CIĘCIE DRZEW I KRZEWÓW OWOCOWYCH

Aby zapewnić zdrowy wzrost drzew i obfite plony w naszym sadzie, powinniśmy regularnie, corocznie przeprowadzać cięcie drzew i krzewów owocowych. Prawidłowe cięcie polega na eliminowaniu niepożądanych pędów i gałęzi, które zakłócają rozwój rośliny lub z jakiś powodów nie wydają owoców. Poprzez cięcie możemy nadawać młodym roślinom pożądane kształty i stymulować wyrastanie nowych, silnych pędów.

Termin cięcia

Cięcie drzew owocowych możemy przeprowadzać w dwóch terminach - w okresie spoczynku (cięcie zimowe) oraz w okresie wegetacji (cięcie letnie). Cięcie zimowe możemy rozpocząć od lutego, o ile mamy pewność że minął już okres silnych mrozów, i kontynuować je aż do kwietnia. Zaczynamy od cięcia gatunków najmniej wrażliwych na uszkodzenia mrozowe, cięcie tych bardziej wrażliwych odkładamy do wiosny. Jako pierwsze możemy zacząć przycinać jabłonie i grusze. Nieco później przycinamy śliwy, morele, brzoskwinie i nektaryny. Zimowy termin cięcia jest zalecany raczej dla młodych drzew pestkowych, dla starszych właściwszy okaże się termin letni, gdyż zmniejszy to ryzyko infekcji chorobowych. Z tego powodu, wiśnie i czereśnie, jako najbardziej wrażliwe na choroby kory i drewna, tniemy wyłącznie w terminie letnim, po zbiorze owoców. Zimowe cięcie drzew powinno być umiarkowane, aby nie spowodowało zbyt silnego wzrostu drzew i nie wywołało zbyt dużego ryzyka infekcji chorobowych. W wyniku tego cięcia, głównie u jabłoni, mogą pojawić się liczne "wilki", które będziemy usuwać w terminie letnim

Technika cięcia drzewek

Cięcie drzew młodych, dobrze odżywionych, silnie rosnących i wchodzących w owocowanie wpływa na zahamowanie ich wzrostu. Dlatego też cięcie młodych drzewek ograniczamy tylko do ich formowania i kształtowania korony. Wycinamy ze środka korony przede wszystkim gałązki martwe, uszkodzone i rosnące do środka korony zamiast na zewnątrz, przez co krzyżują się z sąsiednimi gałązkami. Drzewka kilkuletnie i starsze, szczególnie jabłonie, grusze i wiśnie wymagają silnego cięcia. Szczególnie, jeżeli od ich posadzenia nie były cięte. Niestety takich drzew na działkach można spotkać dość sporo. Prześwietlanie starych, zaniedbanych drzew rozpoczynamy zazwyczaj od usunięcia kilku grubszych konarów korony w celu udostępnienia światła słonecznego do jej środka. Niekiedy trzeba usunąć cały wierzchołek drzewa celem obniżenia wysokości korony. Drzewa niższe łatwiej jest chronić przed chorobami i szkodnikami, wygodniej jest wykonać wszystkie zabiegi pielęgnacyjne, a także dokonywać z nich zbioru owoców. Po wycięciu kilku konarów przystępujemy do rozrzedzania pozostałych. Wycinamy gałęzie blisko siebie leżące i wzajemnie się zacieniające, krzyżujące się i ocierające, oraz rosnące do środka korony. Nie martwmy się jeśli w ten sposób przycięta korona wyda nam się zbyt rzadka - po ukazaniu się nowych liści i przyrostów w miesiącach letnich stanie się wystarczająco gęsta.
Prawidłowe cięcie ma znaczący wpływ na szybkość gojenia się rany i, co za tym idzie, zmniejszenie ryzyka infekcji chorobowej. Powierzchnia po cięciu powinna być jak najbardziej gładka. Gałęzie powinniśmy wycinać tuż za obrączką (miejscem przynasadowego zgrubienia). Pędy natomiast skracamy tuż za zdrowym pąkiem, tak aby powierzchnia cięcia była nachylona ku jego nasadzie pod kątem 45°.
Cieńsze gałęzie możemy wycinać sekatorem ręcznym. Gałęzie grube lepiej ciąć piłą. W tym przypadku gałąź najpierw podpiłowujemy od dołu, a następnie tniemy od góry. W ten sposób zapobiegniemy wyłamywaniu gałęzi i zdzieraniu kory.

Zabezpieczenie ran po cięciu

Cięcie przeprowadzamy w dni bezdeszczowe, suche i słoneczne, gdy temperatura powietrza przekracza 0°C. Bezpośrednio po cięciu, rany smarujemy pastami ochronnymi, takimi jak np. Funaben 03 PA. Rany na jabłoniach i gruszach możemy również smarować białą farbą emulsyjną z dodatkiem środka grzybobójczego Topsin M 70 WP lub Benlate. Do smarowania ran na drzewach pestkowych powinniśmy jeszcze dodać Miedzianu 50 WP. Te zabiegi przyspieszą gojenie się ran, ochronią je przed wysychaniem, zawilgoceniem, a przede wszystkim przed chorobami.

Jak ciąć krzewy owocowe

O ile cięcie drzew możemy opóźnić do terminu wiosennego, nie powinniśmy zwlekać z przycięciem krzewów porzeczek, agrestu, malin i borówki. Sposób cięcia krzewów zależy od tego czy owoce powstają na pędach jednorocznych, na drewnie starszym i krótkopędach, czy też na jednych i na drugich.
Porzeczki wydają owoce na pędach ubiegłorocznych i kilkuletnich, dlatego też wycinamy wszystkie pędy stare, mające więcej niż trzy lata, oraz pędy słabe i skierowane w dół. Po zimowym cięciu każdy krzew porzeczkowy powinien składać się w jednej trzeciej z trzech lub czterech pędów ubiegłorocznych.
Metody cięcia agrestu są podobne jak dla porzeczki. Ponieważ pędy wielu odmian agrestu mają tendencję do płożenia się po ziemi, aby do tego nie dopuścić, przycinamy je nad pędem skierowanym ku górze.
U malin owocujących latem po zbiorach wycina się tuż przy ziemi wszystkie pędy, które owocowały. Pod koniec zimy wycinamy tuż przy ziemi pędy malin powtarzających owocowanie. Wyrosną nowe pędy, które zaowocują latem.

Owoce jeżyn powstają na pędach jednorocznych, dlatego dobrze jest prowadzić je oddzielnie od pędów młodszych. Po zbiorze owocujące pędy, podobnie jak u malin, przycinamy tuż nad ziemią.
Borówka wysoka owocuje z kolei na pędach 2 lub 3-letnich. Młode krzewy przez 3 lata wymagają nieznacznego cięcia, ograniczonego do wycinania słabych i martwych pędów. Później krzewy borówki tniemy w taki sposób, aby pobudzić do wyrastania młode pędy u nasady krzewu, wycinając, co roku pewną ilość pędów starszych.

1

Cieńsze gałązki
tniemy sekatorem

Grubsze gałęzie najpierw
podpiłowujemy od dołu,
po czym tniemy od góry

Krawędzie cięcia wy-
równujemy ostrym nożem

Po cięciu ranę
zabezpieczamy maścią

---