instalacja oświetlenia elektrycznego składów butli na gazy palne powinna odpowiadać obowiązującym normom dla pomieszczeń niebezpiecznych ze względu na możliwość wybuchu.

11. Składy butli z gazami powinny być zaopatrzone w odpowiednie piorunochrony oraz we właściwy sprzęt przeciwpożarowy.

12. Pojemność składu butli nie może przekraczać 3000 butli 40 litrowych, przy czym składy te powinny być podzielone ścianami ogniotrwałymi na oddzielne pomieszczenia. W każdym pomieszczeniu wolno przechowywać najwyżej 500 butli z gazami palnymi lub trującymi i najwyżej 1000 butli z gazami pozostałymi. Przy składowaniu butli o pojemności większej niż 40l - ilości butli określane powyżej ulegają proporcjonalnie zmniejszeniu.

13. Przechowywanie materiałów palnych oraz wykonywanie prac z ogniem otwartym w odległości do 10m od magazynów i 20m od zadaszonych składów gazów palnych jest zabronione.

Specjalista ds bhp

................................

skroplonymi

Transport butli z gazami sprężonymi, rozpuszczonymi pod ciśnieniem

1. Butli nie wolno rzucać, przewracać, toczyć, uderzać o nie przedmiotami oraz używać do celów niezgodnych z ich przeznaczeniem

2. Ładowanie, wyładowanie i przenoszenie butli, zarówno napełnionych jak i opróżnionych , o pojemności ponad 10l powinno być wykonywane z należytą ostrożnością przez co najmniej dwóch pracowników , odpowiednio zaznajomionych z tymi czynnościami

3. Transport butli na terenie zakładu powinien odbywać się na wózkach specjalnie do tego przeznaczonych , a ręczne przenoszenie na pietra lub rusztowania za pomocą specjalnych noszy

4. Przewóz butli powinien być dokonywany przy pomocy zachowania następujacych warunków:

1. butle (napełnione lub opróżnione) powinny być przewożone z nałożonym kołpakiem ochronnym oraz ze ślepą nakrętką ochronną na końcu bocznym zaworu butlowego

2. przy przewozie butla powinny być ułożone zaworami w jedną stronę,

3. w przypadku przewożenia butli środkami transportu nie przystosowanymi do tego celu , należy pomiędzy butlami umieścić podkładki ( np. listwy drewniane z wycięciami lub pierścianie gumowe itp.) albo zastosować inne skuteczne środki zabezpieczające butle przed zderzeniem , przemieszczeniem lub spadkiem.

Oznakowanie butli z gazami

Zgodnie z PN (polską normą) zbiorniki przeznaczone do gazu (w tym butle) powinny mieć oznaczenia:

- barwy rozpoznawcze,

- nazwę gazu lub mieszaniny gazowej,

- znaki ostrzegawcze,

- znaki według przepisów dozoru technicznego.

Barwy rozpoznawcze - w zależności od ich przeznaczenia :

BUTLE|

Nazwa gazu	Barwa butli
Acetylen	żółta
Wszystkie inne gazy palne	czerwona
Tlen	niebieska
Wszystkie inne gazy niepalne	szara
Mieszaniny gazów	barwa gazu o największym procentowym udziale w mieszaninie
		czerwona, jeżeli jeden ze składników jest palny

Powłoki pozostałych zbiorników transportowych do gazów powinny być barwy aluminiowej.

Wytwornice acetylenowe

Magazyny karbidu powinny spełniać wymagania dotyczące obiektów zagrożonych wybuchem:

* Pomieszczenia magazynowe karbidu należy zabezpieczyć przed zawilgoceniem i zalaniem wodą.

Prowadzenie w tych pomieszczeniach instalacji wodnych, parowych i kanalizacyjnych jest zabronione.

* Karbid należy przechowywać w pojemnikach hermetycznych.

Przechowywanie karbidu w pojemnikach uszkodzonych lub nie zabezpieczonych pokrywa jest zabronione.

* Składowanie karbidu w piwnicach i zagłębieniach ziemnych jest zabronione

Wytwornice dzieli się na:

* przenośne, których ładunek karbidu nie przekracza 10 kg, a acetylen doprowadzany jest do miejsc użytkowania wężami elastycznymi lub rurociągiem stalowym - jednak pod warunkiem, że wytwornica będzie ustawiona w wydzielonym pomieszczeniu i rurociąg będzie miał nie więcej niż dwa stanowiska poboru acetylenu, wyposażone w bezpieczniki stanowiskowe,

* stałe.

Wytwornica acetylenowa powinna być wyposażona w co najmniej jedno urządzenie zabezpieczające przed nadmiernym wzrostem ciśnienia a także w manometr, termometr i inne - wymagane dokumentacją.

Zasady bezpiecznej pracy z wytwornicami acetylenowymi

* ustawienie przenośnika wytwornic acetylenowych dla stałego wykonywania prac w kotłowniach będących w ruchu jest zabronione,

* przebywanie z otwartym ogniem w odległości mniejszej niż 4 m od wytwornicy acetylenowej jest zabronione,

* przeciążenie wytwornicy przez przekraczanie najwyższej stałej wydajności. podnoszenie ciśnienia acetylenu ponad wielkość dopuszczalną jak tez wsypywanie karbidu ponad dozwolone ilości jest zabronione,

* zabrania się otwierania pokryw przy szufladach zasypowych do karbidu , jeżeli w wytwornicy istnieje nadciśnienie,

* wytwornice acetylenowe i bezpieczniki wodne należy chronić przed zamarzaniem. Zamarznięcie wolno odmrażać jedynie przy pomocy gorącej wody,

* przy wytwornicach posiadających lej zasypowy do karbidu zabronione jest używanie do jego przesypywania narzędzi powodujących iskrzenie.

Zabezpieczenie przeciwpożarowe procesów spawalniczych

Prace niebezpieczne pożarowe (a do takich należą procesy spawalnicze) prowadzone poza wyznaczonymi na stałe miejscami do tego celu należy prowadzić w sposób uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu. Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pożarowe właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu, a także wykonawca czyli spawacz, jest obowiązany do:

* oceny zagrożenia pożarowego w rejonie prac,

* ustalenia rodzaju przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się pożaru lub wybuchu,

* wskazanie osób odpowiedzialnych za zabezpieczenie miejsca pracy, przebieg i zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy.

Przy wykonywaniu prac niebezpiecznych pożarowe należy przestrzegać następujących wskazówek:

1/ wszelkie materiały palne występujące w miejscu wykonywania prac oraz w rejonach przyległych (palne elementy konstrukcyjne budynków, instalacje techniczne itp.) należy zabezpieczyć przed zapaleniem. Przy ustalaniu sposobów zabezpieczenia przeciwpożarowego należy zwrócić szczególną uwagę na :

* występowanie w miejscu spawania palnych elementów budowlanych mogących ulec zapaleniu od odprysków spawalniczych,

* stykanie konstrukcji metalowych przewodów lub innych elementów przewodzących ciepło, z palnymi elementami budynku (pomieszczenia) co może spowodować ich zapalenie,

* występowanie palnych izolacji, wykładzin itp. które mogą ulec zapaleniu,

* sposób zabezpieczenia palnych elementów budynków i pomieszczenia przed działaniem rozprysków spawalniczych,

* sposób zabezpieczenia spawanych konstrukcji, przewodów, elementów itp przed nadmiernym nagrzaniem,

* na zapobieganie zapalenia stykających się z nimi materiałów palnych przed zapaleniem.

21 prace niebezpieczne pożarowe w pomieszczeniach i urządzeniach zagrożonych wybuchem (np, w których wcześniej wykonywano inne prace związane z użyciem palnych gazów lub łatwopalnych cieczy) mogą być prowadzone wyłącznie wtedy, gdy stężenie par cieczy lub gazów w mieszaninie z powietrzem w miejscu wykonywania prac nie przekracza 10 % ich dolnej granicy wybuchowości. Badania takie przeprowadza się przy pomocy eksplozymetru. W przypadku wyższych stężeń tych substancji prace z otwartym ogniem są niedozwolone.

3/w miejscu wykonywania prac powinien znajdować się sprzęt umożliwiający likwidację wszelkich źródeł pożaru (podręczny sprzęt pożarniczy, materiały izololacyjne i osłaniające, pojemniki metalowe z woda na odpadki elektrod itp.)

4/ po zakończeniu prac należy poddać kontroli miejsce w którym prowadzone były prace a także rejony przyległa (dla sprawdzenia czy nie pozostawiono tlących lub żarzących cząsteczek; czy nie występują oznaki tlenienie się materiałów bądź inne wskazujące na możliwości zaistnienia pożaru; czy został zdemontowany, wyłączony ze źródeł zasilania i zabezpieczony przed dostępem osób postronnych sprzęt spawalniczy).

5/ prace niezabezpieczone pożarowe mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające odpowiednie kwalifikacja (dokumentem potwierdzającym posiadane kwalifikacje uprawniające do wykonywania robót jest książeczka spawacza z wpisanymi do niej uprawnieniami).

6/ właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany przed rozpoczęciem prac zapoznać pracowników z zagrożeniami pożarowymi występującymi w rejonie wykonywania prac oraz z rodzajem przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania pożaru lub wybuchu.

71 sprzęt używany do wykonywania prac powinien być sprawny technicznie i zabezpieczony przed możliwością wywołania pożaru.

Zagrożenia na stanowisku pracy i sposoby ochrony przed

zagrożeniami.

Sprzęt ochrony osobistej

Spawaczx podczas pracy narażony jest na różne czynniki niebezpieczne oraz szkodliwe czynniki fizyczne i chemiczne z których najwazniejsze to :

* czynniki powodujące oparzenie (gorące odpryski metalu, płomień acetylenowe - tlenowy, rozgrzane przedmioty spawane itp),

* promieniowanie optyczne ( podczerwone, nadfioletowe i widzialne),

* pyły zawierające krzemionkę,

* związki chemiczne (różne gazy, jak: tlenki azotu, tlenek węgla, a także inne gazy w zależności od rodzaju spawanego metalu oraz znaczne ilości pyłu).

- W związku z tym spawacz musi być zaopatrzony w odpowiednią odzież ochronną buty oraz sprzęt ochrony osobistej:

* osłona włosów (np. beret lub czapka),

* osłona oczu (okulary ochronne z różnymi filtrami w zależności od wydatku acetylenu),

* osłona rąk (skórzane rękawice spawalnicze),

* osłona tułowia (skórzany fartuch spawalniczy),

* osłona nóg (trzewiki z bezpieczną sprzączką ze skóry termoodpornej lub getry termoodporne),

* ochrona układu oddechowego (półmaski filtrujące typu P1).

W przypadku pracy spawacza w innych niż normalne warunkach (np. prace na wysokości) należy do dodatkowo wyposażyć w sprzęt ochrony gwarantujący bezpieczną pracę w tych warunkach.

3

3

---