32. Georg Wilhelm Pabst
Pabst Georg Wilhelm (1885-1967), austriacki reżyser filmowy, związany głównie z kinematografią niemiecką. 1905-1921 pracował w teatrach jako aktor i reżyser (w Szwajcarii, Niemczech, Stanach Zjednoczonych oraz w Wiedniu). W 1921 producent filmowy C. Froelich ściągnął go do Berlina, gdzie debiutował jako reżyser (1923).
Międzynarodowe uznanie zyskał dramatem społecznym Zatracona ulica (1925), stając się jednym z głównych reżyserów niemieckich 2. połowy lat 20.
Premiera odbyła się 23 maja 1925 roku. Film inauguruje realizm w niemieckiej sztuce filmowej. Tematem obrazu, zrealizowanego według powieści Hugo Bettauera, jest życie w Wiedniu w czasie inflacji roku 1925. Na przykładzie mieszczan z jednej ulicy, którzy popadli w ubóstwo, film ukazuje, jak bieda popycha ludzi do oszustw, prostytucji, podczas gdy inni ciągną z nędzy zyski... Greta Garbo gra córkę radcy dworu Gretę, której po finansowym bankructwie ojca grozi zejście na dno, ale którą ratuje miłość amerykańskiego oficera Einar Hanson. W filmie wystąpiło wielu znanych i znakomitych aktorów niemieckich z Astą Nielsen i Wernerem Kraussem na czele.
Pod wpływem teorii Z. Freuda zainteresował się psychologią, realizując na styku ekspresjonizmu niemieckiego i Nowej Rzeczowości Tajemnice duszy (1926) oraz filmy o tematyce obyczajowej: Puszka Pandory na podstawie dramatu F. Wedekinda (1928) i Dziennik upadłej dziewczyny, znany też pt. Dusze bez steru (1929). W obu wystąpiła L. Brooks, stając się symbolem seksu okresu kina niemego.
W latach 30. reżyserował filmy: Najeźdźcy (1930, tematyka wojenna), Braterstwo (1931, idea pojednania Niemców z Francuzami), Opera za trzy grosze (1931, adaptacja utworu B. Brechta z muzyką K. Weilla i Th. Mackebena) i in.
Temat zaczerpnął autor z Opery żebraczej (1728) angielskiego poety J. Gaya, a akcję umieścił w kołach londyńskiego półświatka. Utwór, wymierzony w system kapitalistyczny, ujawnia brak różnic między marginesem społecznym a burżuazją, prawa rządzące oboma “światami” są takie same - wszechwładnej potędze pieniądza ulegają zarówno bogaci, jak i biedni. Polly, córka króla żebraków Peachuma, poślubia wbrew woli ojca gangstera Mackie Majchra. Ściąga przez to gniew ojca na siebie i ukochanego, ale pozostaje wierna swojemu małżeństwu. Opera za trzy grosze jest typowym przykładem umownego, antyiluzjonistycznego teatru Brechta. Postacie są schematyczne, fabuła i filozofia zredukowane do kilku prostych i zawsze aktualnych prawd, całość wzbogacona songami komentującymi akcję, do których muzykę skomponował K. Weil (np. słynny song Pieśń o Mackie Majchrze). Brecht temat Opery za trzy grosze podjął w Powieści za trzy grosze (1934).
Po dojściu do władzy A. Hitlera opuścił Niemcy, udając się do Francji, gdzie powstały jego filmy: Don Kichot (1934) z F. Szalapinem w roli tytułowej, sensacyjny dramat Byłam szpiegiem (1936) i in.
Przybywając do Austrii, znalazł się ponownie w obrębie Rzeszy Niemieckiej i podjął tematykę historyczną, do której wprowadził akcenty ideologii narodowosocjalistycznej Komedianci - o reformatorce teatru niemieckiego w XVIII w., F.C. Neuber (1941); Paracelsus (1943).
Po wojnie działał w Austrii, Niemczech i we Francji, tworząc m.in. filmy: Proces (1948, Złoty Medal w Wenecji) o antysemickiej wymowie oraz Ostatni akt (1955) o końcowym etapie życia Hitlera.