NSTRUKTAŻ STANOWISKOWY
dla pracowników zatrudnionych na stanowisku Montera - Spawacza
Założenia organizacyjno - programowe
Pracodawca obowiązany jest zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie BHP przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzić okresowe szkolenia w tym zakresie. Obowiązany jest również zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bhp dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
Cel szkolenia
Celem instruktażu stanowiskowego jest uzyskanie przez pracownika:
wiadomości i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy,
podstawowych wiadomości o zagrożeniach wypadkowych i zagrożeniach dla zdrowia występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu,
sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych.
Czas trwania
Instruktaż stanowiskowy odbywa się w czasie pracy. Jego czas trwania powinien być uzależniony od:
przygotowania zawodowego pracownika,
dotychczasowego stażu pracy,
od rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy.
Jednak nie powinien być krótszy niż 8 godzin.
Egzamin
Zakończenie szkolenia wstępnego na stanowisku pracy (instruktaż stanowiskowy) dla danego pracownika powinno być zakończone egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez niego:
wiadomości objętych programem nauczania,
umiejętności wykonywania i organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zaświadczenia
Ukończenie przez pracownika instruktażu stanowiskowego powinno być potwierdzone zaświadczeniem wydanym przez pracodawcę - odpis zaświadczenia powinien być przechowywany w aktach osobowych pracownika Instruktaż stanowiskowy przeprowadza osoba:
wyznaczona przez pracodawcę,
kierująca pracownikami,
przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktażu,
posiadająca odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe.
RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA
L.p.
|
Tematyka szkolenia
|
Liczba godzin
|
1.
|
Przygotowanie pracownika do wykonywania pracy, w tym w szczególności: a) Warunki pracy z uwzględnieniem:
b) Zagrożenia na stanowisku pracy i sposoby ochrony przed zagrożeniami. Sprzęt ochrony osobistej.
|
2
|
2.
|
Metodyka instruktażu stanowiskowego:
|
0,5
|
|
|
0,5
|
|
|
4
|
|
|
1
|
Liczba godzin
|
8
|
|
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA
Warunki pracy
Stanowiskiem robotniczym nazywamy cześć powierzchni produkcyjnej specjalnie wyposażonej w celu wykonania określonych operacji. Stanowiskiem pracy dla montera centralnego ogrzewania są węzły cieplne, sieci, komory cieplne wraz z urządzeniami towarzyszącymi, itp.
Wymagania
Osoby zatrudnione na montera centralnego ogrzewania musi posiadać aktualną wkładkę eksploatacyjna typu „E", stosowne do rodzaju wykonywanych prac uprawnienia spawalnicze, okresowe badanie lekarskie i aktualne szkolenie bhp. Zasadnicze czynności podczas pracy:
Przy wchodzeniu do komór ciepłowniczych należy pamiętać o :
wentylacji pomieszczenia po zdjęciu wszystkich włazów,
zabrania się palenia papierosów i ognia w kanałach i komorach,
gdy jeden z pracowników wchodzi do komory, drugi pozostaje na powierzchni asekurując go,
pokrywy włazów otwierać przy pomocy odpowiednich haków,
dopuszcza się prace w komorze, węźle przy temperaturze do 55°C i zapewnieniu właściwej wentylacji w pomieszczeniu.
Prace remontowe i naprawcze nie mogą być wykonywane w czasie ruchu sieci przy ciśnieniu wyższym od atmosferycznego.
Wyłączając cześć sieci, instalacji do naprawy, zawory należy zabezpieczyć przed możliwością uruchomienia przez nieupoważnione osoby. W tym celu należy wywiesić odpowiednie tablice informacyjno - ostrzegawcze typu np.: „ Uwaga remont - nie włączać „ itp.
Przy zakładaniu i zdejmowaniu ciężkiej armatury zaporowo - odcinającej należy zachować szczególne środki ostrożności stosując odpowiedni sprzęt pomocniczy w postaci: liny, łańcuchy, podnośniki, wielokrążki itp. - uprzednio sprawdzając wytrzymałość i stan techniczny sprzętu.
Wszelkie odprowadzenia z odpowietrzeń, odwodnień, kurków manometrycznych, zaworów bezpieczeństwa powinny być sprowadzone do posadzki lub skierowane tak by nie poparzyć obsługi.
Wszelkie zawory należy otwierać powoli i stopniowo, a zawory o dużych średnicach uruchamiać dopiero po otwarciu połączeń obwodowych.
Kontrolę i obsługę sieci i węzłów wykonuje zawsze minimum dwóch pracowników.
Wszelkie nieszczelności połączeń kołnierzowych, przecieki dławicowe należy usuwać na bieżąco, gdyż może być to przyczyną awarii.
Rozkręcając połączenia kołnierzowe zachować szczególną ostrożność aby wypływająca gorąca woda nie spowodowała poparzenia. Nakrętki luzować stopniowo nie zdejmując ze sworzni. Ustawiać się zawsze z boku rozkręcanego kołnierza.
W trakcie wykonywania prac remontowo - konserwacyjnych na wysokości powyżej dwóch metrów należy budować pomsty, rusztowania zabezpieczone barierkami o wysokości 1,10 m.
Nie wolno smarować, uzupełniać szczeliwa, czyścić mechanizmów znajdujących się w ruchu jeżeli nie są do tego przystosowane w sposób zapewniający bezpieczeństwo.
Nie wolno uruchamiać urządzeń wyłączonych z ruchu lub ich części aż do całkowitego zakończenia prac remontowo- konserwacyjnych.
Obsługa urządzeń i instalacji elektrycznych powinna być powierzona osobom posiadającym wymagane uprawnienia kwalifikacyjne.
Przy opróżnianiu sieci wodę wypływającą z odpowietrzeń należy kierować i usuwać z pomieszczeń aby nie dopuścić do zatopienia kanałów i zawilgocenia izolacji.
Zabrania się zrzutów gorącej wody do sieci kanalizacyjnej o temperaturze czynnika grzewczego powyżej 50 °C.
Pomieszczenia komór cieplnych, węzłów wraz z wyposażeniem należy utrzymywać w należytej czystości, stanie technicznym, sprawnie działającej wentylacji, pełnym zabezpieczeniu ciepłochronnym instalacji przesyłowej.
Przy prowadzeniu prac spawalniczych w węźle cieplnym lub komorze należy zwrócić szczególną uwagę czy nie został zaprószony ogień.
Po zakończeniu pracy należy pozostawić stanowisko pracy w należytym ładzie i porządku.
W razie wątpliwości co do bezpiecznego wykonywania pracy, pracownik ma prawo przerwać pracę i zwrócić się do przełożonego o wyjaśnienie sytuacji.
Zabrania się:
pracy urządzeniami udarowymi na drabinach,
stosowania i uszkodzonych lub zużytych narzędzi takich jak: rozkalibrowanych kluczy, nadmiernie zużytych ząbków w kluczach nastawnych, imadeł z wyrobionymi śrubami itp.
stosowania ręcznych narzędzi elektrycznych o uszkodzonej izolacji, uszkodzonych przewodach zasilających lub w warunkach dużego zawilgocenia bez dodatkowej ochrony przeciwporażeniowej.
Zagrożenia:
Monter c.o.- spawacz narażony jest na wiele czynników niebezpiecznych szkodliwych, do najważniejszych należą:
poparzenie gorącą wodą
upadek z wysokości,
porażenie prądem.
W celu zapobieżenia w/w zagrożeniom należy stosować odpowiedni sprzęt ochrony indywidualnej.
Wymagania przy pracach spawalniczych
W pobliżu stanowiska roboczego do spawania łukiem elektrycznym powinno znajdować się urządzenie do bezpiecznego zawieszania uchwytu do elektrody.
Jeśli spawanie i cięcie metali odbywa się na otwartej przestrzeni stanowisko robocze powinno być, w miarę możliwości, zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi.
Przy spawaniu i cięciu łukiem elektrycznym poza spawalnią stanowiska robocze powinny być osłonięte nieprzeźroczystymi ściankami lub parawanami w sposób zapobiegający działaniu szkodliwego promieniowania łuku elektrycznego na osoby nie zatrudnione przy spawaniu. Te ścianki lub parawany powinny być wykonane z materiału niepalnego i pomalowane ciemnoszarą farbą z domieszką bieli cynkowej.
Zabronione jest wykonywanie prac spawalniczych na urządzeniach będących pod ciśnieniem.
Przy pracach spawalniczych wykonywanych w miejscach, w których powstające iskry, kropelki roztopionego metalu itp. mogą przy zetknięciu się z przedmiotami palnymi spowodować ich zapalenie należy te przedmioty zabezpieczyć np. przez pokrycie blachą, innym materiałem niepalnym lub w inny sposób zabezpieczyć przed zapaleniem.
Zabronione jest wykonywanie prac spawalniczych w odległości mniejszej niż 5 m od materiałów łatwopalnych lub niebezpiecznych przy zetknięciu z ogniem.
Spawanie zbiorników lub naczyń, w których znajdowały się gazy lub ciecze łatwopalne bądź trujące jest dozwolone jedynie po całkowitym oczyszczeniu ich z resztek gazu, cieczy i par i po wykonaniu stosownych analiz na obecność tych czynników i zawartość tlenu w zbiorniku.
Wnętrze zbiorników inaczej powinno podczas spawania mieć połączenie z otaczającą atmosferą np. przez otwarcie włazów itp.
Przy spawaniu i cięciu wewnątrz zbiorników pracownicy powinni być zabezpieczeni przez przymocowanie do linki ochronnej i asekurowani przez innych pracowników, znajdujących się na zewnątrz zbiornika w jego bezpośredniej bliskości.
Prace spawalnicze oraz inne prace wymagające posługiwania się otwartym źródłem ognia w pomieszczeniach zamkniętych albo w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem, a także prace wykonywane wewnątrz zbiorników, kotłów, silosów i urządzeń technologicznych, w tym także w zbiornikach otwartych, które nie pozwalają na bezpośredni kontakt wizualny co najmniej z jednym pracownikiem powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.
Przy pracy wewnątrz zbiorników metalowych należy stosować przenośne ręczne lampy elektryczne o obniżonym napięciu zapewniającym bezpieczeństwo pracy.
Przy spawaniu lub cięciu łukiem wewnątrz kotłów lub zbiorników metalowych spawacz i pomocnik powinien mieć głowę zabezpieczoną izolującym hełmem ochronnym i także powinni być zabezpieczeni przed zetknięciem się z częściami metalowymi przy pomocy dywaników gumowych, a także powinni być zaopatrzeni w maski z dopływem świeżego powietrza.
Przy wykonywaniu spawania i cięcia łukiem wewnątrz zbiorników i innych przestrzeni ograniczonych, należy stosować przerwy w pracy, podczas których pracownicy powinni wychodzić z tych zbiorników na wolną przestrzeń.
W czasie spawania lub cięcia wewnątrz zbiorników, spawarki powinny się znajdować poza zbiornikiem, pod nadzorem osób, które są jednocześnie zobowiązane do czuwania nad bezpieczeństwem spawacza.
Wyposażenie stanowiska roboczego Węże do gazów
węże do gazów powinny być szczelne i utrzymane w stanie sprawności technicznej oraz chronione przed uszkodzeniami,
węże do tlenu powinny różnić się między sobą barwą (tlenowe - niebieskie, acetylenowe - czerwone lub białe). Nie wolno stosować węży do gazów, dla których nie są przeznaczone,
węże do gazów winny wytrzymywać ciśnienie: co najmniej 6at. - przy spawaniu i co najmniej 25at. - przy cięciu,
węże należy zawieszać i przechowywać w sposób zabezpieczający przed powstawaniem ostrych załamań,
węże doprowadzające gazy do palnika powinny posiadać długość co najmniej 5m,
połączenie węża z palnikiem oraz reduktorem powinno zabezpieczać wąż przed uszkodzeniem (np. przez stosowanie płaskich zacisków śrubowych).
Przymocowywanie węży do nasadek przy pomocy drutu jest zabronione.
Palniki do spawania i cięcia
Do spawania i cięcia należy używać palników dostosowanych pod względem rodzaju i budowy do danej pracy.
Palniki do spawania i cięcia powinny być utrzymane w stanie technicznej sprawności i czystości.
Używanie uszkodzonych palników jest zabronione.
Z palnikiem należy obchodzić się w sposób ostrożny unikając jego zanieczyszczenia mechanicznego.
Butle do gazów
Butle z gazami palnymi należy przechowywać w pomieszczeniach przeznaczonych wyłącznie do tego celu.
Dopuszcza się magazynowanie w jednym pomieszczeniu butli z gazami palnymi oraz gazami niepalnymi, nietrującymi, z wyjątkiem gazów utleniających,
butli opróżnionych z butlami napełnionymi gazem palnym - pod warunkiem ich oddzielnego ustawienia.
Butle z gazami palnymi posiadające stopy należy ustawiać jednowarstwowo w pozycji poziomej (dopuszcza się układanie butli w stosy o wysokości do 1,5m).
Butle należy zabezpieczyć przed upadkiem, stosując bariery, przegrody lub inne środki ochronne, a zawory butli zabezpieczyć kołpakami. Pomieszczenie magazynowe butli z gazami palnymi należy chronić przed ogrzaniem do temperatury przekraczającej 35°C.
Butle z gazami palnymi w ilości do 10, w przypadkach uzasadnionych technologicznie, można sytuować przy ścianach budynków produkcyjnych i magazynowych, pod warunkiem, że są to ściany pełne o minimalnej odporności ogniowej 60 minut.
Butle z gazami skroplonymi (np. propan - butan, dwutlenek węgla) należy składować w pozycji stojącej.
Magazynowanie gazów palnych
Pomieszczenia magazynowe przeznaczone do składowania gazów palnych powinny spełniać wymagania określone dla pomieszczeń zagrożonych wybuchem.
Zamknięte składy na butle powinny być parterowe, ognioodporne o dachach lekkich.
Wysokość pomieszczeń składów od podłogi do konstrukcji dachowej powinna wynosić co najmniej 3,25m.
Szyby okienne w składach od strony naświetlenia słonecznego powinny być metalowe lub zamalowane białą farbą.
Okna i drzwi powinny otwierać się na zewnątrz.
Otwarte składy na butle powinny posiadać podłogę oraz dach zabezpieczający przed działaniem promieni słonecznych i przed opadami atmosferycznymi.
Podłogi w składach zarówno zamkniętych, jak i otwartych powinny być równe, o powierzchni nieśliskiej, a dla składów butli, z gazami palnymi - wykonane z materiału nie dającego iskier przy uderzeniu.
Ogrzewanie zamkniętych składów powinno być wodne lub parowe.
Zamknięte składy butli z gazami powinny posiadać wentylację zapobiegającą powstawaniu niebezpiecznych stężeń gazów (przy stosowaniu wentylatorów poruszanych silnikami elektrycznymi - silniki te powinny być w wykonaniu przeciwwybuchowym).
Instalacja oświetlenia elektrycznego składów butli na gazy palne powinna odpowiadać obowiązującym normom dla pomieszczeń niebezpiecznych ze względu na możliwość wybuchu.
Składy butli z gazami powinny być zaopatrzone w odpowiednie piorunochrony oraz we właściwy sprzęt przeciwpożarowy.
Pojemność składu butli nie może przekraczać 3000 butli 40 litrowych, przy czym składy te powinny być podzielone ścianami ogniotrwałymi na oddzielne pomieszczenia. W każdym pomieszczeniu wolno przechowywać najwyżej 500 butli z gazami palnymi lub trującymi i najwyżej 1000 butli z gazami pozostałymi. Przy składowaniu butli o pojemności większej niż 40 l - ilości butli określane powyżej ulegają proporcjonalnie zmniejszeniu.
Przechowywanie materiałów palnych oraz wykonywanie prac z ogniem otwartym w odległości do 10 m od magazynów i 20 m od zadaszonych składów gazów palnych jest zabronione.
Transport butli z gazami sprężonymi, skroplonymi i rozpuszczonymi pod ciśnieniem
Butli nie wolno rzucać, przewracać, toczyć, uderzać o nie przedmiotami oraz używać do celów niezgodnych z ich przeznaczeniem.
Ładowanie, wyładowywanie i przenoszenie butli, zarówno napełnionych, Jak i opróżnionych, o pojemności ponad 10 l powinno być wykonywane z należytą ostrożnością przez co najmniej dwóch pracowników, odpowiednio zaznajomionych z tymi czynnościami.
Transport butli na terenie zakładu powinien odbywać się na wózkach specjalnie do tego przeznaczonych, a ręczne przenoszenie na piętra lub rusztowania - za pomocą specjalnych noszy.
Przewóz butli powinien być dokonywany przy zachowaniu następujących warunków: butle (napełnione lub opróżnione) powinny być przewożone z nałożonym kołpakiem ochronnym oraz ze ślepą nakrętką ochronną na końcu bocznym zaworu butlowego,
przy przewozie butle powinny być ułożone zaworami w jedną stronę,
w przypadku przewożenia butli środkami transportu nie przystosowanymi do tego celu, należy pomiędzy butlami umieścić podkładki ( np. listwy drewniane z wycięciami lub pierścienie gumowe itp.) albo zastosować inne skuteczne środki zabezpieczające butle przed zderzeniem, przetaczaniem lub spadaniem.
Oznakowanie butli z gazami
Zgodnie z PN (polską normą) zbiorniki przeznaczone do gazu (w tym butle) powinny mieć oznaczenia:
barwy rozpoznawcze,
nazwę gazu lub mieszaniny gazowej,
znaki ostrzegawcze,
znaki według przepisów dozoru technicznego.
Barwy rozpoznawcze - w zależności od ich przeznaczenia
Nazwa gazu
|
Barwa butli
|
Acetylen
|
żółta
|
Wszystkie inne gazy palne
|
czerwona
|
Tlen
|
niebieska
|
Wszystkie inne gazy niepalne
|
szara
|
Mieszaniny gazów
|
barwa gazu o największym procentowym udziale w mieszaninie
|
|
czerwona, jeżeli jeden ze składników jest palny
|
Powłoki pozostałych zbiorników transportowych do gazów powinny być barwy aluminiowej.
Wytwornice acetylenowe
Magazyny karbidu powinny spełniać wymagania dotyczące obiektów zagrożonych wybuchem
Pomieszczenia magazynowe karbidu należy zabezpieczyć przed zawilgoceniem i zalaniem wodą.
Prowadzenie w tych pomieszczeniach instalacji wodnych, parowych i kanalizacyjnych jest zabronione.
Karbid należy przechowywać w pojemnikach hermetycznych.
Przechowywanie karbidu w pojemnikach uszkodzonych lub nie zabezpieczonych pokrywa jest zabronione.
Składowanie karbidu w piwnicach i zagłębieniach ziemnych jest zabronione
Wytwornica acetylenowa powinna być wyposażona w co najmniej jedno urządzenie zabezpieczające przed nadmiernym wzrostem ciśnienia a także w manometr, termometr i inne - wymagane dokumentacją.
Elektryczne Spawanie łukowe wykonuje się przy pomocy spawarek. Należą do nich:
Spawarki wirujące. Stosowanie spawarek wirujących powinno być ograniczone do niezbędnego minimum ze względu na szkodliwe działanie pola elektromagnetycznego.
Spawarki transformatowe,
Spawarki prostownikowe jedno i wielostanowiskowe,
Półautomaty,
Automaty spawalnicze.
Eksploatację elektrycznych spawarek należy prowadzić zgodnie z przepisami ogólnymi, przepisami szczegółowymi i dokumentacją techniczno -ruchową spawarki, fabryczną a w szczególności:
przedmiot spawany powinien być uziemiony. Uziemienie powinno być zaopatrzone w zaciski zapewniające należyte zetknięcie się ze sobą części przewodzących prąd,
przewody zasilające urządzenie spawalnicze oraz przewody spawalnicze powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniami w wyniku:
poprowadzenia trasą wykluczającą możliwość uszkodzenia przez ruch urządzeń transportowych,
zawieszenia na odpowiednich stojakach przenośnych,
zabezpieczenia odpowiednimi osłonami.
zabronione jest przeprowadzenie kabli elektrycznych do spawania razem z przewodami gumowymi lub metalowymi przeznaczonych dla gazów służących do spawania lub cięcia,
rękojeść uchwytu powinna być wykonana z materiału izolującego i niepalnego,
ze względu na możliwość porażenia prądem nie wolno;
dotykać ręką nie izolowanych części uchwytów,
zakładać elektrodę do uchwytu przed wyłączeniem prądu,
kłaść uchwytu na częściach metalowych,
trzymać uchwyt pod pachą lub na ramieniu w czasie przerw od pracy,
nie wolno dopuszczać do nadmiernego grzania się uchwytów.
Przeglądy spawarek elektrycznych
Stan techniczny spawarek, ich zdolność do pracy i warunki eksploatacji należy oceniać na podstawie oględzin i przeglądów okresowych.
Oględziny - należy przeprowadzać w czasie ruchu i w czasie postoju. Przy przeprowadzeniu oględzin w czasie ruchu spawarki należy sprawdzić:
zabezpieczenia, regulatory, łączniki,
połączenia mechaniczne i elektryczne,
ochrony przeciwporażeniowe i zabezpieczenia przeciwporażeniowe,
przewody spawalnicze,
działania i wskazania przyrządów pomiarowych,
nagrzanie obudowy i łożysk oraz poziom hałasu i drgań,
układy chłodzenia i sprężonego powietrza,
pomieszczenia w których pracują spawarki,
czystość urządzeń spawalniczych.
Oględziny należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz na kwartał.
Przegląd - należy przeprowadzić po wyłączeniu spawarki spod napięcia Przegląd obejmuje w szczególności:
szczegółowe oględziny w zakresie jak powyżej,
czynności konserwacyjne jak w dokumentacji fabrycznej,
badanie stanu technicznego,
sprawdzenie stanu łożysk napędów i prądnic,
wymianę zużytych części,
stwierdzenie zadawalających wyników ruchu próbnego.
Przegląd należy przeprowadzić w terminie zgodnym z dokumentacją fabryczną
lecz nie rzadziej niż raz w roku.
Wyniki przeglądów i zakresy wykonywanych czynności konserwacyjno - remontowych należy odnotować w dokumentacji eksploatacyjnej spawarki (urządzenia spawalniczego).
Zabezpieczenie przeciwpożarowe procesów spawalniczych
Prace niebezpieczne pożarowe (a do takich należą procesy spawalnicze) prowadzone poza wyznaczonymi na stałe miejscami do tego celu należy prowadzić w sposób uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu. Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pożarowe właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu, a także wykonawca czyli monter - spawacz, jest obowiązany do:
oceny zagrożenia pożarowego w rejonie prac,
ustalenia rodzaju przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się pożaru lub wybuchu,
wskazanie osób odpowiedzialnych za zabezpieczenie miejsca pracy, przebieg i zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy.
Przy wykonywaniu prac niebezpiecznych pożarowe należy przestrzegać następujących wskazówek:
wszelkie materiały palne występujące w miejscu wykonywania prac oraz w rejonach przyległych (palne elementy konstrukcyjne budynków, instalacje techniczne itp.) należy zabezpieczyć przed zapaleniem.
Przy ustalaniu sposobów zabezpieczenia przeciwpożarowego należy zwrócić szczególną uwagę na
występowanie w miejscu spawania palnych elementów budowlanych. mogących ulec zapaleniu od odprysków spawalniczych,
stykanie konstrukcji metalowych przewodów lub innych elementów przewodzących ciepło, z palnymi elementami budynku (pomieszczenia) co może spowodować ich zapalenie,
występowanie palnych izolacji, wykładzin itp. które mogą ulec zapaleniu,
sposób zabezpieczenia palnych elementów budynków i pomieszczenia przed działaniem rozprysków spawalniczych,
sposób zabezpieczenia spawanych konstrukcji, przewodów, elementów itp przed nadmiernym nagrzaniem,
na zapobieganie zapalenia stykających się z nimi materiałów palnych przed zapaleniem.
prace niebezpieczne pożarowe w pomieszczeniach i urządzeniach zagrożonych wybuchem (np. w których wcześniej wykonywano inne prace związane z użyciem palnych gazów lub łatwopalnych cieczy) mogą być prowadzone wyłącznie wtedy, gdy stężenie par cieczy lub gazów w mieszaninie z powietrzem w miejscu wykonywania prac nie przekracza 10 % ich dolnej granicy wybuchowości. Badania takie przeprowadza się przy pomocy eksplozymetru. W przypadku wyższych stężeń tych substancji prace z otwartym ogniem są niedozwolone.
w miejscu wykonywania prac powinien znajdować się sprzęt umożliwiający likwidację wszelkich źródeł pożaru (podręczny sprzęt pożarniczy, materiały izolacyjne i osłaniające, pojemniki metalowe z wodą na odpadki elektrod itp.),
po zakończeniu prac należy poddać kontroli miejsce w którym prowadzone były prace a także rejony przyległe (dla sprawdzenia czy nie pozostawiono tlących lub żarzących cząsteczek; czy nie występują oznaki tlenia się materiałów bądź inne wskazujące na możliwości zaistnienia pożaru; czy został zdemontowany, wyłączony ze źródeł zasilania i zabezpieczony przed dostępem osób postronnych sprzęt spawalniczy).
prace niebezpieczne pożarowe mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające odpowiednie kwalifikacje (dokumentem potwierdzającym posiadane kwalifikacje uprawniające do wykonywania robót jest książeczka spawacza z wpisanymi do niej uprawnieniami).
właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany przed rozpoczęciem prac zapoznać pracowników z zagrożeniami pożarowymi występującymi w rejonie wykonywania prac oraz z rodzajem przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania pożaru lub wybuchu.
sprzęt używany do wykonywania prac powinien być sprawny technicznie i zabezpieczony przed możliwością wywołania pożaru.
Zagrożenia na stanowisku pracy
Podczas spawania elektrycznego pracownik narażony jest między innymi na:
pyły i gazy spawalnicze,
promieniowanie jonizacyjne,
promieniowanie widzialne,
promieniowanie ultrafioletowe,
promieniowanie podczerwone,
pole elektromagnetyczne,
wymuszona pozycja ciała,
porażenie prądem elektrycznym,
hałas.
Pyły i gazy spawalnicze - spawacze łukiem elektrycznym narażeni są na wdychanie pyłów i gazów powstających w łuku elektrycznym, których skład jest zależny od rodzaju spawanego materiału i używanych elektrod. Najczęściej są to:
tlenki żelaza (pył),
tlenki manganu i tytanu (pył),
krzemionka (pył),
tlenki azotu (gazy),
tlenek węgla (gaz).
Największe ich stężenie powstaje przy spawaniu we wnętrzu zbiorników i pomieszczeń o małej kubaturze. Narażenie na dymy spawalnicze prowadzi do odkładania się w płucach tlenków metali (głównie żelaza), a także krzemionki powodujące tzw. pylicę spawaczy elektrycznych.
Dla zabezpieczenia pracownika szczególnie spawającego łukiem elektrycznym należy stosować:
wentylację ogólna,
wentylację miejscową (urządzenia odsysające):
odsysanie połączone z oprzyrządowaniem (palniki z odsysaniem stosowane w procesach MIG, MAG),
ssawy połączone z tarczami ochronnymi,
kabiny spawalnicze,
ruszt i otwory odsysające umieszczone w stole spawalniczym,
stół z odsysaniem mieszanym,
ssawki ruchome ustawiane w dowolnym położeniu,
ssawki ruchome,
ubranie robocze,
sprzęt ochrony osobistej (okulary ochronne z filtrami, tarcze spawalnicze, maski przeciwpyłowe, fartuchy skórzane, rękawice spawalnicze).
Pracownik podczas spawania gazowego narażony jest na różne czynniki niebezpieczne oraz szkodliwe czynniki fizyczne i chemiczne, z których najważniejsze to:
czynniki powodujące oparzenie (gorące odpryski metalu, płomień acetylenowe - tlenowy, rozgrzane przedmioty spawane itp),
promieniowanie optyczne ( podczerwone, nadfioletowe i widzialne),
pyły zawierające krzemionkę,
związki chemiczne (różne gazy, jak: tlenki azotu, tlenek węgla, a także inne gazy w zależności od rodzaju spawanego metalu oraz znaczne ilości pyłu).
Spawacz musi być zaopatrzony w odpowiednią odzież ochronną buty oraz sprzęt ochrony osobistej:
osłona włosów (np. beret lub czapka),
osłona oczu (okulary ochronne z różnymi filtrami w zależności od wydatku acetylenu),
osłona rąk (skórzane rękawice spawalnicze),
osłona tułowia (skórzany fartuch spawalniczy),
osłona nóg (trzewiki z bezpieczną sprzączką ze skóry termoodpornej lub getry termoodporne),
ochrona układu oddechowego (półmaski filtrujące typu P1).
W przypadku pracy spawacza w innych niż normalne warunkach (np. prace na wysokości) należy do dodatkowo wyposażyć w sprzęt ochrony gwarantujący bezpieczną pracę w tych warunkach.
2