Wymagania Gatunek ten należy do roślin wytrzymałych na niską temperaturę. Ząbki posadzone jesienią dobrze zimują, pod warunkiem, że zdążą się ukorzenić przed nadejściem mrozów. Wiosną wznawiają wzrost już przy temperaturze 3-5oC. Czosnek ma duże wymagania wodne. Bardziej wrażliwy na niedobór wody jest ten wytwarzający pędy kwiatostanowe, dlatego też na zwiększenie plonu korzystnie wpływa nawadnianie upraw w okresie największego zapotrzebowania na wodę — w maju i czerwcu — zwłaszcza w przypadku suszy.
Wymagania glebowe czosnku są większe niż cebuli. Najlepiej rośnie i plonuje na glebach ciepłych, próchnicznych i przepuszczalnych, o odczynie obojętnym, utrzymanych w dobrej kulturze. Pod względem warunków klimatyczno-glebowych dla uprawy czosnku najbardziej odpowiednie są: Podhale, Podkarpacie, podgórskie tereny Dolnego Śląska, doliny większych rzek Opolszczyzny i Lubelszczyzny oraz okolice Kutna, Łęczycy, Jarosławia i Przemyśla. Najlepsze dla tego gatunku są stanowiska po uprawie roślin nawożonych obornikiem, dobrym przedplonem są warzywa kapustne i ogórki. Nie należy uprawiać czosnku co roku na tym samym polu, także nie po cebulowych — ze względu na zwiększone ryzyko występowania chorób lub szkodników, z których najgroźniejszymi są niszczyk zjadliwy i błotniszka czosnkówka. Oprócz nawozów organicznych (pod przedplon), dodatkowo wysiewa się mineralne, przeznaczając na hektar średnio 90 kg azotu, 80 kg fosforu i 150 kg potasu. Fosfor i potas należy dać pod orkę, natomiast azot jednorazowo po wschodach roślin lub w dwóch dawkach — pierwszą wczesną wiosną, następną po około czterech tygodniach. Czosnek dobrze reaguje na dokarmianie dolistne, najlepiej 0,3% roztworem Florovitu z dodatkiem 0,l % roztworu siarczanu magnezu, podawanym od połowy maja do połowy czerwca — w dwutygodniowych odstępach.
Sadzenie Czosnek wymaga starannej uprawy gleby. Na miesiąc przed zamierzonym terminem sadzenia należy zaorać pole na głębokość 25-30 cm, a później zabronować. Jeżeli na powierzchni gleby wytworzy się skorupa, bezpośrednio przed posadzeniem ząbków trzeba pole ponownie zbronować. W naszych warunkach klimatycznych czosnek nie wytwarza nasion. Rozmnaża się go więc wyłącznie wegetatywnie — przez ząbki lub cebulki powietrzne. Czosnek ozimy sadzi się, w zależności od rejonu uprawy, od połowy sierpnia do początku listopada — najczęściej od połowy września do połowy października. Ten z najwcześniejszych nasadzeń jest większy i dorodniejszy — co wpływa również na wielkość i jakość plonu. Ząbki i cebulki powietrzne czosnku, po uprzednim zaprawieniu środkami grzybobójczymi (zgodnie z obowiązującym programem ochrony), najczęściej sadzi się ręcznie, chociaż możliwe jest zmechanizowanie tej czynności — na przykład przez użycie maszyn do sadzenia tulipanów. Rzędy wyznacza się co 30-40 cm (zależnie od używanego sprzętu), zachowując w nich rozstawę 6-10 cm (tę większą w przypadku dużych ząbków). Na małych powierzchniach ząbki sadzi się w poprzek zagonów, w rzędy odległe o 20-25 cm. Czosnek można również uprawiać w pasach 5-6-rzędowych, w których zachowana jest rozstawa 20 cm. Pozostawia się między nimi odstępy o szerokości 40-60 cm.
Duże znaczenie ma wielkość ząbków. Sadzenie małych (o masie 0,1-1,5 g) jest nieopłacalne, gdyż wyrastające z nich rośliny słabiej plonują. Używanie jako materiału rozmnożeniowego ząbków bardzo dużych (5,0-15,0 g) jest z kolei zbyt drogie w stosunku do wysokości otrzymanego plonu. Najlepsze wyniki daje sadzenie ząbków średnich (1,5-3,0 g). Również cebulki powietrzne (fot. 2) już w pierwszym roku po posadzeniu dają pełnowartościowy plon handlowy. Opłacalne jest sadzenie dużych cebulek, o średnicy przekraczającej 1,5 cm i masie około 2,0-2,5 g. Przy sadzeniu mniejszych otrzymuje się duży odsetek małych główek, często niepodzielonych na ząbki.
|
FOT. 2. MATERIAŁEM ROZMOŻENIOWYM CZOSNKU MOGĄ BYĆ RÓWNIEŻ CEBULKI POWIETRZNE |