Gry i zabawy relaksujące dla dzieci klas I - III

Poprzez gry i zabawy relaksujące rozwijamy pozytywne postawy moralne i społeczne. Pomagamy w pokonywaniu różnych przeszkód , zachęcamy do współpracy w zespole , uczymy asertywnych zachowań , uczymy wyrażania własnego zdania . Uczymy dzieci wiary we własne siły i możliwości , aby były wartościowymi ludźmi i zdawały sobie z tego sprawę . Propozycje zabaw , które zostaną tu przedstawione powinny być na początku lub na końcu zajęć , prowadzone bez pośpiechu , bez zdenerwowania .
Dzieci powinny czuć się swobodnie , powinny być zrelaksowane i skoncentrowane . Każda gra i zabawa powinna mieć swój cel , do którego została opracowana.
Oto one ; - rozwój osobisty każdego ucznia
- budowanie poczucia własnej wartości
- integracja grupy , zespołu
- odprężenie przed lub po nauce
- kształcenie umiejętności wypowiadania się i słuchania
- rozwijanie aktywności społecznej
- budowanie poczucia zaufania
- uwrażliwianie na innych ludzi

Zabawy relaksujące można podzielić na ; 1. zajęcia plastyczne
2. zabawy ruchowe
3. zajęcia muzyczne
4. konkursy
5. improwizacje ruchowe
6. zgadywanki
7. medytacja relaksująca .
Są to pomysły na miłe spędzanie czasu , na lepsze poznanie się w grupie , na lepszą integrację.



POWODZENIA !!!



PROPOZYCJE;

ZAPROJEKTUJ OBRUS Z ŻYCZENIAMI DLA MAMY , TATY…

Dzieci siedzą w ławkach, mają przed sobą kartki z bloku. Nauczyciel po krótkim wstępie zachęca do indywidualnego zaprojektowania przez każde dziecko obrusa z życzeniami dla swoich najbliższych. Nauczyciel umawia się z dziećmi , że taki obrus byłby na stole co dnia od ranka do nocy. Powinny się na nim znaleźć nie tylko słowa życzeń, wierszyków, ale piękne rysunki.
Technika dowolnie wybrana przez dzieci.

POLICZ SWOJE MARZENIA

Nauczyciel po krótkim wstępie o marzeniach zachęca dzieci, aby podzieliły swoje kartki na tyle pól, ile mają marzeń i wpisały lub narysowały te marzenia. Gdy skończą każdy z nich opowie , które są najważniejsze. Można zrobić wystawę prac.Kartki mogą mieć różny kształt.


NAMALUJ SWOJE NIEBO

Po obserwacji nieba nauczyciel rozmawia z dziećmi dziećmi o możliwości zmiany koloru i wyglądu nieba. Następnie zachęca do namalowania własnych wizji nieba, które oglądamy co dzień, np. niebo w różowym kolorze , w zielonym z cytrynowymi chmurkami w różnych kształtach itd. Każde dziecko ma swoją kartkę. Gdy prace będą skończone , dzieci powinny zaprezentować je.


NARYSUJ TYLKO JEDNYM KOLOREM

Każde dziecko ma przed sobą kartkę z bloku i komplet kredek. Nauczyciel zachęca do wybrania tylko jednej kredki w dowolnym kolorze i narysowania czegoś według własnego pomysłu.Gdy dzieci skończą, mogą powiedzieć, czym kierowały się przy wyborze koloru kredki i co narysowały.Zamiast kredek mogą być mazaki lub farby.


CO LUBISZ , A CZEGO NIE?

Dzieci siedzą w ławkach, każde otrzymuje czystą kartkę. Z jednej strony każde ma narysować lub napisać -co lubi, z drugiej to , czego nie lubi.Dziecko ma wybrać po jednej rzeczy na jedną i drugą stronę swej kartki.Gdy zadanie wykonane, następuje omówienie przez dzieci.Kartki zabierają do domu.


NARYSUJ SWOJEGO BOHATERA

Nauczyciel zachęca dzieci do narysowania plakatu na temat swojego bohatera, wzoru postępowania.Na koniec każde dziecko opowie o swoim bohaterze , w czym chciałoby go naśladować.


DYKTOWANY RYSUNEK

Dzieci mają przed sobą kartki i kredki., rysują według poleceń nauczyciela
-Na środku kartki narysuj kółko wielkości jabłka
-To będzie twarz chłopca , więc dorysuj niebieskie oczy, mały nosek i uśmiech
-Teraz dorysuj mu uszy i krótkie czarne włosy
-Narysuj mu szyję i koszulkę z krótkim rękawem w żółte paski
-Dorysuj krótkie, nad kolana spodenki w kolorze czerwonym i kieszonkami

-Dorysuj nogi i buty sportowe w kolorze szarym ze sznurówkami

ŁĄCZONE TRÓJKĄTY

Dzieci siedzą w ławkach i mają przed sobą kartki oraz kredki. Nauczyciel poleca , aby podzieliły kartki na cztery równe części. Następnie , aby w każdej części -polu narysowały inaczej połączone ze sobą trójkąty różnej wielkości. Na koniec mają pięknie pokolorować trójkąty w dowolnych kolorach. Można podać liczbę trójkątów trójkątów polu.Ggy zadanie jest skończone, nauczyciel pokazuje na tablicy sposoby połączeń trójkątów.Dzieci zgłaszają , kto ma ile takich samych połączeń. Innym razem dzieci mogą liczyć inne elementy.

RYSUNEK Z LITERKI LUB CYFRY

Każde dziecko otrzymuje kartkę z narysowaną literką lub cyferką. Zadanie polega na tym , aby z niej wymyśleć i dorysować rysunek, jaki się chce, byle literka lub cyferka była w miarę widoczna.Na koniec każde dziecko wypowiada się, pokazując swoją pracę, jaką literkę czy cyferkę miało i co z niej narysowało. Z prac można urządzić wystawę

KOMPLEMENTY

Dzieci siedzą w kole. Na środku stoi koszyk z kartonikami, na których są imiona i nazwiska wszystkich dzieci w klasie. Po kolei każdy podchodzi i losuje jedną karteczkę. Kogo wylosuje , do tego podchodzi i mówi mu jakiś komplement, prawdziwy, np.''Lubię gdy bawisz się ze mną `'.Losowanie rozpoczyna nauczyciel ,jej imię i nazwisko też na być w koszyku.

DOKOŃCZ ZDANIE

Zabawa polega na dokańczaniu zdania typu ;
-Lubię bawić się…
-Jestem smutna/smutny, gdy…
-Nie lubię…
-Żle się czuję, gdy…
-Najlepiej umiem rysować…
-Lubię , gdy mama…
-Lubię, gdy tata…
-Mój brat…
-Moja siostra…

CO POWINIEN MIEĆ ZE SOBĄ UCZEŃ

Dzieci stoją w kole. Nauczyciel w środku trzyma piłkę i mówi ;
-Do kogo rzucę piłkę, ten ma podać jedną niezbędną rzecz , którą powinien zabrać ze sobą uczeń do szkoły.Kto odpowie , rzuca piłkę z powrotem do mnie. Nauczyciel rzuca piłkę, a dzieci podają przykłady.
NAJCIEKAWSZY SPORT

Dzieci siedzą w kręgu lub na ławeczkach.Kolejno każde dziecko wychodzi na środek i pokazuje swój ulubiony sport, bez używania słów.Pozostałe dzieci wraz z nauczycielką mają za zadanie odgadnąć, jaka to dyscyplina sportowa .Jako pierwsza może pokazać nauczycielka aby , dzieci wiedziały o co chodzi.
Można też narysować ulubiony sport.

GDYBYŚ BYŁ PISARZEM

Dzieci siedzą w ławkach. Nauczyciel umawia się z dziećmi, że zabawią się dziś w znanych pisarzy i pisarki, którzy właśnie wydali swoje najlepsze książki.Każdy na zaproszenie wychodzi na środek i przedstawia się jako pisarz lub pisarka , podając imię i nazwisko. Następnie reklamuje swoje dzieło .Nauczyciel może być spikerem telewizyjnym i zapowiadać występy dzieci.

GDYBYŚ BYŁ PTAKIEM …

Nauczyciel zaczyna mówić;
-Wyobraźcie sobie ,że na jakiś czas każdy z was jest ptakiem, może latać i wzbijać się wysoko. Co chcielibyście zobaczyć z lotu ptaka? Dzieci siedzą w kręgu i opowiadają. Nauczyciel może pomagać.

NA KOGO WYPADNIE NA TEGO BĘC

Dzieci stoją w rozsypce, nauczyciel przed nimi i mówi :
-Na kogo wypadnie , na tego bęc ! - i rzuca do kogoś maskotkę.Dziecko łapie maskotkę i mówi :-Na kogo wypadnie , na tego bęc ! -potem rzuca maskotkę do kogoś itd. Pozostałe dzieci odwracają się twarzami do tego , kto ma maskotkę. Wszyscy choć po jednym razie powinni złapać i rzucić maskotkę.Tempo powinno być jak najszybsze.

KTO JEST KOTKIEM ?

Dzieci siedzą w półkolu. Jedno wychodzi na środek i staje na chwilę tyłem do reszty. Wtedy nauczyciel wyznacza , kto będzie kotkiem. Wybrane dziecko się odwraca, a wszystkie pozostałe mają zakryte usta rączkami. Wyznaczone wydaje głos - miauknięcie kotka .Stojące dziecko ma odgadnąć , kto jest kotkiem.Potem zamiana.

SKARB JEST UKRYTY TUTAJ

Dzieci siedzą w kręgu . Nauczyciel wybiera pierwsze dziecko i mówi : Wejdź do środka koła i wyobraź sobie , że jesteś w jaskini zbójców, którzy ukryli skarb. Na głowę zarzucimy ci chustkę, abyś nic nie widział. Za to masz bardzo uważnie słuchać, z której strony usłyszysz wiadomość, gdzie jest ukryty skarb.Twoim zadaniem jest wskazać osobę , która wyjawi ci tajemnicę ukrytego skarbu.Masz wymienić jej imię.Możesz wskazać ręką , gdzie siedzi dziecko, które mówi : "Skarb jest ukryty tutaj"
Nauczycielka zakrywa dziecku głowę chustą i wskazuje, które dziecko z kręgu ma powiedzieć : "Skarb jest ukryty tutaj"

Każde dziecko , które odgadnie zamienia się z innym.

CO SŁYSZAŁEŚ ?

Dzieci siedzą swobodnie, zamykają oczy i słuchają uważnie.Po chwili ciszy n-l uderza w różne przedmioty , np.w pustą szklankę, w biurko, w pustą puszkę. Potem pyta dzieci , jakie dźwięki słyszały.Następnie znów zamykają oczy i nasłuchują. Nauczyciel włącza magnetofon i słychać : śpiew ptaków, szum morza ruch uliczny. Po chwili ciszy, dzieci znów mówią, co słychać.Potem nauczycielka włącza utwór muzyczny instrumentalny. Dzieci z zamkniętymi oczami słuchają. Na koniec mówią jakie instrumenty grały w tym utworze.

NASZA CZWÓRKA UMIE I POTRAFI

Nauczycielka dzieli grupę dzieci na czwórki. Każda otrzymuje kartkę z bloku i pisak. Zadanie polega na tym, aby każda czwórka wypisała na kartce jak najwięcej prawdziwych umiejętności, które posiadają członkowie.
Gdy określony czas się skończy , każda czwórka przedstawi ,co umie i potrafi najlepiej .Na koniec można wybrać najlepszą czwórkę.

LIST DO KOLEGÓW Z AUSTRALII

Dzielimy grupę na równoliczne zespoły 4-5 osób.Następnie po krótkim wstępie zachęcamy zespoły do napisania listu do dzieci z dalekiego kraju np. Australii. W liście trzeba podać jak najwięcej informacji o naszym kraju, o szkole, wyznaczamy czas 2O minut.Gdy zadanie jest skończone , każda grupa odczyta list.można wybrać najciekawszy.

ZAWODY

Dzieci podzielone na zespoły o tej samej liczbie osób .Każdy wybiera jeden zawód i jedno dziecko z zespołu pokazuje bez słów wykonywanie tego zawodu. Zadaniem następnej grupy jest odgadnięcie pokazywanego zawodu i zdobycie punktu.
Może być po kilka kolejek . Można też zrobić losowanie kartoników kartoników nazwami zawodów.

ZGADNIJ , CO TO JEST ?

Dzielimy dzieci na grupy. Następnie po jednym dziecku z grupy zapraszamy do siebie .Mamy w worku różne przedmioty. Każde dziecko wkłada ręce do worka , chwyta jakiś przedmiot i nie wyjmując go , określa , co to jest.Dopiero gdy powie, może wyciągnąć sprawdzić czy odgadło.W ten sposób każde dziecko ma szansę zdobyć punkt dla swojej grupy. W konkursie powinny wziąć udział wszystkie dzieci.

PROJEKTUJEMY NOWĄ SZKOŁĘ

Dzieci są architektami , projektują nową szkołę - z wszelkimi nowoczesnymi i najnowszymi osiągnięciami techniki i nauki. Dzieci pracują w grupach , rysując projekt budynku ze szczegółami, np. winda , akwarium , kino , teatr itp.Gdy projekty są ukończone , następuje prezentacja i omawianie poszczególnych prac przez grupy.

WYKONUJEMY RÓŻNE CZYNNOŚCI

Dzieci stoją w rozsypce. Nauczyciel podpowiada różne czynności, a dzieci będą pokazywały je ruchem .
Przykładowe polecenia :
-wchodzenie po drabinie
-gotowanie zupy , mieszanie
-zamiatanie podłogi
-zbieranie jabłek jabłek gałęzi
zrywanie truskawek
-skakanie z kamienia na kamień
-gra w tenisa ziemnego
-gra w siatkówkę

ODGRYWANIE ZNANYCH POSTACI

Dzieci siedzą w półokręgu.Nauczyciel zachęca do przypomnienia sobie znanych postaci z telewizji, Następnie kto chce pierwszy , może wyjść na środek i pokazać , jak według niego zachowuje się jakaś postać.
Pozostali odgadują , o jakie postaci chodzi. Jeśli nie wiedzą, pokazujący sami
mówią,kogo odgrywali.Nagrodą bębą oklaski.

RÓŻNE MINKI

Dzieci siedzą w kole .Na środku stoi koszyk z kółkami, na których „schowane są różne minki „dzieci. Każdy podchodzi kolejno , losuje jedno kółko i określa, co wyraża minka z jego kółka - jaki stan, uczucie, czy emocje.
Gdy odpowie , wrzuca minkę z powrotem do koszyka i wraca na miejsce.Zabawa trwa dotąd, aż wszyscy wezmą w niej udział.

Zabawy i gry ruchowe są bardzo lubianą przez dzieci formą zajęć ruchowych. Wynika to z ich różnorodności, swobody działania, prostoty ruchów, możliwości wyboru rozwiązań i sprawdzenia się z rówieśnikami. Zabawy i gry ruchowe są atrakcyjną formą ćwiczeń dla wszystkich grup wiekowych. Zwłaszcza dla dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym powinny one być podstawowym środkiem realizacji zadań wychowania fizycznego.
Także w profilaktyce i korekcji wad postawy zabawy i gry ruchowe mogą i powinny zająć należne sobie, szczególne miejsce.

1.„Berek”- świecznik
Kształcenie nawyku „trzymania” prawidłowej postawy oraz ćwiczenie mm stóp.
Wybrane dziecko jest berkiem, pozostałe biegają po sali. Berek nie może dotknąć dziecka, które zatrzyma się i przyjmie postawę skorygowaną „świecznik” oraz podwinie do podłogi palce i obciąży zewnętrzne krawędzie stóp.

2. „Słońce świeci-deszcz pada”.
Kształcenie nawyku „trzymania” prawidłowej postawy oraz ćwiczenie mm stóp.
Na hasło „słońce świeci”- dzieci swobodnie biegają i wesoło podskakują.
Na hasło „deszcz pada”- dzieci podbiegają do ściany i mocno przylegają do niej pośladkami, piętami, plecami i głową.
Ręce wzdłuż tułowia. Stopy lekko obciążają zewnętrzne krawędzie.

3. „Murarz i cegły”
Kształcenie nawyku „trzymania” prawidłowej postawy oraz ćwiczenie mm stóp.
Wybrane dziecko jest murarzem. „Murarz” porusza się tylko wzdłuż linii narysowanej w poprzek sali.
Dzieci (cegły) staja pod jedną ze ścian.
Na hasło nauczyciela dzieci starają się przebiec w przeciwny koniec sali tak aby nie zostać dotkniętym przez „murarza”. Dzieci dotknięte siadają na linii w siadzie skrzyżnym, z plecami wyprostowanymi i rękoma opartymi na kolanach, tworzą „mur”, a `murarz” kontroluje czy jego mur jest prosty.

4. „Dzień-noc”.
Ćwiczenia mm grzbietu, obręczy barkowej oraz rozciągające mm klatki piersiowej.
Nauczyciel dzieli dzieci na 2 zespoły (noc i dzień) stojące w dwóch przeciwnych końcach sali. Na hasło nauczyciela „noc” przemieszcza się na miejsce „dnia” i odwrotnie. Zespół, który pierwszy to zrobi i przyjmuje dowolną pozycję skorygowaną otrzymuje punkt.
Dzieci mogą przemieszczać się:
- biegnąc,
- skacząc jak „żabki”
- idąc jak „pająki”,
- jadąc w siadzie klęcznym na kocykach,
jadąc w leżeniu przodem na kocykach.

5. „Pająk i muchy”
Ćwiczenie mm grzbietu i obręczy barkowej.
Jedno dziecko porusza się jak pająk. Pozostałe dzieci jeżdżą w siadzie klęcznym na kocykach.
`Pająk” łapie „muchy”- dotyka dzieci ręką. Złapana „mucha” siada w siadzie klęcznym i ręce trzyma w pozycji „świecznika”, zob.poz.1

6. „Ogonki”.
Ćwiczenie mm grzbietu i obręczy barkowej.
Dzieci wkładają szarfy za gumki od spodenek, w siadzie klęcznym jeżdżą na kocykach. Na sygnał nauczyciela dzieci podjeżdżają do współćwiczących i zabierają szarfy czyli „ogonki”. Ten kto zabierze najwięcej ogonków- wygrywa.

7. „Marmurki”.
Ćwiczenie mm grzbietu i obręczy barkowej.
Jedno dziecko stoi w jednym końcu sali, pozostałe dzieci w siadzie klęcznym na kocykach w drugim. Dziecko odwrócone do ściany mówi: „Raz, dwa, trzy Baba Jaga patrzy”.
W tym czasie dzieci na kocykach podjeżdżają do mówiącego. Gdy dziecko skończy mówić i odwróci się do pozostałych, dzieci muszą zatrzymać się w bezruchu i wyprostować plecy, ręce trzymają jak „świecznik”, zob.poz.1. Dziecko z pozycją wadliwą musi wrócić na początek sali. Kto pierwszy dojedzie do mówiącego, zamienia się z nim miejscami i zabawa zaczyna się od początku.

8. „Stary niedźwiedź mocno śpi”.
Ćwiczenia wzmacniające mm grzbietu i obręczy barkowej.
W wersji korekcyjnej popularnej zabawy „Stary niedźwiedź mocno śpi” dzieci zamiast maszerowania jeżdżą w siadzie klęcznym na kocykach. „Niedźwiedź” w środku koła przyjmuje pozycję „ukłonu japońskiego”.

9.„Bezradne żuczki”.
Ćwiczenia przeciwko bocznemu skrzywieniu kręgosłupa oraz ćwiczenia mm brzucha.
Dzieci chodzą czworakując jak żuczki.
Na hasło „bezradne żuczki” dzieci przewracają się na plecy i wymachują nogami i rękoma. Głowa jest lekko uniesiona.
Opracowała : Elżbieta Walczewska

Jedną z form aktywizującą działalność poznawczą uczniów i będącą zarazem ważnym czynnikiem optymalizującym proces dydaktyczno --wychowawczy jest wykorzystanie w pracy dydaktycznej zabaw i gier. Podejmowana przez uczniów u procesie kształcenia aktywność zabawowa wymaga rozwinięcia potrzeby określonego działania, gdyż właśnie uczenie się za pomocą zabawy jest atrakcyjniejsze i zapewnia większe efekty dydaktyczno - wychowawcze, zabawa ''dostarcza" dziecku wiele wrażeń i radości; w jej trakcie przekształca ono swoje doświadczenia i zdobywa nowe. Zabawa to działalność wykonywana dla przyjemności i "szereg aktów wyzwalania się przeżyć emocjonalnych w wyniku percepowania zjawisk wizualnych /.../ Każda czynność, a w szczególności intencjonalna, będąca przejawem aktywności dziecka, niesie w sobie wartości autokreacyjne lub osobotwórcze.. "

Każda gra jest zabawą, ale nie każda zabawa jest grą. Gry pojawiają się w dziecięcym zachowaniu tuż obok zabaw tematycznych i konstrukcyjnych. Ma to miejsce wówczas, gdy dzieci potrafią zrozumieć sens złożonych umów i są skłonne stosować je w swoim działaniu. Umowy obowiązujące w zabawach tematycznych i konstrukcyjnych różnią się od umów, które dziecko respektuje w grach. W zabawach dziecko odtwarza konkretną sytuację, tam zasady nie muszą być do końca określone, a mogą nawet być po części ukryte. Charakter odtwarzanej rzeczywistości konkretyzuje owe nie dopowiedziane umowy i zabawa może toczyć się bez przeszkód.

Inaczej jest w grach. Umowy zwane regułami gry muszą być jasno sprecyzowane. Przestrzeganie tych umów jest wymuszone przebiegiem gry. W grach grający mają równe szansę i muszą wspólnie przestrzegać tych samych reguł, natomiast w zabawach często jedno dziecko dominuje, a drugie musi się podporządkować. Jeżeli tego nie uczynią może dojść do konfliktu. Gra jest terenem walki lub współzawodnictwa. Każdy z grających chce swej przewagi. Sprzyja to mobilizacji do maksymalnego wysiłku i wytrwałego dążenia do celu. Grające dzieci przekonują się także, że do wygrania potrzebna im jest odrobina szczęścia. Ponieważ grę można powtórzyć, dzieci uczą się traktowania porażki z nadzieją, że następnym razem może być znacznie lepiej. Porażka jest chwilowa, a sukces możliwy, jeżeli dziecko będzie wytrwałe w działaniu. Ów trening przeżywania niepowodzeń z nadzieją, iż może być lepiej, odgrywa ważną rolę w społecznym dojrzewaniu dzieci.

Rozpoczęcie edukacji szkolnej wpływa w dużym stopniu na charakter przemian rozwojowych zachodzących w tym okresie życia oraz modyfikuje tryb życia dziecka i jego rodziny. Aktywność dziecka przejawia się w nauce, pracy i zabawie, która w porównaniu z okresem przedszkolnym zmienia się zarówno pod względem formy, jak i treści. W związku z. nowymi stosunkami społecznymi w jakie wchodzi kilkulatek, w jego działalności zabawowej zaczynają dominować zabawy zespołowe oparte na określonych zasadach gry. Przepisy te regulują układ i podział sił bawiących się dzieci, a cała zabawa ukierunkowana jest na wynik. Utrzymują się w tym czasie zabawy tematyczne, zabawy w role. Są one coraz bogatsze treściowo i lepiej zorganizowane na skutek pojawienia się u dziecka dwóch możliwych cech - planowania i uspołecznienia. Są też przygotowaniem do percepcji przedstawień teatralnych, filmów i czytelnictwa.

Ważną rolę w rozwoju dziecka spełniają różne zadania i zabawy o charakterze manualnym, wśród nich zabawy konstrukcyjne. Pomagają one w uczeniu się planowania czynności i ich realizacji zgodnie z założonym modelem. Są również źródłem ogromnej radości dziecka z wyników własnej pracy - zabawy. Aktywność dziecka w formie zabawy jest bardzo potrzebna i pomocna w działalności dydaktyczno - wychowawczej okresu wczesnoszkolnego. Dominują w niej następujące grupy zabaw:

	zespołowe zabawy i gry ruchowe z prawidłami i elementami rywalizacji;
	zabawy konstrukcyjne z przewagą czynności motorycznych;
	zespołowe zabawy tematyczne, tj. zabawy w role, dramatyzacje, inscenizacje, konkursy, quizy; zgaduj - zgadule, itp.;
	zespołowe zabawy i gry dydaktyczne opracowane specjalnie w celach poznawczych: loteryjki; -układanki, rebusy, krzyżówki, zagadki i gry stolikowe typu domino, warcaby, karty logiczne, itp.;

Zabawy i gry tematyczne oraz dydaktyczne spełniają ważne funkcje poznawcze, wychowawcze i kształcące. Służą gromadzeniu materiału poznawczego, utrwalaniu i operowaniu zdobytymi informacjami. W zabawach poznawczych uczniowie wykonują zadania, do których realizacji potrzebna jest określona wiedza o rzeczach, zjawiskach i prawidłowościach otaczającej rzeczywistości Zabawy poznawcze pełnią rolę wspomagającą w zakresie uświadomienia istoty poznawanych rzeczy Można więc organizować zabawy przyrodnicze, geograficzne, matematyczne, itp.

W uczeniu się przy pomocy zabaw poznawczych rozwijają się procesy percepcyjno -motoryczne, spostrzegawczość, wyobraźnia, uwaga, pamięć, procesy umysłowe takie jak analiza i synteza, porównywanie i klasyfikowanie, abstrahowanie, rozumowanie, uogólnianie. W zabawach ujawniają się wiadomości i twórcza fantazja, dzieci zdobywają umiejętności i nawyki niezbędne do uczenia się w szkole, a także w pracy.

Główna rola zabaw tematycznych i dydaktycznych polega na wzbudzaniu i wzmaganiu chęci do wykonywania zadań szkolnych i odpowiadających im czynności uczenia się. Zabawa czyni zawarte w niej zadania bardziej interesujące, zapobiega znużeniu, dodatnio motywuje do pokonywania trudności. Dzięki zespołowemu charakterowi zabawy kształtuje się poczucie odpowiedzialności za wykonane zadania, rozwijają się cechy charakteru takie jak wola, wytrwałość w osiąganiu celu, umiejętność pracy i współpracy w zespole i dla zespołu. Wzajemne interakcje między członkami grupy biorącymi udział w zabawie powodują wzrost aktywności indywidualnej i zespołowej.

W uczeniu się przez zabawę występuje akt syntezy między zabawą a uczeniem się. Synteza ta polega na wprowadzeniu do zabawy elementów uczenia się takich jak antycypacja tj. oczekiwanie powodzenia, wykrycie problemu, ułożenie planu działania i ocena wyników działania. Wszystkie te elementy wywierają dodatni wpływ na pozom aktywizacji uczenia się. W strukturze zabaw należy wyróżnić: fabułę albo treść, zakres, różnorodność i charakter czynności wykonywanych podczas zabawy, wzajemny stosunek jej uczestników, różnorodność roli i obowiązków, złożoność i treść prawideł.

Zabawy ucząc i wychowując stanowią ważny i często niedoceniany czynnik integrujący nauczanie i wychowanie, procesy poznawania, działania i przeżywania. Należy stosować zabawy poznawcze jako środek optymalizacji procesu dydaktyczno - wychowawczego w ramach zajęć, na zajęciach pozalekcyjnych, w ramach zespołów kompensacyjno - korekcyjnych i wyrównawczych.

Wyodrębnione zostały trzy grupy zadań dydaktyczno - wychowawczych dotyczących kształcenia językowego, matematycznego oraz odnoszących się do podstaw wiedzy o środowisku społecznym i przyrodniczym. Wyróżniony zakres kształcenia pozwolił na wyodrębnienie trzech grup zabaw dydaktycznych przydatnych w realizacji procesu dydaktyczno - wychowawczego klas I-III.

Można wyróżnić:

	zabawy rozwijające umiejętności językowe i językoznawcze,
	zabawy ułatwiające zdobywanie spostrzeżeń i informacji o różnych elementach środowiska społeczno - przyrodniczego;
	gry i zabawy kształtujące umiejętności matematyczne, orientację w stosunkach przestrzennych, wielkościowych.

 

1) 10 KOSTEK
• 10 sześciennych kostek do gry
Nauczyciel proponuje dziecku następujące proste zadania:
Weź trzy kostki, rzuć je, a następnie ułóż tak, aby łatwiej ci było dodać wyrzucone oczka. Zrób to jeszcze raz. Weź cztery kostki, rzuć je i ułóż tak,
aby łatwiej ci było dodać wyrzucone oczka.
Czy można je ułożyć w inny sposób?
W dalszych ćwiczeniach należy stopniowo zwiększać liczbę kostek, aż do dziesięciu. Za każdym razem liczba możliwych sposobów ułatwiających podział kostek na gromadki może się zwiększać. Również liczba kostek w każdej gromadce może być inna.

2) DODAJ LUB ODEJMIJ
• plansza
• po 10 drobnych przedmiotów dwóch rodzajów dla każdego gracza, W zabawie biorą udział dwaj gracze lub dwie drużyny.
Zasady gry.
Spośród liczb umieszczonych w prostokącie należy wybrać dwie liczby i dodać je albo odjąć. Jeżeli otrzymany wynik znajduje się na planszy, gracz, który otrzymał taką sumę lub różnicę, kładzie na odpowiednim polu swój pionek. Przed ustawieniem pionka grający wypowiadają głośno wykonywane działanie. Wygrywa ten z graczy, któremu uda się połączyć własnymi pionkami przeciwległe boki planszy. Boki, które łączymy, oznaczone są na planszy tymi samymi znaczkami.
Na tych samych zasadach opiera się gra „ WYBIERZ I DODAJ”
3) SZTAFETA
• plansza
W grze biorą udział dwie osoby. Zaczynają równocześnie. Gracze wypełniają zewnętrzne okienka planszy (każdy swojej), zaczynając od okienka z liczbą 20 i posuwając się w kierunku strzałki. Na umówiony sygnał zamieniają się planszami. Każdy przepisuje liczbę z ostatniego wypełnionego przez kolegę okienka zewnętrznego w przylegającym do niego okienku wewnętrznym i w ten sam sposób rozpocznie wypełnianie okienka wewnętrznego. Na sygnał „stop” gracze przerywają i podliczają swoje punkty karne (po jednym za każde nie wypełnione okienko i za każdy błąd). Wygrywa ten, kto ma mniej punktów karnych.


4) PIRAMIDA
• plansza

Gra jest indywidualna. Nauczyciel dyktuje np. 20 liczb, natomiast uczniowie zaznaczają te liczby kropkami. Liczby mogą być tak dobrane, aby układały się w pewne ornamenty, np. piramidy. Każdy błąd będzie dobrze widoczny. Można dyktować również „łańcuszek” liczbowy, a uczniowie wynik zaznaczają kropką.


5) BUDZIK
• plansza
• wyniki działań

Zadaniem ucznia jest obliczyć wyniki działań znajdujących się na tarczy zegara. Wyniki te znajdują się obok na podanych figurach. Uczeń układa je w odpowiednim miejscu na tarczy zegarowej. Po odwróceniu odczytuje, którą godzinę wskazują wskazówki.

6) UKŁADANKA LICZBOWA
• plansza
• wyniki działań na kartonikach
Dzieci otrzymują planszę z działaniami, oraz wyniki tych działań na oddzielnych kartonikach. Zadaniem dzieci jest obliczyć wynik działania i umieścić w tym miejscu odpowiedni kartonik. Po odwróceniu, uczeń odczytuje hasło: Kto się do przyjaciół śmieje, temu uśmiech nie rdzewieje.

7) POMAGAJ LOSOWI
• trzy kostki do gry
• plansza
• żetony

Gra grupowa. Każdy gracz na zmianę wykonuje 10 rzutów trzema kostkami. Liczby wyrzuconych oczek można do siebie dodać lub je przez siebie mnożyć. Otrzymany wynik wskazuje, w którym okienku ustawisz swój żeton, np. gdy wyrzucisz na kostce 4,5 i 5 oczek wtedy możesz wykonać działanie:
(5+5)*4=10*4=40

lub (5*5)+4=25+4=29

lub 5+5+4=14

Jakość pól zależy od zajmowanego pola.

Po skończeniu gry należy podliczyć punkty.

8) NAJBLIŻEJ DO 100
• kostka do gry
• ołówek
• tabelka

Na wstępie każdy otrzymuje na kartce następującą tabelkę:



Dziesiątki Jedności

Suma


Gracze kolejno rzucają kostką i zapisują w tabelce wynik rzutu. Można go wpisać w rzędzie dziesiątek ( wtedy w rzędzie jedności wpisuje się 0 ) albo w rzędzie jedności.
Po siedmiu kolejkach gracze dodają liczby w swoich tabelkach. Ten z nich którego wynik jest zbliżony do 100, wygrywa. Wspólnie zastanawiamy się, jakie wyniki rzutów byłyby najkorzystniejsze.




9) PUZZLE LICZBOWE
• plansza
• wyniki działań

Zadaniem ucznia jest obliczyć wyniki działań znajdujących się na planszy. Wyniki te znajdują się obok na kartonikach. Uczeń układa je w odpowiednim miejscu na planszy. Po odwróceniu otrzymuje ilustrację.

10 ) DOJDŹ JAK NAJBLIŻEJ
• talia kart
• papier
• ołówek
Liczba uczestników jest dowolna. Z pełnej talii kart wyjmujemy dziesiątki, walety, damy i króle. Pozostałe karty tasujemy. Każdemu z graczy rozdaje się po cztery karty. Rozdający wykłada z talii kolejne dwie karty i układa je obok siebie. Na przykład jeśli wyłoży szóstkę i asa, powstanie liczba 61.

I Sposób. Każdy z uczestników zabawy układa swoje cztery karty w liczby dwucyfrowe w taki sposób, aby ich suma była mniejsza od wyłożonej
liczby
16+ 39=55
Gracz, który najbardziej zbliżył się do wyłożonej liczby zapisuje sobie 2 punkty, drugi w kolejności 1 punkt.

II Sposób. Każdy z uczestników zabawy układa swoje cztery karty w liczby
dwucyfrowe w taki sposób, aby ich różnica była jak najbliższa wyłożonej wcześniej liczbie (jak najbliższa liczbie 61) to:
96-31=65
Przed wyłożeniem nowej liczby dwucyfrowej gracze mogą zdecydować, czy chcą nowe 4 karty, czy wolą układać z otrzymanych wcześniej.


11) RAJD PO DRABINCE

• kostka do gry
• kartki z poleceniami
• plansza


W grze może uczestniczyć czworo dzieci. Każde posiada kostkę do gry. Dodatkowo grający otrzymują kartkę z poleceniami odpowiadającymi literom w kółkach. Dzieci ustawiają pionki na numerkach. Jeżeli komuś uda się wyrzucić pięć oczek może przeskoczyć na kółko A. Gracz wyrzucając oczka, wędruje po drabinkach, a napotykając na literę wykonuje przyporządkowane polecenie. Grający wybiera sam jedną z dróg prowadzącą do mety. Polecenia uczeń zapisuje na kartce. Poprawność wykonywanych zadań uczniowie kontrolują sami lub nauczyciel.
Polecenia:

A- Oblicz działanie 56+19=
B- Wypłać resztę ze 100 zł, jeżeli przyjąłeś 62zł
C- Przesuń się na literkę D
D- Oblicz działanie 84-26=
E- Oblicz działanie 34+57-20=
F- Oblicz dopełniając do dziesięciu 63+28=
G- Oblicz dowolnym sposobem 94-9=
H- Ile trzeba dodać do każdej poprzedniej liczby, aby otrzymać ten ciąg (32, 40, 45, 47)
I- Wstaw brakującą liczbę 57-28+.....=100

12) JAKA TO LICZBA
• kartoniki z działaniami
• liczby na patyczkach

Gra może być prowadzona przez nauczyciela, bądź ucznia. Nauczyciel pokazuje dzieciom na kartce działania i pyta:
-Jaką liczbę przedstawia zapis?
Uczniowie pokazują daną liczbę na patyczkach.
Nauczyciel obserwuje ile dzieci obliczyło poprawnie, a ile błędnie

---