Wstęp, w: Ernest Hemingway, Komu bije dzwon,

przeł. B. Zieliński, oprac. L. Elektorowicz, Wrocław 1992, s. V-XCVI.

ŻYCIE

• urodzony 21 VII 1899 r, w podmiejskiej dzielnicy Chicago; pochodził z klasy średniej

• był 2 (spośród 6 dzieci, 4 siostry i brat) dzieckiem Clarence`a i Grace

• ojciec wywierał silniejszy wpływ na EH (wspólne wyprawy myśliwskie, wędkarskie). Kiedy miał 10 lat dostał I strzelbę - później to ulubiona rozrywka EH

• matka - śpiewaczka. EH uczył sie grać na wiolonczeli, choć bardziej lubił sport i wyprawy z ojcem

• wakacje spędzał z rodzicami na półwyspie Michigan (letni dom) - mieszkali tam Indianie (klienci jego ojca, który był doktorem) - stąd motywy tematyczne (np. Obóz indiański)

• uczeń dobry, choć niewybitny, angażował się w życie społeczności szkolnej

• wczesne zainteresowanie literaturą: współpraca ze szkolną gazetką (później redaktor); drukuje I utwory (wiersze, opowiadania, felietony) w szkolnym czasopiśmie literackim „Trapeze”

• chłopiec zdolny, dobrze rozwinięty fizycznie, energiczny - udany

• nieporozumienia między rodzicami odciskają się przykrym piętnem na życiu emocjonalnym EH - dwukrotnie ucieka z domu (sam się utrzymuje: robotnik, zmywacz naczyń, partner bokserski) - niektóre z tych doświadczeń znalazły odbicie we wczesnych opowiadaniach EH

1917:

• wiosną (USA przystępuje do wojny) EH próbuje zaciągnąć się do armii (nic z tego, bo ma uszkodzone oko)

• VI - dyplom na koniec szkoły średniej

• VII - przenosi się do Kansas City (7-miesięczna praca w redakcji dziennika „Star”) - jest to zarazem I szkoła stylu i praktyka

I wojna światowa.

1918:

• wiosną dowiaduje się o rekrutacji na włoski front ochotników do jednostek sanitarnych (Czerwony Krzyż), rezygnuje ze „Stara”

• V - wyrusza statkiem „Chicago” do Bordeaux. Spotyka 2 PL poruczników (Adam Chocianowicz, Antoni Galiński - przyjaźń), którzy płyną do Francji (umieści ich w powieści Razem z młodością. Powieść)

• przez wojenny Paryż do Mediolanu (po wybuchu fabryki amunicji pomagał uprzątać szczątki ciał zatrudnionych - I spotkanie z wojną; później napisał o tym opowiadanie Historia naturalna umarłych)

• z Mediolanu (jako kierowca autobusu) do Schio na front wschodni (dostawca żywności do frontowych okopów; VII - postrzelony, szpital; 12 operacji - wyjęto z jego ciała ponad 20 odłamków)

• pełen hartu, towarzyski, wesoły - sympatia ze strony pielęgniarki, późniejszego prototypu Catherine Barkley z Pożegnania z bronią

• wraca na front, dostaje żółtaczki, wraca do szpitala

• zwiedza Sycylię

1919:

• I - wraca do Chicago - przyjęty jako bohater, notatki w prasie

Okres terminowania.

1920:

• początek - praca w tygodniku „The Toronto Star” (do połowy V - 10 artykułów)

• wyjeżdża z Toronto - do pisma będzie posyłał artykuły jeszcze 4 lata (154 korespondencje - sprawy wędkarskie, myśliwskie, z kroniki kryminalnej, podróże)

• Chicago - bliski kontakt z kręgami włoskich pisarzy (tzw. „grupa z Chicago”, m.in. Sharwood Anderson)

• jesień - miesięcznik „The Cooperative Commonwealth”

1921:

• poznaje przyszłą żonę Elisabeth Hadley Richardson (ślub IX)

• XII - rezygnuje z „TCC” i wyrusza z żoną do Paryża jako korespondent „TTS”

• przed wyjazdem otrzymuje 2 wysokie włoskie odznaczenia wojenne

• ma listy polecające od Andersona do kilku znajomych Amerykanów zamieszkałych w Paryżu

Amerykanin w Paryżu.

• tu odwiedza Gertrudę Stein, która ma ocenić jego powieści - lekceważy, i wiersze - dobre; opowiadanie W Michigan (pochwaliła, weszło na stałe do kanonu EH)

• w Paryżu pisał krótkie impresjonistyczne utwory, wiersze

• korespondencja dla „TSS” (tematy: turystyka w Szwajcarii, inflacja w Niemczech, połowy tuńczyka, wybór Piusa XI itd.)

1922:

• III - obsługa prasowa międzynarodowej konferencji ekonomicznej w Genewie

• IV - konferencja w Rapallo (traktat pokojowy ZSRR - Niemcy)

• VI - z żoną we Włoszech (wywiad z Mussolinim, który stoi u progu władzy)

• w Nowym Orleanie w piśmie „Double Dealer” ukazuje się jego wiersz obok fragmentu prozy W. Faulknera

• IX - korespondencja z Niemiec; z Konstantynopola o wojnie turecko-greckiej

• Święta - w Alpach (żonie EH, która jechała z Paryża skradziono walizkę ze wszystkimi rękopisami męża - cały dotychczasowy dorobek. Ocalały tylko 2 opowiadania, posłane wcześniej do „Cosmopolitan”)

1923 - Hiszpania:

• ogląda walki byków po raz I

• zaprzyjaźnieni wydawcy: McAlmon (debiut, tom wierszy 3 opowiadania i 10 wierszy - lato), Bird (W naszym czasie - koniec)

• VII - ogląda hiszpańską fiestę (krótkie reportaże z fascynacji hiszpańską egzotyką)

• VIII - wraca do Toronto (żona w ciąży)

• X - I syn John

1924:

• I - opuszcza Toronto, rezygnuje z „Toronto Star”; do Paryża (żyje w ubóstwie, satysfakcja z uprawiania literatury)

• początki pracy nad Rzeką dwóch serc

• niemieckie czasopismo drukuje opowiadanie Niepokonany

• jesień - podróż do Hiszpanii (brał udział w amatorskich walkach byków)

• we wpływowym magazynie literackim „Dial” ukazuje się pochlebna recenzja 2 pierwszych książek

1925:

• początek - Alpy austriackie (narty, poker)

• propozycja od firmy wydawniczej „Boni and Liveright” (na wydanie większego zbioru opowiadań In our time)

• tę samą propozycję otrzymuje w Paryżu od wydawnictwa Scribner`s, któremu proponuje książkę o walce byków

• ten rok to bogaty okres w życiu i twórczości

• V - poznaje Fitzgeralda (przyjaźń), spędzają lato w Hiszpanii: Pampelona, Madryt, Walencja (początek pracy nad powieścią o walkach byków, pierwotny tytuł: Fiesta)

• VIII - kończy powieść, potem jeszcze nad nią pracuje, zmienia tytuł na Słońce też wschodzi (z księgi Eklezjastesa) - uznanie krytyki amerykańskiej, międzynarodowych kręgów literackich Paryża (I poważny sukces czytelniczy EH)

• pisze opowiadania Dziesięcioro Indian, 50 kawałków, powstają Strumienie wiosny (parodia stylu Andersona, satyra na stosunki amerykańskie)

• nawiązanie kontaktu z wydawnictwem Scribner`s poprawia jego sytuację materialną

• z tym rokiem wiąże się też geneza określenia „stracone pokolenie” stosowane przez G. Stein w odniesieniu do głównie amerykańskich twórców, którzy przeszli przez doświadczenia I wojny światowej i nie mogli sobie później znaleźć miejsca w pokojowym świecie

Pierwsze sukcesy.

1926 - Europa:

• praca nad książką Śmierć po południu

• utworzenie nowelistyki amerykańskiej: Mordercy, Dzisiaj jest piątek

• honorarium z Słońce też wschodzi dla żony (rozpad małżeństwa)

1927:

• V - ślub z jej dawną przyjaciółką, Pauline Pfeiffer (ślub z Elisabeth był nieważny, bo protestancki, potem EH został ochrzczony w szpitalu we Włoszech)

• X - tom opowiadań Mężczyźni bez kobiet

• przenosi się do USA (Floryda), lato w Hiszpanii

• książka o przeżyciach w okresie I wojny światowej we Włoszech

1928:

• II syn Patrick; ojciec EH popełnia samobójstwo (echa wstrząsu znajdujemy w Komu bije dzwon)

1928/1929:

• poprawia powieść wojenną, ostateczny tytuł: Pożegnanie z bronią (entuzjastyczne przyjęcie krytyków)

Sława.

• międzynarodowa renoma

• początki tłumaczeń na kilka języków (PL 1931)

• czasopisma oferują najwyższe honoraria

1930:

• IX - w Nowym Jorku premiera przeróbki scenicznej Pożegnania z bronią (sukces)

• EH sprzedaje prawa filmowcom do powieści (główną rolę gra jego przyjaciel)

• XI - poważny wypadek samochodowy (2 m-ce w szpitalu)

1931:

• lato - w Hiszpanii kończy powieść o walkach byków

• XI - ostatni rozdział; narodziny III syna (Gregory Hancock)

1932:

• I - książka gotowa, płynie na Kubę

• X - ukazuje się Śmierć po południu - powieść, słownik terminów fachowych, opowiadania (krytycy mówią o obniżeniu lotu prozy)

Podróże. Afryka.

1933:

• początek - Kuba

• współpraca z „Esquire” (3 lata) - artykuł na temat rybołówstwa, myślistwa, boksu

• X - tom opowiadań Zwycięzco nic nie bierz (brak sukcesu)

• XII - Mombasa, Nairobi (polowania)

1934:

• III - Francja

• IV - jesień na Florydzie (Key West) - początki książki o Afryce

• kupuje statek (wyprawy rybackie)

• 35 lat: sławny, otrzymuje najwyższe honoraria, prowadzi nieskrępowany tryb życia

---